«…Ειμαι υπερ του γαμου των κληρικων και κατα του ρασου…» (Μια συνομιλια του Πατριαρχου Αθηναγόρα με τον δημοσιογραφο ΣΠ. ΑΛΕΞΙΟΥ, στις 20.3.1970

(Παλαιά ἐφημεριδα από το αρχεῖο
του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου)
Παρασκευή, 20 Μαρτίου 1970

Μιὰ συνομιλία τοῦ Πατριάρχου μὲ τὸν ΣΠ. ΑΛΕΞΙΟΥ

ΕΙΝΑΙ παραμονὴ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τὸ Φανάρι, τὸ ταπεινό, ἀλλὰ μὲ παγκόσμια ἀκτινοβολία κέντρον τῆς ἀνὰ τὴν Γῆν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, παρουσιάζει μία ἰδιαίτερη ὄψη.
ΤΑ ΟΙΚΗΜΑΤΑ, στὸ ἀριστερὸ μέρος τοῦ προαυλίου, ἑτοιμάζονται γιὰ τὴν παρασκευὴ τοῦ Ἁγίου Μύρου, μιὰ τελετή, ποὺ θὰ γίνει τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα καὶ ποὺ γίνεται κάθε δέκα περίπου χρόνια ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου καὶ τῆς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, μὲ ἐκπροσώπησιν ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.
Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ Πατριάρχης, κουρασμένος ἀπὸ τὶς εὐθύνες καὶ τὸ Χρόνο, γιὰ πρώτη φορά, μετὰ ἀπὸ 21 χρόνια Πατριαρχείας, δὲν θὰ πρωτοστατήση στὴ μεγάλη ἐπέτειο τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἶναι καὶ αὐτὸς ἕνας λόγος, ποὺ οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ οἱ κληρικοὶ τοῦ Φαναρίου εὑρίσκονται σὲ μίαν ἀσυνήθιστη κίνησι γιὰ νὰ ρυθμίσουν ὅλα τὰ ζητήματα τοῦ τυπικοῦ τῆς ἑορτῆς.
ΑΥΤΕΣ τὶς στιγμὲς βρεθήκαμε στὴν ἕδρα τοῦ Πατριαρχείου μας, στὴν Κωνσταντινούπολι. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης μὲ δέχθηκε… ὅπως πάντοτε, καὶ ἕτοιμος νὰ μιλήση καὶ νὰ ἱστορήση, χωρὶς δισταγμοὺς ἤ τυπικότητες, τὸν μεγάλο του πόθο, τὴν θέσι τῆς Ὀρθοδοξίας στὴν πορεία τῆς ἑνότητος τῶν Έκκλησιῶν, ποὺ ὁ ἴδιος ἑτοίμασε.
Πρὶν ἀπὸ τὸ θέμα αὐτό, ἔχει κάτι ἄλλο νὰ μᾶς πῆ σήμερα :
«ΔΙΑΒΑΣΑ ὅλα τὰ ἄρθρα σας γιὰ τὸ «Ἄν κάνουν τὰ ράσα τὸν παπά». Πολὺ καλὰ καὶ περισσότερο ἀπʼ ὅλα ἀληθινά».
– Δηλαδή, συμφωνεῖτε, Παναγιώτατε, μὲ ὅσα ὑπεστηρίχθησαν ἐκεῖ;
«ΒΕΒΑΙΩΣ, ἀπολύτως. Δὲν λέει τίποτα πλέον τὸ ράσο σήμερα, οὔτε ὡς ἐμφάνισις, οὔτε ὡς σκοπός. Ἄν σὲ εἶχα δῆ προηγουμένως, θὰ σοῦ ἔλεγα νὰ βάλης κάποιον ἄλλο τίτλο στὰ ἄρθρα σου : «Τὰ ράσα δὲν κάνουν τὸν παπᾶ, ὁ παπᾶς πρέπει νὰ κάμει τὸν ἑαυτό του χωρὶς τὰ ράσα». Αὐτὸ εἶναι.
ΒΕΒΑΙΑ, πρέπει νὰ γίνουμε ρεαλισταί, καὶ πρὸ πάντων νὰ μὴ φοβώμαστε τὴν ἀλήθεια. Λέμε πολλὲς φορὲς ὅτι τοῦτο ἤ ἐκεῖνο εἶναι ἱστορικὸ καὶ πρέπει νὰ μείνη. Λάθος. Μεγάλο λάθος.

Πόσες προλήψεις καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία δὲν εἶναι ἱστορικές, παλαιὲς δηλαδή, καὶ ἀγωνιζόμαστε νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπʼ αὐτές; Ρωτῆστε τοὺς παπάδες τῶν χωριῶν τί ζητᾶνε οἱ Χριστιανοὶ ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς, ποὺ καμμιὰ σχέσι δὲν ἔχουν μὲ τὴν Ἐκκλησία μας καὶ ποὺ εἶναι εἰδωλολατρικὰ ὑπόλοιπα;».
– Πιστεύετε πῶς ἡ ἀλλαγὴ ἀμφιέσεως θὰ βοηθήση τοὺς νέους θεολόγους καὶ μορφωμένους, γενικά, νὰ προσέλθουν στὸν Κλῆρο;
«ΑΠΟΛΥΤΩΣ καὶ ἕνα ἄλλο ἀκόμα : Ὁ γάμος τῶν κληρικῶν μετὰ τὴν χειροτονία. Εἶμαι σαφῶς κεκηρυγμένος ὑπὲρ τοῦ γάμου τῶν κληρικῶν καὶ ἀφοῦ χειροτονηθοῦν. Δὲν εἶναι κώλυμα γάμου ἡ χειροτονία. Θὰ εἴχαμε πολλοὺς ἀποφοίτους θεολογικῶν σχολῶν ἱερεῖς ἐὰν ἤξεραν ὅτι μποροῦν νὰ νυμφευθοῦν ὅταν εὕρουν τὴν σύντροφον τῆς ζωῆς των καὶ ὄχι βιαστικὰ ἐπειδὴ τὸ ἐπιβάλλιε ὁ τύπος.
ΕΙΣ ΜΙΑΝ κληρικολαϊκὴν συνεδρίασιν τῆς Ἐκκλησίας Ἀμερικῆς τὸ εἴχαμε ἀποφασίση καὶ θὰ τὸ εἶχα λύσει τὸ θέμα αὐτό, ἀλλὰ δὲν πρόφθασα, ἐκλήθην ἐδῶ».
ΜΕΤΑ ἔρχεται μόνος του στὸ θέμα τῆς ὁμιλίας τοῦ Μητροπολίτου Χαλκηδόνος στὴ Μητρόπολι Ἀθηνῶν˙
«ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ποὺ δημοσιεύσατε ὁλόκληρη τὴν ὁμιλία του. Εἶπε ἀπλᾶ τὴν ἀλήθεια, ὄπως τὴν θέλει ὁ Λαός. Ὁ κόσμος δὲν θέλει νὰ τοῦ μπερδεύης τὰ πράγματα, γιατὶ νομίζεις πὼς τὸν γελᾶς, τὸν κοροϊδεύεις. Εἶναι φυσιογνωμία ὁ Χαλκηδόνος. Δὲν ἔχομε πολλούς. Εἶναι ἡ φωνὴ τοῦ Φαναρίου. Φωνὴ αἰώνων. Οἱ αἰῶνες μᾶς δίδουν τὸ κουράγιο καὶ τὴ δύναμι. Τί ἄλλο ἔχουμε ἐδῶ;
ΜΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΝ, ὅτι δὲν κρατᾶμε καλὴ γραμμή, μερικοί, φυσικά, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἄρνησις. Θὰ χαρῶ πολὺ νὰ μᾶς προτείνουν μιὰ δική τους λύσι γιὰ τὴν προσπάθεια τῆς ἑνώσεως τῶν Ἐκκλησιῶν. Μᾶς λένε, ὅτι θέλουμε τὴν ἕνωσι καὶ προσευχόμαστε ὑπὲρ τῆς τῶν πάντων ἑνώσεως, ἀλλὰ εἴμαστε κατὰ τῆς προσπαθείας.
ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΑΤΕ αὐτό: Ὑπὲρ τῆς ἑνώσεως καὶ κατὰ τῆς προσπαθείας. Εἶχε ἄδικο μετὰ ὁ Χαλκηδόνος, ὅταν μίλησε περὶ ὑποκρισίας; Προτείνομε ὡς μέσον ἑνώσεως τὸ Ἅγιον Ποτήριον. Τὸ εἴχαμε τὸ κοινὸν Ποτήριον καὶ ὅταν εἴμαστε χωρισμένοι μὲ τὴν Δύσι, μέχρι τοῦ 1050. Ἔγιβε τὸ Σχῖσμα καὶ σταματήσαμε. Τὸ Σχῖσμα ἔγινε διὰ μέσου τοῦ Ἀναθέματος. Ἤρθη τὸ Ἀνάθεμα μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, Δύσεως καὶ Κωνσταντινουπόλεως. Ποιό εἶναι τὸ ἐμπόδιο; Νὰ τὸ βροῦμε, νὰ συζητήσουμε μὲ καλὴ διάθεσι, ὄχι μὲ ὕβρεις. Διάλογος ἀγάπης καὶ ὕβρεις γίνεται;
ΜΑ ΕΧΟΥΜΕ καὶ πολλὲς διαφορές, μᾶς λένε. Ποιές; Τὸ «Φιλιόκβε;». Ἀπὸ τὸν 7ον αἰῶνα ὑπῆρχε καὶ οἱ Ἐκκλησίες δὲν εἶχαν χωριστῆ. Τὸ Πρωτεῖο καὶ τὸ Ἀλάθητο; Τί μᾶς ἐνδιαφέρει; Κάθε Ἐκκλησία θὰ κρατήση τὰ δικά της ἔθιμα. Ἄν τὸ θέλη ἡ Καθολικὴ Ἐκκλησία, ἄς τὸ κρατήση.
ΑΛΛΑ, σᾶς ἐρωτῶ : Ποῦ εἶναι τὸ Ἀλάθητο σήμερα, ὅταν ὁ Πάπας ἔχη στὴ Ρώμη μόνιμο 15μελῆ Σύνοδον, ἡ ὁποία ἀποφασίζει;
ΑΛΛΩΣΤΕ, ὅλοι θεωροῦμε τὸν ἑαυτό μας ἀλάνθαστο. Στὴ δουλειά μας, στὶς σκέψεις μας, σὲ ὅλα. Σὲ ρωτᾶ ἡ γυναίκα σου πόσο ἀλάτι νὰ βάλη στὸ φαγητό; Ὄχι, ἀσφαλῶς. Ἔχει τὸ ἀλάθητό της. Ἄς τὸ ἔχη καὶ ὁ Πάπας, ἅμα τὸ θέλη. Ἐμεῖς δὲν ζητᾶμε νὰ τὸ ἔχουμε.
Ο ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ δὲν θὰ ἀποδώση. Δὲν εἴμεθα ἕτοιμοι καὶ θὰ χρειασθοῦν αἰῶνες. Μόνον ἕνας διάλογος εἶναι ἐφικτός : Ὁ διάλογος τῆς ἀγάπης. Αὐτὸς θὰ διευκολύνη τὸν διάλογον τῶν διαφορῶν. Διαφορὲς καὶ ἀγάπη δὲν γίνεται».
ΑΝΑΦΕΡΑΜΕ τὰ πλέον χαρακτηριστικὰ καὶ γενικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἐνδιαφέροντος σημεῖα ἐκ τῆς μακρᾶς συζητήσεως μὲ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη, παραλείποντες τὰ ὅσα ἀναφέρονται στὸ παράπονό του καὶ τὴν πικρία του, γιατὶ θὰ παραβαίνουμε τὴν ἐντολή του καὶ τὴν ἀρχή του, ὅπως εἶπε.
«ΔΕΝ ἔχει καμμία σημασία τί σοῦ κάνουν οἱ ἄλλοι, ἀλλὰ ἐσὺ τί κάνεις γιʼ αὐτούς».

ΣΠΥΡΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ




ΠΗΓΗ

Νέες ταυτότητες: Το κόστος και πόσο ασφαλείς θα είναι

Οι νέες ψηφιακές κάρτες των πολιτών της Εσθονίας. Αντίστοιχες αστυνομικές ταυτότητες θα έχουν και οι Έλληνες πολίτες από το 2021  E-ESTONIA@FACEBOOK

Τον Μάρτιο θα ολοκληρωθεί η κατάθεση προσφορών στον διαγωνισμό για τις νέες ταυτότητες. Η απάντηση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για την έγχρωμη φωτογραφία.

Σε ανακοίνωση προχώρησε το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, απαντώντας στην αξιωματική αντιπολίτευση και δημοσιεύματα του Τύπου, αναφορικά με τον διαγωνισμό και τους όρους του για τις νέες ταυτότητες.

Ανάμεσα σε άλλα, το Υπουργείο αναφέρει ότι ο σχετικός διαγωνισμός του ΣΥΡΙΖΑ το 2019 ακυρώθηκε γιατί δεν περιελάμβανε ρητά, από την αρχή την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.

Πιο συγκεκριμένα, στην ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αναφέρει:

«Τον Μάρτιο θα ολοκληρωθεί η κατάθεση προσφορών στον διαγωνισμό για τις νέες ταυτότητες. Πολύ περισσότερο από ταυτότητες θα είναι κάρτες του πολίτη, με ηλεκτρονική υπογραφή, που θα αρκεί για τις συναλλαγές του με το Δημόσιο. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση γίνεται πραγματικότητα, η ταλαιπωρία μειώνεται, το ίδιο το δημόσιο, εξοικονομά σε χρόνο και χρήμα, από τη μείωση της γραφειοκρατίας, περίπου 1 δισ. για να το επενδύσει πιο παραγωγικά.

Όμως δημοσιεύματα του Τύπου σε συνέχεια ερωτήσεων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, στέκονται αστήρικτα στους όρους του διαγωνισμού, που προκηρύχθηκε αφού ακυρώθηκε παλαιότερος του ΣΥΡΙΖΑ, επινοούν σκοπιμότητες και κατασκευάζουν σενάρια γύρω από το… χρώμα της φωτογραφίας –από ασπρόμαυρη γίνεται έγχρωμη-.

Σε αυτά τα ερωτήματα περί χρώματος, κόστους, διαφάνειας απαντούμε άμεσα, δημόσια, ξεκάθαρα.

1. Γιατί ακυρώθηκε ο διαγωνισμός του ΣΥΡΙΖΑ το 2019;

Γιατί δεν περιελάμβανε ρητά, από την αρχή την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Άρα δεν μείωνε την γραφειοκρατία, δεν ελαχιστοποιούσε την ταλαιπωρία. Η ηλεκτρονική υπογραφή, η κάρτα του πολίτη είναι αναπτυξιακό μέτρο. Από 0.5% έως 0.7% του ΑΕΠ υπολογίζεται η εθνική ωφέλεια. Γιατί να μην το κάνουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται;

2. Ο πολίτης θα έχει περισσότερα έξοδα στο νέο διαγωνισμό για να βγάλει την ταυτότητα;

Όχι, ίσα ίσα το αντίθετο. Το μέγιστο κόστος θα είναι αυτό του προηγούμενου διαγωνισμού, δηλαδή 10 ευρώ. Συγκεκριμένα, το ύψος του παραβόλου που θα πληρώνει ο πολίτης είχε ήδη καθορισθεί στα 10 ευρώ με τις διατάξεις του άρθρου 5 της υπ αριθ. 8200/0-297647 από 10/04/2018 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β1476).

Με το σημερινό διαγωνισμό τα 10 ευρώ ορίζονται ως μέγιστο κόστος. Εφόσον υπάρξουν εκπτώσεις στο σύνολο του ποσού του διαγωνισμού, το έξοδο της φωτογραφίας θα μειωθεί από τα 10 ευρώ αναλογικά.

Άλλα, επιπλέον έξοδα αφορούν τη χρέωση που θα κάνουν οι φωτογράφοι οι οποίοι αποφασίσθηκε να έχουν ενεργό ρόλο στην έκδοση φωτογραφίας από τον προηγούμενο διαγωνισμό του 2019.

3. Η έγχρωμη φωτογραφία θα επιφέρει μεγαλύτερο κόστος στο διαγωνισμό;

Όχι καθόλου. Στον προηγούμενο διαγωνισμό προβλεπόταν η υποχρέωση του Αναδόχου να προσφέρει έγχρωμη φωτογραφία μετά την παρέλευση πενταετίας από την έναρξη του έργου. Άρα δεν αλλάζει τίποτε. Γιατί να έχουμε τώρα ασπρόμαυρη και σε 5 χρόνια να αλλάζουμε σε έγχρωμη. Υπάρχει λόγος αναμονής και διάθεση ταλαιπωρίας ;

4. Το κόστος θα είναι μεγαλύτερο από τον προηγούμενο διαγωνισμό;

Το κόστος παραμένει το ίδιο με τον προηγούμενο διαγωνισμό στα 515.000.000 Ευρώ για 15 έτη (10+5) . Στην πραγματικότητα το κόστος του νέου διαγωνισμού είναι χαμηλότερο γιατί έχουν συμπεριληφθεί και οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ)..

5. Οι υποψήφιοι θα είναι πολύ λιγότεροι λόγω της έγχρωμης φωτογραφίας; Μήπως γίνεται «φωτογραφικός» ο διαγωνισμός ;

Καθόλου. Κλήθηκαν οι ίδιες 25 εταιρείες. Ο αριθμός κοινοπραξιών δεν αναμένεται να αλλάξει. Πιο αναλυτικά: Από το 2019, λόγω του εύρους, της συνθετότητας και του πολύπλοκου του έργου λίγες εταιρείες μπορούσαν να ανταποκριθούν ως κύριοι Προμηθευτές. Γι’ αυτό είχε επιτραπεί και αναμένονταν συμπράξεις μεταξύ των κύριων μεγάλων και των λοιπών εταιρειών προκειμένου να ανταποκριθούν σε όλες τις απαιτήσεις του διαγωνισμού. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τον παρόντα διαγωνισμό. Εξάλλου και το 2019 ήταν όρος του διαγωνισμού, η έγχρωμη φωτογραφία αλλά …μετά 5ετία. Είναι ακατανόητη η ρύθμιση του 2019 για μετά 5ετία αλλαγή του χρώματος. Θα ήταν χρήσιμο να ακούσουμε εξηγήσεις.

6. Γνωμοδότησε αρνητικά το ΣτΕ για την ψηφιακή διακυβέρνηση; Άρα πάει να γίνει ένας παράνομος διαγωνισμός;

Όχι βέβαια. Το ΣτΕ δέχθηκε ότι δεν έχει βάση η συμπερίληψη στην ταυτότητα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, εφόσον αυτή δεν είχε με σαφήνεια ορισθεί. Η Κυβέρνηση συμμορφώθηκε πριν την προκήρυξη του διαγωνισμού. Συγκεκριμένα εκδόθηκε διάταξη Νόμου (άρθρο 23 Ν.4647 από 16/12/2019, που τροποποιεί - συμπληρώνει το άρθρο 3 ν 1599/1986), όπου προβλέπεται η ψηφιακή υπογραφή για όλους τους Έλληνες πολίτες. Δηλαδή τώρα όλοι οι πολίτες μπορούν να έχουν ηλεκτρονική υπογραφή. Και όσο πιο γρήγορα, τόσο το καλύτερο!. Γιατί να πάει στις καλένδες, όπως προέβλεπε ο ΣΥΡΙΖΑ;

7. Είναι από άποψη ασφαλείας πιο αδύναμη η έγχρωμη φωτογραφία από την ασπρόμαυρη;

Ασφαλώς όχι. Ή ασφάλεια είναι ακριβώς η ίδια. Η λύση της έγχρωμης φωτογραφίας, η οποία επιλέγεται με τον παρόντα διαγωνισμό εμπεριέχει τα δυνατά σημεία της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, ήτοι εγχάραξη με λέιζερ της φωτογραφίας κατόχου αλλά και τα επιπλέον της έγχρωμης επιφάνειας. Χωρίς επιπλέον κόστος για τον πολίτη. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους ασφαλείας έχουν ρητά αποκλειστεί ανασφαλείς λύσεις έγχρωμης φωτογραφίας (πχ θερμομεταφορά – thermal transfer , εξάχνωση μελάνης - dye sublimation , ηλεκτροφωτοαντιγραφική αναπαραγωγή - laser toner ).

8. Θα είναι έτοιμη η Ελλάδα, λόγω της ματαίωσης και επαναπροκήρυξης του διαγωνισμού να εκδώσει τις νέες ταυτότητες έγκαιρα, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της στα πλαίσια της ΕΕ;

Απολύτως έτοιμη! Ρητά και κατηγορηματικά. Ο Κανονισμός ΕΕ 2019/1157 από 20/06/2019, που αφορά την ενίσχυση της ασφάλειας των δελτίων ταυτότητας των πολιτών της Ε.Ε στο άρθρο 16 ορίζει ότι η εφαρμογή του ξεκινά την 02/08/2021, ενώ στο άρθρο 5 παρ 2 εδάφιο α΄ ορίζει ότι τα δελτία ταυτότητας που δεν περιλαμβάνουν λειτουργική Ζώνη Μηχανικής Ανάγνωσης ( MRZ ), στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα Ελληνική δελτία ταυτότητας, παύουν να ισχύουν την 03/08/2026. Οι χρόνοι είναι επαρκείς ώστε να έχουν εκδοθεί έγκαιρα ταυτότητες σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας αλλά και τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που θα μας διευκολύνουν τόσο.

Συμπερασματικά: Ο προηγούμενος διαγωνισμός του 2019 ήταν πολλαπλά ατελής. Κυρίως ήταν χωρίς βιασύνη για την ανάπτυξη, χωρίς βιασύνη για την μείωση της γραφειοκρατίας. Όσοι δεν βιάστηκαν τότε για τον πολίτη, βιάζονται τώρα για έωλες κατηγορίες. Απαντούμε συγκεκριμένα και καθαρά γιατί εμείς δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο. Βιαζόμαστε για την εξυπηρέτηση των πολιτών, έχουμε πρώτο στόχο την ανάπτυξη της χώρας».

ΠΗΓΗ

ΤΙΣ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΑΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ (Γ΄ ΜΕΡΟΣ)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΙΣ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΑΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

ΤΙΣ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΑΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ (B΄ ΜΕΡΟΣ)

ΔΙΑΛΕΞΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΕΩΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ο Μέγας Γρηγόριος ο Διάλογος για τον τίτλο «Οικουμενικός»

ΡΟΜΦΑΙΑ.GR

Του Νικολάου Μάννη, εκπαιδευτικού

---

Μέσα στα πλαίσια του αντιαιρετικού αγώνος κατά του Νεοπαπισμού του Φαναρίου[1], και επειδή οι θιασώτες του ισχυρίζονται πως ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως «ὡς Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, εἶναι πρῶτος δίχως ἴσον (primus sine paribus)»[2], δημοσιεύω παρακάτω λίγα αποσπάσματα από κάποιες πολύ σημαντικές επιστολές του Πάπα Ρώμης Μεγάλου Γρηγορίου του Διαλόγου (+604), τις οποίες συνέγραψε με αφορμή τον πρόσθετο τίτλο «Οικουμενικός» που είχε μόλις προσλάβει εκείνη την εποχή ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Άγιος Ιωάννης ο Νηστευτής (+595).

Και τότε μεν επρόκειτο για παρεξήγηση, διότι τον τίτλο «Οικουμενικός» οι της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως τον εκλάμβαναν απλώς ως τιμητικό τίτλο (μιας και η Κωνσταντινούπολη ήταν η πρωτεύουσα της «Οικουμένης», όπως αποκαλούσαν την Αυτοκρατορία), ήταν δηλαδή μια «κενὴ και ἀσήμαντος λέξις»[3], και όχι τίτλος που να υποδηλώνει δήθεν κάποιο πρωτείο εξουσίας και διοικήσεως σε ολόκληρη την Εκκλησία, όπως φοβόταν ο Μέγας Γρηγόριος.

Όμως επειδή στην εποχή μας ο φόβος αυτός είναι δικαιολογημένος, μιας και η αίρεση του Νεοπαπισμού της Κωνσταντινουπόλεως εξαπλώνεται ως καρκίνωμα[4] και εξαιτίας της αιρέσεως αυτής δημιουργούνται νέα - και στερεώνονται παλαιά - σχίσματα στην Εκκλησία, τα κείμενα του Αγίου είναι επίκαιρα και θα βοηθήσουν τους πραγματικά Ορθοδόξους να αντιμετωπίσουν αγιοπατερικά την εκτροπή αυτήν.

Οι επιστολές αυτές του Μεγάλου Γρηγορίου είναι καταπέλτης ενάντια στο Πρωτείο εξουσίας[5] κάθε Επισκόπου που θεωρεί ότι έχει δικαίωμα να άρχει πάνω σε ολόκληρη την Εκκλησία, για αυτό και πρωτοχρησιμοποιήθηκαν από τους Ορθοδόξους για να πολεμηθεί το Πρωτείο εξουσίας του Πάπα Ρώμης.

Για τη μετάφρασή τους έλαβα υπόψιν μου το πρωτότυπο λατινικό κείμενο των επιστολών από τη μνημειώδη έκδοση του Mansi[6], αλλά και την αγγλική τους μετάφραση από εξίσου σημαντική έκδοση[7].

Γράφει λοιπόν ο Μέγας Γρηγόριος σε επιστολή του το 595 προς τον Κωνσταντινουπόλεως Άγιο Ιωάννη τον Νηστευτή, παρεξηγώντας όπως είπαμε τον τίτλο και φοβούμενος ότι ο συνεπίσκοπός του τον εκλάμβανε κυριολεκτικά[8]:

«Την εποχή που εσύ, Αδελφέ μου, χειροτονήθηκες στην αρχιερωσύνη, θυμάσαι την ειρήνη και την συμφωνία των εκκλησιών που βρήκες. Αλλά δεν ξέρω με τι τόλμη ή με ποιο οίδημα υπερηφανείας, προσπάθησες να προσοικειωθείς ένα νέο τίτλο, με τον οποίο οι καρδιές όλων των αδελφών σου θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε σκανδαλισμό.

Και μένω υπερβολικά έκπληκτος για αυτό, αφού θυμάμαι πως συνειδητά απέφευγες να λάβεις το επισκοπικό αξίωμα παρά το επιζητούσες. Και όμως τώρα που το έχεις, επιθυμείς να το ασκήσεις σαν να το είχες λάβει με φιλόδοξη επιθυμία... Γιατί πραγματικά (και το λέω κλαίγοντας και με βαθύτατη θλίψη στην καρδιά) αποδίδω στις αμαρτίες μου, ότι ο Αδελφός μου αυτός, ο οποίος έλαβε το βαθμό του επισκόπου με τον κύριο στόχο να επαναφέρει τις ψυχές των άλλων στην ταπεινοφροσύνη, μέχρι στιγμής δεν κατάφερε να επανέλθει σε αυτήν· ότι αυτός που διδάσκει την αλήθεια σε άλλους δεν έχει συναινέσει να διδάξει τον εαυτό του, ακόμα και όταν τον εκλιπαρώ για αυτό.

Προσεύχομαι να σκεφτείς ότι με την άφρονα υπεροψία σου, διαταράσσεται η εκκλησιαστική ειρήνη και αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη Xάρη που εκχέεται σε όλους το ίδιο, η οποία Χάρη αναμφίβολα έχει την δύναμη να αυξάνεται όσο εσύ ο ίδιος καθορίσεις. Και θα γίνει πραγματικά πολύ μεγαλύτερη, όσο συγκρατήσεις τον εαυτό σου από τον σφετερισμό ενός υπερήφανου και ανόητου τίτλου: και θα κάνεις ανάλογη πρόοδο, αν δεν υποκύψεις στην υπερβολική αξίωση από τους αδελφούς σου.

Για αυτό, αγαπητέ Αδελφέ, με όλη σου την καρδιά αγάπησε την μετριοφροσύνη, μέσω της οποίας μπορεί να διατηρηθεί η ομόνοια όλων των αδελφών και η ενότητα της αγίας οικουμενικής Εκκλησίας. Μάλιστα ο Απόστολος Παύλος, όταν άκουσε κάποιους να λένε, «ἐγὼ μέν εἰμι Παύλου, ἐγὼ δὲ Ἀπολλώ, ἐγὼ δὲ Κηφᾶ, ἐγὼ δὲ Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. α΄, 12), έφριξε για έναν τέτοιο διαμελισμό του σώματος του Κυρίου, του Οποίου τα μέλη θέτονταν κάτω από άλλες κεφαλές, λέγοντας: «μὴ Παῦλος ἐσταυρώθη ὑπὲρ ὑμῶν; ἢ εἰς τὸ ὄνομα Παύλου ἐβαπτίσθητε;» (Α΄ Κορ. α΄ 13).

Αν λοιπόν εκείνος απέφευγε να υποτάσσει τα μέλη του Κυρίου μερικώς σε άλλες κεφαλές, ακόμη και αν αυτές ήταν οι ίδιοι οι Απόστολοι, εσύ τί θα πεις στον Χριστό, ο Οποίος είναι η Κεφαλή της καθόλου Εκκλησίας, κατά την ημέρα της τελικής Κρίσεως, έχοντας προσπαθήσει να θέσεις όλα τα μέλη Του κάτω από τον εαυτό σου με την προσηγορία «Οικουμενικός»;

Ποιος άλλος, ερωτώ, προτείνεται για μίμηση με αυτόν τον διεφθαρμένο τίτλο, εκτός από εκείνον ο οποίος, περιφρονώντας τις λεγεώνες των αγγέλων με τις οποίες ήταν συνδεδεμένος, προσπάθησε να ανυψωθεί στην κορυφή της μοναδικότητας, για να μην υποτάσσεται σε κανένα και να φαίνεται μόνος υπεράνω όλων; Ο οποίος επίσης είπε: «εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβήσομαι, ἐπάνω τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ θήσω τὸν θρόνον μου, καθιῶ ἐν ὄρει ὑψηλῷ, ἐπὶ τὰ ὄρη τὰ ὑψηλὰ τὰ πρὸς Βοῤῥᾶν ἀναβήσομαι ἐπάνω τῶν νεφῶν, ἔσομαι ὅμοιος τῷ Ὑψίστῳ» (Ησ. ιδ΄ 13-14).

Διότι τι άλλο είναι οι αδελφοί σου, οι επίσκοποι της οικουμενικής Εκκλησίας, παρά αστέρες του ουρανού, των οποίων ο βίος και ο λόγος λάμπουν αμφότερα εν μέσω των αμαρτιών και των ανθρωπίνων σφαλμάτων, εν μέσω των σκιών της νύχτας. Και όταν επιθυμείς να θέσεις τον εαυτό σου πάνω από αυτούς, με αυτόν τον υπερήφανο τίτλο, και να ταπεινώσεις το όνομά τους σε σύγκριση με το δικό σου, τί άλλο λες, αν όχι «εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβήσομαι, ἐπάνω τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ θήσω τὸν θρόνον μου»;

Δεν είναι άραγε όλοι οι επίσκοποι μαζί νέφη, που ως βροχή στέλνουν τον λόγο του κηρύγματος και ως λάμψη αστράπτουν το φως των καλών έργων; Και όταν η Αγιότητά σου τους περιφρονεί και τους βάζει κάτω από τον εαυτό σου, τί άλλο λέει, αν όχι αυτό που ειπώθηκε από τον αρχαίο εχθρό, ήτοι το «ἀναβήσομαι ἐπάνω τῶν νεφῶν»;»[9].

Δύο χρόνια μετά (597) γράφει προς τον Αυτοκράτορα Μαυρίκιο:

«Ποιος είναι αυτός ο οποίος, ενάντια στα ευαγγελικά διατάγματα και τις διατάξεις των Κανόνων, οικειοποιείται ένα νέο όνομα; Θα ήταν πράγματι εκείνος ο οποίος μειώνει τους υπόλοιπους – επιθυμώντας να είναι «Οικουμενικός». Και όμως γνωρίζουμε ότι πολλοί επίσκοποι της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως είχαν πέσει στην πλάνη της αιρέσεως και είχαν γίνει όχι μόνο αιρετικοί, αλλά ακόμη και αιρεσιάρχες.

Όπως ο Νεστόριος, ο οποίος διαχώρισε τον Ιησού Χριστό, τον Μεσίτη του Θεού και των ανθρώπων, σε δύο πρόσωπα, επειδή δεν πίστευε ότι ο Θεός μπορούσε να γίνει άνθρωπος, υιοθετώντας την ιουδαϊκή απιστία.

Από εκεί προέρχεται και ο Μακεδόνιος, ο οποίος αρνήθηκε ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός και ομοούσιο με τον Πατέρα και τον Υιό. Αν λοιπόν ο καθένας σε εκείνη την Εκκλησία προσλάβει τέτοιο όνομα, με το οποίο κάνει τον εαυτό του κεφαλή των πάντων, προκύπτει ότι η οικουμενική Εκκλησία θα εκπίπτει (το οποίο ο Θεός αρνείται[10]), κάθε φορά που θα πέφτει ο αποκαλούμενος «Οικουμενικός». Αλλά ας εξαλειφθεί από τις καρδιές των χριστιανών αυτό το βλάσφημο όνομα (nomen blasphemiae), το οποίο αφαιρεί την τιμή όλων των αδελφών, όταν υιοθετείται άδικα από έναν»[11].

Σε άλλη επιστολή του προς τον Αυτοκράτορα επισήμανε πως «όποιος ονομάζεται ή επιθυμεί να ονομάζεται «Οικουμενικός Ιεράρχης», αποτελεί - με την ανύψωσή του αυτήν - πρόδρομο του Αντιχρίστου, διότι με υπεροψία θέτει τον εαυτό του πάνω από όλους τους άλλους»[12].

Παρόμοια επιστολή είχε στείλει και προς τους άλλους Πατριάρχες της Ανατολής, τον Αλεξανδρείας Άγιο Ευλόγιο (+607) και τον Αντιοχείας Άγιο Αναστάσιο (+599) στην οποία έγραφε και τα κάτωθι: «όπως γνωρίζουν οι σεπτές Αγιότητές σας, αυτός ο τίτλος οικουμενικότητας προσφέρθηκε από την Αγία Σύνοδο της Χαλκηδόνος στην έδρα του Αποστολικού Θρόνου, που με την πρόνοια του Θεού υπηρετώ. Αλλά κανένας από τους προκατόχους μου δεν είχε ποτέ συναινέσει να χρησιμοποιήσει αυτόν τον τόσο βέβηλο τίτλο (profano vocabulo), δεδομένου ότι εάν ένας Πατριάρχης αποκαλείται «Οικουμενικός», ουσιαστικά καταργείται η ουσία του τίτλου «Πατριάρχης» στην περίπτωση των υπολοίπων... Ενώ, λοιπόν, δεν επιθυμούμε να λάβουμε την τιμή αυτή όταν μας την προσφέρουν, σκεφτείτε πόσο ντροπιαστικό είναι για κάποιον που θέλει να την σφετεριστεί μόνος του. Γι᾿ αυτό ας μην αποκαλέσουν ποτέ οι Αγιότητές σας στις επιστολές σας κάποιον «Οικουμενικό», για να μην υποβαθμίσετε το αξίωμα που έχετε εσείς, προσφέροντας σε άλλον αυτό που δεν του οφείλεται... Διότι εάν η χρήση αυτού του τίτλου γίνει αποδεκτή, αποστερείται η τιμή όλων των Πατριαρχών· και όταν αυτός ο οποίος αποκαλείται «Οικουμενικός», τύχει και πέσει σε πλάνη, τότε κανένας Επίσκοπος δεν θα βρεθεί να έχει παραμείνει στην αλήθεια»[13].

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Άγιος Ευλόγιος στην απάντησή του «ἔγραψε πρὸς αὐτὸν ὅτι συμφώνως τῇ έντολῇ του δὲν μετεχειρίζετο πλέον τὸν τίτλον «οἰκουμενικὸς» ἐν ταῖς πρὸς τὸν Κωνσταντινουπόλεως ἐπιστολαῖς, ὠνόμασε δὲ τὸν Γρηγόριον «οἰκουμενικὸν Πάπαν»»[14].

Ο Άγιος Γρηγόριος όμως στην ανταπάντησή του απέκρουσε με σφοδρότητα την φιλοφρόνηση αυτή γράφοντας μεταξύ άλλων τα εξής:

«Η Ιερότητά σου έχει επίσης δηλώσει ότι δεν θα χρησιμοποιείς πλέον υπερήφανους τίτλους - που πηγάζουν από τη ρίζα της ματαιοδοξίας - γραπτώς σε ορισμένα πρόσωπα και μου το αναφέρεις λέγοντάς μου: «όπως μας διατάξατε». Αυτή την λέξη - διαταγή - σε παρακαλώ να την αφαιρέσεις από την ακοή μου, αφού ξέρω ποιος είμαι εγώ και ποιοι είστε εσείς. Κατά το αξίωμα είστε αδελφοί μου, κατά την αξία είστε πατέρες μου... Είπα λοιπόν ότι ούτε σε μένα ούτε σε κανέναν άλλο δεν πρέπει να γραφτεί τίποτα τέτοιο· και να, στον πρόλογο της επιστολής που μου έστειλες, θεώρησες ότι έπρεπε να χρησιμοποιήσεις μια υπερήφανη ονομασία αποκαλώντας με «Οικουμενικό Πάπα». Αλλά ικετεύω την καλή σου Αγιότητα να μη το κάνεις αυτό πια... Δεν θεωρώ ως τιμή αυτό με το οποίο γνωρίζω ότι οι αδελφοί μου χάνουν την τιμή τους. Τιμή μου είναι η τιμή της οικουμενικής Εκκλησίας· τιμή μου είναι το ασφαλές κύρος των αδελφών μου. Τότε είμαι πραγματικά τιμημένος όταν η τιμή που οφείλεται στους άλλους δεν την στερείται κανείς. Διότι αν η Αγιότητά σου με αποκαλεί «Οικουμενικό Πάπα», αρνείσαι την δική σου ιδιότητα, εφόσον υποτίθεται ότι είμαι ο Επίσκοπος όλης της οικουμένης. Αλλά μακριά από εμάς οι λέξεις που εμφυσούν αυταρέσκεια και τραυματίζουν την ευσπλαχνία»[15].

Τα παραπάνω κείμενα του Μεγάλου Γρηγορίου αποτελούν έναν φοβερό έλεγχο, όχι μόνο για τον εωσφορικό Παπισμό, αλλά και για κάθε είδους Νεοπαπισμό που θα επιχειρήσει να εκκολαφθεί στην Αγία μας Εκκλησία, είτε από Πάπα, είτε από Πατριάρχη, είτε και από Άγγελο εξ ουρανού!

Μπροστά δε στον υπαρκτό Νεοπαπισμό του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως αναφωνούμε μαζί με τον Μέγα Γρηγόριο: «Αλλά σε αυτή την υπερηφάνεια του τι άλλο δηλώνεται αν όχι ότι οι χρόνοι του Αντιχρίστου είναι ήδη κοντά;»[16].

Είθε εμείς οι Ορθόδοξοι, με οδηγούς του Αγίους, να αντισταθούμε με όλη μας την δύναμη στους προδρόμους του Αντιχρίστου και να κρατήσουμε ανόθευτη την Παραδοθείσα Πίστη των Πατέρων μας! Γένοιτο.

ΗΤΑΝ Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΣΑΓΚΑΗΣ ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΟΣ;

Γενεύη | Μπερνάρντ Λε Καρό  ΡΟΜΦΑΙΑ. GR

---

Έχουν ειπωθεί ήδη πολλά για τα ατυχή γεγονότα στην εκκλησιαστική ζωή του πολύπαθου ορθόδοξου λαού στην Ουκρανία, μάλιστα, φαινόταν ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως είχε εξαντλήσει πλέον όλα τα επιχειρήματά του προκειμένου να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα.

Ωστόσο, οι εκπρόσωποι της Κωνσταντινούπολης προσπαθούν τώρα να αποδείξουν ότι «οι Ρώσοι», όπως λένε, έκαναν στο παρελθόν το ίδιο, το οποίο κάνουν και σήμερα.

Ποιο είναι το θέμα; Με την αφορμή της πανήγυρης του ελληνικού καθεδρικού ναού στο Παρίσι, ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στη γαλλική πρωτεύουσα μητροπολίτης Εμμανουήλ της Γαλλίας δήλωσε:

«Η ευλογημένη ένωση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Εξωτερικού με το Πατριαρχείο Μόσχας οδήγησε στην επαναφορά αυτής της Εκκλησίας και των πολυάριθμων ψυχών της στους κόλπους της κανονικής Εκκλησίας. Στη διάρκεια σχεδόν ενός αιώνα η Εκκλησία αυτή ήταν χωρισμένη. Οι σχισματικοί επίσκοποι χειροτονούσαν άλλους επισκόπους επί τρεις-τέσσερις γενιές. Αλλά ήρθε ο καιρός, που το Πατριαρχείο Μόσχας με μια απλή υπογραφή, χωρίς να αμφισβητεί την αποστολική διαδοχή αυτών των αρχιερέων, άρχισε χωρίς δισταγμούς την πλήρη κοινωνία μαζί τους το 2007. Πράγματι, μια τέτοια άγια μορφή, όπως ο Ιωάννης (Μαξίμοβιτς), ο οποίος γεννήθηκε σχισματικός, χειροτονήθηκε επίσκοπος από σχισματικούς και πέθανε σχισματικός, αναγνωρίσθηκε ως άγιος από το Πατριαρχείο Μόσχας και σήμερα τιμάται από όλους μας».

Δεδομένου ότι ο γράφων αυτές τις γραμμές συνέταξε με τη βοήθεια του Θεού τη βιογραφία του αγίου Ιωάννη κι εκτός αυτού συμμετείχε στην Δ΄ Σύνοδο των Υπερόριων Ρωσικών Εκκλησιών του 2006, η οποία έθεσε τα θεμέλια για την ευχαριστιακή κοινωνία μεταξύ της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Εξωτερικού και του Πατριαρχείου Μόσχας, θεωρώ καθήκον μου να πω την αλήθεια για τον άγιο και για την αποκατάσταση της ευχαριστιακής κοινωνίας ανάμεσα στη Ρωσική Εκκλησία του Εξωτερικού και τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία το 2007.

Η υπογραφή της πράξης επανένωσης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Εξωτερικού με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας στις 17 Μαΐου 2007.

Το να υποστηρίζεται ότι ο άγιος Ιωάννης (1896-1966) «γεννήθηκε στο σχίσμα» είναι απλώς ανόητο!

1. Πρώτα απ’ όλα, ο ισχυρισμός ότι ένας σχισματικός μπορεί να αναγνωρισθεί ως άγιος, είναι τουλάχιστον περίεργος, γιατί σύμφωνα με τους άγιους Πατέρες η αμαρτία του σχίσματος δεν ξεπλένεται ούτε και με το αίμα του μαρτυρίου.

2. Όσον αφορά τον άγιο Ιωάννη (Μαξίμοβιτς), ο μελλοντικός αρχιερέας γεννήθηκε στην Αντάμοβκα, στο κυβερνείο του Χάρκοβο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, στο έδαφος της σύγχρονης Ουκρανίας. Εκείνη την εποχή υπήρχε μια Εκκλησία πασών των Ρωσιών. Δεν υπήρχε ούτε Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία Εξωτερικού (ΡΟΕΕ), ούτε ακόμη και Πατριαρχείο Μόσχας, το οποίο αποκαταστάθηκε, ως γνωστόν, το 1917. Το να ισχυρίζεται κανείς ότι ο άγιος Ιωάννης «γεννήθηκε στο σχίσμα», είναι απλώς ανόητο.

3. Αλλά αν ο άγιος Ιωάννης δεν «γεννήθηκε στο σχίσμα», τότε άραγε «χειροτονήθηκε επίσκοπος από σχισματικούς»; Όπως είναι γνωστό, ο μητροπολίτης Αντώνιος (Χραποβίτσκι), πρώην Κιέβου και Γαλικίας, πρωθιεράρχης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Εξωτερικού, προεξήρχε της χειροτονίας του αγίου Ιωάννη στο Βελιγράδι. Γι’ αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε το αν η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία Εξωτερικού ήταν κάποιος οργανισμός παρόμοιος με το «Πατριαρχείο του Κιέβου» ή με την «Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία», που έχουν ενωθεί τώρα, πιο σωστά, έχουν ενωθεί κατά το ήμισυ, στην «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας».

Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία Εξωτερικού βρισκόταν πάντα σε κοινωνία με την Οικουμενική Εκκλησία

• Η ΡΟΕΕ ιδρύθηκε το 1920 βάσει του υπ’ αριθμ. 362 διατάγματος του αγιώτατου πατριάρχη Τύχωνος, της Ιεράς Συνόδου και του Ανώτατου Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας, δηλαδή της ανώτερης εξουσίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εδώ βρίσκεται και η πρώτη διαφορά μεταξύ της ΡΟΕΕ και του ουκρανικού σχίσματος: Όλοι οι αρχιερείς του εξωτερικού έλαβαν κανονική χειροτονία και δημιούργησαν τον εκκλησιαστικό τους οργανισμό με την ευλογία της εκκλησιαστικής εξουσίας, ενώ ο Φιλάρετος Ντενισένκο και ο Μακάριος Μαλέτιτς δεν πειθάρχησαν στην εκκλησιαστική ιεραρχία και δημιούργησαν σχίσμα. Εκτός αυτού, ο Μακάριος και οι ομοϊδεάτες του έλκουν τη «διαδοχή» τους από τον αυτοχειροτονημένο Βικέντιο Τσεκάλιν, επομένως αυτοί, και όχι οι αρχιερείς της ΡΟΕΕ, είναι που δεν έχουν αποστολική διαδοχή. Αυτή είναι η πρώτη και κύρια διαφορά.

• Είναι αλήθεια ότι αργότερα, το 1934, ο τοποτηρητής του Πατριαρχικού Θρόνου της Μόσχας Σέργιος (Στραγκορόντσκι) υπό την τεράστια πίεση της αθεϊστικής εξουσίας απαγόρευσε τη λειτουργία στον μητροπολίτη Αντώνιο (Χραποβίτσκι) και σε 7 αρχιερείς του εξωτερικού, αλλά, όπως έγραφε τότε ο γνωστός κανονολόγος Σεργκέι Τρόιτσκι, «ούτε μια Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έδωσε σημασία στην απαγόρευσή του (του μητροπολίτη Σεργίου) και δεν διέκοψε την κοινωνία με τους ρώσους ιεράρχες του εξωτερικού», με το σκεπτικό ότι αυτή η απαγόρευση δεν αποτελούσε έκφραση της ελεύθερης βούλησης του μητροπολίτη Σεργίου.

Είναι ενδιαφέρον και το πώς αντιμετώπιζαν και τα ίδια τα Πατριαρχεία της Μόσχας και της Κωνσταντινουπόλεως τη συγκεκριμένη απαγόρευση. Όσον αφορά το Πατριαρχείο Μόσχας, αρκεί να υπενθυμιστεί ότι ο ίδιος ο πατριάρχης Αλέξιος Α΄ τέλεσε το 1957 μνημόσυνο στον τάφο του μητροπολίτη Αντωνίου (Χραποβίτσκι) στο Βελιγράδι. Θα έκανε άραγε ο πατριάρχης μνημόσυνο σε έναν «σχισματικό»;
Αλλά ποια ήταν η στάση της Κωνσταντινούπολης απέναντι στους «σχισματικούς» του εξωτερικού μέχρι πρόσφατα; Θα αναφέρουμε μόνο δυο παραδείγματα, παρ’ ότι υπάρχουν και αρκετά άλλα.

Το 1964 ο επίσκοπος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην Αυστραλία Διονύσιος (Ψιάχας) συμμετείχε στη διαδικασία του διορισμού ως επισκόπου Μπρισμπέιν του αρχιμανδρίτη Φιλαρέτου (Βοζνεσένσκι), μελλοντικού πρωθιεράρχη της ΡΟΕΕ, ενώ, τη δεκαετία του 1960 ο μελλοντικός οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος, τότε νέος διάκονος και φοιτητής στο Παπικό Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών, συνυπηρέτησε με τον αρχιερέα του εξωτερικού στην ενορία της ΡΟΕΕ στη Ρώμη.

Και το πιο σημαντικό: Από την αρχή της παραμονής της Ρωσικής Συνόδου του Εξωτερικού στη Γιουγκοσλαβία το 1921 και μέχρι την πράξη κανονικής κοινωνίας με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία η ΡΟΕΕ βρισκόταν σε ευχαριστιακή κοινωνία με τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως μαρτυρεί το γεγονός ότι ο μητροπολίτης Μαυροβουνίου Αμφιλόχιος, με την ευλογία του πατριάρχη Αλεξίου Β΄, συμμετείχε στην Δ΄ Σύνοδο των Υπερόριων Ρωσικών Εκκλησιών και συλλειτούργησε με τον μακαριστό μητροπολίτη Λαύρο στο Σαν Φρανσίσκο, και αυτό ένα χρόνο πριν την κανονική πράξη του 2007. Αυτό σημαίνει ότι η ΡΟΕΕ βρισκόταν πάντα σε κοινωνία με την Οικουμενική Εκκλησία. Υπήρξε άραγε κάτι ανάλογο στους ουκρανούς σχισματικούς; Αυτή είναι η δεύτερη διαφορά.

• Και να και η τρίτη διαφορά: Ακόμη κι αν η απαγόρευση συμμετοχής σε λειτουργία ήταν σύμφωνη με τους ιερούς κανόνες, ο αρχιερέας παραμένει αρχιερέας. Ενώ, κατά τη στέρηση του αξιώματος, όπως στην περίπτωση του μητροπολίτη Φιλαρέτου Ντενισένκο, ο αρχιερέας στερείται τη Θεία Χάρη, όπως και όλες τις «χειροτονίες» του.

• Υπάρχει και μια τέταρτη διαφορά, όχι λιγότερο σημαντική. Ο μητροπολίτης Εμμανουήλ, όπως και ο οικουμενικός πατριάρχης, επαναλαμβάνουν ατελείωτα ότι πρόθεσή τους ήταν να επιστρέψουν τους ουκρανούς σχισματικούς στην κοινωνία με την Οικουμενική Εκκλησία, και αυτό θα ήταν αξιέπαινο. Αλλά να ποιο είναι το ζήτημα: Σύμφωνα με τους άγιους Πατέρες, ακόμη και το καλό, όταν γίνεται με κακό τρόπο, δεν είναι καλό. Σ’ αυτό, πρόσθεσε ο άγιος Ιουστίνος (Ποπόβιτς): «Όχι όπως οι ιησουίτες, για τους οποίους ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Από αυτή την άποψη είναι ενδιαφέρον να εξεταστεί το πώς, από τη μια πλευρά, συνέβη η επανένωση Πατριαρχείου Μόσχας και ΡΟΕΕ το 2007, και από την άλλη, η λεγόμενη «σύνοδος ενοποίησης» στο Κίεβο το 2018.

Το πρώτο σημαντικό βήμα στην πορεία της επανένωσης του Πατριαρχείου Μόσχας και της ΡΟΕΕ ήταν η σύγκληση της Δ΄ Συνόδου των Υπερόριων Ρωσικών Εκκλησιών στο Σαν Φρανσίσκο το 2006. Με επίμονη παράκληση του μακαριστού πρωθιεράρχη της ΡΟΕΕ μητροπολίτη Λαύρου, σ’ αυτή θα έπρεπε να εκπροσωπηθούν όλες οι «πλευρές», συμπεριλαμβανομένων και των αντιμαχομένων στην επανένωση, οι οποίοι δεν ήταν λίγοι.

Ως εκ τούτου, ύστερα από μακρές συζητήσεις στη Σύνοδο, οι πλευρές δεν μπορούσαν τελικά να φτάσουν σε μια συναινετική απόφαση.

Και ξαφνικά οι ιερείς-μέλη της επιτροπής για τη σύνταξη του μηνύματος της Συνόδου θυμήθηκαν το θαύμα της αγίας μεγαλομάρτυρος Ευθυμίας:  Τότε οι ορθόδοξοι άγιοι ιεράρχες και οι αντίπαλοί τους είχαν γράψει τη δική τους ομολογία πίστης σε ξεχωριστούς πάπυρους και τους τοποθέτησαν μέσα στον τάφο της αγίας μεγαλομάρτυρος Ευθυμίας. Μετά από τρεις μέρες ο πατριάρχης άνοιξε την κιβωτό με τα λείψανα: Τον πάπυρο με την ορθόδοξη ομολογία η αγία Ευθυμία τον κρατούσε στο δεξιό χέρι, ενώ ο πάπυρος με την αιρετική βρισκόταν στα πόδια της... Έτσι και στη Σύνοδο των Υπερόριων Ρωσικών Εκκλησιών: Οι ιερείς τοποθέτησαν στα ιερά λείψανα του αγίου Ιωάννη το σχέδιο του μηνύματος της Συνόδου με το αίτημα προς την ιεραρχία της ΡΟΕΕ να εισέλθει σε ευχαριστιακή κοινωνία με το Πατριαρχείο Μόσχας και τέλεσαν προσευχή μπροστά στα λείψανα με μνημόνευση των ονομάτων όλων των μετεχόντων στη Σύνοδο. Την επόμενη μέρα, προς γενική κατάπληξη, το μήνυμα έγινε ομόφωνα δεκτό από όλους.

Όχι με ανθρώπινες προσπάθειες και σκέψεις, αλλά με τη Χάρη του Θεού επιτυγχάνεται η ενότητα της Εκκλησίας, όταν αυτή καταστρέφεται από τον προαιώνιο εχθρό της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους. Την ενότητα πραγματοποιεί το ίδιο το Άγιο Πνεύμα, και όχι εμείς. Καρπός της κανονικής πράξης του 2007 δεν ήταν μόνο η επανένωση της ίδιας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά η χαρά ολόκληρου του ορθόδοξου κόσμου και η ομοθυμία των αγίων Εκκλησιών του Θεού για το θέμα αυτό.

Σε αντίθεση με τη Σύνοδο των Υπερόριων Ρωσικών Εκκλησιών, η «σύνοδος ενοποίησης στο Κίεβο» συγκέντρωσε μόνο δυο κανονικούς αρχιερείς και όλους τους σχισματικούς, και το τελικό της αποτέλεσμα ήταν απλώς ένα φιάσκο: Η λυπηρή κατάσταση συνεχίζεται μέχρι τώρα στην Ουκρανία. Και αυτό είναι το λιγότερο. Ο «σεβαστός πατριάρχης» Φιλάρετος αποκατέστησε το δικό του «Πατριαρχείο του Κιέβου» με μερικούς «αρχιερείς». Είναι σαφές ότι σε όλη αυτή την ιστορία το Άγιο Πνεύμα απουσιάζει, διότι Αυτό «συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας», και δεν τον διαλύει. Σε αντίθεση με την κανονική πράξη του 2007, ο «τόμος» έσπειρε σύγχυση, διαμάχη, διαίρεση σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο, μεταξύ άλλων και μέσα στις Εκκλησίες της Ελλάδος και της Αλεξανδρείας, οι οποίες άνευ συνόδου αναγνώρισαν την «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας». «Ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς. Μήτι συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὴν ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα;» (Ματθ. 7,16).

• Υπάρχει ακόμη μια διαφορά: Η ΡΟΕΕ δεν κατεδίωξε «με τη φωτιά και με το ξίφος» εκείνες τις ολιγάριθμες κοινότητες, που δεν δέχτηκαν την κανονική πράξη, μολονότι θα μπορούσε να καταθέσει αγωγή σε πολιτικό δικαστήριο ώστε οι ναοί, οι οποίοι της αφαιρέθηκαν, να επιστραφούν. Αλλά στην Ουκρανία είναι γνωστές σε όλους οι σχεδόν καθημερινές καταλήψεις ναών της κανονικής Εκκλησίας (με την πλήρη σιωπή της Κωνσταντινούπολης και των δυτικών «δημοκρατών»). Συνεπώς, οι μέθοδοι είναι διαφορετικές.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος στον τάφο του Αγίου Ιωάννη

4. Ας επιστρέψουμε τώρα στον «τιμώμενο από όλους μας», σύμφωνα με τα λόγια του μητροπολίτη Εμμανουήλ, άγιο Ιωάννη. Ποια ήταν η άποψή του για την πολιτική του Οικουμενικού θρόνου; Στην εισήγησή του στη Β΄ Σύνοδο των Υπερόριων Ρωσικών Εκκλησιών το 1938 ο άγιος Ιωάννης διαμαρτυρήθηκε κατηγορηματικά εναντίον των νεοπαπικών ενεργειών της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ αυτών και στη Ρωσία, και είπε τα ακόλουθα, θα έλεγε κανείς, προφητικά λόγια: «...στον χειροτονημένο, με την άδεια του οικουμενικού πατριάρχη, βικάριο του μητροπολίτη Ευλογίου στο Παρίσι απονέμεται ο τίτλος του μητροπολίτη Χερσώνος, σαν η Χερσώνα, που βρίσκεται τώρα στο έδαφος της Ρωσίας, να υπάγεται στον οικουμενικό πατριάρχη. Επόμενο διαδοχικό βήμα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως θα ήταν η υπαγωγή όλης της Ρωσίας στη δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης...».

Προς βαθιά λύπη όλων όσων αγαπούν την Εκκλησία, αυτά τα λόγια έγιναν πραγματικότητα.

5. Από τα όσα προαναφέρθησαν είναι σαφές ότι το Πατριαρχείο της Μόσχας εισήλθε σε κοινωνία με τους αρχιερείς της ΡΟΕΕ το 2007 με τη συνείδηση του ότι οι τελευταίοι είναι νόμιμα χειροτονημένοι και δεν είναι σχισματικοί, και όχι «με μια απλή υπογραφή», όπως, δυστυχώς, ενήργησε η Κωνσταντινούπολη σε σχέση με τους αυτοχειροτονημένους, δηλαδή τους χωρίς αποστολική διαδοχή, και νόμιμα στερηθέντες το αξίωμα του «αρχιερέα» στην Ουκρανία.

Αντί διαφόρων δικαιολογιών η «πρωτόθρονη των Ορθόδοξων Εκκλησιών», κατά την έκφραση του αγίου Ιωάννη (Μαξίμοβιτς), με επικεφαλής τον πατριάρχη της, «η υποτίμηση του οποίου δεν μπορεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο να επιτραπεί», όπως έλεγε γι’ αυτόν ο μητροπολίτης Αντώνιος (Χραποβίτσκι), θα μπορούσε να ακούσει τη φωνή των πολυάριθμων αρχιερέων, των ποιμεναρχών και των κοσμικών όλων σχεδόν των Τοπικών Εκκλησιών και να συγκαλέσει μια πραγματική Οικουμενική Σύνοδο με όλους τους κανονικούς αρχιερείς της Εκκλησίας του Χριστού.

Η Σύνοδος αυτή, όπως το εξέφρασε κάποτε ο ιεράρχης της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως αρχιεπίσκοπος Ευδοκιάδος Γεώργιος (Βάγκνερ), θα μπορούσε να αποτελέσει μια δεύτερη «Εν Τρούλω Σύνοδο», η οποία θα ενοποιούσε και θα συμπλήρωνε τους εκκλησιαστικούς κανόνες. Στην προκειμένη περίπτωση, μια τέτοια Σύνοδος θα μπορούσε εν Πνεύματι Αγίω όχι μόνο να επιλύσει το Ουκρανικό ζήτημα, αλλά και να διασαφηνίσει συνοδικά το αμφισβητούμενο νόημα του 28ου κανόνα της Οικουμενικής Συνόδου και με αυτό τον τρόπο να καθορίσει ποια δικαιώματα έχει η έδρα της Κωνσταντινούπολης και ποια όχι.

Τότε, όπως έλεγε ήδη ο άγιος Ιωάννης, «μια τέτοια εξωτερική ταπείνωση [από τους Τούρκους] του ιεράρχη της πόλης του αγίου Κωνσταντίνου, της πάλαι ποτέ πρωτεύουσας της οικουμένης, δεν θα κλόνιζε τον σεβασμό προς αυτόν ανάμεσα στους ορθόδοξους, που ευλαβούνται την έδρα των αγίων Χρυσοστόμου και Γρηγορίου του Θεολόγου».

Σε αντίθετη περίπτωση, αν η σημερινή κατάσταση συνεχιστεί, θα υποπέσουμε στην καταδίκη των λόγων του αγίου αποστόλου Παύλου: «Τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι᾿ ὑμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσι» (Ρωμ. 2,24).