ΑΥΡΙΟ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΝΕΣΤΟΡΟΣ (Π.Ε.)

ΝΕΑ ΚΙΝΗΣΗ ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ;

Εἴδαμε μιὰ καινούργια κίνηση εἰς τὸ διαδίκτυο ἡ ὁποία ὁμιλεῖ διὰ τὴν ἕνωση τῶν ἐνιστάμενων Ὀρθόδοξων του Πάτριου ἑορτολογίου.

Ἐλπίζουμε αὕτη ἡ κίνηση νὰ μὴν εἶναι τύπου ''ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ'' ἡ ὁποία ἐξαφανίσθηκε παντελῶς ἀπὸ τὸ προσκήνιο τῶν ἐκκλησιαστικῶν ζητημάτων μὲ λυπηρὸ τῷ τρόπω!

Ἂν ἡ κίνηση εἶναι ἀληθὴς καὶ ὄχι ψευδής θὰ ἐνημερώσουμε τοὺς ἀναγνῶστες μας.

Πρὸς τὸ παρὸν ἀφιερώνουμε τὸ ἐν λόγω  ἄρθρο:


«Ἡ ἀποστασία» (2 Θεσσαλ. β΄3) ἤδη ἦλθεν. Η «ἐν ὁμονοία» πονηρία των «συγχυθέντων» «ἐθνῶν» (Σοφ. Σολομ. ι΄ 5) συντελεῖται. Διὰ δὲ τῆς οἰκουμενιστικῆς παναιρέσεως, ἡ δαιμονικὴ αὕτη ἑνότης παρρησιάζεται ὡς δῆθεν ἑνότης Θεοῦ, πρὸς ἀπώλειαν πολλῶν.

Ἐπιβάλλεται ὅπως οἱ ἐνιστάμενοι κατὰ τῆς παναιρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ ἐνωθῶσιν, ὡς ἀπαιτεὶ «ἡ πίστις δὶ΄ ἀγάπης ἐνεργουμένη» (Γαλάτ. ε΄ 6). 

Διήρηνται δὲ οὗτοι κὰθ΄ ὅτι, «τὴν αὐτὴν πίστιν ἔχοντες», διαφωνούσι «τὴ γνώμη» (Χρυσοστόμου, PG. 61, 23) ὡς πρὸς τὸν τρόπον τῆς ἐνστάσεως. Τοῦτο ἐπιτείνει ἴσως ἢ διεκδίκησις «λογισμῶν» τινων «ἰδίων» «ἐξ αὐθεντίας», ὡς καὶ ἡ προτίμησις τοῦ «μᾶλλον ἄρχειν» «ἢ ἄρχεσθαι ὑπὸ τοῦ Κυρίου» (Μ. Βασιλείου, ΒΕΠΕΣ, 53, 14). Ταῦτα συντελούσι, προφανῶς, ὅπως μὴ εἶναι «συνημμένοι κατὰ τὴν ἀγάπην» (Χρυσοστόμου, PG. 61, 23), ὡς ἐπιβάλλει ὁ ἀγὼν τῆς πίστεως.

Δέον ὅπως ἡ δυνάμει ἑνότης τῆς πίστεως γίνη καὶ ἐνεργεία, ὅπερ δυνατόν. Διότι, ὑπαρχούσης «τῆς κατὰ τὴν πίστιν συμφωνίας», «οὐδὲν ἕτερόν ἐστι τὸ ἐμποδίζον» πρὸς ἕνωσιν (Μ. Βασιλείου, PG. 32, 701). Αὕτη ἡ τάξις τῆς Ὀρθοδοξίας. Πὰν σοβαρὸν καὶ ἄλυτον νυν «ἕτερον» τῆς πίστεως ζήτημα ἀντιμετωπίζεται διὰ μελλοντικῆς Συνόδου ἑνότητος (τῶν ἐνιστάμενων κατὰ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ). Καὶ αὑταὶ αἳ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, αἳ συγκληθήσαι «πρὸς ἕνωσιν τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁμόνοιαν» (Πρακτικῶν Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, Μ. 12, 1118), πάντοτε προέταξαν τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ κατόπιν ἐξήτασαν ἕτερα πράγματα (Μ. Ἀθανασίου, ΒΕΠΕΣ, 31, 260).

Ἐπιβάλλεται, λοιπόν, ἡ πορεία πρὸς γενικὴν Σύνοδον ἑνότητος. Ὁδὸς δὲ πρὸς ταύτην ἐστὶν ἡ ἐν ὀρθοδόξω πίστει ἀγάπη, συννενόησις, ἀλληλοαναγνώρισις, συνεργασία καὶ ἐνοποίησις «ἐν οἶς μηδὲν βλάπτομεν τὰς ψυχᾶς» (Μ. Βασιλείου, ΒΕΠΕΣ, 55, 142). Παυσάτω, λοιπὸν ἡ ἀδελφομαχία καὶ ἐπικρατησάτω ἡ ἐν πίστει συμφωνία.

Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Εἰς τὴν ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν μας, εὐλαβεῖς χριστιανοί, ἀπὸ τὸν μῆνα Νοέμβριον ἀρχίζομεν νὰ αἰσθανώμεθα μέσα εἰς τὸ προεόρτιον κλῖμα τῶν Χριστουγέννων: Καὶ μὲ τὴν νηστείαν, ποὺ ἀρχίζει τὴν ἑπομένην τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Φιλίππου, ἀλλὰ καὶ μὲ τοὺς θεσπεσίους ὕμνους:

«Ὁ ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, κλίνας οὐρανοὺς κατέρχεται· τουτέστι, τὸ ἀταπείνωτον αὐτοῦ ὕψος ἀταπεινώτως ταπεινώσας συγκαταβαίνει τοῖς ἑαυτοῦ δούλοις, συγκατάβασιν ἄφραστόν τε καὶ ἀκατάληπτον συγκατέβη· καὶ Θεὸς ὤν τέλειος, ἄνθρωπος τέλειος γίνεται, καὶ ἐπιτελεῖται τὸ πάντων καινὸν καινότατον, τὸ μόνον καινὸν ὑπὸ τὸν Ἥλιον, δι᾽ οὗ ἡ ἄπειρος τοῦ Θεοῦ ἐμφανίζεται δύναμις· τί γὰρ μεῖζον τοῦ γενέσθαι τὸν Θεὸν ἄνθρωπον;».

Καὶ τοῦτο ἔγινε, κατὰ τὸν ὑμνογράφον ἀπὸ φιλανθρωπίαν, διὰ νὰ σώσῃ τὸν ἄνθρωπον, ποὺ εἶχε καταντήσει σπήλαιον ληστῶν, ὁ Χριστὸς ἔγειρε εἰς τὸ σπήλαιον νὰ γεννηθῆ σὰν ἄνθρωπος. Καὶ ἦλθε νὰ χωρέσῃ εἰς αὐτὸ τὸ μικρὸν σπήλαιον, διὰ νὰ ὑψώσῃ καὶ νὰ μεγαλώσῃ ὁ ἄνθρωπος, ποὺ τόσον πολὺ ἔπεσε μὲ τὴν παράβασιν.

Χριστὸς γεννᾶται τὴν πρὶν πεσοῦσαν ἀναστήσων εἰκόνα.

Διὰ τοῦτο ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καθώρισε τὴν νηστείαν τῶν Χριστουγέννων. Εἰς τιμὴν τοῦ Χριστοῦ, ποὺ γεννᾶται καὶ πρὸς ἐξάλειψιν τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων.

Ἡ θεολογικὴ σημασία

τῆς νηστείας

Ἡ νηστεία ἐθεσπίσθη ὑπὸ τοῦ Παναγάθου Θεοῦ διὰ πρώτην φορὰν εἰς τὸν παράδεισον. Ἀποτελεῖ τὴν πρώτην ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς πρωτοπλάστους. Ἡ ἀπαγορευτικὴ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, νὰ μὴ φάγουν οὗτοι ἀπὸ τὸν καρπὸν τοῦ δένδρου τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ, ἀποτελεῖ «εἶδος νηστείας», λέγει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος (P.G. 49, 307). Ὁ Μέγας Βασίλειος, ἐπίσης, χαρακτηριστικῶς ἀναφέρει· «συνηλικιῶτίς ἐστι (ἡ νηστεία) τῆς ἀνθρωπότητος· νηστεία ἐν τῷ παραδείσῳ ἐνομοθετήθη» (P.G. 31, 168Α). Καὶ ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τονίζει· «καθὼς ὁ Θεὸς εἶπεν· “ἀπὸ παντὸς ξύλου φάγεσθε”, ἔτσι εἶπε καὶ “ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γνωστοῦ καλοῦ καὶ πονηροῦ οὐ φάγεσθε ἀπ᾽ αὐτοῦ”. Τὸ δὲ «οὐ φάγεσθε» νηστείας νομοθεσία ἐστί, κατὰ τὸν Βασίλειον καὶ Γρηγόριον. Καὶ σύγχρονος ἀνθρώποις ἄρα καὶ ἀρχαιοτάτη διὰ τοῦτο ἀναδείκνυται ἡ νηστεία, δι᾽ ὅ καὶ τιμητέα» (Ἐπιστολὴ πρὸς Θωμᾶν, ἢ Ἀπολογία περὶ Μοναχισμοῦ, «Ο.Τ.» 1-15 Αὐγούστου 1973, ἀρ. φ. 191- 192).

Κατὰ τοὺς ἁγίους Πατέρας, ἡ νηστεία εἰς τὸν Παράδεισον συνίστατο εἰς τὴν ὑποταγὴν τῆς θελήσεως τοῦ Ἀδὰμ εἰς τὸ θεῖον θέλημα. Παραβαίνοντες οἱ πρωτόπλαστοι τὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, παρέβησαν καὶ τὸν νόμον τῆς νηστείας. Ἡ ἀκράτεια τῶν πρωτοπλάστων κατέστη ἡ αἰτία τῆς ἐκδιώξεως αὐτῶν ἐκ τοῦ παραδείσου καὶ τῆς πτώσεως αὐτῶν. Ἡ ἐκδίωξις ἐκ τοῦ παραδείσου θὰ ἀπεφεύγετο, ἐὰν οὗτοι ἐγκρατεύοντο· «ἐπειδὴ οὐκ ἐνηστεύσαμεν, ἐξεπέσαμεν τοῦ παραδείσου» διδάσκουν ὁ Μ. Βασίλειος καὶ ὁ Ἰ. Χρυσόστομος (P.G. 31, 168B, P.G. 49, 307).

Τὰ μύρια κακά, ποὺ προέρχονται ἐκ τῆς γαστριμαργίας τονίζει καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος εἰς τὸν ιδ´ λόγον αὐτοῦ· «Αὐτὴ ἐξώρισε τὸν Προπάτορα ἡμῶν Ἀδὰμ ἀπὸ τὸν Παράδεισον καὶ ἐπροξένησε αὐτῷ κακὰ μυρία. Αὐτὴ ἔκαμε τὸν Ἡσαῦ καὶ ἐπρόδωκεν εἰς τὸν Ἰακὼβ τὰ ἑαυτοῦ πρωτοτόκια (Γεν. κεφ. κε´). Αὐτὴ ἐθανάτωσε τόσους Ἑβραίους εἰς τὴν ἔρημον (Ἀριθμ. εφ. ια´). διατὶ ἐπεθύμησαν νὰ φάγωσι κρέατα νὰ χορτάσωσιν. Αὐτὴ εἶναι ἡ αἴτιος τῆς ἀσχημοσύνης καὶ ἐντροπῆς τοῦ Νῶε (Γεν. κεφ. θ´), διατὶ αὐτὴ τὸν ἐμέθυσε, καὶ ἔπεσε νὰ κοιμηθῆ, καὶ ἐξεσκεπάσθη. Αὐτὴ ἔκαμε τοὺς Σοδομίτας καὶ Γομορρίτας νὰ κυλισθῶσι εἰς τὰς ἀνδρομανίας, (Γεν. κεφ. ιθ´) καὶ διὰ τοῦτο νὰ κατακαυθῶσι μὲ πῦρ οὐράνιον. Αὐτὴ εἶναι παραίτιος τῆς μέμψεως καὶ κατακρίσεως τοῦ Λώτ (Γεν. κ´. ιθ´)· διατὶ τὸν ἔρριψε, ἀφ᾽ οὗ ἔφυγεν ἀπὸ τὰ Σόδομα, εἰς τὴν μίξιν τῶν θυγατέρων του. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐξολόθρευσις τῶν υἱῶν τοῦ Ἠλεὶ τοῦ ἱερέως (Α´ Βασ. κ´ 2 καὶ 4), τῶν σφαγιασθέντων εἰς τὸν πόλεμον· διατὶ ἔτρωγον τὰ κρέατα ὅπου ἐθυσίαζον πρὶν τὰ ἑτοιμάσωσι κατὰ τὴν τάξιν καὶ πρὶν τὰ φέρωσιν ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ νὰ τὰ ψάλλωσιν. Αὐτὴ εἶναι ἐκείνη ὁποὺ μᾶς σύρει μὲ τὴν βίαν της (ὡσὰν νὰ εἶχε χεῖρας·) εἰς τοὺς ἀπρεπεῖς λογισμοὺς καὶ εἰς τοὺς βδελυρωτέρους μολυσμούς».

Ἀλλ᾽ ὅπως ἡ ἀκρασία ὡδήγησε τοὺς γενάρχας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους μακρὰν τοῦ παραδείσου, ἔτσι καὶ ἡ νηστεία ἐπαναφέρει τοὺς ἀπογόνους αὐτῶν εἰς ἐκεῖνον. Ἀντικειμενικὸς σκοπὸς τῆς νηστείας εἶναι ἡ ἐπάνοδος τοῦ ἀνθρώπου εἰς τὸν παράδεισον. Καὶ ὡς λέγει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, «καθὼς διὰ τῆς βρώσεως, τοῦ παραδείσου ἐξωρίσθημεν, οὕτω πάλιν διὰ νηστείας εἰς αὐτὸν ἐπανέλθωμεν» (Ἐπιστολὴ πρὸς Θωμᾶν).

Ὅμως πατρὶς τῆς νηστείας δὲν εἶναι μόνον ὁ παράδεισος, ἀλλὰ καὶ ὁ οὐρανός, ὅστις εἶναι τόπος τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἁγίων ταγμάτων. Ἔτσι ὁ βίος τῶν νηστευτῶν χαρακτηρίζεται ὑπὸ τῶν Πατέρων ὡς «ἰσάγγελος»· ἡ νηστεία δὲ ὡς κάτι τὸ ἀγγελοποιόν», (ὅσιε πάτερ, τῶν ἀγγέλων ἔφθασες τὰ τάγματα), ἡ ὁποία ἀποβλέπει εἰς τὸ νὰ ὁδηγήσῃ τοὺς νηστευτάς εἰς τὴν νοερὰν ἀπά- θειαν τὴν «ἐν οὐρανῷ καὶ τοῖς ἐκεῖ ἁγιωτάτοις τάγμασι» κατὰ τὸν Εὐστάθιον Θεσσαλονίκης (P.G. 135, 613A) ὁ Ἅγ. Νικόδημος παρατηρεῖ καὶ τὰ ἑξῆς: «Διατὶ καὶ ὁ Κύριος τὰς 40οντα ἡμέρας ἐνήστευσεν; Ὄχι δι᾽ ἄλλο βέβαια πάρεξ, διὰ νὰ μᾶς δώσῃ ὑπογραμμὸν νὰ ἐπακολουθήσωμεν καὶ ἡμεῖς εἰς τὰ ἴχνη Του» (Ἐπιστολὴ πρὸς Θωμᾶν).

Ἡ νηστεία ὡς μέσον

πνευματικῆς τελειώσεως

Ἡ νηστεία εἶναι τὸ σπουδαιότερον μέσον, διὰ τοῦ ὁποίου ἐπιτυγχάνεται ἡ πνευματικὴ ἀνάτασις καὶ πρόοδος τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ νηστεύων καθίσταται ὅλος πνεῦμα καὶ δὲν ἀναλογίζεται τὸ βάρος τοῦ σώματος. Αὕτη καθιστᾶ λεπτὸν τὸν νοῦν τοῦ ἀνθρώπου. «Εἰ βούλει ἰσχυρὸν ποιῆσαι τὸν νοῦν, δάμασον τὴν σάρκαν διὰ νηστείας», λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος (P.G. 31, 180Α). Ἡ νηστεία συντελεῖ τὰ μέγιστα εἰς τὴν σωφροσύνην τῶν παθῶν. Τὰ ἀντίθετα ἀκολουθοῦν ἀπὸ τὴν γαστριμαργίαν. Ἡ νηστεία εἶναι κυρίως ἡ «ἀπὸ παντὸς πάθους ἀλλοτρίωσις». Ὁ νηστευτὴς καθίσταται ἀνδρεῖος εἰς τὸν ἀγῶνα κατὰ τῶν παθῶν καὶ ἀποκρούει εὐκολώτερα τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὸν «ἐπιστατοῦντα τοῖς τοιούτοις δαίμονα». Περιστέλλει τὰ πάθη του καὶ ἔτσι ἐπιτυγχάνει τὸ «μετριοπαθὲς» καὶ «ἀπαθές». Ἀντιθέτως ὁ

νοῦς τοῦ μὴ νηστεύοντος καθίσταται δοῦλος τῶν παθῶν. Καὶ ὡς λέγει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, «ἡ τροφὴ αὐξάνει τὰ πάθη, κατασταίνουσα τὸ λογικὸν ζῶον, τὸν ἄνθρωπον, νὰ δουλεύῃ εἰς τὴν γαστέρα καὶ τὰ ὑπὸ τὴν γαστέρα» (Ἐπιστολὴ πρὸς Θωμᾶν).

(Συμβουλευτικὸν ἐγχειρίδιον. Περὶ φυλακῆς τῆς γεύσεως!

Τὸ στόμα, λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης, ὁμοιάζει μὲ τρύπιον πιθάρι, τὸ ὁποῖον πάντοτε γεμίζει καὶ πάντοτε μένει ἄδειο καὶ μὲ ἕνα λόγον εἶναι ἀχόρταστος Ἅδης. Διὰ τοῦτο ὁ χριστιανὸς καλεῖται νὰ ἀποκλείσῃ τὰ πλούσια τραπέζια, τὰς τροφὰς καὶ τὰς σπατάλας. Διότι αὐτὰ δὲν ἐπενοήθησαν διὰ τὴν ἀνάγκην καὶ συντήρησιν τοῦ σώματος, ἀλλὰ διὰ μόνην τὴν ἡδονήν. Τὰ πολυποίκιλα φαγητὰ γεννοῦν πάθη καὶ κακίας τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, ὅπως εἶναι ἡ λαιμαργία, ἡ μέθη, ἡ παραλυσία καὶ τὰ βαθύτερα, ἡ πορνεία καὶ ἡ ἀρσενοκοιτία. Καὶ γενικῶς ὅλα τὰ σαρκικὰ πάθη τὰ ἐνεργούμενα ἀπὸ τὴν γαστέρα, αὐτὰ εἶναι τὰ ἀποτελέσματα τῆς τρυφῆς.

Ἡ τρυφή, λέγει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, ἀπομακρύνει καὶ τῆς εὐσεβείας καὶ φανερώνουν τοῦτο οἱ Ἰσραηλῖται, διὰ τοὺς ὁποίους ἔχει λεχθῆ «ἐλιπάνθη, ἐπαχύνθη, ἐπλατύνθη καὶ ἐγκατέλιπε Θεὸν τὸν ποιήσαντα αὐτόν» (Δευτ. λβ´15). Ἐπίσης ἐκεῖνοι, τοὺς ὁποίους ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τὴν πρὸς Φιλιππησίους, ὀνομάζων αὐτοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ «ὧν Θεὸς ἡ κοιλία, καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν» (Φιλιπ. γ´ 19). Καὶ οἱ σύγχρονοι αἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι διὰ τὴν τρυφὴν καὶ γαστριμαργίαν, κατήργησαν τὴν νηστείαν, ὅπως εἶναι οἱ παπικοὶ καὶ προτεστάντες καὶ οἱ ἄπιστοι καὶ ἄθεοι καὶ μασῶνοι. Λέγουν πολλοί. Καὶ τί κακὸν εἶναι νὰ φάγῃ κανεὶς καὶ νὰ πιῇ; Τὰ φαγητὰ καὶ τὰ ποτὰ δὲν εἶναι ἁμαρτία. Ὁ Θεὸς δὲν τιμωρεῖ τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τοῦ φαγητοῦ καὶ τοῦ ποτοῦ κ.λπ. Αὐτὰ ὅμως εἶναι ἀνόητα καὶ ἀστήρικτα, διότι ἡ τροφή, ἡ γαστριμαργία, τὰ φαγοπότια κρημνίζουν τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὰ πάθη τῆς σαρκός, εἰς τὴν ἀθεΐαν καὶ τὴν ἀσέβειαν. Διότι αἱ ἐκ τῆς τρυφῆς ἀναθυμιάσεις ὄχι μόνον ἐμποδίζουν, ὡς νέφη τὸν ἐκ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος φωτισμὸν καὶ τὸν διώκουν ἀπὸ τὸν νοῦ, ἀλλὰ καὶ σκοτίζουν τὴν φυσικὴν διάκρισιν τοῦ λογικοῦ καὶ καθιστοῦν τὸν ταλαίπωρον ἄνθρωπον σὰν ἄλογον ζῶον νὰ ὁρμᾷ εἰς τὰς κτηνώδεις ἐπιθυμίας. Ἔτσι βεβαιοῖ ὁ Μ. Βασίλειος, ὁ ὁποῖος λέγει: «Ἐκ γὰρ τῆς παχείας τροφῆς οἷον αἰθαλώδεις ἀναθυμιάσεις ἀναπεμπόμεναι, νεφέλης δίκην πυκνῆς τὰς ἀπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐγγινομένας ἐλλάμψεις ἐπὶ τὸν νοῦν διακόπτουσι» (Λογ. α´ περὶ νηστείας) καὶ ὁ Ἀλεξανδρείας θεῖος Κύριλλος συμπληρώνει: «Τρυφὴ γὰρ ἅπασα κοσμική, γλυκεῖαν μὲν ἔχει τὴν παραυτίκα μέθεξιν, σκοτοῖ δὲ δὴ λίαν, καὶ ἐκμεθύσκει δεινῶς τὸν εἰσδεδεγμένον αὐτήν» (Τομ. β´ τῆς Ὀκτατεύχου σελ. 918).

Ὅλους βεβαίως τοὺς βλάπτει ἡ τρυφή, ἀλλὰ περισσότερον τοὺς νέους. Ἂν τὸ θηρίον τοῦ νεανικοῦ σώματος εἶναι καθ᾽ αὐτὸ ἀκαταδάμαστον καὶ ἐν ἐλλείψει τροφῆς, ποίαν ἆραγε ἀγριότητα προσλαμβάνει, ὅταν χορτάσῃ; Διὰ τοῦτο εἶπεν ὁ Θεολόγος Γρηγόριος «Ἀρκετὸν τῷ σώματι ἡ κακία αὐτοῦ· Τί δὲ δεῖ τῇ φλογὶ πλείονος ὕλης ἢ τῷ θηρίῳ δαψιλεστέρας τροφῆς; ἵνα μᾶλλον δυσκάθεκτον γένηται, καὶ τοῦ λογισμοῦ βιαιότερον; (Λογ. εἰς τὴν Πεντηκοστ.).

* * *

Πάντοτε λοιπὸν καὶ ὅταν τρώγης καὶ ὅταν πίνῃ νὰ ἐνθυμῆσαι τὸ ψαλμικὸν «τίς ὠφέλεια ἐν τῷ αἵματί μου ἐν τῷ καταβαίνειν εἰς διαφθοράν;» (Ψαλμ. κθ´ 11) καὶ συνεχῶς λέγε αὐτὸ συμβουλεύει ὁ Μέγας Βασίλειος, διὰ νὰ ἐμποδίσης τὴν πολυφαγίαν καὶ πολυποσίαν.

Ὁμοίως ἡ νηστεία καθιστᾷ τὴν ψυχὴν τοῦ νηστευτοῦ «ἀπρόσβατον δαίμοσιν». Ἡ ψυχὴ διὰ τῆς νηστείας ἐνδυναμοῦται, ἀποκρούουσα εὐχερέστερον τὰς στρατιὰς τῶν δαιμόνων. «Νηστεία, λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅπλον ἐστὶ πρὸς τὴν κατὰ τῶν δαιμόνων στρατείαν» (P.G. 31, 180C).

Ἀκόμη δὲ ἡ νηστεία καὶ δαιμόνια ἐκβάλλει· «τοῦτο γὰρ τὸ γένος, εἶπεν ὁ Κύριος, ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν, εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ» (Μᾶρκ. 9, 29).

Ἔτσι διὰ τῆς νηστείας ὁ χριστιανὸς προοδεύει εἰς τὴν ἐν Χριστῷ Ζωήν.

Νηστεία καὶ ἀρεταί

Ἡ νηστεία κατὰ τοὺς ἁγίους Πατέρας πρέπει νὰ συνοδεύεται καὶ ἀπὸ ἀρετὰς καὶ κυρίως ἀπὸ τὴν ἀγάπην, τὴν προσευχὴν καὶ τὴν ἐλεημοσύνην. Ἡ νηστεία ἀποστελεῖ τὴν ρίζαν τοῦ δένδρου τῶν ἀρετῶν. Ἡ ἀγάπη ἀποτελεῖ τὴν πρώτην ἀρετὴν τοῦ δένδρου τῆς νηστείας. Οἱ πατέρες τονίζουν ὅτι ἡ νηστεία ἐν τῇ πληρότητι αὐτῆς βιοῦται ἐπιτυχέστερον ἀπὸ τοὺς μακρὰν τοῦ κόσμου ζῶντας μοναχούς. Ὁ ἱ. Χρυσόστομος τονίζει σχετικῶς: οὗτοι (οἱ μοναχοὶ) τοὺς ἐν μέσῳ θορύβους φεύγοντες καὶ πρὸς τὰς κορυφὰς τῶν ὀρέων ἀναδραμόντες καὶ τὰς καλύβας ἐν τῇ τῆς ἐρημίας ἡσυχίᾳ καθάπερ ἐν εὐδιεινῷ τινι λιμένι πηξάμενοι, ταύτην (τὴν νηστείαν) συνέμπορον καὶ συγκοινωνὸν τοῦ βίου παντὸς ἔλαβον» (P.G. 49, 307).

Τὸ στάδιον τῆς νηστείας εἶναι καὶ στάδιον ἐξασκήσεως ἀρετῶν καὶ ἀγάπης. Ἀγάπης πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τὸν πλησίον. Ἡ νηστεία ἐπιτυγχάνεται διὰ τῆς ἀγάπης. Ἐὰν λείπῃ ἡ ἀγάπη, τότε ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἐρημοῦται παντὸς ἀγαθοῦ.

Ἡ νηστεία συμπληροῦται καὶ διὰ τῶν ἀρετῶν τῆς προσευχῆς καὶ τῆς ἐλεημοσύνης. «Νηστεία ὁμόζυγος προσευχῆς», τονίζει ὁ ἱ. Χρυσόστομος (P.G. 49, 307). Διὰ τῆς προσευχῆς ἡ καθαρθεῖσα διὰ τῆς νηστείας ψυχὴ ὑψοῦται εὐχερέστερον πρὸς τὸν Θεόν. Ἡ προσευχὴ καθίσταται συνεργὸς τῆς νηστείας εἰς τὸν ἀγῶνα τοῦ χριστιανοῦ κατὰ τῶν δαιμόνων. Διὰ αὐτῆς οἱ δαίμονες φυγαδεύονται, οἱ δὲ πονηροὶ λογισμοὶ διαλύονται. Ἡ νηστεία, λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, στέλλει τὴν προσευχὴν εἰς τὸν

οὐρανόν. (P.G. 31, 173 C).

Ἡ ἀγαθὴ ὅμως προσευχὴ ἀποτελεῖ γνώρισμα τοῦ ἐλεήμονος νηστευτοῦ. Ἡ διὰ τῆς νηστείας περίσσεια πρέπει νὰ δίδεται εἰς τοὺς πτωχούς. (Ἀπ. Διαταγαί, βιβλ. Ε´, κεφ. κ´. Ἰγνάτιος Θεοφόρος πρὸς Φιλιπ. 13, P.G. 5, 937A). Ἀλλὰ διὰ νὰ ἐπιτευχθῆ ἡ σωτηρία τῶν νηστευτῶν ἀπαιτεῖται, ὅπως ἡ ἐλεημοσύνη των εἶναι «κανονική». Καὶ ὅπως ἑρμηνεύει ὁ Εὐστάθιος Θεσσαλονίκης «ἔλεον ὑμῖν ὑποτίθεμαι, οὐ τὸν ἁπλῶς, ἀλλὰ τὸν κανονικόν, τὸν ἀπὸ δικαίου πονήματος…, τὸν μὴ ἀπὸ κλεμμάτων, τὸν μὴ ἐξ ἁρπαγῆς, τὸν μὴ ἀπὸ συκοφαντιῶν καὶ διαβολῶν, μήποτε δὲ τὸν ἐκ τόκου ἀθέσμου» (P.G. 135, 616 Ο´ – 617 Α´) .

Ἡ τοιαύτη ἐλεημοσύνη καθιστᾶ τὸν νηστευτὴν φιλάδελφον καὶ φιλόθεον.

Ἀγαπητοί, Ἕνας μεγάλος μυστικὸς τῆς Ὀρθοδοξίας, ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ νέος Θεολόγος, σημειώνει αὐτὰ τὰ βαθυστόχαστα λόγια. «Καλότυχος εἶναι ἐκεῖνος, ὁποὺ ἰδεῖ τὸ φῶς τοῦ κόσμου, ἤγουν τὸν Χριστόν, πὼς ἐμορφώθη μέσα του· ὅτι αὐτὸς θέλει νομισθῆ Μήτηρ Χριστοῦ, ἔχοντας τὸν Χριστὸν μέσα του, ὡσὰν βρέφος, καθὼς ὁ ἀψευδέστατος Κύριος ὑπεσχέθη μόνος του: «Μήτηρ μου καὶ ἀδελφοί μου καὶ φίλοι μου οὗτοι εἰσίν, οἱ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ ποιοῦντες αὐτόν». Αὐτὸ τὸ ποιοῦντες κατὰ τὴν περίοδον τῆς νηστείας τῶν Χριστουγέννων θὰ πρέπει νὰ προσεχθῆ ἰδιαιτέρως. Αἱ ἀρεταὶ δὲν κατορθώνονται δίχως στερήσεις καὶ βία.Διὰ τὸν ὀρθόδοξον χριστιανόν, ὁ ἑορτασμὸς καὶ πανηγυρισμὸς τῶν Χριστουγέννων εἶναι πνευματικός. «Ἂς τιμήσωμεν, λέγει ἕνας ἐκκλησιαστικὸς συγγραφεύς, τὴν ἡμέραν τὴν δεσποτικήν, ἂς δοξάσωμεν τὸν Χριστόν, ὄχι μὲ χορούς, μέθαις καὶ ἀργολογίαις, ὄχι μὲ παιγνίδια καὶ τραγούδια καὶ ὅσα χαίρεται ὁ δαίμονας, ὅταν τὰ κάμνωμεν, ὄχι μὲ καλοφαγίαις, ἀλλὰ μὲ εὐχαριστίαις, μὲ δοξολογίαις, μὲ καθαρὰν καρδίαν, μὲ ὅσα χαίρεται καὶ δοξάζεται ὁ Θεός. Μὴ στολιζώμεθα ἄνδρες καὶ γυναῖκες, ὅτι γῆ καὶ χῶμα θέλομεν γένει· μὴ ὑπερηφανευώμεθα εἰς ροῦχα καὶ στολίδια καὶ φορεσιαίς, ὅτι ὁ θάνατος μᾶς ἀπανταχαίνει· μὴ πορνεύωμεν καὶ μιαινώμεθα,ὅτι τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον καὶ ἡ γέεννα τοῦ πυρὸς ἑτοιμάζεται διὰ τοὺς τοιούτους· μὴ μεθύωμεν καὶ πολυτρώγωμεν ὅτι αὔριον πάλιν θέλομεν πεινάσει, ὡσὰν νὰ μὴ εἴχαμεν φάγει· Τί κερδαίνομεν ἀπὸ τὴν μέθην; Τί αὐγατίζομεν καλὸν τῆς ψυχῆς μας, ἐὰν πολυφάγωμεν καὶ ἐξοδιάσωμεν; πόσοι ἐπέρασαν τέτοιαις ἡμέραις, μὲ παιχνίδια, μὲ χορούς, μεθυσμένοι, ἐξοδιασμένοι! Ἀλλὰ τώρα εἶναι χῶμα μοναχὸν εἰς τὴν γῆν, καὶ καλότυχοι, ἐὰν ἔκαμαν καλὸν διὰ τὴν ψυχήν τους. Τοὺς πτωχούς, ἀδελφοί μου, ἂς θρέψωμεν, τοὺς γυμνοὺς ἂς ἐνδύσωμεν, τοὺς πεινασμένους ἂς χορτάσωμεν, τοὺς διψασμένους ἂς ποτίσωμεν, τοὺς ἀσθενεῖς ἂς κοιτάξωμεν, τοὺς φυλακισμένους ἂς ἐπισκεφθῶμεν, τοὺς ξένους ἂς φιλοξενήσωμεν, τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἂς κλαύσωμεν, τοὺς ἁγίους ἂς ἐπαινέσωμεν… Τότε νὰ εἰποῦμεν ὅτι ἑορτάσαμεν καὶ ἐπανηγυρίσαμεν: τότε νὰ δεχθῆ καὶ ὁ Θεὸς τὴν ἑορτήν μας· τότε νὰ χαροῦσιν οἱ ἄγγελοι» τὸτε νὰ ἔλθη, διὰ νὰ κατοικήσῃ μὲ τὴν ἀγάπην του μέσα μας τὸ ξένον καὶ παράδοξον Μυστήριον, ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, τὸ θεῖον Βρέφος τῆς Βηθλεέμ, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. (Π.Β. Πάσχου, Ἔρως Ὀρθοδοξίας, β´ σελ. 33–34).

* Ὁμιλία εἰς τὴν αἴθουσαν τῆς Π.Ο.Ε. (Κάνιγγος 10) 10.11.1975.

ΠΗΓΗ ''ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΡ. ΦΥΛ. 1997

''ΑΠΑΝΤΑ'' ΠΡ. ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΚΑΒΟΥΡΙΔΟΥ (ΤΟΜΟΣ Α΄,8)

ΑΠΑΝΤΑ Α,8

ΔΟΓΜΑ Η ΗΘΙΚΗ ΕΝΤΟΛΗ; ΣΧΟΛΙΟ ΕΙΣ ΤΙΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΙΛΑΡΙΩΝΑ

Ἀναγνώσαμε τὶς δηλώσεις τοῦ Μητροπολίτου Ἰλαρίωνα ὁ ὁποῖος μᾶς λέγει ὅτι «Ποτὲ καὶ μὲ κανέναν δὲν προβαίνουμε σὲ συμβιβασμούς», εἰς ὅσον ἀφορᾶ τὰ ζητήματα ἠθικῆς φύσεως. Πολὺ καλά τα λέγει ὁ Μητροπολίτης ὅμως λησμονεί τὰ πιὸ οὐσιῶδες ζητήματα «Οὐ χωρεῖ συγκατάβασις εἰς τὰ τής Πίστεως». Δυστυχῶς αὐτὰ οὔτε καν ἀναφέρονται εἰς τὸ Π.Σ.Ε.! Ἀναφέρει ὁ ἴδιος: «Ἡ κάθε ὁμολογία ἔχει τὴ θέση της, τὴν ὁποία ἀκολουθεῖ καὶ ὑπερασπίζεται. Δὲν γίνεται καμία δογματικὴ προσέγγιση».

Ὑπενθυμίζουμε ὀτι: Τὶ ἐκ τῶν δύο εἶναι ἀναγκαῖον διὰ τὴν ἓν Χριστῷ σωτηρίαν; Τὸ δόγμα ἢ ἡ ἠθικὴ ἐντολή; Ἀμφότερα ἀπαντᾶ ἢ Ἐκκλησία διὰ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, κυριώτερον ὅμως τούτων εἶναι ἡ δογματικὴ ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου.

Ὄτε ὁ Κύριος μετὰ τὴν Ἀναστασὶν Τοῦ ἀπέστελλε τοὺς Ἀποστόλους εἷς τα ἔθνη, παρήγγειλε «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἷς το ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμὶν» (Ματθ. αη΄ 19 - 20). Διὰ τῶν λόγων τούτων ὁ Σωτὴρ διαιρεῖ «εἷς δύο τὴν τῶν Χριστιανῶν πολιτείαν, εἷς τὲ τὸ ἠθικὸν μέρος, καὶ εἷς τὴν τῶν δογμάτων ἀκρίβειαν» (Γρηγορίου Νύσσης, PG 46, 1089). Καὶ ἐνῶ «τὸν... βίον ἠμῶν διὰ τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν Αὐτοῦ κατορθοῦσθαι κελεύειν» (αὐτόθι), «τὸ... σωτήριον δόγμα ἓν τὴ τοῦ βαπτίσματος παραδόσει κατησφαλίσατο» (αὐτόθι). Ἔχρηζε γὰρ μείζονος προστασίας, ὡς φέρον τὴν μεγαλυτέραν ψυχικὴν ὠφέλειαν.

Τὸ δόγμα ἐπέχει ἔναντί της ἠθικῆς ἐντολῆς θέσιν «κυριωτέρου καὶ μείζονος» καὶ «τῆς μεγάλης καὶ πρώτης ἐλπίδος», ἥτις ὅμως δὲν συμπαρίσταται «ἓν περὶ τὸ δόγμα πλάνη τοῖς ἀπατηθείσιν» (αὐτόθι). Ἡ παράβασις τῆς ἠθικῆς ἐντολῆς, ἓν συγκρίσει πρὸς τὴν περὶ τὸ δόγμα πλάνην, φέρει «μικροτέραν τὴ ψυχὴ τὴν ζημίαν» (αὐτόθι), ἢ δὲ δευτέραν τὴν μεγαλυτέραν. Μὴ ὑπάρχοντος τοῦ ὀρθοῦ δόγματος, «μηδὲ εἴτι διὰ τῶν ἐντολῶν κατορθωθῆ κέρδος» (αὐτόθι) δύναται νὰ παραμείνει εἷς τὴν ψυχήν. Ὅπως «ἢ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεκρὰ ἐστὶν» (Ἰακ. β΄ 20), οὕτω καὶ τὰ ἔργα, καὶ πολλῶ μᾶλλον, ἄνευ τῆς ὀρθῆς πίστεως εἶναι ἀνώφελα.

Διὸ ὁ ἐχθρός της ἓν Χριστῷ σωτηρίας Διάβολος ἄφησε «το... κατὰ τὰς ἐντολᾶς μέρος... ἀπαρεγχείρητον (ἀπρόσβλητον)», «ὡς μικροτέραν φέρον τὴ ψυχὴ τὴν ζημίαν», γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης (αὐτόθι). Πάσα δὲ σχεδὸν ἡ σπουδὴ αὐτοῦ ἐστράφη ἐναντίον τοῦ «κυριωτέρου καὶ μείζονος», ἠγοῦν τοῦ δόγματος, κὰθ΄ ὅτι, διὰ τῆς παρατροπῆς ἀπὸ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, καὶ τὸ μικρὸν ἐκ τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν κέρδος καταλύεται.

Σήμερον ἡ πονηρὰ αὕτη μεθοδεία τοῦ Διαβόλου λαμβάνει καὶ τὴν τακτικήν της σιωπῆς ἐπὶ τῆς δογματικῆς ἀληθείας καὶ τῆς ἀποφυγῆς τῶν δογματικῶν συζητήσεων, ἅτινα κηρύσσονται ὑπὸ τῆς αἱρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ.

Πρώτη εἶναι ἡ ὀρθόδοξος πίστις, ἓν ταύτη ἐνυπάρχει ἡ μεγάλη ἐλπίς, καὶ ἐκ ταύτης τῆς πίστεως προέρχεται ἢ ὡς ἐπιστέγασμα μείζων πάντων ἓν Χριστῷ ἀγάπη (1 Κορ. ιγ΄ 13). Ἡ ἀληθὴς ἀγάπη εἶναι ἀδύνατος ἄνευ τῆς ἀποκεκαλυμμένης δογματικῆς ἀλήθειας.

Ἀκολουθοῦν οἱ δηλώσεις:

Σεβασμιώτατε, εκ των προτέρων ξέρατε ότι θα ξεσηκώνατε σάλο με την ομιλία Σας;

Ξέρω πολύ καλά την ατμόσφαιρα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, είμαι ενήμερος και για τις διαθέσεις των ανθρώπων και λίγο πολύ για την ισορροπία των δυνάμεων. Από τα αδύνατα σημεία του Π.Σ.Ε. είναι ότι ορισμένες δυνάμεις μέσα στην χριστιανική κοινότητα δεν εκπροσωπούνται επαρκώς.

Λ.χ. η μεγαλύτερη χριστιανική Εκκλησία η οποία είναι η Ρωμαιοκαθολική και από ηθικής απόψεως είναι γνωστή για τις αρκετά συντηρητικές θέσεις, έχει αδύναμη παρουσία σε αυτό τον θεσμό.

Πολύ δυναμική παρουσία στο Π.Σ.Ε. ανέκαθεν έχουν οι προτεστάντες του Βορρά και της Δύσεως, ενώ οι προτεσταντικές εκκλησίες του Νότου και ειδικότερα της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής δεν εκπροσωπούνται επαρκώς.

Η συζήτηση που ακολούθησε από την ομιλία μου έδειξε ότι η πλειοψηφία των μελών του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, παρά την επικρατούσα φιλελεύθερη ημερήσια διάταξη, έχουν συντηρητικές θέσεις στα ηθικά ζητήματα. Λ.χ. μια σύνεδρος, η οποία εκπροσωπούσε μια προτεσταντική Εκκλησία του Κονγκό ως αντίδραση στην ομιλία μου ανέφερε ότι όλη η Αφρική συμμερίζεται τη θέση μας επί της οικογενειακής ηθικής και του απαράδεκτου της εξισώσεως των ομόφυλων ενώσεων με τον γάμο.

Όλη η Αφρική δεν είναι και λίγο, πρόκειται για μια ολόκληρη ήπειρο. Επίσης υπέρ της θέσεώς μας τάχθηκε και η Μέση Ανατολή. Μητροπολίτης εξ Αιγύπτου εκπροσωπώντας τις Προχαλκηδόνιες Εκκλησίες δήλωσε σύμφωνος με τη θέση μας.

Γι΄αυτό φρονώ ότι απολαμβάνουμε ευρεία υποστήριξη μέσα στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών. Τη θέση μας επί των ηθικών θεμάτων συμμερίζονται τα δυο τρίτα μη Ορθόδοξα μέλη του Π.Σ.Ε.

Να μην όμως λησμονούμε και τους φιλελεύθερους και κυρίως τις εκκλησίες της Δυτικής Ευρώπης και Σκανδιναβίας καθώς και μερίδα των αμερικανικών εκκλησιών.

Να λαμβάνουμε υπόψη ότι οι ως άνω τυγχάνουν μεγάλοι οικονομικοί χορηγοί του Συμβουλίου. Από αυτή την άποψη ανέκαθεν έχουν εδώ μια πολύ ισχυρή θέση.

Τι νόημα τότε έχει η συμμετοχή της Ρωσικής Εκκλησίας στο Π.Σ.Ε.; Άλλωστε οι Δυτικές «φιλελεύθερες» εκκλησίες ούτως ή άλλως δεν θα αποδεχθούν το άδικό τους; Είσθε έτοιμος να προβείτε σε συμβιβασμούς;

Ποτέ και με κανέναν δεν προβαίνουμε σε συμβιβασμούς. Ας θυμηθούμε την ευαγγελική παραβολή του σπορέα. Σπείροντας δεν γνωρίζουμε ποτέ που πέφτει ο σπόρος. Μπορεί να πέσει πάνω στις πέτρες, ή στα αγκάθια, ή θα έλθουν τα πουλιά και θα τα φάνε, αλλά μπορεί να πέσει και στην καλή  και καρποφόρα γη.  

Στην συνεδριάσεις της ολομέλειας του Π.Σ.Ε. παρέστησαν περίπου 2000 άτομα, και πιστεύω μεταξύ αυτών δεν ήταν λίγοι εκείνοι των οποίων η καρδιά είναι ακριβώς αυτή η καρποφόρα γη.

Θα μεταφέρουν τα λεχθέντα στις εκκλησίες τους και θα τις ενημερώσουν για όσα άκουσαν. Είδατε ο ίδιος πόσοι μου προσήλθαν για να με ευχαριστήσουν για την ομιλία μου (αλήθεια, οι γαλάζιες καρτέλες που σηκώθηκαν ως ένδειξη διαμαρτυρίας ήταν μόλις δεκαπέντε με είκοσι – σ.σ.). 

Με όλα ταύτα οι διαφωνούντες πάντα θα υπάρχουν και τα ξέρουμε αυτά εκ των προτέρων. Όμως ποτέ δεν επιχειρώ να συμμορφωθώ με το ξένο ύφος και τα ξένα πρότυπα. Ξέρω ότι έχω στη διάθεσή μου ένα τέταρτο και πρέπει να να εκμεταλλευθώ αυτό τον χρόνο.

Άλλωστε ποτέ θα έχω μια τέτοια ευκαιρία (εάν θα έχω καθόλου) να μιλήσω σε ένα τέτοιο ακροατήριο; 

Θεωρώ ότι η φωνή της Εκκλησίας πρέπει να είναι προφητική, πρέπει να μιλάει με αλήθεια, έστω και εάν αυτή η αλήθεια δεν είναι ορθή από πολιτικής απόψεως ή δεν συμμορφώνεται με τα σύγχρονα φιλελεύθερα πρότυπα, κάτι το οποίο γίνεται τώρα.

Υπό αυτή την έννοια η μαρτυρία μας στο Π.Σ.Ε. θέλει ένα θάρρος, μια προθυμία να δεχόμαστε κριτική και να δίδουμε σχετικές απαντήσεις, αλλά εκτός τούτων θέλει και καλή προαίρεση.

Είναι αδύνατο απλώς να στηλιτεύουμε τη διαφθορά, πρέπει να μιλάμε στους ανθρώπους για την αλήθεια του Θεού και μάλιστα με αγάπη και σεβασμό προς τη θέση τους εώς ότου αυτή δεν έρχεται σε αντίθεση με το Ευαγγέλιο.

Και όμως εκπρόσωπος μεθοδιστικής εκκλησίας από την Αφρική προέβαλε αντίρρηση ισχυριζόμενη ότι οι ομόφυλες ενώσεις δεν παρουσιάζουν και πολύ μεγάλο πρόβλημα. Το πιο φοβερό είναι ότι οι ανήλικες αυτοκτονούν μόλις καταλάβουν την ομοφυλοφιλία τους και πιστεύουν ότι θα τους κατηγορούν γι΄αυτό. Ενώ η Εκκλησία που ασκεί κριτική στην ομοφυλοφιλία τρόπον τινά συμβάλλει σε αυτή την κατηγορία. Τι απαντάτε;

Πρόκειται για δυο εντελώς διαφορετικά θέματα τα οποία δεν πρέπει να μπερδεύουμε.

Η ενδοοικογενειακή βία, οι αυτοκτονίες ανηλίκων και πολλά άλλα διάφορα κοινωνικά κακά, τα οποία χαρακτηρίζουν τόσο τη χώρα μας, όσο και τις χώρες του τρίτου κόσμου και τις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες, όλα αυτά τα προβλήματα πρέπει να απασχολήσουν την Εκκλησία. 

Το ένα δεν αποκλείει και το άλλο, αλλά το ένα δεν συνδέεται και άμεσα με το άλλο. 

Δεν μιλάμε ότι δεν πρέπει να λυθούν και άλλα προβλήματα. Και όμως υπάρχει εκείνο, το οποίο απειλεί άμεσα τον χριστιανικό πολιτισμό καθεαυτό. 

Μιλάμε για τις αρχές της οικογενειακής ηθικής, ότι η Εκκλησία καλείται να προστατεύει εκείνη την οικογένεια, όπως αυτή περιγράφεται μέσα στην Αγία Γραφή, και ότι η Αγία Γραφή είναι η κοινή δογματική μας αφετηρία.

Αλλά οι προτεστάντες ισχυρίζονται ότι η Αγία Γραφή επιδέχεται διαφόρων ερμηνειών…

Έτσι είναι. Ακόμα και οι Άγιοι Πατέρες ερμήνευαν διαφορετικά τα επιμέρους χωρία και τις παραβολές της Αγίας Γραφής.

Και όμως στην Αγία Γραφή υπάρχουν εκείνα, τα οποία εκπορεύονται εκ στόματος του Θεού, δηλαδή οι θείες εντολές. Δεν χωράνε αμφιθυμίες. Όλα ειπώθηκαν απλά και άμεσα.

Αυτό αφορά και το θέμα του γάμου, ο οποίος είναι ένωση ενός ανδρός και μίας γυναικός. Η Αγία Γραφή αγνοεί κάθε εναλλακτική μορφή του γάμου.

Εάν αυτό που ειπώθηκε άμεσα και απερίφραστα προσπαθούμε να το ερμηνεύσουμε διαφορετικά, τότε δεν πρόκειται για ερμηνεία, αλλά για νοθεία και συνειδητή παραμόρφωση της βιβλικής διδασκαλίας.

Στενοχωρούνται ορισμένοι προτεστάντες με την παρατήρησή μας ότι δεν έχουν δικαίωμα να ερμηνεύουν διαφορετικά την Αγία Γραφή.

Ναι, όντως φρονούμε ότι κανείς δεν έχει δικαίωμα να ερμηνεύει αντίθετα με εκείνο, το οποίο ειπώθηκε σαφέστατα.

Το δεύτερο μέρος της ομιλίας Σας που αφορούσε ένα εξίσου επώδυνο θέμα, αυτό των διωγμών σε βάρος των χριστιανών στη Μέση Ανατολή και λοιπές περιοχές δεν προκάλεσε τόσο ζωηρή συζήτηση, όπως εκείνο των ομοφυλοφιλικών γάμων. Τι έχετε να πείτε επ΄αυτού; 

Αντίθετα, οι εκπρόσωποι των εκκλησιών της Μέσης Ανατολής, της Βορείου Αφρικής και όλων των χωρών, όπου οι χριστιανοί υφίστανται διώξεις σε βάρος τους προβληματίζονται πολύ για το ότι το Π.Σ.Ε. τοποθετείτο επί του θέματος, αντιδρούσε σε βία και συνέβαλε προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση.

Και όμως επί χρόνια στο Π.Σ.Ε. επικρατούσε μια Ευρωπαϊκή φιλελεύθερη ημερήσια διάταξη.

Πολλοί Ευρωπαίοι δεν έχουν απολύτως κανένα συμφέρον να νοιάζονται για εκείνους τους χριστιανούς, οι οποίοι υφίστανται διώξεις και δολοφονούνται εξαιτίας της πίστεώς τους.

Αυτοί οι Ευρωπαίοι νοιάζονται περισσότερα για τον σεβασμό των λεγόμενων δημοκρατικών ελευθεριών.

Υπάρχει η γνώμη, ότι οι τοποθετήσεις, οι δηλώσεις και οι διακηρύξεις, με τις οποίες ασχολείται η Γενική Συνέλευση του Π.Σ.Ε. στην πράξη δεν επηρεάζουν καθόλου την τύχη των χριστιανών, οι οποίοι δολοφονούνται λ.χ. στη Μέση Ανατολή…

Δεν περιοριζόμαστε σε λόγια και δηλώσεις. Οι δηλώσεις υιοθετούνται για να τις ακολουθήσουν οι πράξεις. Δυστυχώς πολύ συχνά στο σύγχρονο κόσμο οι άνθρωποι περιορίζονται σε δηλώσεις χωρίς να προχωρούν σε συγκεκριμένες πράξεις.

Λ.χ. το έτος 2011 η Ευρωπαϊκή Ένωση προέβη σε μια σημαντική δήλωση σχετικά με τις διώξεις σε βάρος των χριστιανών και ακόμα εισηγήθηκε μηχανισμό προστασίας αυτών.

Συγκεκριμένα, η κάθε οικονομική και πολιτική υποστήριξη προς τις χώρες όπου διώκονται οι χριστιανοί να παρέχεται με αντάλλαγμα την εξασφάλιση της ασφάλειας των χριστιανών.

Αυτό το μηχανισμό έπρεπε να τον ενεργοποιήσουν οι πολιτικοί ηγέτες. Και όμως δεν βλέπουμε αυτό να γίνεται πραγματικότητα.

Η δήλωση παραμένει μόνο στα χαρτιά. Δυστυχώς πολλά εξ όσων λέγονται στα πλαίσια των διαχριστιανικών επαφών μόνο ως ευχές παραμένουν.

Ταυτόχρονα πολλές εκ των εκκλησιών οι οποίες εκπροσωπούνται στο Π.Σ.Ε. μπορούν να επηρεάσουν τους κρατικούς ηγέτες.

Σε περίπτωση της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας, εμείς έχουμε στενή συνεργασία με την ηγεσία της Ρωσικής Ομοσπονδίας επί των θεμάτων της διεθνούς ημερησίας διατάξεως ακόμα και για την προστασία των χριστιανών της Μέσης Ανατολής.

Σε περίπτωση της εκκλησίας της Αγγλίας, και αυτή δύναται να επηρεάσει τη θέση της Μεγάλης Βρετανίας επί των παρόμοιων θεμάτων. Αυτά τα παραδείγματα μπορώ να τα παραθέσω πολλά.

Η ομιλία Σας εμπεριέχει μια φράση ότι «οι χριστιανοί είναι η πλέον δεδιωγμένη θρησκευτική κοινότητα παγκοσμίως». Σε τι οφείλεται αυτό;

Ας ενθυμηθούμε όλη την ιστορική πορεία του χριστιανισμού. Κατά τη διάρκεια των πρώτων τριών αιώνων η Εκκλησία τελούσε υπό διωγμό σχεδόν παντού.

Αργότερα άλλαξαν οι εποχές, αλλά τα κύματα διωγμών επαναλαμβάνονταν κατά διαστήματα και μάλιστα από διάφορες πλευρές.

Επί αιώνες η Ορθόδοξη Εκκλησία τελούσε είτε υπό Αραβική, είτε υπό Μογγολική, είτε υπό Τουρκική κατοχή. Κατά το 20 αιώνα με την επικράτηση της αθεΐας ως επίσημης ιδεολογίας της πατρίδας μας, σε βάρος της Εκκλησίας μας διεπράχθη φοβερή γενοκτονία με εξόντωση των περισσότερων κληρικών, με κλείσιμο σχεδόν όλων των Ιερών Μονών και περισσότερα από 90% Ιερών Ναών. Μέχρι πρόσφατα η Εκκλησία τελούσε υπό καθεστώς διωγμού.

Οι άνθρωποι της γενεάς μου ακόμα πρόλαβαν αυτές τις εποχές. Ο Χριστός ήταν ξεκάθαρος λέγοντας στους μαθητές Του ότι σε αυτό τον κόσμο θα ήταν δεδιωγμένοι. Έτσι ακριβώς και συμβαίνει έστω και με διαλείμματα.

Είναι από συγκρατημένη έως αρνητική η στάση των πολλών πιστών στη Ρωσία απέναντι στο Π.Σ.Ε., διότι βλέπουν την οικουμενική κίνηση ως απόπειρα αποδοχής ως μη ουσιαστικών των διαφορών στις δογματικές διδασκαλίες των εκκλησιών και στην πραγματικότητα ως μη ουσιαστικής και της ίδιας της πίστεως.  Ωστόσο η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας από ετών μετέχει στις εργασίες του Π.Σ.Ε. Τι έχετε να πείτε στους ανθρώπους, οι οποίοι αδυνατούν να καταλάβουν διατί τα έχουμε ανάγκη όλα αυτά; 

Εάν αυτοί οι άνθρωποι θα ήταν αυτή τη στιγμή κοντά μας στη Συνέλευση, θα έβλεπαν ότι κανείς δεν ασχολείται εδώ με την αναζήτηση δογματικών συμβιβασμών ή να αποπειράται να φέρει κοντά τα διαφορετικά χριστιανικά δόγματα.

Η κάθε ομολογία έχει τη θέση της, την οποία ακολουθεί και υπερασπίζεται. Δεν γίνεται καμία δογματική προσέγγιση. Βεβαίως όταν αυτή η οικουμενική κίνηση μόλις άρχισε να διαμορφώνεται κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και όταν διαμορφώθηκε οριστικά μετά τον πόλεμο, πολλοί ήταν εκείνοι οι οποίοι, μέσω συμμετοχής σε αυτή την κίνηση, ονειρεύονταν το ενδεχόμενο της υπέρβασης και των δογματικών διαφορών. Αλλά τώρα είναι ολοφάνερο ότι αυτά τα όνειρα δεν μπορούν να γίνουν πραγματικότητα, διότι στηρίχθηκαν σε μια εσφαλμένη θεώρηση.

Οι διαφορές μεταξύ των χριστιανών διαφορετικών ομολογιών είναι μεγαλύτερες απ΄ο,τι περίμενε κανείς. Επιπλέον με την πάροδο του χρόνου αυτές οι διαφορές μεγαλώνουν όλο και περισσότερα με την εμφάνιση νέων, οι οποίες δεν υπήρχαν κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα όταν δημιουργείτο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και θεσμοθετείτο η οικουμενική κίνηση.

Ως παράδειγμα να παραθέσω το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των συντηρητικών και φιλελεύθερων, το οποίο δημιουργήθηκε σήμερα εντός χριστιανικής κοινότητας, κάτι το οποίο προ πεντηκονταετίας ήταν αδύνατο καν να φαντασθούμε.

Δεν εννοώ το χάσμα μεταξύ συντηρητικών και φιλελεύθερων στα δογματικά ζητήματα, αλλά στα ηθικά και κοινωνικά θέματα. Κατά την μεσολαβούσα πεντηκονταετία διήνυσαν μεγάλη πορεία οι προτεσταντικές εκκλησίες, αλλά κατά τη γνώμη μου τελικά απομακρύνθηκαν από την Ορθοδοξία περισσότερα απ’ότι τα προηγούμενα τετρακόσια πενήντα χρόνια που πέρασε κατά την εξέλιξή της η Μεταρρύθμιση.  

Είναι πάρα πολύ μεγάλη η απόσταση που μας χωρίζει και δεν μπορούμε να ενώσουμε τη φωνή μας με τη φωνή των προτεσταντών της Δύσεως και του Βορρά.

Σε αυτό το πλαίσιο το Π.Σ.Ε. αποτελεί ένα σπουδαίο χώρο ανταλλαγής απόψεων. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας αυτός ο χώρος είναι κυρίως αυτός, όπου μπορούμε να τοποθετηθούμε υπέρ των παραδοσιακών χριστιανικών ηθικών αξιών.

Δεν επικρατεί αυτή τη στιγμή μέσα στο Π.Σ.Ε. καμία θεολογική προβληματική. Αυτή πλέον αποτελεί αρμοδιότητα κυρίως της Επιτροπής «Πίστη και Τάξη», η οποία προϋπάρχει του ίδιου του Π.Σ.Ε.

Αλλά και μέσα στα πλαίσια αυτής της Επιτροπής δεν γίνεται καμία προσέγγιση μεταξύ των χριστιανών των διαφόρων δογμάτων. Από καιρό δεν είναι από τις προτεραιότητες του Π.Σ.Ε.

Ποια είναι τα αποτελέσματα της συμμετοχής στη παρούσα Συνέλευση για Σας προσωπικά;  

Αυτή είναι η τρίτη πλέον Συνέλευση του Π.Σ.Ε. της οποίας μετέχω ως επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας.

Η πρώτη διεξάχθηκε στη Χαράρε της Ζιμπάμπουε το 1998. Την Εκκλησία μας εκπροσωπούσε μια μικρή τριμελή αντιπροσωπεία, η οποία επί τόπου συμπληρώθηκε από δυο ακόμα μέλη.

Ήμουν τότε ιερομόναχος. Η απουσία Επισκόπου από την τότε αντιπροσωπεία μας ήταν ένα συγκεκριμένο μήνυμα  προς το Π.Σ.Ε.

Δεν ήμασταν ικανοποιημένοι πλήρως από την ημερήσια διάταξη, τον τρόπο λήψεως αποφάσεων και την περιορισμένη δυνατότητα μαρτυρίας περί Ορθοδοξίας.

Λάβαμε τότε ενεργά μέτρα προκειμένου να αλλάξουμε την κατάσταση και το πετύχαμε τελικά. Με πρωτοβουλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας το ίδιο έτος 1998 συνήλθαν σε Σύσκεψη στη Θεσσαλονίκη οι Ορθόδοξες Εκκλησίες, κατά την οποία ο τότε Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων Μητροπολίτης Κύριλλος (νυν Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών) ακολούθησε μια αυστηρή θέση.

Υιοθετήθηκε δήλωση όπου απαιτήσαμε από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών να ακούσει τη φωνή των Ορθοδόξων, να εξασφαλίσει τη συμμετοχή μας όχι μόνο στη συζήτηση των θεμάτων της ημερησίας διατάξεως, αλλά και στη διαμόρφωση της ίδιας της διατάξεως, μόνο δι΄ομοφωνίας να εξασφαλίσει τη λήψη των  αποφάσεων και να επεξεργασθεί τους επιπρόσθετους μηχανισμούς συνεργασίας μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών και του Π.Σ.Ε.

Αυτοί οι μηχανισμοί λειτουργούν έως και σήμερα. Τα μέτρα που ελήφθησαν κατά τη γνώμη μου συνέβαλαν τρόπον τινά στη διόρθωση της καταστάσεως.

Τώρα έχουμε κάθε δυνατότητα τοποθετήσεως και υπερασπίσεως της θέσεώς μας στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών.

Από αυτή την άποψη έχει βελτιωθεί η κατάσταση στο Π.Σ.Ε. Η Συνέλευση στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας το έτος 2006, όπου ήμουν επίσης επικεφαλής της αντιπροσωπείας ενώ ο Μητροπολίτης Κύριλλος μετείχε ως επίτιμος προσκεκλημένος, μας επιβεβαίωσε ότι το Π.Σ.Ε. ήταν πρόθυμο να ακούσει τη γνώμη των Ορθοδόξων Εκκλησιών και να λαμβάνει υπόψη τη θέση τους.

Η παρούσα Συνέλευση επίσης δηλώνει αυτή την προθυμία. Άλλο είναι ότι δεν υπολογίζουμε βέβαια σε καθολική υποστήριξη.

Βλέπουμε στο Π.Σ.Ε. να επικρατεί ολοφάνερα η φιλελεύθερη πτέρυγα του παγκόσμιου χριστιανισμού.

Να επαναλάβω ότι από πλευράς του ποσοστού αυτή εκπροσωπείται εδώ περισσότερα απ΄ότι μέσα στην πραγματική ισορροπία των δυνάμεων στη χριστιανική κοινότητα.

Αλλά η συμμετοχή μας στις εργασίες του Π.Σ.Ε. έχει ένα πολύ συγκεκριμένο στόχο, διότι χρησιμοποιούμε αυτό το χώρο ως πεδίο ιεραποστολής.