Η ομιλία του Πατριάρχη
Βαρθολομαίου στη συμπροσευχή με τον Πάπα
στο ναό της
Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα
«Μή φοβεῖσθε ὑμεῖς∙ οἶδα γάρ ὅτι Ἰησοῦς τόν
ἐσταυρωμένον ζητεῖτε∙ οὐκ ἔστιν ὧδε∙ ἠγέρθη γάρ καθώς εἶπε∙ δεῦτε ἲδετε τόν
τόπον ὅπου ἔκειτο ὁ Κύριος» (Ματθ. 28, 5-6)
Αγιώτατε και προσφιλέστατε εν Χριστώ αδελφέ
∙
Μακαριώτατε Πατριάρχα της Αγίας Πόλεως
Ιερουσαλήμ, λίαν αγαπητέ εν Κυρίω αδελφέ και συλλειτουργέ∙
Σεβασμιώτατοι, Εξοχώτατοι και αιδεσιμώτατοι
εκπρόσωποι των χριστιανικών Εκκλησιών και ομολογιών∙
Αγαπητοί αδελφοί.
Μετά δέους, συγκινήσεως και ευλαβείας ιστάμενοι
προ του τόπου «ὅπου ἔκειτο ὁ Κύριος», του ζωοδόχου Μνήματος, εκ του οποίου
ανέτειλεν η ζωή, δοξολογούμεν τον πανοικτίρμονα Θεόν, τον καταξιώσαντα ημάς τους
αναξίους δούλους Του της υψίστης ευλογίας, ίνα γινώμεθα προσκυνηταί του τόπου,
όπου ετελεσιουργήθη το μυστήριον της σωτηρίας του κόσμου. «Ὡς φοβερός ὁ τόπος
οὖτος! Οὐκ ἔστι τοῦτο, ἀλλ' ἤ οἶκος Θεοῦ, καί αὓτη ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ» (Γεν.
28,17).
Ελθόντες ως αι μυροφόροι γυναίκες τη μιά των
σαββάτων «θεωρῆσαι τόν τάφον» (Ματθ. 28,1), ακούομεν και ημείς, ως εκείναι, την
αγγελικήν προτροπήν: «μή φοβεῖσθε». Αποβάλετε από των καρδιών υμών πάντα φόβον,
μη δειλιάτε, μη απελπίζεσθε. Ο Τάφος ούτος εκπέμπει μηνύματα θάρρους, ελπίδος
και ζωής.
Πρώτον και μέγιστον μήνυμα εκ του κενού αυτού
Μνημείου είναι ότι ο θάνατος, ο «ἔσχατος αὐτός ἐχθρός» μας (πρβλ Α' Κορ, 15,
26), η πηγή όλων των φόβων και των παθών, ενικήθη∙ δεν έχει πλέον τον τελευταίον
λόγον εις την ζωήν μας. Ενικήθη από την αγάπην, από Εκείνον, ο Οποίος εδέχθη
εκουσίως να τον υποστή χάριν των άλλων. Κάθε θάνατος χάριν της αγάπης, χάριν του
άλλου, μεταβάλλεται εις ζωήν, ζωήν αιώνιον, ζωήν αληθινήν. «Χριστός ἀνέστη ἐκ
νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας, καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος».
Μη φοβείσθε, λοιπόν, τον θάνατον, αλλ' ούτε και
το κακόν οποιανδήποτε μορφήν και αν έχη τούτο εις την ζωήν μας. Ο Σταυρός του
Χριστού συνεκέντρωσεν επάνω Του όλα τα βέλη του κακού: το μίσος, την βίαν, την
αδικίαν, τον πόνον, την ταπείνωσιν – όλα όσα υφίστανται οι πτωχοί, οι αδύναμοι,
οι καταπιεζόμενοι, οι αδικούμενοι, οι περιθωριοποιούμενοι και ταπεινούμενοι εις
τον κόσμον. Αλλά, βεβαιωθείτε όλοι οι εσταυρωμένοι της ζωής αυτής, ότι, όπως
συνέβη εις την περίπτωσιν του Χριστού, τον Σταυρόν ακολουθεί η Ανάστασις∙ ότι το
μίσος, η βία και η αδικία δεν έχουν μέλλον∙ ότι το μέλλον ανήκει εις την
δικαιοσύνην, την αγάπην και την ζωήν. Και εργασθήτε προς τούτο δι' όλων των
δυνάμεών σας εν αγάπη, πίστει και υπομονή.
Αλλ' εκπέμπει και άλλο μήνυμα ο πάνσεπτος ούτος
Τάφος, προ του οποίου ιστάμεθα την στιγμήν αυτήν. Είναι ότι η ιστορία δεν
προγραμματίζεται∙ ότι τον τελευταίον λόγον εις αυτήν δεν τον έχει ο άνθρωπος,
αλλ' ο Θεός. Μάτην εφύλαξε τον Τάφον τούτον η κουστωδία της κοσμικής ισχύος.
Μάτην ετοποθέτησε λίθον μέγαν σφόδρα επί την θύραν του Μνημείου, ώστε να μη
δύναται ουδείς να τον μετακυλίση. Μάταιοι είναι οι μακρυχρόνιοι σχεδιασμοί των
ισχυρών της γης – όλα υπόκεινται εν τέλει εις την κρίσιν και το θέλημα του Θεού.
Κάθε προσπάθεια του συγχρόνου ανθρώπου να διαμορφώση μόνος του το μέλλον του
ερήμην του Θεού αποτελεί ματαιοπονίαν.
Τέλος, ο πανίερος ούτος Τάφος, μας καλεί να
αποβάλωμεν ένα ακόμη φόβον, τον πλέον ίσως διαδεδομένον εις τον σύγχρονον κόσμον
μας: τον φόβον του άλλου, του διαφορετικού, του αλλοπίστου, του αλλοθρήσκου, του
ετεροδόξου. Αι φυλετικαί και κάθε είδους διακρίσεις επικρατούν ακόμη εις
πολλάς συγχρόνους κοινωνίας μας και, το χειρότερον όλων, διαπερνούν πολλάκις και
αυτόν τον θρησκευτικόν βίον των ανθρώπων. Ο θρησκευτικός φανατισμός απειλεί ήδη
την ειρήνη εις πολλάς περιοχάς της γης, όπου και αυτό τούτο το δώρον της ζωής
θυσιάζεται εις τον βωμόν της μισαλλοδοξίας. Ενώπιον της καταστάσεως αυτής το
μήνυμα του ζωοδόχου Τάφου είναι επείγον και σαφές: αγαπήσατε τον άλλον, τον
διαφορετικόν, τον αλλόπιστον, τον ετερόδοξον ως αδελφόν. Το μίσος οδηγεί εις
τον θάνατον, η αγάπη «ἔξω βάλλει τόν φόβον» (Α' Ιω. 4, 18) και οδηγεί εις την
ζωήν.
Αγαπητοί αδελφοί,
Προ πεντήκοντα ετών δύο μεγάλοι
εκκλησιαστικοί ηγέται, οι αοίδιμοι Πάπας Παύλος Στ' και Οικουμενικός Πατριάρχης
Αθηναγόρας έξω έβαλον τον φόβον, τον φόβον ο οποίος επί μίαν χιλιετίαν εκράτει
μακράν απ' αλλήλων, και ενίοτε εναντίον αλλήλων, τας δύο αρχαίας Εκκλησίας, της
Δύσεως και της Ανατολής, και επί του ιερού τούτου χώρου ιστάμενοι αντήλλαξαν τον
φόβον με την αγάπην. Και ιδού ημείς , οι διάδοχοι αυτών, τοις ίχνεσιν αυτών
πορευόμενοι, τιμώντες την ηρωϊκήν αυτών πρωτοβουλίαν, ανταλλάξαντες τον ασπασμόν
της αγάπης, συνεχίζομεν την οδόν προς πλήρη μετ' αλλήλων κοινωνίαν εν αγάπη και
αληθεία (Εφ. 4,15) «ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ» (Ιω. 17,21) ότι ουδείς άλλος δρόμος
οδηγεί εις την ζωήν πλην εκείνου της αγάπης, της καταλλαγής, της ειρήνης εν
αληθεία και της πιστότητος εις την Αλήθειαν. Αυτόν τον δρόμον καλούνται όλοι
οι χριστιανοί να ακολουθήσουν εις τας μεταξύ των σχέσεις εις οιανδήποτε
εκκλησίαν ή ομολογίαν και αν ανήκουν, δίδοντες το παράδειγμα προς τον λοιπόν
κόσμον. Ο δρόμος αυτός είναι ίσως μακρύς και δύσκολος, και εις ωρισμένους
φαίνεται ενίοτε αδιέξοδος. Αλλ' είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί εις την
εκπλήρωσιν της βουλής του Κυρίου «ἵνα πάντες ἓν ὦσιν» (Ἰωάν. 17,21). Μιας
βουλής, η οποία τον δρόμον τούτον ήνοιξε και διήνυσεν ο αρχηγός της πίστεώς μας
Κύριος Ιησούς Χριστός, ο σταυρωθείς και αναστάς επί του ιερού τούτου χώρου. Αυτώ
η δόξα και το κράτος, συν τω Πατρί και τω Αγίω Πνεύματι, εις τους αιώνας των
αιώνων. Αμήν.
«Ἀγαπητοί, ἀγαπῶμεν ἀλλήλους, ὅτι ἡ ἀγάπη ἐκ
τοῦ Θεοῦ ἐστί» (Α' Ιω. 4, 7 ).
