Πικραμένοι οι Αγιορείτες με τις δηλώσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη

Του Αιμίλιου Πολυγένη

---

Πικρία και στενοχώρια πότισε την αγιορείτικη κοινότητα ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, σύμφωνα με όσα ανέφεραν στη Romfea.gr αγιορείτες μοναχοί και ηγούμενοι αρκετών και σημαντικών Μονών. 

Αφορμή ήταν οι δηλώσεις του Παναγιωτάτου κατά την πανηγυρική συνεδρία της Ιεράς Κοινότητας στην οποία φωτογράφισε την υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου.

Λίγες μόλις ώρες μετά την αποχώρηση του Οικουμενικού Πατριάρχη και ο απολογισμός των αγιορειτών έχει αρνητικό πρόσημο. 

Ακόμη και Ηγούμενοι άλλων Ι. Μονών εξέφρασαν την πικρία τους για τις δηλώσεις του Πατριάρχη, ο οποίος, όπως έλεγαν, υιοθετώντας, προς απογοήτευσή τους, άκριτα τα "σενάρια" συγκεκριμένων κύκλων που εξυπηρετούν συγκεκριμένες σκοπιμότητες και μάχονται την Εκκλησία και το Άγιο Όρος δηλητηριάζει με τις δηλώσεις του την αγιορείτικη κοινότητα.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην ομιλία του αναφέρθηκε σε δύο προβλήματα που ταλανίζουν το Άγιο Όρος και λυπούν την Μητέρα Εκκλησία: την υπόθεση της Μονής Εσφιγμένου και την υπόθεση Ηγουμένου μεγάλης Μονής με τον συνεργάτη του που "διαπομπεύουν πανελληνίως και παγκοσμίως τον ιερό τόπο της Υπεραγίας Θεοτόκου". 

Μίλησε για διασυρμό του Αγίου Όρους και πως πρέπει να μην ασχολούνται οι μοναχοί με την κοινωνική αποστολή παρά μόνο οι λαϊκοί, υποστηρίζοντας πως ο πειρασμός της εκκοσμίκευσης προβάλλει και στους αγιορείτες μοναχούς. 

Γιατί πρέπει να κρίνονται με άλλα μέτρα και σταθμά όμως ιδίου τύπου θέματα, αναρωτιόντουσαν οι αγιορείτες. 

Αντίστοιχα, δεν έχει προκληθεί επί σειρά ετών και μέγας σάλος στο Ορθόδοξο ποίμνιο για τις συμπροσευχές με τους Καθολικούς και τις πέραν του δέοντος σχέσεις με αλλόθρησκους, όπως π.χ. με τους μουσουλμάνους;

Εκεί γιατί δεν προβληματίστηκε εξίσου η Μητέρα Εκκλησία; Μήπως γιατί η ίδια είχε την πρωτοβουλία αυτών των κινήσεων; 

Ο ίδιος ο Παναγιώτατος δεν ενθαρρύνει με τη στάση του, έλεγαν, τους κληρικούς και τους μοναχούς να συνεργούν για τη διεκπεραίωση κοινωνικών αποστολών; 

Άραγε η περιβαλλοντική εκστρατεία που έχει ξεκινήσει προ ετών ο Παναγιώτατος με τις κρουαζιέρες στον Αμαζόνιο για την προστασία του πλανήτη, δεν είχαν μία κοινωνική αποστολή; 

Που είναι το μεμπτό όταν Ι. Μονές του Αγίου Όρους στηρίζουν το κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο Ι. Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος και άλλων Ορθόδοξων Εκκλησιών; 

Γιατί να υπάρχουν άλλα μέτρα και σταθμά; Ποια η σκοπιμότητα, έλεγαν και, επί της ουσίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης με ποιανού το μέρος τάσσεται; Με εκείνους που μάχονται την Εκκλησία ή εκείνους που αποδεδειγμένα στέκονται δίπλα της και αγωνίζονται γι' αυτή; 

Ακολουθεί το απόσπασμα της ομιλίας του Παναγιωτάτου που φωτογραφίζει τον Ηγούμενο Εφραίμ και την υπόθεση Βατοπαιδίου

"Πέραν ὅμως τοῦ χρονίζοντος καὶ φλέγοντος ἐσφιγμενιτικοῦ ζητήματος μὲ τὰς παραμέτρους αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τῆς ἀσφαλείας τοῦ Ἱεροῦ Τόπου, ἐπὶ τοῦ ὁποίου, ἐπαναλαμβάνομεν, ὀφείλει νὰ ἐγκύψῃ μετὰ τῆς δεούσης σοβαρότητος καὶ ὑπεθυνότητος τὸ Ἱερὸν Ἁγιορετικὸν Σῶμα ἐν τῷ συνόλῳ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἐμπλεκόμενοι παράγοντες, μάλιστα ἡ ὀφείλουσα ἵνα τηρῇ τὰ τεθεσπισμένα καὶ τὰς λαμβανομένας ἀποφάσεις ἔντιμος Ἑλληνικὴ Πολιτεία, ἕτερον λυπηρὸν πρόβλημα, ἐξελισσόμενον, παρὰ τὰς ἃς ἔλαβε περὶ τοῦ ἀντιθέτου ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία διαβεβαιώσεις, καὶ λαμβάνον, ὡς ἀνεκοινώθη κατ᾿ αὐτάς, δυσμενῆ τροπήν, εἶναι τό, διὰ τῆς εἰς δίκην παραπομπῆς, διὰ ἐκ προθέσεως πράξεις «κακουργηματικῆς» βαρύτητος, καθηγουμένου ἐκ τῶν πρώτων Ἱερῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ μοναχοῦ συνεργάτου αὐτοῦ, ὡς δημοσιεύεται καὶ διαπομπεύεται διὰ τῶν μέσων ἐνημερώσεως πανελληνίως καὶ παγκοσμίως ὁ ἱερὸς οὗτος τόπος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὁ χῶρος οὗτος τῆς νυχθημέρου προσευχῆς καὶ τῆς ἀσκήσεως. 

Τὸ γεγονὸς ἐλύπησε τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν καὶ τὴν προβληματίζει, ἐπιδείξασαν μέχρι σήμερον ἀνοχὴν καὶ σύνεσιν. Οἱ εἰρημένοι, κατὰ τὸ κατηγορητήριον παραπεμπτικὸν βούλευμα, ἐκινήθησαν ἀξιοποίνως εἰς πολυπράγμονας πρωτοβουλίας καὶ ἐνεργείας πέραν καὶ ἐπὶ ὑπερβάσει τῶν μοναχικῶν καθηκόντων αὐτῶν, διὰ τὰ ὁποῖα ἐγκατελείψατε οἱ τὸν τόπον τῆς Θεομήτορος οἰκοῦντες τὸν κόσμον καὶ τὰ τοῦ κόσμου. 

Ὁ διασυρμὸς τὸν ὁποῖον ὑφίσταται ὁ Ἱερὸς Τόπος ἐξ αἰτίας των, ἐπὶ σειρὰν ἐτῶν, εἶναι μέγας. Ἡ τροπὴ τῆς ὑποθέσεως, ἀνεξαρτήτως τῆς ἐκβάσεως τῆς ἐπικειμένης δίκης, διδάσκει ὅτι δὲν εἶναι πρέπον νὰ ἐγκαταλείπουν οἱ μοναχοὶ τὴν μοναχικὴν ἄσκησιν καὶ νὰ ἐπιδίδωνται εἰς ἔργα κοινωνικῆς ἀποστολῆς, διὰ τὴν πραγματοποίησιν τῶν ὁποίων καταλληλότεροι εἶναι οἱ λαϊκοὶ καὶ ἡ ἐν τῷ κόσμῳ στρατευομένη Ἐκκλησία. 

Φαίνεται, ὅτι ὁ πειρασμὸς τῆς ἐκκοσμικεύσεως προσβάλλει καί τινας τῶν Ἁγιορειτῶν ἀδελφῶν καὶ πρέπει νὰ τονισθῇ καὶ νὰ ἐπισημαίνηται συνεχῶς καὶ ἐπανειλημμένως ἡ διαφορετικὴ ἀποστολὴ τοῦ μοναχοῦ ἵνα μὴ μετατρέπηται οὗτος ἀπὸ ἀνθρώπου προσευχῆς καὶ ἀφιερώσεως εἰς ἁπλοῦν κοινωνικὸν ἐργάτην ἤ - ὅπερ χεῖρον- καὶ ἐπιχειρηματίαν.

Εἰς τὰς ἀκοὰς καὶ εἰς τὴν ἀντίληψιν ἡμῶν καὶ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας περιέρχονται καὶ ἄλλαι οὐχὶ σύμφωνοι πρὸς τὴν ἀποστολὴν  τῶν μοναχῶν καταστάσεις, διὰ τὰς ὁποίας λυπούμεθα καὶ ὡς ὁ Πατριάρχης σας καὶ πνευματικός σας πατήρ, κυρίως ὄμως διότι διασύρεται ἐν τοῖς ἔθνεσι τὸ ἅγιον ὄνομα καὶ ἡ ἀποστολὴ τοῦ περιβλέπτου Ὄρους τούτου τῆς ἀρετῆς. «Οὐκ ἐν ὑμῖν οὕτω», ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, ἵνα ὁμιλήσωμεν «ἐν ἑνὶ εὐαγγελικῷ λόγῳ». Δαμάσωμεν τὰς ἀδυναμίας ἡμῶν. Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου, ἐνώπιον τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τῆς μοναχικῆς κλήσεως καὶ ἀσκήσεως καὶ ζωῆς, καὶ μάλιστα τῆς Ἁγιορειτικῆς, τὴν ὁποίαν ἐφύλαξαν ἀδιαλώβητον οἱ  αἰῶνες. 

Μὴ λησμονῆτε, Ἁγιορεῖται πατέρες, ὅτι «ἠγοράσθητε τιμῆς» (πρβλ. Α΄Κορ. ς΄, 20), ὅτι εἶσθε «ἀξία πνεύματος». Καὶ αἱ ἀξίαι αἱ πνευματικαί,  δὲν ἀγοράζονται, δὲν χαρίζονται, μόνον φυλάσσονται. Πέριξ ἡμῶν ρίπτονται καὶ κυκλοφοροῦν συνθήματα πρόχειρα, παγίδες λέξεων, ἔμμετροι λόγοι, οἱ ὁποῖοι φθείρουν κάθε ὑψηλὴν ἔννοιαν καὶ εὐθυναίνουν ἱερώτατα ἰδεώδη. Ἡμεῖς κρίνομεν μείζονα πάσης τιμῆς, τήν «τιμὴν τοῦ τετιμημημένου» (Ματθ. κζ΄, 9), ἤτοι τὸ κατ᾿ ἐξοχήν «ἄθλημα» καὶ τόν «σκοπόν» καί «στόχον» τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Μοναχικῆς ἀσκήσεως. "

ΠΗΓΗ ''ΡΟΜΦΑΙΑ.GR''

Το άγχος υπό το πρίσμα της Χριστιανικής ανθρωπολογίας

«Η εξορία του Αδάμ και της Εύας από τον Παράδεισο»

Πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Alexandre Cabanel (1863)

Το άγχος υπό το πρίσμα της Χριστιανικής ανθρωπολογίας 
Ιωάννη Κορναράκη, Ομότιμου Καθηγητή Πανεπ. Αθηνών

Το άγχος είναι αναμφιβόλως ένα πληθωρικό ψυχολογικό χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του ανθρώπου της εποχής μας. Οι χαρακτηρισμοί· αγχώδης αντίδραση, αγχογόνος κατάσταση ανθρώπινης ζωής, αγχωτικός τύπος και άλλοι παρόμοιοι και σχετικοί με την έννοια του άγχους χαρακτηρισμοί, ακούγονται συχνά στην καθημερινή μας ζωή.

Στο επίπεδο της επιστημονικής ψυχολογικής έρευνας το άγχος εντοπίσθηκε ως νοσογόνο σύμπτωμα ανθρώπινης συμπεριφοράς, κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνος, στο πλαίσιο της αναπτύξεως των διαφόρων θεωριών της Ψυχολογίας του Βάθους (του ασυνειδήτου)1.

Το άγχος γεννήθηκε στην ανθρώπινη ψυχή στον παράδεισο αμέσως με την πτώση του ανθρώπου στην αμαρτία. Η παράβαση του θελήματος του Θεού, που προήλθε από τη θανατηφόρο παρακοή του Αδάμ, βιώθηκε και εκδηλώθηκε ήδη μέσα στον παράδεισο ως αγχογόνος αντίδραση στα αποτελέσματα της παρακοής αυτής, επί του ψυχοσωματικού οργανισμού του αδαμικού ανθρώπου.

Η πρώτη αγχωτική αντίδραση του αδαμικού ζεύγους σχετίζεται με την μεταπτωτική αυτοσυνειδησία του ζεύγους αυτού· «και διηνοίχθησαν οι οφθαλμοί των δύο, και έγνωσαν ότι γυμνοί ήσαν, και έρραψαν φύλλα συκής και εποίησαν εαυτοίς περιζώματα» (Γεν. γ’ 7).

Η προσεκτική μελέτη του στίχου αυτού δείχνει ότι οι παραβάτες του θελήματος του Θεού, μόλις έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό, βρέθηκαν μπροστά σε μια εικόνα του εαυτού τους, τόσον αποκρουστική στα μάτια της αυτοσυνειδησίας τους, ώστε αμέσως, χωρίς την παραμικρή χρονοτριβή, προσπάθησαν να καλύψουν την ασχημοσύνη της ψυχικής, απαράδεκτης γι’ αυτούς, εικόνας τους.

Έτσι στο Γεν. 3,7 έχουμε δύο σημαντικά υπαρξιακά γεγονότα της ζωής των παραβατών αυτών την απαράδεκτη γι’ αυτούς μεταπτωτική αυτοσυνειδησία τους και την κάλυψη της εικόνας της αυτοσυνειδησίας τους αυτής, με τέτοια συνάφεια μεταξύ τους, ώστε να μαρτυρείται εντυπωσιακά ο αγχώδης χαρακτήρας της αμεσότητος με την οποία έσπευσαν, ευθύς αμέσως, να πραγματοποιήσουν την κάλυψη αυτή, της κακοποιημένης από την αμαρτία προσωπικής τους εικόνας.

Εξάλλου η δεύτερη αγχώδης αντίδραση του αδαμικού ζεύγους στην αποτρόπαια αυτή εικόνα τους, ήταν η άμεση, εσπευσμένη, απόκρυψη τους πίσω από τα δέντρα του παραδείσου, όταν «ήκουσαν της φωνής Κυρίου του Θεού περιπατούντος εν τω παραδείσω το δειλινόν» (Γεν. 3, 8). Το ηχητικό ερέθισμα της φωνής του Θεού τους προκάλεσε έντρομη φυγή και κρύψιμο. Έτσι «εκρύβησαν ο τε Αδάμ και η γυνή αυτού από προσώπου Κυρίου του Θεού εν μέσω του ξύλου του παραδείσου».

Όταν όμως ο Θεός εκάλεσε ονομαστικώς τον Αδάμ, με την ερώτηση· «Αδάμ, πού ει;», εκείνος απήντησε ομολογώντας και δικαιολογώντας συγχρόνως το κρύψιμό του πίσω από τα δέντρα του παραδείσου·«της φωνής σου ήκουσα περιπατούντος εν τω παραδείσω και εφοβήθην, ότι γυμνός ειμί, και εκρύβην». Η αυτοσυνειδησία της γυμνότητος της εικόνας τους από τα θεουργά χαρίσματα του «κατ’ εικόνα» λειτούργησε με έντρομη αμεσότητα, για την απόκρυψη τους από την ελεγκτική παρουσία του προσώπου του Θεού. «Εφοβήθην» και «εκρύβην»! Φόβος και κρύψιμο, προ της ελεγκτικής παρουσίας του Θεού!

Αν θα θέλαμε να συσχετίσουμε τις δύο αυτές λέξεις ή αντιδράσεις του πεπτωκότος αδαμικού ανθρώπου, φόβο και κρύψιμο, με βασικές έννοιες της Ψυχολογίας του ασυνειδήτου (του Βάθους), θα διαπιστώναμε χωρίς δυσκολία τη σύμπτωση του αδαμικού φόβου με το άγχος, όπως ακριβώς το εννοεί η σύγχρονη Ψυχολογία στην ψυχοδυναμική του λειτουργία. Αλλά και το κρύψιμο θα μπορούσαμε άνετα να το παραλληλίσουμε και μάλλον να το ταυτίσουμε με την έννοια της απωθήσεως του εαυτού στο ασυνείδητο του, όπως ακριβώς την αντιλαμβάνεται την έννοια αυτή, στη σχέση της με το άγχος, η ίδια Ψυχολογία.

Σύμφωνα με τέτοιες συσχετίσεις μπορούμε να δεχθούμε ότι η πτώση στην αμαρτία επεσκότισε πράγματι και αχρείωσε σε μεγάλο βαθμό τη χαρισματική (θεουργό) δυναμική του «κατ’ εικόνα». Το μεγάλο αυτό δώρο του Θεού στον πρωτόπλαστο, βυθίστηκε στο σκότος μιας ψυχικής πραγματικότητας, άγνωστης πλέον και απρόσιτης στο σκοτισμένο λογικό του ανθρώπου. Θα λέγαμε με τη γλώσσα της σύγχρονης ψυχολογίας στον ασυνείδητο ψυχισμό του.

Έτσι, στο εξής, οι ψυχικές αντιδράσεις του πεπτωκότος ανθρώπου είχαν πλέον ασυνείδητες αφετηρίες, εφόσον ο νους του ανθρώπου, βυθισμένος στο σκότος της αμαρτίας, δεν μπορεί πλέον να κατόπτευση φωτιστικά το απύθμενο βάθος της αμαρτίας αυτής, στην οποία είχε ήδη δουλωθή.

Επομένως όχι μόνο το άγχος αλλά και η απώθηση του εαυτού στον ασυνείδητο ψυχισμό του, είναι συμπτώματα της διαβρώσεως του «κατ’ εικόνα» από την αιχμαλωσία στην αμαρτία, με κοινή όμως εσωτερική αμαρτητική σχέση, που ουσιώνεται στη βίωση της ενοχής για την παράβαση του θελήματος του Θεού. Αυτό σημαίνει ότι το άγχος έχει σαφώς ενοχική αφετηρία. Εκφράσθηκε ως φόβος μπροστά στην απειλή της ελεγκτικής παρουσίας του Θεού.

Και είναι ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι η σύγχρονη Ψυχολογία του ασυνειδήτου, κατανοεί το άγχος επίσης ως ασυνείδητη και διάχυτη στη συνολική ύπαρξη του άνθρωπου ενοχική αγωνία. Πρόκειται ασφαλώς για το ισχυρότερο πάθος της ανθρώπινης ψυχής· το βίωμα ή το αίσθημα της ενοχής, που εξάλλου αποτελεί και τον πυρήνα του νευρωτικού γενικά φαινομένου.

Από την άποψη αυτή το άγχος υποδηλώνει την αόριστη, μη δυνάμενη να προσδιορισθεί εξ αντικειμένου αγωνία ενώπιον κάποιας απειλής κινδύνου2. Το δε έντονο κινητικό – ψυχοδυναμικό στοιχείο του, που προεκτείνεται συχνά στη συμπεριφορά της αγχωτικής αντιδράσεως, με μορφή έπιθετικότητος3, αποτελεί ασφαλώς μαρτυρία της ενοχικής αφετηρίας του.

Αλλά το άγχος, ως παθογόνος παράγοντας της ανθρώπινης ψυχής, ως πάθος, είναι υπό ωρισμένους όρους, επιδεκτικό μιας αξιοποιήσεως του ως εργαλείου πνευματικής και μάλιστα νηπτικής προκοπής. Κατά τον άγ. Μάξιμο, τα πάθη, αν και δεν «συνεκτίσθησαν προηγουμένως» στην ανθρώπινη φύση, είναι καλά για τους προχωρημένους στην πνευματική ζωή. Γιατί αυτοί μπορούν να χρησιμοποιούν την εμπειρία των παθών που είχαν (και τα εξέβαλαν από τη σαρκική τους αφετηρία) για την απόκτηση ουρανίων αρετών. Όπως το φόβο ως μέσο προφυλάξεως από τη μέλλουσα τιμωρία αλλά και τη λύπη, ως διορθωτική διάθεση, κατά τη μεταμέλεια για κάποιο κακό, που διαπράχθηκε κατά τον παρόντα βίο.

Πρόκειται εδώ για μια μεταποιητική «κατεργασία» της δυναμικής ενός πάθους σε πνευματική λειτουργία αρετής. Τη μεταποιητική αυτή μέθοδο μεταβολής μιας αρνητικής πνευματικής εμπειρίας σε θετική και εποικοδομητική ενέργεια ανωτέρου επιπέδου πνευματικής ζωής, επισημαίνει και ο άγ. Μάξιμος σε ορισμένα σημεία του συγγραφικού του έργου.

Εφόσον· «Πάν πάθος κατά συμπλοκήν πάντως αισθητού τινός, και αισθήσεως και «φυσικής δυνάμεως», θυμού λέγω τυχόν, ή επιθυμίας, ή λόγου παρατραπέντος του κατά φύσιν συνίσταται», είναι δυνατόν ένας «σπουδαίος» πνευματικός αγωνιστής, κατά την επιδίωξη κάποιας αρετής να «μεταποίηση» ή να «μεθορμήση» ή να «μετεργασθή» ή να «επαναγάγη» τη φυσική αυτή δυναμική του πάθους σε βιωματική ποιότητα αρετής.

Είναι λοιπόν δυνατόν ένας αγωνιζόμενος χριστιανός, που ανήκει σ’ ένα αγχώδη τύπο, να προσπαθήσει να «μεθορμήση» την αγχωτική του δυναμική σε υψηλά πεδία πνευματικής ζωής, όπως ακριβώς είναι η νήψη, η εγρήγορση, η πατερική προσοχή και άλλες παρόμοιες πνευματικές εμπειρίες και ενέργειες. Στην αγιογραφική αλλά και στην πατερική διδαχή συναντούμε προτροπές που μας προσανατολίζουν στην πνευματική αξιοποίηση μιας «αγχωτικής» ή «φοβικής» δυναμικής. Όπως ενδεικτικώς·

α) Στην Π.Δ. «δουλεύσατε τω Κυρίω εν φόβω και αγαλλιάσθε αυτώ εν τρόμω» (Ψαλμ β’ 11).

β) Στην Κ.Δ. «Γρηγορείτε ουν ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδέ την ώραν εν η ο υιός του ανθρώπου έρχεται». «Γρηγορείτε ουν· ουκ οίδατε γαρ πότε ο κύριος της οικίας έρχεται… μη ελθών εξαίφνης εύρη υμάς καθεύδοντας».

«Μετά φόβου και τρόμου την εαυτών σωτηρίαν κατεργάζεσθε». «Νήψατε, γρηγορήσατε· ο αντίδικος υμών διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη.

γ) Κατά τον άγ. Μακάριο τον Αιγύπτιο, αυτός που θέλει πραγματικά να ευχαρίστησει το Θεό και να δεχθεί τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, πρέπει να βιάζει τον εαυτό του στην τήρηση όλων των εντολών του Θεού… όπως ακριβώς αυτός που προσπαθεί να μάθει την ευχή και «βιάζεται και άγχει». Κι’ αυτός λοιπόν που θέλει να εφαρμόσει τις εντολές του Θεού «βιάζεται και άγχει και εθίζει έθος αγαθόν… Και εμείς λοιπόν βιασώμεθα και άγξωμεν εαυτούς εις την κατόρθωσιν των αρετών».

Ο ίδιος άγιος συνιστά· «Πάντοτε ουν εν τη συνειδήσει οφείλεις έχειν την μέριμναν και τον φόβον…. τον φόβον και τον πόνον, ως φυσικόν και άτρεπτον, τον συντριμμόν της καρδίας πάντοτε πεπηγμένον».

Επίσης, κατά τον αββά Δωρόθεο, ο αδιαλείπτως προσευχόμενος άνθρωπος, αν αξιωθεί να απόκτησει κάποιο χάρισμα γνωρίζει πως το κατόρθωσε και δεν μπορεί να υπερηφανευθεί για το χάρισμα αυτό, ότι με τη δική του δύναμη το απέκτησε αλλά το αποδίδει στο Θεό και συνεχώς τον παρακαλεί «τρέμων» να μη αποδειχθεί ανάξιος αυτού του χαρίσματος και στερηθεί της βοήθειας του και αποκαλυφθεί έτσι η ασθένεια και η αδυναμία του.

Η ανάδυση του άγχους από ασυνείδητες, άγνωστες και απρόσιτες από το λογικό ενδοψυχικές αφετηρίες, κάνουν πολύ δύσκολη, αν μη αδύνατη, την κατά μέτωπο καταπολέμηση του. Γεγονός που αφορά σ’ όλα τα πάθη του ανθρώπινου προσώπου. Γι’ αυτό το λόγο η πατερική εμπειρία που επισημαίνει ότι ο πνευματικός αγωνιστής δεν είναι εκριζωτής των παθών αλλά ανταγωνιστής, δείχνει ότι η μέθοδος της μετοχετεύσεως της ψυχικής δυναμικής του πάθους σε στόχους πνευματικής ζωής, δημιουργεί ελπίδες μιας θεοφιλούς αξιοποιήσεως του άγχους, σε νηπτικούς αγώνες και προσπάθειες φωτιστικής αυτογνωσίας, στο κλίμα της αδιάλειπτης μνήμης του ονόματος και της παρουσίας του προσώπου του Θεού στη προσωπική ζωή του πνευματικού αγωνιστού.

Αν το άγχος βιώνεται ως ένας ανεπιθύμητος ψυχικός αναγκασμός, σαν μια πιεστική βία στον πυρήνα της αυτοσυνειδησίας του ανθρώπινου προσώπου, ο μόνος τρόπος να ανταγωνιστεί κανείς το άγχος είναι η άσκηση βίας στη βία του πάθους αυτού. Στο σημείο τούτο είναι χρήσιμη η προτροπή του οσίου Νείλου του ασκητού· «Θέλησον τη βία της φιλόθεου σπουδής εκνικήσαι και λύσαι τήν βίαν (του άγχους)! «Ημείς τη βία την βίαν καταγωνισώμεθα».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Στο ερώτημα «πώς μπορεί ένας πνευματικός άνθρωπος να αντιμετώπισει και να αξιοποίηση το άγχος ως εργαλείο πνευματικής προκοπής; μια επιγραμματική – συνοπτική απάντηση θα ήταν, στο ερώτημα αυτό η έξης·

- Να παραδώσει το άγχος και την ανασφάλεια που το συνοδεύει στο έλεος και την αγάπη του Θεού.

- Να προσπαθήσει να το ιδεί και να το κατανοήσει στην ψυχοδυναμική του ιδιαιτερότητα ως φοβίας ή αόριστης αγωνίας ή αναιτιολόγητης επιθετικής παρορμήσεως ή τέλος ως ενοχικής φοβικής ευαισθησίας, ως παράγοντα της παιδείας του Κυρίου!

- Να εντοπίσει ενδεχομένως το ενοχικό υπόστρωμα του άγχους, που συνήθως αποτελεί την κυρία ψυχοδυναμική του αφετηρία. Απωθημένες αμαρτητικές εμπειρίες, δηλ. ανεξομολόγητες ενοχές, εκδικούνται με ασυνείδητη αγχώδη αντίδραση.

- Να συλλάβει την αφυπνιστική πνευματική σημασία του άγχους, ως ερεθίσματος μιας εργασίας αυτογνωσίας με κριτήρια αντικειμενικά και όχι αυτοδικαιωτικά.

- Να μεταποιήσει τη δυναμική της αγχωτικής αγωνίας σε νηπτικό τρόπο βιώσεως της πνευματικής ζωής, σύμφωνα με την μνημονευθείσα προτροπή του αγ. Μακαρίου του Αιγυπτίου” «Και ημείς τοίνυν βιασώμεθα και άγξωμεν εαυτούς εις την ταπεινοφροσύνην, την αγάπην και την πραότητα., ίνα αποστείλη το Πνεύμα αυτού εις τας καρδίας ημών ο Θεός»!

Όντως τα αντίρροπα του άγχους είναι η ταπεινοφροσύνη, η αγάπη και ή πραότητα!

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΡΝΑΡΑΚΗΣ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών 

(diakonima.gr)

ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΔΙΑ ΝΕΑ ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ?

Ανταπόκριση Άγιο Όρος - Γιώργος Θεοχάρης

Αίσθηση προκαλεί η απουσία της εκπροσώπησης της Ιεράς Μονής  Κωνσταμονίτου στην επίσκεψη του προκαθήμενου της Ορθοδοξίας στο Άγιο Όρος. 

Η μη παρουσία του ηγουμένου και του αντιπροσώπου της εν λόγω Μονής τόσο στην υποδοχή του Πατριάρχη όσο και στις λοιπές εκδηλώσεις για την επέτειο των 100 χρόνων από την ενσωμάτωση του Αγίου Όρους στο ελληνικό κράτος που χοροστάτησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης , προκαλεί ερωτηματικά και ήδη πυροδοτεί συζητήσεις στους εκκλησιαστικούς κύκλους, σύμφωνα με πληροφορίες του "Αγιορείτικου Βήματος".