Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2013
Ημερίδα για το Filioque στη θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βέρνης
Η θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βέρνης με
πρωτοβουλία του Τμήματος Ευαγγελικής Θεολογίας διοργάνωσε επιστημονική ημερίδα
στα πλαίσια του καθιερωμένου στην Ελβετία θεσμού της συνάντησης των πέντε
πανεπιστημιακών πόλεων, ήτοι της Βασιλείας, της Βέρνης, της Ζυρίχης, του
Φριβούργου και της Λουκέρνης (Societas Pentapolitana). Η ημερίδα, η οποία
οργανώθηκε από την έδρα Ιστορίας της Αρχαίας Εκκλησίας και Ιστορίας των
Δογμάτων υπό τον καθηγητή κ. Martin George, αφορούσε στο ακανθώδες και
πολυεδρικό ζήτημα της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος. Τίτλος της ενδιαφέρουσας
αυτής συνάντησης ήταν «Η Τριαδική Θεολογική διδασκαλία και το Filioque στην
αντιπαράθεση Ανατολής και Δύσης τον 9ο αιώνα».
Κεντρικοί ομιλητές ήταν ο διακεκρίμενος Καθηγητής του
Πανεπιστημίου της Γοτθίγγης (Göttingen) Peter Gemeinhardt καθώς και ο Δρ.
Θεόδωρος Αλεξόπουλος επιστημονικός βοηθός του φίλα διακείμενου προς την
ορθόδοξη λατρευτική Παράδοση, ελλογιμώτατου καθηγητή κ. Martin George, ο οποίος
είχε και την κεντρική επιμέλεια της διοργάνωσης. Τους συνέδρους καλοσώρισε ο
Κοσμήτωρ της θεολογικής Σχολής της Βέρνης καθηγητής της νεότερης Εκκλησιαστικής
Ιστορίας κ. Martin Sallmann. Mεταξύ των πολλών ερευνητών συμμετείχαν καί
ηχηρά ονόματα του κλάδου της Εκκλησιαστικής Ιστορίας και της Οικουμενικής
κίνησης, όπως οι Martin Wallraff (Basel) μαζί με τον Έλληνα βοηθό του Νικόλαο
Μαρινίδη, Urs von Arx (Bern), Angela Berlis (Bern), Franz Mali (Fribourg) καθώς
και ο διακεκριμένος φιλόλογος και λάτρης της αρχαίας κλασσικής και νεότερης
ελληνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης καθηγητής κ. Arnd Kerkhecker.
Χρήζει επίσης ιδιαίτερης μνείας το γεγονός ότι στην ημερίδα παρέστησαν και
προσωπικότητες της ελβετικής πολιτικής σκηνής, όπως οι Δρ. Viktor Baumeler και
Δρ. Anton Schwingruber από την κυβέρνηση του καντονίου της Λουκέρνης.
Τα θέματα τα οποία αναπτύχθηκαν εκτενώς από τους δύο
ομιλητές ήταν τα κάτωθι: 1) Ο Gottschalk von Orbais και η καρολίνεια
τριαδική θεολογία. 2) Η εξ απόψεως θεολογικής, φιλοσοφικής και
εκκλησιολογικής αναίρεση του Filioque από τον ιερό Φώτιο. Ο πρώτος ομιλητής
εισήγαγε το στη συντριπτική του πλειοψηφία δυτικό ακροατήριο στην αναφυείσα τον
9ο αιώνα στη δύση οξεία διαμάχη μεταξύ των Hinkmar von Reims και Gottschalk
von Orbais σχετικά με τον χρησιμοποιούμενο από τον δεύτερο θεολογικό όρο‚trina
deitas‘.
Στόχος του δεύτερου ομιλητή ήταν να καταστήσει στους
ειδικούς της ανωτέρω πολυσύνθετης θεματικής ευκρινείς και κατανοητές τις
ενστάσεις της ορθοδόξου θεωρήσεως κατά της αυθαίρετης προσθήκης του Filioque
στο σύμβολο της Πίστεως με βάση ένα από τα σημαντικότερα αντιρρητικά κείμενα
του 9ου αιώνα, την Περί του Αγίου Πνεύματος Μυσταγωγία του περιώνυμου
Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Φωτίου, του οποίου η σκέψη δεν είναι ευρέως
γνωστή στους προτεσταντικούς θεολογικούς κύκλους. Η ημερίδα στέφθηκε από μεγάλη
επιτυχία όχι μόνο ένεκα της μεγάλης συμμετοχής ειδικών του χώρου της Εκκλ.
Ιστορίας και της Δογματικής, αλλά και επειδή υπήρξε εκτενέστατη συζήτηση και
εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων και προτάσεων μεταξύ των ερευνητών προς
αναζήτηση μιας κοινά αποδεκτής λύσης σ’ ένα θεολογικό πρόβλημα οικουμενικού
ενδιαφέροντος, το οποίο όμως παραμένει δυστυχώς άλυτο εδώ και αιώνες και
αποτελεί ένα από τα βασικά εμπόδια για την πολυπόθητη επανένωση των εκκλησιών.
Οι περισσότεροι εκ των συνέδρων συνταχθήκαν με την άποψη ότι μία σταθερή βάση
για την επιτεύξη μελλοντικής σύγκλισης πάνω στο ζήτημα του Filioque συνιστούν
οι αποφάσεις της φωτιανής συνόδου του 879/80, ό,τι δηλαδή υπεγράφη από κοινού
και συνομολογήθηκε από τίς δύο εκκλησίες. Μετά το πέρας της ημερίδας οι
σύνεδροι ξεναγήθηκαν από τους διοργανωτές και τον ομότιμο καθηγητή Rudolf
Dellsperger στον καθεδρικό ναό της πόλης της Βέρνης.
ΠΗΓΗ ''amen.gr''
Το Μήνυμα της 10ης Συνέλευσης του ΠΣΕ
Της Καθηγήτριας του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ
Δήμητρας Κούκουρα
Μαζί στην προσκυνηματική πορεία για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη
«Δια
σπλάγχνα ελέους θεού ημών, εν οις επεσκέψατο ημάς ανατολή εξ ύψους, επιφάναι
τοις εν σκότει και σκια θανάτου καθημένοις, του κατευθύναι τους πόδας ημών εις
οδόν ειρήνης».
Αγαπητοί, αδελφές και αδελφοί, σας απευθύνουμε
χαιρετισμό εις το όνομα του Χριστού.
1. Συναχθήκαμε στη Δημοκρατία της Κορέας για τη 10η
Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών (30 Οκτωβρίου-8 Νοεμβρίου
2013). Προερχόμενοι από 345 εκκλησίες μέλη και συνεργαζόμενους οργανισμούς στην
οικουμενική κίνηση, απευθύναμε κοινές δεήσεις, ανταλλάξαμε ιστορίες από τις
τοπικές μας κοινότητες, ακούσαμε με προσοχή δυνατά μηνύματα αγωνίας και
ελπίδας. Είμαστε ευγνώμονες για τις πολλές δεσμευτικές δημόσιες δηλώσεις. Η
κοινή προσκυνηματική μας πορεία ιχνηλάτησε το θέμα «Ο Θεός της ζωής, οδήγησέ
μας στη δικαιοσύνη και την ειρήνη».
2. Στην πόλη του Πουσάν, ταξιδεύσαμε μαζί σ’ ένα δρόμο
μεταμόρφωσης,-προσευχηθήκαμε, καθώς εμείς μεταμορφωνόμαστε, να γινόμαστε όργανα
στα χέρια του Θεού, για τη μεταμόρφωση του κόσμου. Πολλοί από εμάς ταξίδευσαν
σε άλλα μέρη της Κορέας, όπου γίναμε μάρτυρες των ανοικτών πληγών μιας
κοινωνίας που έχει διασπαστεί από τις διαμάχες και τη διαίρεση. Πόσο
αναγκαία είναι η δικαιοσύνη για την ειρήνη, η συμφιλίωση για τη θεραπεία και η
αλλαγή της καρδιάς, ώστε ο κόσμος να γίνει ακέραιος! Πήραμε θάρρος από τις
εκκλησίες που συναντήσαμε, τη δραστηριότητα και την αφοσίωσή τους. Το έργο τους
αποφέρει πλούσιους καρπούς.
3. Ανταλλάξαμε την εμπειρία μας στην αναζήτηση για την
ενότητα στην Κορέα, που θα αποτελέσει σημείο ελπίδας στον κόσμο. Δεν πρόκειται
για τη μόνη χώρα, όπου οι άνθρωποι είναι διηρημένοι στη φτώχεια και τον πλούτο,
στην ευτυχία και τη βία, στην ευμάρεια και τον πόλεμο. Δεν μας επιτρέπεται να
κλείνουμε τα μάτια μας στις σκληρές πραγματικότητες η να μένουμε αμέτοχοι στο
μεταμορφωτικό έργο του Θεού. Ως κοινότητα αλληλεγγύης, το Παγκόσμιο Συμβούλιο
των Εκκλησιών συμπαρίσταται με τον λαό και τις εκκλησίες στην Χερσόνησο της
Κορέας και με όλους που αγωνίζονται για τη δικαιοσύνη και την ειρήνη.
4. Ο Θεός, ο Δημιουργός μας, είναι η πηγή της ζωής. Με
την αγάπη του Ιησού Χριστού και τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, εμείς, ως μία
κοινότητα των τέκνων του Θεού, βαδίζουμε προς το πλήρωμα της Βασιλείας. Εκζητούντες
από τον Θεό τη χάρη, καλούμαστε, μέσα στην ποικιλομορφία μας, να
αποδεικνυόμαστε δίκαιοι οικονόμοι της Δημιουργίας του Θεού. Αυτό είναι το όραμα
του Καινού Ουρανού πάνω στη Γη, όπου ο Χριστός θα πληροί τα πάντα εν
πάσιν (Εφ. 1,23).
5. Ζούμε σε μία εποχή παγκόσμιας κρίσης. Ευρισκόμαστε
αντιμέτωποι με οικονομικές, οικολογικές, κοινωνικο-πολιτικές προκλήσεις.
Στο σκότος και τη σκια του θανάτου, στις βασάνους και τους διωγμούς, πόσο
πολύτιμο είναι το δώρο της ελπίδας από τον Αναστάντα Κύριο! Με τη φλόγα του
Πνεύματος στις καρδιές μας, προσευχόμαστε στον Χριστό να φωτίζει τον κόσμο:
ώστε το φως του να μεταστρέφει όλη την ύπαρξη μας προς τη φροντίδα ολάκερης της
κτίσης και την ομολογία ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν πλαστεί κατ’ εικόνα του
Θεού. Καθώς ακούμε φωνές που συχνά προέρχονται από το περιθώριο, ας πάρουμε
όλοι μαθήματα ελπίδας και επιμονής. Ας δεσμευτούμε εκ νέου να εργαστούμε για
την ελευθερία και την αλληλέγγυα δράση. Είθε ο φωτίζων Λόγος του Θεού να μας
οδηγεί στο ταξίδι μας.
6. Η πρόθεσή μας είναι να προχωρήσουμε όλοι μαζί.
Έχοντας ως ερέθισμα την εμπειρία μας στο Πουσάν, καλούμε όλους τους καλής
θελήσεως ανθρώπους να προσφέρουν τα δώρα που έχουν λάβει από τον Θεό σε
μεταμορφωτικές δράσεις.
Η Συνέλευση σας καλεί να έρθετε μαζί μας σε
προσκυνηματική πορεία.
Είθε οι εκκλησίες να είναι κοινότητες θεραπείας και
ευσπλαχνίας και είθε εμείς να σπέρνουμε τις Ευφρόσυνες Ειδήσεις, ώστε να
καλλιεργείται η δικαιοσύνη και η υπερέχουσα ειρήνη του Θεού να εξαπλώνεται στον
κόσμο.
«Μακάριοι
οι φυλάσσοντες κρίσιν και ποιούντες δικαιοσύνην εν παντί καιρώ» ( Ψαλμ. 106,3)
«Ο
Θεός της ζωής, οδήγησέ μας στη δικαιοσύνη και την ειρήνη».
ΠΗΓΗ ''ΑΜΕΝ.GR''