ὑπό πατρός Νικολάου Δημαρᾶ, Δρος Ν. Uni. Bilefeld, M.A. φιλοσ. κ. θεολ. Uni. Frankfurt
Φαίνεται ισχυρό το επιχείρημα, που έχω χρησιμοποιήσει στο βιβλίο που έχω γράψει "Πρίν ἀπό τόν μεγάλον διωγμόν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ", ἔκδοση β΄ 1992, σχετικά μέ τήν ἔλευση τῶν δύο Προφητῶν, τοῦ Ἠλία καί τοῦ Ἐνώχ πρό τῆς ἐπιβολῆς τοῦ χαράγματος. Γιατί, ἄν ἔχουν σφραγισθεῖ οἱ ἄνθρωποι, ποιός θά εἶναι ὁ λόγος, γιά νά ἔλθουν οἱ Προφῆτες; Ὡστόσο, ἀμφισβητεῖται ἀπό ἀρκετούς θεολόγους, ἄν θά ἔλθουν οἱ Προφῆτες... παρά τό γεγονός, ότι ὅλοι οἱ Πατέρες ὑποστηρίζουν, ὅτι θά ἔλθουν. Ἔχω γράψει σχετικά παλαιότερα στούς "Ἁγίους Κολλυβάδες", ἀλλά καί στό διαδίκτυοβ ἔχω κάνει ἀρκετές ἀναρτήσεις. Ἐπειδή ὑπάρχει ἀκόμη σύγχυσις ἐπανέρχομαι μέ ἐκτενέστερα καί πλέον ἐμπεριστατωμένα κείμενα καί σέ αὐτόν τόν ἱστοχῶρον.
Ὅλοι συμφωνοῦν, ὅτι, πρό τῆς Β΄ Παρουσίας τοῦ Κυρίου μας, θά ἔλθει ὁ Προφήτης Ἠλίας, πού ἡ Ἐκκλησία μας τόν ὀνομάζει δεύτερον Πρόδρομον τῆς Παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίαν τόν ἔνδοξον, στό Ἀπολυτίκιόν του!
Καί συγκεκριμένα ἡ Γραφή λέγει: 4 "καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστελῶ ὑμῖν ᾿Ηλίαν τὸν Θεσβίτην, πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ, 5 ὃς ἀποκαταστήσει καρδίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν καὶ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς τὸν πλησίον αὐτοῦ, μὴ ἐλθὼν πατάξω τὴν γῆν ἄρδην." Γιά αὐτό κατηγοροῦσαν τόν Κύριον οἱ Φαρισαῖοι καί τοῦ ἔλεγαν: "Πῶς λέγεις, ὅτι εἶσαι ὁ Χριστός, ἀφοῦ πρίν ἔλθει ὁ Χριστός, θά ἔλθει ὁ Ἠλίας;"
Καί ὁ Κύριος τούς ἀπάντησε, ἀφοῦ ἔθεσαν τήν ἐρώτηση οἱ Μαθητές Του: 10 Καὶ ἐπηρώτησαν αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· τί οὖν οἱ γραμματεῖς λέγουσιν, ὅτι ᾿Ηλίαν δεῖ ἐλθεῖν πρῶτον; 11 ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτοῖς· ᾿Ηλίας μὲν ἔρχεται πρῶτον καὶ ἀποκαταστήσει πάντα· 12 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι ᾿Ηλίας ἤδη ἦλθε, καὶ οὐκ ἐπέγνωσαν αὐτόν, ἀλλ᾿ ἐποίησαν ἐν αὐτῷ ὅσα ἠθέλησαν· οὕτω καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου μέλλει πάσχειν ὑπ᾿ αὐτῶν. 13 τότε συνῆκαν οἱ μαθηταὶ ὅτι περὶ ᾿Ιωάννου τοῦ βαπτιστοῦ εἶπεν αὐτοῖς."
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἦλθεν ἐν πνεύματι Ἠλιοῦ. Γιαὐτό ὀνομάζεται ἀπό τόν Χριστόν μας καί Ἠλίας. Χαρακτηριστική ἡ ρῆσις τοῦ Εὐαγγελίου: "᾿Ηλίας μὲν ἔρχεται πρῶτον καὶ ἀποκαταστήσει πάντα·" Πού ἀναφέρεται στήν Δευτέραν Παρουσίαν τοῦ Κυρίου μας, καθότι συνδυάζεται μέ τό ἄλλον χωρίον: "καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστελῶ ὑμῖν ᾿Ηλίαν τὸν Θεσβίτην, πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ, 5 ὃς ἀποκαταστήσει καρδίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν καὶ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς τὸν πλησίον αὐτοῦ, μὴ ἐλθὼν πατάξω τὴν γῆν ἄρδην."
Ἐδῶ εἶναι ξεκάθαρο, ὅτι ὁμιλεῖ περί τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του ὁ Κύριος, καθότι λέγει, ὅτι ὁ Προφήτης Ἠλίας θά ἀποκαταστήσει τήν καρδίαν τῶν Πατέρων πού δέν πίστεψαν στόν Κύριον πρός τούς υϊούς πού πίστεψαν στόν Χριστόν μας. Οἱ πρῶτοι Χριστιανοί εἶναι οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καί τό πλῆθος τῶν Ἑβραίων πού πίστεψαν στό κήρυγμά τους. Γιαυτό ἕνα ἀκόμη σημεῖο (ἀμφισβητούμενον, ὅμως, ἀπό ἀρκετούς), πού κατά τούς ἑρμηνευτές τῶν Θείων Γραφῶν θά συμβεῖ εἶναι, ὅτι πρό τῆς Δευτέρας τοῦ Χριστοῦ μας Παρουσίας, θά ἐπιστρέψουν στήν πίστη καί οἱ Ἑβραῖοι!
Και δώσω τοις δυσί μάρτυσί μου, και προφητεύσουσιν ημέρας χιλίας διακοσίας εξήκοντα, περιβεβλημένοι σάκκους. ούτοι εισιν αι δύο ελαίαι και αι δύο λυχνίαι αι ενώπιον του Κυρίου της γης εστώσαι και ει τις αυτούς θέλει αδικήσαι, πυρ εκπορεύεται εκ του στόματος αυτών και κατεσθίει τους εχθρούς αυτών· και ει τις θέλει αυτούς αδικήσαι, ούτω δει αυτόν αποκτανθήναι. (Αποκ. ια’, 3-5)
Οπως μας έχει υποσχεθεί ο ίδιος ο Κύριός μας, στα πολύ δύσκολα χρόνια του Αντιχρίστου, δεν θα μας αφήσει μόνους, αβοήθητους και απροστάτευτους, χωρίς απλανείς πνευματικούς οδηγούς.
Θα μας στείλει τους δύο Μάρτυρες και Προφήτες Του, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη γευθεί θάνατο. Τον Προφήτην Ηλίαν και τον Ενώχ. Και κατ’ άλλους και τους τρεις. Ηλίαν, Ενώχ και Ιωάννην τον Θεολόγον.
«Βλέπε και θαύμαζε την μεγάλην αγάπην και φιλανθρωπίαν του Κυρίου μας, διότι ακόμη και στα τελευταία χρόνια (παρ΄ ὅλα όσα Του έχουμε κάνει), Εκείνος μας λυπάται και μας ελεεί, όλους εμάς τους ανθρώπους, τα παιδιά Του, και δεν μας αφήνει μόνους μας, αλλά μας στέλνει τους δύο Προφήτας Του, προκειμένου να μας διδάξουν και να μας πληροφορήσουν τα σχετικά με τον Αντίχριστον, αλλά και ταυτόχρονα να μας βοηθήσουν, και γλυτώσουν από τις παγίδες και τα τεχνάσματα αυτού, αλλά και για να μας επιστρέψουν εις την αλήθειαν, από την μεγάλην πλάνην, που θα δημιουργηθεί εξ αιτίας της παρουσίας του Αντιχρίστου». (Αγίου Ἱερομάρτυρος Ιππολύτου, πάπα Ρώμης «Όρα του δεσπότου την φιλανθρωπίαν, ότι και εν τοις υστέροις χρόνοις πως του των βροτών γένους κήδεται και ελεεί, ότι ουδέ τότε χωρίς προφητών ημάς καταλιμπάνει, αλλά πέμψει αυτούς προς διδαχήν ημών και πληροφορίαν και επιστροφήν της του αντικειμένου παρουσίας…». (Αγίου Ιππολύτου, ΒΕΠΕΣ 6, 283)!
Γράφουν σχετικά περί τῶν δύο Προφητῶν πού πρόκειται νά ἔλθουν πρό τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου μας: Ἅγιος Ἱππολυτος:
«Η μεν πρώτη Παρουσία του Κυρίου μας είχεν Πρόδρομον τον Βαπτιστήν Ιωάννην, η δε Δευτέρα Παρουσία, εις την οποίαν πρόκειται να έλθει με μεγάλην δόξαν, θα έχει Προδρόμους τον Ενώχ, τον Ηλίαν και Ιωάννην τον Θεολόγον». «Η μεν πρώτη αυτού παρουσία Ιωάννην τον βαπτιστήν είχε πρόδρομον, η δε δευτέρα αυτού, εν η μέλλει έρχεσθαι εν δόξη, Ενώχ και Ηλίαν και Ιωάννην τον θεολόγον αναδείξει».
(Αγίου Ιππολύτου, ΒΕΠΕΣ 6, 283)
Αγιος Θεοδωρος ο Στουδίτης:
«Επειδή θα είναι ολίγοι αυτοί που θα μπορέσουν να αντέξουν και να γλυτώσουν από τις παγίδες του Αντιχρίστου, ο Θεός θα στείλει τον Ηλίαν και τον Ενώχ, ίσως καί τόν Εὐαγγελιστήν Ἰωάννην τόν Θεολόγον, δέν τό γνωρίζομεν αὐτό, προκειμένου να βοηθήσουν την αδύνατη και ασθενή ανθρώπινη φύση μας, ως πρωτοστάτες και αθλοφόροι στον αγώνα και ομολογίαν τους υπέρ της νίκης του Χριστού και κατά του Αντιχρίστου». «Και ίδε εισήλθεν εν τω λόγω αυτών πάντως ο Αντίχριστος. Βασιλεύς γαρ ων κακείνος, τούτο μόνον επιζητήσοι, ο θέλει και λέγει γίνεσθαι·…, και οπόσοι δυνάμει Θεού ανταγωνιζόμενοι στώσιν, είεν αν και ταις ημέραις εκείναις νικώντες τον Αντίχριστον εν θανάτω μετά Χριστού… Δια τούτο ολίγοι οι μέλλοντες στήναι. Δια τούτο Ηλίας και Ενώχ· ουκ οίδαμεν ει και ο Θεολόγος και ευαγγελιστής, αρωγοί της ανθρωπίνης ασθενείας, και πρωτοστάται, και αθλοφόροι της υπέρ ομολογίας Χριστού νίκης». (Αγίου Θεοδώρου Στουδίτου, Ρ.G. 99, 1033).
Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού:
«…Το συγκεκριμένον χωρίον (πού ἀναφέρεται στήν ἐρώτηση τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου): «εάν αυτός θέλω να μείνει μέχρι να ξαναέλθω, εσένα τι σε νοιάζει;» έχει λεχθεί για τον Ιωάννην τον Θεολόγον, ο οποίος δεν έχει γευθεί θάνατον και διαμένει ζωντανός μέχρι την Δευτέραν Παρουσίαν του Κυρίου μας. Αυτή είναι η σωστή ερμηνεία που έχουν δώσει πολλοί από τους σοφούς αγίους μας στο ανωτέρω χωρίον». «Εισί τινες, έλεγεν, των ώδε εστώτων, οι ου μη γεύσωνται θανάτου, έως αν ίδωσι τον Υιόν του ανθρώπου ερχόμενον εν τη βασιλεία αυτού. Ει μεν ουν, ως εφ΄ ἑνός έφησεν, Έστι τις των ώδε εστώτων, ταυτό μηνύειν υπετοπήσαμεν, τω, Εάν αυτόν θέλω μένειν έως έρχομαι τι προς σε; περί Ιωάννου του Θεολόγου ειρημένω, ως θανάτου άγευστον διαμένειν, μέχρι της Χριστού παρουσίας· ούτω γαρ ήδη τινές εκείνο των λίαν σοφών εξελάβοντο». (Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού, Ρ.G. 96, 556-557).
Μεγάλου Φωτίου
«…Μάρτυρες αδιάψευστοι, ότι οι άνθρωποι, εάν δεν αμάρτανε ο Αδάμ, δεν θα πέθαιναν και θα είχαν τα σώματά τους αιώνια, είναι οι τρεις άνθρωποι, Ενώχ, Ηλίας και Ιωάννης ο Θεολόγος, που ο Θεός κράτησε ζωντανούς. Έναν από κάθε εποχήν. Ο Ενώχ, ως ζήσας προ του Νόμου· ο Ηλίας μετά τον Νόμον· και ο Ιωάννης μετά την Χάριν.
Απόδειξη δε ότι είναι ζωντανός και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης είναι ο λόγος του Κυρίου μας στο Ευαγγέλιον που λέγει “Εάν αυτόν θέλω μένειν έως έρχομαι, τι προς σε; ”. Όχι ότι δεν θα αποθάνει όπως όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι, αλλά ότι ο Θεός τον έχει φυλάξει ζωντανόν, για να ξαναέλθει ως Πρόδρομος στην Δευτέραν Παρουσίαν Του μαζί με τον Ηλία και τον Ενώχ…». «Μαρτυρεί δε τοις ειρημένοις Ενώχ και Ηλίας και ο της βροντής υιός Ιωάννης, έτι περιόντες εν τω σώματι· και γαρ τούτους ως απαρχήν του όλου φυράματος ημών ο Δημιουργός λαβών έδειξεν πάσιν ως ει μη ήμαρτεν ο Αδάμ, έτι αν περιήν μετά του σώματος. Πλην και ούτοι πολυχρόνιον βίον ανύοντες γεύσονταί ποτε θανάτου, καν εν ριπή οφθαλμού. Όρα δε την δι αὐτῶν πίστιν, ως εκ των τριών προάγεται γενεών, εκ μεν των προ νόμου ληφθέντος του Ενώχ, εκ δε των μετά νόμον του Ηλία, εκ δε των μετά την χάριν του επιστηθίου των μαθητών. Ουκούν και ο Αδάμ, ει την εντολήν εφύλαττε, τούτοις αν αδιστάκτως συμπεριήν. Ότι δε περίεστιν ο παρθένος Ιωάννης, όπερ εζήτησας, ώσπερ τον Ενώχ και τον Ηλίαν παράδοσις μαρτυρεί, ούτω και τούτον. Και το εν τοις Ευαγγελίοις δε ειρημένον εις τον αυτόν ημάς νουν έλκει. Είπε μεν γαρ ο Χριστός τον τρόπον του θανάτου, ον έμελλεν υπέρ αυτού αποθνήσκειν ο Πέτρος· ο δε Πέτρος τον οικείον θάνατον ακούσας ευθύς επερωτά περί του ευαγγελιστού Ιωάννου, δήλον κακείνου ουκ άλλο τι αλλ΄ ἤ τον τρόπον του θανάτου αυτού μαθείν επιζητών, Ούτος δε τι; ου γαρ άλλο μεν ήκουε παρά του Σωτήρος περί αυτού, εις άλλο δε τι ανακόλουθον την ερώτησιν μετήγεν, ώσπερ παρορών και παρά φαύλον ποιούμενος την του διδασκάλου περί αυτού προφητείαν. Της δε του Πέτρου ερωτήσεως περί του θανάτου, ον έμελλεν αποθνήσκειν ο Ιωάννης, επερωτώντος, και του Σωτήρος ειπόντος, Εάν αυτόν θέλω μένειν έως έρχομαι, τι προς σε; Πως ουχί την μέχρι της παρουσίας αυτού διαμονήν η αλήθεια προλέγει; διο και ο εν αγίοις Κύριλλος το Ακολούθει μοι περί του θανάτου του αγίου Πέτρου ειρήσθαι τω Σωτήρι εκδέχεται. Το δε, ότι Εξήλθεν ο λόγος ούτος εις τους μαθητάς, ότι ο μαθητής εκείνος ουκ αποθνήσκει και τα εξής ου μόνον ουδέν μάχεται, αλλά και συνάδει. Ου γαρ τις αυτόν αθάνατον είναί φησιν, αλλά διαμένειν μετά Ενώχ και Ηλία μέχρι της δευτέρας του Δεσπότου παρουσίας· ο και μαθητής αυτός βεβαιών φησιν, ότι ουκ είπε δε αυτώ ο Ιησούς ότι ουκ αποθνήσκει, αλλ, εάν αυτόν θέλω μένειν έως έρχομαι, τι προς σε; Και φανερόν, ότι το μεν αθάνατον είναι ανέτρεψε, το δε μένειν έως της παρουσίας εβεβαίωσεν. Ει δε ο Παμφίλου Ευσέβιος, την εκκλησιαστικήν γράφων Ιστορίαν και τους χρόνους αυτού, καθ οὕς εβίωσεν, αριθμητούς έθετο, και ως μέχρι των Τραϊανού χρόνων διήρκεσεν, ουδέν μαχόμενον, καν δοκή, λέγει. Εκείνο γαρ έκαστος κατά νουν λαμβανέτω, ως οι του Ενώχ κατάδηλοι χρόνοι, και όσα έτη εν τω κόσμω εβίω, σαφώς· η θεία Γραφή παραδίδωσιν· αλλ οὐ δια τούτο την μετά σώματος αρνήσεταί τις του δικαίου μετάθεσιν. Ταύτη τη δόξη συνάδουσι και αι πράξεις του ηγαπημένου Ιωάννου και ο βίος, ας ουκ ολίγοι προφέρουσι. Κατατεθείς γαρ, φασί, κατά την αυτού εκείνου προτροπήν εν τινι τόπω, ζητηθείς αιφνίδιον ουχ ευρίσκετο, αλλά μόνον το αγίασμα βρύον εξ αυτού του τόπου εν ω προς βραχείαν ροπήν ετέθη· αφ οὗ πάντες, ως πηγήν αγιασμού, το άγιον εκείνο μύρον αρυόμεθα». (Μεγάλου Φωτίου, Ρ.G. 103, 985-988)
Η Αποκάλυψις, όμως, είναι σαφής. Μιλάει για δύο ΜΑΡΤΥΡΕΣ και ΠΡΟΦΗΤΕΣ και όχι για τρεις· «και δώσω τοις δυσί μάρτυσί μου…» (Αποκ. ια’, 3).
Βέβαια, και ο Ενώχ δεν έχει γευθεί θάνατον σύμφωνα με τη Γραφήν και τους Πατέρες, αλλά «μετέστη» επειδή ήτο δίκαιος και ενάρετος και πιστός στον Θεόν· «και ευηρέστησεν Ενώχ τω Θεώ και ουχ ευρίσκετο, ότι μετέθηκεν αυτόν ο Θεός» (Γεν. ε’, 24).
Συνεχίζεται...
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
