ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΦΟΥΡΤΟΥΝΕΣ ΠΡΩΤΑ ΞΕΒΡΑΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ…

Στὶς μεγάλες φουρτοῦνες πρῶτα ξεβράζονται τὰ σκουπίδια…

 Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς

«….Ὅτι ἀρχὴ καὶ τέλος,
ὅλα τὰ θερία πολεμοῦν νὰ μᾶς φᾶνε καὶ δὲν μποροῦνε» (Μακρυγιάννης)

 .                 Τὸ παρακάτω κείμενο τὸ δημοσίευσα τὸν Νοέμβριο τοῦ 2016 μὲ τίτλο «Τώρα ἐσυνηθίσαμε νὰ φοβόμαστε τοὺς Τούρκους» («ΟΤΙ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ, ΟΛΑ ΤΑ ΘΕΡΙΑ ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΦΑΝΕ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝΕ» (Δ. Νατσιός).  Τὸ ξαναδημοσιεύω, ὄχι γιὰ νὰ ὑποδύομαι τὸν σοφὸ καὶ λοιπὲς ἀνοησίες ποὺ λέγονται σὲ τέτοιες περιπτώσεις. Ὄχι. Ὅμως θεωρῶ πὼς ἡ ἐπίθεση ποὺ γίνεται στὸν Ἔβρο μέσῳ τῶν ἐπίδοξων λαθρομεταναστῶν –εἰσβολέων εἶναι πάγια τακτική τῆς Τουρκιᾶς. Τὰ ἴδια ἔκαναν τὸ 1453, τὰ ἴδια τὸ 1922 μὲ τοὺς Τσέτες, τὰ ἴδια στὴν Πόλη τὸ 1955 μὲ τὶς στρατιὲς τῶν βασιβουζούκων ποὺ ἔσφαζαν καὶ λεηλατοῦσαν, τὰ ἴδια στὴν Κύπρο μὲ τοὺς τουρκοκύπριους ποὺ ἐκτελοῦσαν τοὺς Ἕλληνες.
Τὸ κείμενο :.             «Δὲν περνᾶ μέρα ποὺ νὰ μὴν μᾶς ἀπειλεῖ μὲ πόλεμο ὂ «βλαμμένος» Τοῦρκος πρόεδρος καὶ …ἠμεῖς ἄδομεν. Ἂν δὲν κάνω λάθος, ἀναθεώρηση τῆς συνθήκης τῆς Λωζάνης, σημαίνει πόλεμος. «Ἐπαχύνθη ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τούτου». Δὲν ἐξηγεῖται ἀλλιῶς. Ἀντὶ νὰ ὁμοφρονήσουμε – «Ἕλληνας ὁμοφρονέοντας …χαλεποὺς εἶναι περιγίγνεσθαι», ἑνωμένοι οἱ Ἕλληνες εἶναι ἀνίκητοι, ἔλεγε ὁ Ἡρόδοτος (Ἱστορία ΙΧ,2)- καὶ νὰ προετοιμαστοῦμε γιὰ τὴν ἐπερχόμενη θανάσιμη ἀπειλή, προσκυνοῦμε ἀκόμη τὴν εὐρωπαϊκὴ δυσωδία καὶ τοὺς ἡμέτερους μνημονιακοὺς λακέδες. Γιατί, ὅμως, λύσσαξε τώρα τὸ ἐξ ἀνατολῶν θηρίο; Γιατί τώρα ἀπροκάλυπτα μᾶς ἀπειλεῖ μὲ πόλεμο καὶ ὀνειροφαντάζεται ὀθωμανικὲς αὐτοκρατορίες; Πιστεύει κανεὶς τὰ σαλιαρίσματα τῶν πολιτικῶν ποὺ μιλοῦν γιὰ ἐξαγωγὴ τῆς κρίσης τῆς Τουρκίας καὶ μετατόπιση τῶν προβλημάτων της; Εἶναι στριμωγμένος ὁ Ἐρντογάν ἤ, ἀντίθετα, αἰσθάνεται πανίσχυρος; Μήπως ὀσμίζεται, ὅπως τὰ θεριὰ τὰ πληγωμένα θηράματα, τὴν θνησιμαία κατάστασή μας καὶ ἑτοιμάζεται νὰ μᾶς κατασπαράξει; Πιστεύει κανείς, ὅτι ἂν μᾶς ἐπιτεθεῖ ἡ Τουρκία, θὰ μᾶς προστατεύσει ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση;
.               Ἡ ἀπειλὴ τοῦ Ἐρντογάν, ὅτι θὰ στείλει 2-3 ἑκατομμύρια μωαμεθανῶν λαθρομεταναστῶν σὲ ποιούς ἀπευθύνεται; Στοὺς Ἰρλανδούς, στοὺς Οὔγγρους ἢ στοὺς Φιλανδοὺς ἢ στὶς μικρὲς Ὀλλανδέζες;
.               Παρένθεση: Ἔχει γραφτεῖ καὶ σὲ τουρκικὲς ἐφημερίδες, ὅτι πρότυπό του εἶναι ὁ Μωάμεθ (Μεχμὲτ) ὁ Πορθητής. Κάποιοι χαζοχαρούμενοι τῶν βορείων προαστίων, τὸ ἐκλαμβάνουν ὡς μία ἀκόμη ἐκκεντρικὴ παρέκκλιση τοῦ Ἐρντογάν. Εἶναι λάθος. Διαβάζω ἀπὸ τὸν Παπαρρηγόπουλο γιὰ τὴν Ἅλωση τῆς Πόλης στὶς 29 Μαΐου τοῦ 1453: «Κατέναντι (τῶν πολιορκουμένων Ἑλλήνων) παρετάξεν ὁ σουλτάνος ἀλλεπάλληλα τρία σώματα, ὧν τὸ μὲν συνέκειτο (ἀπὸ τὰ ὁποῖα τὸ πρῶτο ἀποτελοῦνταν) ἐκ νεοσυλλέκτων καὶ ἄλλων ἥκιστα (=ἐλάχιστα) χρησίμων ἀνδρῶν, τὸ δεύτερον ἐξ ἀτάκτων, τὸ δὲ τρίτον ἐν ᾧ ἐτάσσετο καὶ αὐτός, ἀπηρτίσθη ἐκ τῶν γενιτσάρων καί τῆς ἄλλης κρατίστης στρατιᾶς. Καὶ ἐξέπεμψε κατ’ ἀρχὰς τὸ πρῶτον τῶν σωμάτων τούτων ἐπὶ τῷ προδήλῳ (=φανερὸ) σκοπό του νὰ ἐξαντλήσῃ τὰς δυνάμεις τῶν πολιορκουμένων, ἀδιαφορῶν περὶ τῆς τύχης τοῦ συρφετοῦ ἐκείνου». (τόμ. 6, σελ. 373). Ἂς προσέξουμε τὴν τελευταία πρόταση τοῦ μεγάλου ἱστορικοῦ. Ἔστειλε τὸν συρφετὸ ἐκεῖνο «ἀδιαφορῶν» γιὰ τὴν τύχη του, γιὰ νὰ ἐξαντλήσει τὶς δυνάμεις τοῦ Παλαιολόγου. Ἐρωτῶ: Μήπως κάτι παρόμοιο θέλει νὰ πράξει ὁ θαυμαστὴς καὶ μιμητής του, Ἐρντογάν;
.               Τότε βέβαια μὲς στὴν Πόλη δὲν ὑπῆρχαν ἀλληλέγγυοι καὶ λοιπὰ σαπρόφυτα τῆς προοδομανίας, γι’ αὐτὸ καὶ τὰ πράγματα εἶναι χειρότερα σήμερα. Καὶ εἶναι χειρότερα καὶ γιὰ ἕναν ἀκόμη λόγο. Διαβάζω στὴν Ἱστορία τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου τοῦ Θουκυδίδη (Β, 8): «Τότε δὲ καὶ νεότης πολλὴ μὲν οὖσα ἐν ταῖς Ἀθήναις, οὐκ ἀκουσίως, ὑπὸ ἀπειρίας ἤπτετο τοῦ πολέμου». Δηλαδὴ «ὑπῆρχε κατὰ τὸν χρόνο ἐκεῖνο πολυάριθμος νεολαία στὴν Ἀθήνα, ἡ ὁποία, ἐξ ἀπειρίας, ἐπιθυμοῦσε τὸν πόλεμο».
.               Στὴν Τουρκία τὰ μισὰ μέλη τῆς κοινωνίας της εἶναι νεώτερα τῶν 30 ἐτῶν. Διαβάζω ἀπὸ τὸ ἐξαιρετικὸ πόνημα «Θεωρία τοῦ Πολέμου» τοῦ μακαρίτη Παν. Κονδύλη: «Αὐτὴ ἡ πληθώρα διάχυτης καὶ ἀκαταστάλαχτης ἀνθρώπινης ἐνέργειας ζητᾶ νὰ διοχετευθεῖ καὶ μποροῦμε νὰ εἴμαστε βέβαιοι, ὅτι πέρα ἀπὸ ἢ καὶ παράλληλα μὲ τὴν στενὰ ἐννοούμενη οἰκονομικὴ δραστηριότητα θὰ διοχετευθεῖ σὲ δραστηριότητες συναπτόμενες ἄμεσα ἢ ἔμμεσα μὲ τὸν προσδιορισμὸ καὶ τὴν ἔμπρακτη προάσπιση τῆς τουρκικῆς ταυτότητας καὶ τὴν θέση της μέσα στὸν κόσμο. Μόνον ἐκεῖ ὅπου κοχλάζει νεανικὸ αἷμα γεννιοῦνται ἰδέες ἱκανὲς νὰ κινητοποιήσουν μάζες, ὅσο “πρωτόγονες” κι ἂν φαίνονται αὐτὲς στὰ μάτια φθινόντων γειτόνων, ἐκλεπτυσμένων ἀπὸ τὴν ξαφνικὴ εὐζωία ἢ διανοουμένων ποὺ ἐξ ἐπαγγέλματος παράγουν ἰδεολογίες τοῦ εἰρηνιστικοῦ εὐδαιμονισμοῦ ὑπὸ τὶς διαφορετικὲς μορφές». (ἔκδ. «Θεμέλιο», σελ. 388).
.               Στὴν Τουρκία «κοχλάζει» νεανικὸ αἷμα, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ἐρντογὰν στέλνει στὴν φυλακὴ ὅσους θέλει, ὑπάρχει ἄφθονο καὶ «φθηνὸ» κρέας γιὰ μακέλλεμα. Ἐδῶ τὸ νεανικὸ αἷμα σπανίζει καὶ ὅσο ἀπέμεινε ἢ φεύγει στὰ ξένα ἢ προγραμματίζει τὴν ἀγορὰ τοῦ νέου κινητοῦ. Τόσα χρόνια τὸ ἐθνομηδενιστικό, προδοτικὸ κηφηναριὸ ἐνσταλάζει στὰ σχολεῖα τὰ δηλητήριά του, τώρα δρέπουμε τοὺς καρπούς, πράγμα ποὺ δὲν ξεφεύγει ἀπὸ τὰ ἄγρυπνο βλέμμα τῆς Τουρκίας. Φρόντισαν καὶ τὰ τηλεοπτικὰ σκύβαλα νὰ ἐνσπείρουν τεχνηέντως καὶ τὸν φόβο ἔναντι τῆς «συμμάχου καὶ φίλης» γείτονος, ἡ ξαφνικὴ εὐζωία, ἡ περιρρέουσα ἠθικὴ κατάπτωση, τὸ σάπισμα μὲ τὴν προβολὴ καὶ διαφήμιση ὅλων τῶν διαστροφῶν καὶ «Λατίνοι, Νορμανδοί, Κέλτοι, Μογγόλοι, Τοῦρκοι./ Νά! Μὲ τὸν Πάπα τὸ σταυρό, μὲ τὸ ἄστρο τοῦ Σουλτάνου/ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου πρόδρομος καὶ ὁδηγητής. Ἀδέλφια/Καὶ ἡ Πόλη καὶ ἡ κοσμόπολη ζωστή. Παρμένη. Πάει, πάει…» (Κ. Παλαμᾶς, «Ἡ φλογέρα τοῦ βασιλιᾶ»).
.               Τὸ 1821 ἱερούργησε ὁ Ἑλληνισμὸς τοὺς πόθους τους, διότι ἔλαβε συνείδηση τῆς Ἐλευθερίας του πρὶν τὴν ἀποκτήσει καὶ ἐξωτερικά. «Ἡ ζωὴ ποὺ ἐκάναμε μᾶς ἐβοήθησε στὴν Ἐπανάσταση. Διότι ἠξεύραμε τὰ κατατόπια, τοὺς δρόμους καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Ἐμάθαμε στὴν πείνα, τὴ λέρα, τὴν κακοπάθεια. Ἐσυνηθίσαμε νὰ καταφρονοῦμε τοὺς Τούρκους», λέει ὁ Θόδωρος Κολοκοτρώνης στὴν «διήγησή» του. Τώρα ἐσυνηθίσαμε νὰ φοβόμαστε τοὺς Τούρκους, γιατί ἡ τρυφὴ καὶ ἡ καλοπέραση δὲν γεννοῦν Κολοκοτρώνηδες, ἀλλὰ κιοτῆδες. Ὁ τουρισμός, ἡ βαριὰ μας βιομηχανία, ὅπως διατείνεται ὁ κάθε τιποτολόγος, τρέμει στὸ ἐνδεχόμενο θερμοῦ ἐπεισοδίου στὸ Αἰγαῖο. Αὐτὴ ἡ προοπτικὴ ἐπιδεινώνει τὴν ὑποτέλεια καὶ ἡττοπάθειά μας. Εἰρήνη, πάσῃ θυσίᾳ, ἀρκεῖ τὰ rooms to let καὶ οἱ ξαπλῶστρες τῆς Μυκόνου νὰ εἶναι σὲ 100% πληρότητα. Ἡ καταστροφή τῆς ἑλληνικῆς γεωργοκτηνοτροφίας, ὁ ὑπερδανεισμὸς τῶν Ἑλλήνων συντέλεσαν καίρια στὴν ἐπιδείνωση τοῦ αἰσθήματος φιλοπατρίας. Εἶναι γνωστό, ὅτι ἡ κατοχὴ γῆς, ἡ ἰδιοκτησία τονώνει τὸ ἐθνικὸ αἴσθημα λόγῳ προσωπικοῦ γοήτρου καὶ ἀλληλεγγύης πρὸς τὴν πατρίδα. Νιώθουμε «γιὰ τὴν πατρίδα μας στὰ σπλάχνα χαλασμό» (Βαλαωρίτης), ὅταν διακονοῦμε τὴν γῆ της καὶ τὰ ρόδινα ἀκρογιάλια της, μὲ τὸν ἱδρώτα τοῦ προσώπου μας. Τὰ κόκκινα δάνεια, οἱ ὑποθῆκες καὶ οἱ ….. «μαῦρες Παρασκευὲς» γεννοβολοῦν «πουρκουάδες».
.              «Οἱ μετριότητες, ὑπομετριότητες, καὶ ἀνθυπομετριότητες ποὺ συναπαρτίζουν τὸν ἑλληνικὸ πολιτικὸ καὶ παραπολιτικὸ κόσμο δὲν ἔχουν τὸ ἀνάστημα νὰ θέσουν καὶ νὰ λύσουν ἱστορικὰ προβλήματα τέτοιας ἔκτασης καὶ τέτοιους βάθους, ἴσως καταρρεύσουν ἀκόμη καὶ στὴν περίπτωση, ὅπου θὰ βρεθοῦν μπροστὰ στὴ μεγάλη ἀπόφαση νὰ διεξαγάγουν ἕναν πόλεμο», ἔγραφε ὁ Κονδύλης στὸ προαναφερθὲν πόνημά του. Ἡ ἱστορία μᾶς διδάσκει ὅτι τέτοιες ἔκτασης προκλήσεις μᾶς ὁδηγοῦν σὲ …ἀλησμόνητες πατρίδες.
———————.             Αὐτὰ τότε, τὸ 2016. Σήμερα δόξα τῷ Θεῷ ὁ στρατός μας, τὰ σώματα ἀσφαλείας ὑπερκέρασαν τοὺς ψοφοδεεῖς πολιτικοὺς καὶ ἀπέδειξαν ὅτι τὸ Γένος τῶν Ἑλλήνων ζεῖ. Μὲ τὴν κρίση αὐτὴ καταφάνηκε καὶ ἡ προδοτικὴ ἀφροσύνη τοῦ κόμματος ποὺ πρόδωσε τὴν Μακεδονία, τὸ ὁποῖο στὴν συνείδηση τοῦ κόσμου παίρνει τὴν ἴδια θέση μὲ τοὺς βάρβαρους Τούρκους. Στὶς μεγάλες φουρτοῦνες πρῶτα ξεβράζονται τὰ σκουπίδια…

Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς

Ο φαύλος πολιτικός ως όλεθρος της πολιτείας

Πλάτων

427 π.Χ.–347 π.Χ.

 Ο φαύλος πολιτικός ως όλεθρος της πολιτείας

§1

 Ίδιον των Ελλήνων της αρχαιότητας  ήταν η συνύφανση πολιτικής θεωρίας και πράξης. Όσο καλλιεργούσαν σε βάθος την πολιτική θεωρία, την πολιτική θεώρηση των πραγμάτων, τόσο αποδεικνύονταν ικανοί να παράγουν αληθινή πολιτική πράξη και αντίστροφα. Η πολιτική θεωρία, κατά κανόνα, είχε ως βάση την πολιτική φιλοσοφία. Η συστηματική συνεπώς ανάπτυξη της τελευταίας συνέβαλε τα μέγιστα στο να πλημυρίσει ο αρχαίος κόσμος από εκείνα τα πολύ δυνατά κείμενα των αττικών ρητόρων, των λογογράφων, των ποιητών, των ιστορικών κ.α. Η πολιτική φιλοσοφία, από άποψη αρχής, δεν καλλιεργήθηκε ως ένας ιδιαίτερος κλάδος ή κατεύθυνση της φιλοσοφίας, αλλά ήταν αυτή τούτη η φιλοσοφική σκέψη που δεν ξεχώριζε τον εαυτό της από την πολιτική. Καθ’ όλη εξάλλου την ιστορική της εξέλιξη η φιλοσοφία δεν έπαψε να συνδέεται με την πολιτική ως σκέψη της πόλης. Γι’ αυτό και το σύνολο σχεδόν των φιλοσοφικών θεωριών, έμμεσα ή άμεσα, διεκδικούσαν μια πολιτική προτεραιότητα. Μια τέτοια προτεραιότητα χαρακτήριζε ουσιαστικά όλο το φιλοσοφικό έργο του Πλάτωνα.

§2

Χαρακτηριστικό της Πλατωνικής πολιτικής σκέψης –και αυτό της χάρισε μοναδική πρωτοτυπία στο διηνεκές του χρόνου– ήταν ότι εξαρτούσε το αληθές του Πολιτικού εν όλω από την πολιτική αρετή, δηλαδή από την ικανότητα της κοινωνίας και πολιτείας του ανθρώπου να διευθύνει με αυτονομία και παραδειγματική φρόνηση τα του οίκου της. Η άσκηση, συνακόλουθα, ή η εφαρμογή της πολιτικής αρετής δεν εξαρτάται από τη βούληση απλώς του πολιτικού ανδρός, γιατί βούληση –και μάλιστα βούληση μηδενισμού– διαθέτει  και ο φαύλος, ο κίβδηλος πολιτικόςˑ απτό παράδειγμα οι αφισοκολλητές του καθεστωτικο-φεουδαρχικού «αριστερισμού», που στελεχώνουν την εξουσιαστική μηχανή της σημερινής Ελλάδας: με βούληση διαλύουν και ξεπουλούν ό,τι έχει απομείνει όρθιο από την πατρίδα, κάτι που σημειώνει με οξύνοια ο Πλάτων για παρόμοιες περιπτώσεις των δικών του καιρών. Ούτε ακόμη εξαρτάται από μια κατασκευασμένη εξωτερικά, συντεχνιακά, κοινότητα ανθρώπων. Εξαρτάται κυρίως από τη διεκδίκηση της υπέρτατης γνώσης, όχι ως εξουσιαστικής δοκησισοφίας, αλλά ως καταστροφής του επιχρίσματος της πολιτικής απάτης και ως διαλεκτικού Λόγου που θα αφυπνίζει τις μάζες και θα τις καθιστά ικανές να αποκτούν αυτοσυνείδηση, να αποβάλλουν έτσι τη μοίρα της μάζας και να γίνονται οδηγοί του εαυτού τους. Ένας τέτοιος Λόγος δεν διδάσκει στους άλλους την πολιτική –γιατί δεν αεροβατεί ως παντογνώστης–  ή δεν την ασκεί εν ονόματι των άλλων ως πεφωτισμένος κομισάριος, αλλά διδάσκοντας και ασκώντας την πολιτική μετασχηματίζεται και ο ίδιος σε δύναμη άρνησης του κακού (Θεαίτητος), άρνησης της πολιτικής πλεκτάνης και των εισαγομένων «ηγετών»· γίνεται δηλαδή «μέτρο όλων των πραγμάτων», μέτρο και για τα όρια του εαυτού του, έτσι ώστε να ξεσκλαβώνεται ο νους και κανείς να μην επωμίζεται τον ρόλο του αγελαίου ή του καθοδηγητή.

§3

 Χαράσσοντας μια τέτοια φιλοσοφική γραμμή, ο Πλάτων καθιστούσε το πολιτικό ζήτημα –και σύστημα– εμπρόσωπο και όχι απρόσωπο, όχι σαθρό, όπως συμβαίνει σήμερα. Συμβαίνει, για παράδειγμα, στους καιρούς μας, θλιβερές ασημαντότητες της πολιτικής να κατέχονται από μια τέτοια μεγαλομανία, ώστε να ταυτίζουν το γενικό συμφέρον με τις δικές τους κλεπτομανίες και σατανικές ιδεοληψίες για πρωτεία, να ξεγελούν το πλήθος με κενόδοξες ρητορείες περί κοινωνικής ισότητας, δικαιοσύνης κ.λπ. και στην άσκηση της εξουσίας να αποδεικνύονται ως η πιο αδίστακτη ολιγαρχία του πολιτικού ωφελιμισμού και της πολιτικής αγυρτείας. Όπως αναλύει ο Πλάτων στην Πολιτεία, η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά υπηρετεί έναν ανώτερο σκοπό: τη συνοχή και την ευδαιμονία της πολιτείας. Αυτό το χαρακτηριστικό της ιδιάζει στους αληθινούς φιλοσόφους, σε αντίθεση με τους αγύρτες: ενώ οι δεύτεροι απολαμβάνουν την εξουσία, οι πρώτοι απλώς την υποφέρουν, δηλαδή σηκώνουν το φορτίο της διακυβέρνησης για το καλό της πολιτείας και όχι για τη δική τους καλοπέραση.

§4

Μοιραία φαίνεται να ήταν η συνάντηση του Πλάτωνα με τον Σωκράτη. Ο τελευταίος ήταν αληθινός φιλόσοφος, καθώς ήξερε να εναρμονίζει τη θεωρία με τη δράση. Ο Σωκράτης, όπως καταμαρτυρεί ο Πλάτων  (Επιστολή Ζ΄), δολοφονήθηκε από την αθηναϊκή δημοκρατία, επειδή ως φιλόσοφος ασκούσε αληθινά την πολιτική αρετή. Απ’ αυτή την άποψη, η αθηναϊκή δημοκρατία μόνο την πολιτική αρετή δεν ασκούσε, γι’ αυτό και δεν διέθετε χώρο για ανθρώπους σαν τον Σωκράτη. Εάν ο φιλόσοφος ως τέτοιος, σκεπτόταν ο Πλάτων, δεν έχει θέση σε μια «ευνομούμενη» πολιτεία, τότε: ή η πολιτεία δεν είναι ευνομούμενη και γι’ αυτό εχθρεύεται τη φιλοσοφική σκέψη, ή η φιλοσοφική σκέψη πρέπει να υπερβεί μια τέτοια σαπρή [=σάπια] πολιτεία. Με αφετηρία αυτή τη συλλογιστική, ο Πλάτων συνέθεσε όλα του τα έργα με πολιτικό σκεπτικισμό, αλλά και φιλοσοφική προοπτική. Η προοπτική αναδύεται από τη φοβερή σύλληψη της τέλειας Πολιτείας και από τη θεωρία των Ιδεών ως την αστείρευτη πηγή λόγου, αληθούς ερμηνείας του εμπειρικού και μιας ποιητικής εκμύθευσης ενάντια στα σιδερένια άλογα (Χάιντεγκερ) της πολιτικής ασυναρτησίας. Τα σιδερένια άλογα είναι, για τον Πλάτωνα (βλ. Θεαίτητος 173 κ.εξ), οι πολιτικοί συνασπισμοί και οι εκλεκτοί τους που διψούν για ανάληψη δημόσιων αξιωμάτων και για αύξηση μέσω αυτών της περιουσίας τους, για φιλήδονες συνεστιάσεις ή διασκεδάσεις, για νυχτερινά χαροκόπια, για αστόχαστες αντιλογίες μέσα στο βουλευτήριο και τόσα άλλα παρόμοια, αδιαφορώντας αν τα πράγματα στην Πόλη πορεύονται καλά ή κακά. Η αλήθεια, συνεχίζει ο Έλληνας φιλόσοφος, δεν βρίσκεται στις φλυαρίες για γραΐδια (ό.π., 176b), που ακούγονται εντός και εκτός βουλευτηρίου από τους δοκησίσοφους πολιτικούς, αλλά στην οντολογική της θεμελίωση σε σχέση με την εξουσία: π.χ. τι είναι η εξουσία και κατά πόσο η μια ή η άλλη μορφή άσκησής της ταιριάζει στην ουσία του ανθρώπου.

§5

 Ο φιλόσοφος, ως προκύπτει, ούτε στον ύπνο του ούτε στον ξύπνο του δεν θέλει να βλέπει και να ακούει ό,τι έχει σχέση με τις μικρότητες των πολιτικών. Όταν, για παράδειγμα, τους «ακούει να εγκωμιάζουν κάποιον τύραννο ή βασιλιά», ας πούμε με σημερινούς όρους τον έναν ή τον άλλο πολιτικό ή πολιτειακό παράγοντα, «νομίζει πως ακούει να μακαρίζουν κανένα ποιμένα, όπως χοιροβοσκό ή βουκόλο που αρμέγει πολύ γάλα» ( Θεαίτητος 174d). Ο ίδιος ο φιλόσοφος φαντάζει, για όλους αυτούς, ξένο σώμα. Κι όμως βρίσκεται στο κέντρο της γης. Μέσα στην ατελή πολιτεία που υποχρεώνεται να ζήσει, μπορεί να μην του παραχωρείται χώρος αντάξιος του φιλοσοφικώς ζην, ωστόσο είναι ο μόνος που μπορεί να εγγυάται τη ριζική αλλαγή της φαύλης πολιτείας. Γιατί μπορεί μόνο αυτός; Επειδή μετέχει στον άτοπο τόπο, στον νοητό χώρο των καθαρών ιδεών: διάγει έναν βίο που στηρίζεται στη διαλεκτική σκέψη και έτσι αίρεται πάνω από τη μικρόψυχη κατάσταση του φιλόνικου και του φιλοκερδούς. Συναφώς δεν εκπίπτει «στην τάξη των επαγγελματιών, κηφήνων πολιτικών που δημαγωγούν και κολακεύουν το λαό, υποκινώντας τον συγχρόνως σε κάθε είδους βιαιοπραγίες» (Πολιτεία). Επομένως ο αληθινός φιλόσοφος δεν ενδιαφέρεται για ατομική ιδιοκτησία, πλούτη, χλιδή και εξουσία. Εάν, παρά ταύτα, οι φιλόσοφοι χρειάζεται να κυβερνήσουν είναι, γιατί «είναι ντροπή να αφήνουν τους χειρότερους να νέμονται την εξουσία προς ίδιον όφελος» (Πολιτεία). Οι αληθινοί φιλόσοφοι, εκείνοι που έχουν αντικρίσει το Αγαθό καθαυτό, δηλαδή έχουν μυηθεί σε έναν ανώτερο τρόπο ζωής, θα αντιμετωπίσουν «τη θορυβώδη πολιτική, με το να αναλάβουν τη διοίκηση (=διακυβέρνηση) και να υπηρετήσουν το κοινό καλό …και αφού διαμορφώσουν τα κατάλληλα πρότυπα πολιτών για υπηρέτηση του κοινού καλού θα μετοικήσουν στη νήσο των Μακάρων» (Πολιτεία), δηλαδή θα εγκαταλείψουν την εξουσία, η άσκηση της οποίας δεν τους τιμά, αλλά είναι αναπόφευκτη για ένα ορισμένο διάστημα. Η φιλοδοξία για παραμονή στην εξουσία για πολύ χρόνο χαρακτηρίζει τους πολιτικούς του ιδεολογικού ολοκληρωτισμού. Ό,τι ακριβώς κυριαρχεί σήμερα στην Ελλαδική πολιτεία!

ΠΗΓΗ

Οι δήθεν ύβρεις κατά του Ελληνισμού την Κυριακή της Ορθοδοξίας

ΟΙ ΔΗΘΕΝ ΥΒΡΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

       Η Αγία μας Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία καθόρισε, ως όφειλε, επακριβώς τα όρια της αλήθειας και της πλάνης, διότι πιστεύει ότι η αλήθεια είναι συνώνυμη με τη σωτηρία. Οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων περιχαρακώνουν την βιβλική αλήθεια και την αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας μας, ώστε να αποτελούν την αλάνθαστη πυξίδα πλεύσης του νοητού σκάφους της ως τα έσχατα της ιστορίας.
             

       Μελετώντας με προσοχή το «Συνοδικό» Της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, το οποίο διαβάζεται την Κυριακή της Ορθοδοξίας στους ναούς, κατά την τελετή της περιφοράς των Ιερών Εικόνων, μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα τη μέριμνα των Πατέρων να καθαρθεί η πίστη της Εκκλησίας από περιρρέουσες ιδέες του παρελθόντος, τις οποίες κάποιοι αναμίγνυαν με την διδασκαλία Της, με στόχο να επικρατεί σύγχυση στους πιστούς.
   Κάποιοι, όμως περίεργοι τύποι, τα τελευταία χρόνια, που αρέσκονται να παριστάνουν τους «ελληναράδες», ασκούν σκληρή κριτική κατά των «όρων» της αγίας Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, ότι δήθεν μέσω αυτών …υβρίζεται ο Ελληνισμός, επειδή απορρίπτονται από αυτή ορισμένες δοξασίες των αρχαίων προγόνων μας ως αντίθετες με τη χριστιανική διδασκαλία! Δεν κάνουν όμως τον κόπο να μελετήσουν, τι είδους δοξασίες είναι αυτές και την αντιφατικότητα και το ξεπερασμένο τους, ακόμη και στην αρχαία Ελλάδα. 

       Αναφέρουμε ως παραδείγματα τις δοξασίες της προΰπαρξης των ψυχών και της αϊδιότητας του κόσμου, τις οποίες η πλειοψηφία των αρχαίων σοφών (π.χ. σοφιστές, επικούρειοι, κλπ) τις απέρριπτε, αν και είχαν διατυπωθεί από μεγάλους σοφούς (π.χ. Πλάτων). Την ύπαρξη και κατά συνέπεια την προΰπαρξη της ψυχής την είχαν απορρίψει οι περισσότεροι των αρχαίων φιλοσόφων. Η δοξασία περί της αιωνιότητας του υλικού κόσμου, αν και είχε διατυπωθεί από ορισμένους φιλοσόφους (υλοζωιστές), εν τούτοις την απέρριψαν πάμπολλοι άλλοι σοφοί, όπως οι νεοπλατωνικοί, διότι ερχόταν σε κραυγαλέα αντίθεση με την πίστη τους στο «Ένα», την πρωταρχική, κατ’ αυτούς, «άυλη» αρχή του κόσμου! Έστω επίσης οι  αρχαιοελληνικές πίστεις στην ειμαρμένη καθώς και η πίστη στη «θεότητα» των άστρων των στωικών, όχι μόνο απορρίφτηκαν από την πλειοψηφία των αρχαίων σοφών, αλλά πολεμήθηκαν με σφοδρότητα από τους ατομικούς φιλοσόφους, τον Αναξαγόρα, τον Καρνεάδη, τον  Ίππαρχος, κ.α.   

      Αφού λοιπόν οι θεωρίες αυτές ήταν απορριπτέες από άλλους σοφούς της αρχαίας Ελλάδος, γιατί να τις υιοθετήσει η Εκκλησία, αφού οι δοξασίες αυτές ήταν αντίθετες  με τη διδασκαλία Της; Ας μην ξεχνάμε επίσης πως υπάρχουν διδάγματα, δοξασίες και θεσμοί των αρχαίων προγόνων μας απόλυτα απαράδεκτες, όπως λ.χ. ο θεσμός της δουλείας, η θέση της γυναίκας στην κοινωνία, η κοινοκτημοσύνη των γυναικών (Πλάτων), η «ιερή πορνεία», οι φρικτές ανθρωποθυσίες καθ’ όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας και ως τον 4^ο μ. Χ. αιώνα, κ.α. τα οποία κρινόμενα με το πνεύμα του Χριστιανισμού και με τη σημερινή πραγματικότητα, είναι σαφώς αποβλητέα. Υπήρχε περίπτωση να υιοθετήσει κάτι τέτοια η Εκκλησία, για να μη θεωρηθεί «υβρίστρια» των Ελλήνων; Και για ποιο λόγο άλλωστε να το κάνει, αφού ήλθε να απελευθερώσει καθολικά τον άνθρωπο από τη δεισιδαιμονία και την κακοδαιμονία του προχριστιανικού κόσμου και όχι να τον διαιωνίσει!  

     Αλλά αν θέλουν να αποκαλέσουν κάποιους υβριστές των Ελλήνων, ας αρχίσουν από τους αρχαίους Έλληνες σοφούς, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είχαν απορρίψει ό, τι θεωρούν οι σύγχρονοι «αρχαιολάτρες» ως «ελληνικό». Ας αρχίσουν από τους ίδιους τους σοφούς, οι οποίοι απέρριπταν τις απόψεις άλλων σοφών. Ας αποκαλέσουν

πρώτα υβριστές των Ελλήνων τους σοφιστές και τους επικούρειους, οι οποίοι δεν δέχονταν και πολεμούσαν το ιδεοκρατικό σύστημα του Πλάτωνος. Ας αποκαλέσουν πρώτα τον Πλάτωνα (427-347 π. Χ.) υβριστή της Ελλάδος, διότι θεωρούσε μόνες πραγματικότητες τις αρχετυπικές ιδέες, τον δε υλικό κόσμο δήθεν αιώνιο των υλοζωιστών ως μη πραγματικό, ως αντικατοπτρισμό του ιδεατού κόσμου, ως «φάσμα των ιδεών»!

     Ας αποκαλέσουν υβριστές των Ελλήνων τους σοφούς και επιστήμονες (σχεδόν στο σύνολό τους), οι οποίοι δεν συμφωνούσαν με τα σκοταδιστικά διδάγματα της αρχαίας θρησκείας και τις δεισιδαιμονίες των ιερέων και καταδιώχτηκαν άγρια από αυτούς. Είναι άλλωστε γνωστό, πως περισσότεροι από πεντακόσιοι γνωστοί σοφοί και επιστήμονες βρήκαν τραγικό θάνατο κατά τις εκκαθαρίσεις, που έκανε το ιερατείο, μέσω της πολιτικής εξουσίας, μόνο στην Αθήνα, με τις φρικτές «δίκες περί αθεΐας»!

     Ας αποκαλέσουν το Σωκράτη (469-399 π. Χ.) υβριστή των Ελλήνων, επειδή δίδασκε «καινά δαιμόνια», δηλαδή αλλότρια θρησκευτική πίστη από την κρατούσα, τη δήθεν ελληνική, και γ’ αυτό τον σκότωσαν. Ας αποκαλέσουν τον Αριστοτέλη (384-322 π. Χ.) υβριστή των Ελλήνων, ο οποίος θέλοντας να στηλιτεύσει τις δεισιδαίμονες πρακτικές του ιερατείου, και να αναιρέσει την πίστη στους ανύπαρκτους «θεούς» της αρχαίας θρησκείας, αναγκάστηκε να φύγει από την Αθήνα και να καταφύγει στην Χαλκίδα, προκειμένου να γλυτώσει τη ζωή του. Ας αποκαλέσουν υβριστή των Ελλήνων τον μεγάλο Αίσωπο (6^ος π. Χ. αιών), ο οποίος κατάγγειλε την απάτη της αρχαίας θρησκείας και την πρακτική των απατεώνων ιερέων του δελφικού «ιερού», και οι οποίοι τον δολοφόνησαν στον ανίερο εκείνο τόπο. Ας αποκαλέσουν υβριστές της Ελλήνων τον ελευθερόφρονα Αλκιβιάδη, τους ρήτορες Λεωγόρα και Ανδοκίδη και τον μεγάλο κυνικό φιλόσοφο Διογένη, (5^ος π. Χ. αιών), οι οποίοι διακωμώδησαν τα γελοία πνευματιστικά ελευσίνια μυστήρια.

     Ας αποκαλέσουν υβριστές των Ελλήνων τον Πυθαγόρα (580-490 π. Χ.) και τους μαθητές του, οι οποίοι εξαιτίας του φόβου τους από τους ιερείς και των οργάνων τους, δημιούργησαν μυστική σχολή, όπου δίδασκαν δόγματα αντίθετα με τα κρατούντα και τους οποίους οι ιερείς έκαψαν ζωντανούς στον Κρότωνα το 430 π. Χ.!

     Ας αποκαλέσουν υβριστή των Ελλήνων το σοφιστή Πρωταγόρα ( 480-411 π. Χ.), ο οποίος δίδασκε ότι το πραγματικό θείον είναι άγνωστο στους ανθρώπους και πως οι «θεοί» της αρχαίας θρησκείας ήταν ανύπαρκτοι, και γι’ αυτό τον καταδίωξαν άγρια οι ιερείς και έκαψαν τα «αιρετικά» βιβλία του στην αγορά της Αθήνας. Ας αποκαλέσουν υβριστή των Ελλήνων τον Αναξαγόρα (490-427 π. Χ.), ο οποίος δίδασκε ότι ο υλικός κόσμος δεν είναι αιώνιος, αλλά ποίημα του Νου, και τα άστρα δεν είναι θεοί, αλλά διάπυρες μάζες, και ο οποίος παραλίγο να χάσει τη ζωή του από το αθηναϊκό ιερατείο και το δεισιδαίμονα όχλο. Ας αποκαλέσουν υβριστή των Ελλήνων τον Ξενοφάνη (570-480 π. Χ.), ο οποίος μίλησε για τον ένα Θεό και αρνήθηκε, χονδροειδή ειδωλολατρία, τον ανόητο πολυθεϊσμό και το γελοίο ανθρωπομορφισμό της αρχαίας θρησκείας. Ας αποκαλέσουν υβριστή των Ελλήνων τον Επίκουρο (341-270 π. Χ.), ο οποίος αρνήθηκε την ύπαρξη των «θεών» της αρχαίας θρησκείας και του όχλου και τη μεταθανάτια ζωή, το βασίλειο του Πλούτωνα στον Άδη, Νήσους Μακάρων κλπ. Ας αποκαλέσουν υβριστή των Ελλήνων τον Ευήμερο (2^ος αιών π. Χ.), ο οποίος χαρακτήρισε τους «θεούς» της αρχαίας θρησκείας, ως κάποιους επιφανείς ανθρώπους της παλιάς εποχής, τους οποίους θεοποίησαν οι απατεώνες ιερείς και επέβαλαν τη λατρεία τους στους αμαθείς όχλους για να τους εκμεταλλεύονται.

      Ας αποκαλέσουν, τέλος, υβριστή των Ελλήνων το ίνδαλμά τους, τον παρανοϊκό Ιουλιανό (361-363 μ. Χ.), ο οποίος απαγόρευε τη διδασκαλία στα σχολεία των έργων αρχαίων φιλοσόφων και ποιητών, όσων είχαν γράψει εναντίον της αρχαίας θρησκείας, καίγοντας με μανία τα έργα τους! Δείτε άλλωστε τι είχε γράψει σε επιστολή του ο άθλιος εκείνος «εστεμμένος φιλόσοφος»: «ας μη φτάνει στην ακοή επικούρειος ή πυρρώνειος λόγος. Τώρα αλήθεια, οι θεοί (σ.σ. μέσω αυτού) καλά έκαναν και κατέστρεψαν τα έργα τους, ευτυχώς που τα βιβλία τους χάθηκαν» (Ιουλ.Επιστ.89β, Προς αρχιερέα Θεόδωρο, 301c)!

      Ασφαλώς θα τρίζουν τα τιμημένα κόκκαλα όλων των αρχαίων σοφών προγόνων μας, από την ακατανόητη «υπεράσπισή» τους από τους σύγχρονους «αρχαιολάτρες», οι οποίοι ήξεραν να βιώνουν το σεβασμό προς τους άλλους, έστω και αν διαφωνούσαν μαζί τους, ξέχωρα από τους σκοταδιστές ιερείς, τα παράσιτα της θρησκείας και τον δεισιδαίμονα και αμαθή όχλο! Θα τρίζουν τα κόκαλά τους από αγανάκτηση διότι τους ταυτίζουν οι σύγχρονοι «αρχαιολάτρες» με τους σκοτεινούς παράγοντες της αρχαίας θρησκείας και με τον χυδαίο και θρησκομανή όχλο, ο οποίος ποτέ δε μπόρεσε να δημιουργήσει πολιτισμό και καταδίωκε την αντίθετη γνώμη!  Θα τρίζουν από αγανάκτηση τα κόκαλά τους, διότι κάποιοι φανατικοί, αμαθείς και εμπαθείς σύγχρονοι «αρχαιολάτρες» έχρισαν τους εαυτούς τους σε όψιμους τιμητές και υπερασπιστές τους, μη γνωρίζοντας οι δύστυχοι ότι ο διαχρονικός ελληνικός πολιτισμός, από τα βάθη της ιστορίας, ως τα σήμερα, είναι σύνθεση και όχι δογματική μονολιθικότητα!  

      Οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας, ως γνήσιοι Έλληνες (στην καταγωγή, στη σκέψη και στη νοοτροπία) και εν προκειμένω οι Πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, σκέφτηκαν και έπραξαν ελληνικά, εκφραζόμενοι σύμφωνα με τα πιστεύω τους ελεύθερα, απέκλεισαν κάποιες ιδέες από την επίσημη διδασκαλία της Εκκλησίας, οι οποίες δε συμφωνούσαν με Αυτήν. Σκέφτηκαν και έπραξαν όπως οι φημισμένοι πρόγονοί τους, οι οποίοι ήταν εκλεκτικοί, και όπως κάνουν οι Έλληνες στη διαχρονική μορφή του Ελληνισμού. Έπραξαν ό, τι έπρατταν οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί, οι οποίοι απέρριπταν ό, τι δε συμφωνούσε με τις δικές τους απόψεις. Τι το πιο φυσικό για πολιτισμένους, ορθά και ελεύθερα σκεπτόμενους ανθρώπους;

     Θλιβερή εξαίρεση στη μακραίωνη παράδοσή μας είναι οι σύγχρονοι αρχαιόπληκτοι «αρχαιολάτρες» και άλλοι θιασώτες της θολής κουλτούρας, οι οποίοι πάσχουν από ανίατο μονισμό για την αρχαία Ελλάδα. Λες και οι αρχαίοι τους «διόρισαν αγροφύλακες» στα αθάνατα διαχρονικά τους κτήματα, τα οποία είναι κτήματα όλου του πολιτισμένου κόσμου και περισσότερο ημών των απογόνων τους! Υβριστής των αρχαίων προγόνων μας δεν είναι η Εκκλησία με τον απόλυτα δικαιολογημένο εκλεκτισμό Της, αλλά πραγματικοί υβριστές είναι όσοι βρίζουν τον διαχρονικό Ελληνισμό, όσοι αρνούνται την ιστορική ενότητά του και τον περιορίζουν χρονικά κατά τη δική τους υποκειμενική εκτίμηση. Εν προκειμένω, πραγματικοί και μάλιστα άθλιοι υβριστές είναι όσοι βρίζουν, με τη γνωστή ψυχοπαθολογική υστερία, την πίστη εκατομμυρίων νεοελλήνων, οι οποίοι σε πείσμα των υβριστών τους, βιώνουν το ελληνικό ιδεώδες ασύγκριτα γνησιότερα από εκείνους με την ορθόδοξη πίστη τους.   

     Σε αντίθεση με όλους τους σύγχρονους εικονοκλάστες του πραγματικού και διαχρονικού Ελληνισμού, μηδέ των «αρχαιολατρών» εξαιρουμένων, εμείς ως ορθόδοξοι χριστιανοί, μετέχουμε της αλήθειας και ταυτόχρονα, ως έλληνες, μετέχουμε του ωραίου. Χάρη σ' αυτές τις δύο σταθερές διαφέρουμε από όλους όσους έχουν μονοσήμαντες πίστεις και αναγάγουν τον μονισμό σε μονολιθικό δόγμα. Για τούτο έχουμε το προβάδισμα στην αληθινή πρόοδο και τον παγκόσμιο πολιτισμό και αναγκάζουμε τους άλλους να μας ακολουθούν! Ο εκλεκτισμός μας είναι το μεγάλο μας μυστικό για ότι η Εκκλησία μας θριαμβεύει εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια και μαζί Της θριαμβεύει και το γνήσιο ελληνικό πνεύμα, το οποίο χωρίς Αυτή θα ήταν χαμένο, ίσως χωρίς ανάμνηση, κάπου στα έσχατα της αρχαιότητας, όταν ο Χριστιανισμός βρήκε να ψυχορραγεί τον Ελληνισμό και τον ανάστησε από το βέβαιο θάνατό του!

      Κατά συνέπεια θα συνεχίσουμε, ως Χριστιανοί και ως Έλληνες, την αδιαίρετη διαχρονική μας παράδοση, να είμαστε εκλεκτικοί, εφαρμόζοντας το λόγο του Μ. Βασίλειου: «Οι μέλισσες δεν πετάνε σε όλα τα λουλούδια με τον ίδιο τρόπο. Κι όπου καθίσουν, δεν κοιτάνε να τα πάρουν όλα. Παίρνουν μονάχα όσο χρειάζεται στη δουλειά τους και το υπόλοιπο το παρατούν και φεύγουν. Έτσι κι εμείς, αν είμαστε φρόνιμοι. Θα πάρουμε απ’ αυτά τα κείμενα ο, τι συγγενεύει με την αλήθεια και μας χρειάζεται και τα υπόλοιπα θα τα αφήσουμε πίσω μας» (Μ. Βασιλείου: Προς τους Νέους, όπως αν εξ ελλην­ι­κών ωφελοίντο λόγων»! Αυτός ο εκλεκτισμός μας είναι και θα είναι η ειδοποιός διαφορά μας με τους μονιστές και μονολιθικούς υβριστές μας, ως δήθεν υβριστές των Ελλήνων. Έχουμε ευτυχώς την ικανότητα να παίρνουμε ό, τι εκλεκτό και ωφέλιμο από το ανθρώπινο πνεύμα και να απορρίπτουμε ό, τι σαθρό και βλαβερό για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό, αδιαφορώντας για τους γελοίους γρυλλισμούς των επικριτών μας!    

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΛΕΩΝΙΔΟΥ Ι. ΦΙΛΙΠΠΙΔΟΥ - ''Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΥ ΛΥΤΡΩΤΟΥ''

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΠΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΩ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ