Περί των αδελφοκτόνων σχισμάτων, ένεκα των οποίων ατιμάζονται Θεός και άνθρωπος, με την πρόφαση ενίοτε την δήθεν υπεράσπιση της Ορθοδοξίας

"Δεινοῦ δὲ ὄντος οὕτως τοῦ στασιάζειν, καὶ τοσούτων αἰτίου κακῶν, ὡς τά τε εἰρημένα δείκνυσι, καὶ διὰ πλειόνων ὑποδειγμάτων ἐστὶ μαθεῖν, ἔτι πολλῷ δεινότερον τὸ, καταλύσαντας μικροψυχίαν, καὶ τῶν τῆς εἰρήνης γευσαμένους καλῶν, πρὸς τὴν αὐτὴν νόσον πάλιν ὑπενεχθῆναι, καὶ πρὸς τὸν ἴδιον ἔμετον ἐπιστρέψαι, τὸ δὴ λεγόμενον, μηδ᾿ ὃ τοὺς ἀνοήτους παιδεύει τῇ πείρᾳ σωφρονισθέντας."⁴

Γρηγορίου του Θεολόγου ΛΟΓΟΣ 6,19. "Εἰρηνικὸς, ἐπὶ τῇ ἑνώσει τῶν μοναζόντων, μετὰ τὴν σιωπὴν, ἐπὶ παρουσίᾳ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ."

Κάποιες σκέψεις για την ευκολία δημιουργίας σχισμάτων ένεκα παρεξηγήσεων, ταπεινών κινήτρων κι ελατηρίων, άκρατου ζήλου και υπερβολικής αυστηρότητας.

Έχει από πολλούς υποστηριχθεί - όχι αδίκως ή αφελώς - ότι ένα προσωνύμιο που ταιριάζει στον Άγιο Γρηγόριο το Ναζιανζηνό πέραν του Θεολόγου είναι και Ειρηνοποιός.

Γνωστός για τους περιώνυμους 5 Θεολογικούς του λόγους, αλλά λιγότερο γνωστός για τους 3 Ειρηνικούς του. Καθ'όλη τη διάρκεια του πολυκύμαντου και εμπεριστάτου βίου του, από τότε που ήταν ασκητής στον Πόντο μέχρι την ταραχώδη προεδρία του στην Β' Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως, σπεύδει να ενώση τα διεστώτα, να παράσχη την καταλλαγή, να προλάβη διαιρέσεις και να θεραπεύση παλαιά αλλά και νεοφυόμενα σχίσματα!

Με πνεύμα γνήσιας αγάπης που δεν απεμπολεί την αλήθεια, ούτε κι αν αφορά στους πολύ οικείους του, όπως θα γίνη αντιληπτό παρακάτω.

           

Κατά τον ομότιμο Καθηγητή του Α.Π.Θ. κον Χρήστον Κρικώνην¹:      

"Ως βασική αρχή του Γρηγορίου για την αντιμετώπιση των ταραχών, των διενέξεων και διχονοιών πού προκαλούσαν την διάσπαση της ενότητος και τη διατάραξη της ειρήνης της Εκκλησίας, είχε το ειρηνεύομεν εννόμως μαχόμενοι και πάντοτε μέσα στα πλαίσια των όρων του πνεύματος². Προσπαθούσε να συνδυάζει άριστα τον έλεγχο και την παρρησία με την αγάπη και την ταπεινοφροσύνη. Διότι, όπως αναφέρει, εστίν ανδρός μεγαλόφρονος φίλων αποδέχεσθαι ελευθερίαν ή εχθρών κολακίαν³ ."

Μάχεται υπέρ της ειρήνης όμως, αλλά της κατά Θεόν, γνωρίζοντας πως «κρείσσων γάρ εμπαθούς ομονοίας η υπέρ ευσεβείας διάστασις» ⁴

Αλλά ας επανέλθωμε στον καθηγητή που εξηγεί το ιστορικό και την αιτία εκφωνήσεως των Ειρηνικών αυτών λόγων:

"Τον Α' ειρηνικό λόγο⁴ εξεφώνισε το 364 ο Γρηγόριος, όταν διεπίστωσε ότι αποφεύχθηκε το σχίσμα στην Εκκλησία της επισκοπής Ναζιανζού, αιτία του οποίου θεωρήθηκε ο επίσκοπος της Ναζιανζού Γρηγόριος, πατέρας του Γρηγορίου, ο οποίος, φαίνεται από απλότητα και μάλλον από άγνοια των δογματικών λεπτομερειών, υπέγραψε κάποιο ομοουσιανόφιλοαρειανικού περιεχομένου σύμβολο*, το οποίο, ας σημειωθεί, ότι τότε εχαρακτηρίζετο ως τόπος ειρήνης. Η ενέργεια αυτή του επισκόπου Γρηγορίου προκάλεσε την εξέγερση μεγάλου μέρους του ορθοδόξου λαού και ιδία των μοναχών της περιοχής με αποτέλεσμα να επέλθει διακοπή κοινωνίας με τον επίσκοπό τους και να οδηγείται σε σχίσμα η Εκκλησία της Ναζιανζού.

Με την παρέμβαση όμως του, υιού, Γρηγορίου, ο οποίος εγνώριζε ότι ο πατέρας του ουδέποτε είχε αρνηθεί το Σύμβουλο Νικαίας, καθώς και με τη μεσολάβηση του Μ. Βασιλείου, επείσθη ο επίσκοπος, (πατήρ του), Γρηγόριος και εδέχθη ορθόδοξη ομολογία, ταχθείς υπέρ του Ομοουσίου⁵ και έτσι αποφεύχθηκε το σχίσμα, αποκαταστάθηκε η κοινωνία του επισκόπου με το ποίμνιό του και τους μοναχούς και επιτεύχθηκε η ενότητα και η ειρήνη στην Εκκλησία της Ναζιανζού."

Ας επισημανθή και τονιστή το γεγονός όμως τότε που έσφαλε ο πατέρας του –έστω και εν αγνοία–, πήρε το μέρος των μοναχών που τον κατηγορούσαν⁶. Υπεραγαπούσε τον πατέρα του. Κι όμως αυτή η αγάπη δεν θόλωσε την κρίση του, ούτε τον εμπόδισε να του υποδείξη ότι έσφαλε και εν τέλει να υποχωρήση (ο επίσκοπος) έναντι των επικριτών του (μοναχών και λαϊκών)... Και χάρις στην σταθερότητα και την αγάπη του, πέραν της αδιαμφισβήτητης θεολογικής του καταρτήσεως και δεινότητας και αποκατέστησε τον γέροντα Επίσκοπο Νανζιανζού στην Ορθόδοξο πίστη και το Σύμβολο της Νικαίας (κάνοντάς τον να διαπιστώση τόσο το σφάλμα το όρου που υπέγραψε όσο και αυτό της υπογραφής καθεαυτής) αλλά και στο ποίμνιό του και θεράπευσε το σχίσμα της τοπικής εκκλησίας.

“Τόσο τον Β' ειρηνικό λόγο”^1,7 όσο και τον Γ'^6,8 “τους εξεφώνισε στην Κωνσταντινούπολη το 379, όταν ο κίνδυνος από το λεγόμενο Αντιοχειανό σχίσμα απείλησε την ενότητα και ειρήνη και της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Στον Β' ειρηνικό λόγο του ο Γρηγόριος απεικονίζει με τα μελανότερα χρώματα⁹ τις εσωτερικές διχόνοιες και εκκλησιαστικές διενέξεις μεταξύ των Ορθοδόξων. Σχετικά με τη διένεξη αυτή των Ορθοδόξων της Εκκλησίας της Αντιοχείας, την οποία χαρακτηρίζει έναγχον ημίν επαναστάσαν ζυγομαχίαν αδελφικήν¹⁰ και θέλοντας να μείνει πιστός στη μνήμη του Μ. Βασιλείου, αλλά και ακολουθώντας την ίδια με εκείνον εκκλησιαστική πολιτική, τάχθηκε με τη μερίδα των Ορθοδόξων, που ανεγνώριζε και ακολουθούσε τον επίσκοπο Μελέτιο. Ο ίδιος διεκήρυσσε με έμφαση ότι αυτός, ο αγωνιστής της ειρήνης, θα συνεχίζει να αγωνίζεται για το ύψιστο αυτό αγαθό και ότι θα επιμένει με τις άοκνες ειρηνευτικές προσπάθειές του για την οριστική επικράτηση της ειρήνης στους κόλπους της Εκκλησίας γενικότερα.”

*Ο Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Ναζιανζού - ο πατήρ δεν υπέγραψε ομοουσιανό κείμενο, αλλά ομοιουσιανό.

Το αρχικό κείμενο από το οποίο και έγινε η αντιγραφή γράφει καθαρά κι περίφραστα ομοουσιανό. Άρα δυο τινά συμβαίνουν: ή έχει σφάλμα ο καθηγητής ή κάπου υπεισήλθε ο “δαίμων του τυπογραφείου” και παραλείφθηκε το ι, αλλάζοντας ουσιαστικά το νόημα. Το τυπογραφικό λάθος μπορεί να έγινε είτε στο πρωτότυπο σύγγραμμα ή κατά την μεταφορά αυτού στο διαδίκτυο.

Τι υπέγραψε όμως ο γέρων και αδαής περί τα θεολογικά Γρηγόριος Ναζιανζού που, αν δεν ήταν ο ρήτωρ και θεολόγος υιός του σε συνεργασία με τον επιστήθιο φίλο του Βασίλειο, παρ'ολίγον θα διέλυε την τοπική εκκλησία με ανυπολόγιστες συνέπειες; Ό,τι υπέγραψε και ο γέρων Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας Διάνιος¹¹ πλανώμενος από απεσταλμένο του Γεωργίου επισκόπου Λαοδικείας, ηγέτου της μερίδας των ομοιουσιανών ¹²: Το λεγόμενον σύμβολον της Συνόδου του Αριμινίου του Ιουλίου 359 μΧ. Επρόκειτο για το λεγόμενο τέταρτο (ή Χρονολογημένο) σύμβολο του Σιρμίου, το οποίο συντάχθηκε τον Μαίο του 359 με τις αμοιβαίες υποχωρήσεις ομοιουσιανών (κυρίως) και ομοίων. Στο σύμβολο αυτό κατέληγαν στη διαπίστωση πως “όμοιον (=τον Υιόν) τω γεννήσαντι αυτόν Πατρί κατά τας Γραφάς” και «όμοιον δε λέγομεν τον Υιόν τω Πατρί κατά πάντα, ως και αι αγίαι γραφαί λέγουσιν» ¹³.Αυτό το σύμβολο θα πιέζονταν να υπογράψουν οι Δυτικοί επίσκοποι που θα συνέρχονταν στο Αριμίνιο (Ρίμινι) της Ιταλίας, αλλά και οι Ανατολικοί επίσκοποι που θα συνέρχονταν στην Σελεύκεια της Ισαυρίας (το ίδιο έτος σε μια διηρεμένη “οικουμενική” σύνοδο μεταξύ ανατολικών και δυτικών επισκόπων), ώστε να επιτευχθή η απαραίτητος και χρήσιμος στην πολιτική του Κωνσταντίου ενότητα πίστης του ρωμαϊκού κράτους14.

Τελικά βέβαια τα πράγματα έλαβαν άλλη τροπή! Η Σύνοδος στο Αρμίνιο (Ρίμινι) της Ιταλίας 400 επισκόπων (εκ των οποίων 80 αρειανόφρονες) απορρίπτει τελικά το Σύμβολο του Συρμίου, όπως και τα προγενέστερα ημιαρειανικά σύμβολα επιβεβαιώνοντας το Σύμβολο της Νικαίας, μια και απέρριψε την πρόταση των αρειανοφρόνων επισκόπων Ουάλη Μουρσών (Osijek) και ΟυρσακίουSingidunum (σημ.Βελιγραδίου) Παννονίας για σύνταξη νέου συμβόλου αντί αυτού της Νικαίας και επιπλέον αποφασίζει την καθαίρεση αυτών ως αρειανοφρόνων (21 Ιουλίου 359). Πηγαίνοντας αντιπρόσωποι της συνόδου προς επικύρωση των αποφάσεων της από τον Αυτοκράτορα συναντήθηκαν στην πόλη της Θράκης Νίκη (μεταξύ Ηράκλειας και Ανδριανουπόλεως) με “ομοίους” και αυλικούς όπου μετά από πιέσεις και απειλές υποχρέωσαν (οι τελευταίοι τους απεσταλμένους) σε άρνηση της αποφάσεως της συνόδου των και επικύρωση του συμβόλου του Σιρμίου, απαλείφοντας και την «κατά πάντα» ομοιότητα, που έθεταν οι «ομοιουσιανοί». Έτσι προέκυψε το σύμβολο της Νίκης. ¹⁵

Αυτό υποχρεώθηκαν να υπογράψουν οι αντιπρόσωποι της Συνόδου της Σελευκείας της Ισαυρίας των 160 επισκόπων (εκ των οποίων ορθόδοξοι μόλις 15!) η οποία συνήλθε το Σεπτέμβριο του 359 μΧ. Οι πλειοψηφούντες ομοιουσιανοί με επικεφαλής τον ειρημένο Γεώργιο Λαοδικείας που προσπαθούσαν να επιβάλλουν το δεύτερο σύμβολο της Αντιόχειας (341), το οποίο ομολογούσε τον Υιό “ουσίας... και δόξης του Πατρός απαράλλακτον εικόνα”, ηττήθησαν στους μειοψηφούντες ομοίους. Αυτοί με επικεφαλής τον Ακάκιο Καισαρείας της Παλαιστίνης επέτυχαν σύμβολο που ομολογούσε τον Υιό απλώς “όμοιον” προς τον Πατέρα, αποκλείοντας τις λέξεις “ομοούσιον και ομοιούσιον” και αναθεματίζοντας τον όρον “ανόμοιον”. Επρόκειτο δηλάδή, πλην μικρού προλόγου, για το τέταρτο σύμβολο του Σιρμίου, χωρίς τη φράση «κατά πάντα» (όμοιος ο Υιός). Στις 25 Δεκεμβρίου, παρουσία του Κωνσταντίου στην Κωνσταντινούπολη, η αντιπροσωπία της συνόδου αναγκάζει μετά από συζήτηση και πιέσεις και τους ομοιουσιανούς να υπογράψουν το σύμβολο αυτό. ¹⁶

Λίγες ημέρες μετά, τον Ιανουάριο του 360 εκκλήθησαν επίσκοποι από τις ανατολικές επαρχίες, όπως Καππαδοκία και Βιθυνία, που μαζί με τους ακόμη στην πρωτεύουσα αναμένοντες εκπροσώπους των Συνόδων Αριμινίου και Σελευκείας Ισαυρίας συγκρότησαν σύνοδο. Μεταξύ των συμμετασχόντων ήσαν ο Διάνιος Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας, τον οποίον συνόδευε ο λαϊκός ακόμη Μ.Βασίλειος ο οποίος όμως δεν έλαβε μέρος στις συζητήσεις. Αποτέλεσμα: ο θρίαμβος του αρειανισμού. Υπεγράφη το σύμβολο της Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως του 360 μΧ., το οποίο κατ'ουσίαν ήταν το προαναφερθέν “σύμβολο της Νίκης”.¹⁷Ο Διάνιος και ο Βασίλειος είχαν αποχωρήσει πριν τη σύνταξη και υπογραφή του συμβόλου¹⁸ και έτσι έληξε μια 20ετία αλλεπαλλήλων συνόδων και εναλλακτικών συμβόλων προς υποκατάσταση του συμβόλου της Νικαίας!

Ζαλίστηκε ο αναγνώστης; Αναμενόμενη και δικαιολογημένη μια τέτοια αντίδραση... Άρα κατανοείται πόσο τιτάνιος επέστη ο αγώνας αυτών που ανέλαβαν την υπεράσπιση της πίστεως δια της θεολογικής ερμηνείας!

Η Σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως είχε ένα θετικό σημείο: υπήρξε το εφαλτήριο και το ερέθισμα για τον Μ.Βασίλειο να ασχοληθή με τη Θεολογία, κατανοώντας πως η διασφάλιση της Ορθής Πίστεως ξεκινάει και περνά από τη Νίκαια, δια της υπερασπίσεως και αναδείξεως και ερμηνείας του αγράφου -εκτός των Γραφών- “ομοουσίου”.

Κατά τον αείμνηστον Καθηγητή Πατρολογίας του ΕΚΠΑ Στυλιανό Παπαδόπουλο, τον δια της μοναχικής κουράς προ του θανάτου του γενόμενο Γεράσιμο μοναχό Δοχειαρίτη, το μεγαλύτερο κίνδυνο για την ορθοδοξία αποτελούσαν οι ομοιουσιανοί, λόγω της εγγύτητάς τους προς την ορθόδοξο πίστη. Το γεγονός ότι ήταν κοντά στην Ορθοδοξία -σε σύγκριση με τους Αρειανούς Ομοίους- δημιουργούσε το πρόβλημα, διότι ακριβώς έκανε δύσκολη τη διάκριση αυτών προς τους ακραιφνείς Ορθοδόξους, στους αμυήτους προς τις θεολογικές έννοιες και δημιουργούσε ή επέτεινε την σύγχυση! Επειδή “ακριβώς οι ομοιουσιανοί δεν διέφεραν πολύ, δεν τους διέκριναν οι πιστοί σωστά. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν τη μεγάλη σημασία της κακοδοξίας τους. Έτσι κινδύνευαν να χάσουν το φρόνημά τους, τη γνησιοτητα και την Παράδοση της εκκλησίας. Απόδειξη ότι οι Ομοιουσιανοί έγιναν λίγο αργότερα και Πνευματομάχοι, πίστευαν πως το Άγιον Πνεύμα ήταν κτίσμα, λειτουργικό πνεύμα. Οπότε το ερώτημα ήταν καταλυτικό: Και πώς ένα κτίσμα μπορεί να σώση τον άνθρωπο;” ¹⁹

Για την προσέγγιση των ομοιουσιανών, οι οποίοι είχαν πρόβλημα με την λέξη ομοούσιος, ο μεν Μ.Βασίλειος τους πρότεινε να γίνονται δεκτοί στους Ορθοδόξους, κι ας μην ομολογούν τον όρο ομοούσιος, αρκεί να ομολογούν όμως την ορθόδοξη ερμηνεία του όρου. Αντί του ομοουσίου εγένοντο δεκτοί αν κατά τον Μ.Βασίλειο περιφραστικά ομολογούσαν συγκαταβατικά “όμοιος κατ' ουσίαν απαραλλάκτως”, <<ώστε με τη λέξη απαραλλάκτως να εξασφαλίζη τον πιστό από την επικίνδυνη αντίληψη ότι ο Υιός είναι κατώτερος από τον Πατέρα.>>²⁰ Ο δε Μ.Αθανάσιος τους δεχόταν με τον ακόμη απλούστερο όρο “φύσει Υιός”! <<Γιατί το τέκνο έχει την ίδια φύση που έχει και ο πατέρας, την ίδια ουσία.>>²⁰ Ο οποίος Μ.Αθανάσιος υπήρξε σημειωτέον ο εισηγητής, υπερασπιστής του όρου ομοούσιος και κατόπιν διωχθείς ένεκα αυτού!!!!!

Τρέμω καν στην ιδέα αναλογιζόμενος πώς θα αντιμετωπίζονταν αμφότεροι από συγχρόνους ακριβολόγους, ζηλωτές και υπερσυντηρητικούς, πόσα ενδεχομένως αναθέματα θα τους είχαν προσάψει και με πόσο στόμφο θα διακήρυταν την πρώην αρχιεροσύνη των..... Ακριβώς όπως αντιμετωπίστηκε ο Μ.Αθανάσιος από τους συγχρόνους κατηγόρους του, κατηγορούμενος ως προδότης! ²¹

Ας προβληματιστώμεν διαβάζοντες αυτές τις γραμμές κι ας ελέγξωμεν έπειτα εαυτούς πρώτα και πρώτιστα.

Λέγω δὴ τὴν ἔναγχος ἡμῖν ἐπαναστᾶσαν ζυγομαχίαν ἀδελφικὴν, ἐξ ἧς καὶ Θεὸς ἀτιμάζεται, καὶ ἄνθρωπος. ¹⁰

Γρηγορίου του Θεολόγου ΛΟΓΟΣ 23,13 Εἰρηνικὸς, λεχθεὶς ἐν Κωνσταντίνου πόλει, ἐπὶ τῇ γενομένῃ τῷ λαῷ φιλονεικίᾳ, περὶ ἐπισκόπων τινῶν διενεχθέντων πρὸς ἀλλήλους.

http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm

Μην πέσωμε στην μομφή του Ουρανοφάντορος Βασιλείου: “ Ἀκόμα δὲ κι ἡ δῆθεν ὑπεράσπιση τῆς ὀρθοδοξίας ἔχει ἐπινοηθεῖ ἀπὸ μερικοὺς σὰν ὅπλο στὴ μεταξύ τους διαμάχη καὶ κρύβοντας τὶς δικές τους ἔχθρες, καμώνονται πὼς ἐχθρεύονται γιὰ χάρη τῆς ὀρθοδοξίας. Κι ἄλλοι, ξεφεύγοντας τὸν ἔλεγχο γιὰ τὶς μεγάλες ντροπές τους, ἀνάβουν στὰ πλήθη μανία στὴ μεταξύ τους φιλονικία, ὥστε νὰ σκεπάσουν μὲ τὰ γενικὰ κακὰ τὸ δικό τους

Γι' αὐτὸ κι ἄσπονδος εἶναι ὁ πόλεμος τοῦτος, ἀφοῦ ὅσοι ἐργάσθηκαν τὰ πονηρά, δὲν βλέπουν μὲ καλὸ μάτι τὴν εἰρήνη, ἐπειδὴ ἀποκαλύπτει τὶς κρυφές τους ντροπές. Κι ἔτσι, μᾶς περιγελοῦν οἱ ἄπιστοι. Κλονίζονται οἱ λιγόπιστοι. Ἀμφίβολη γίνεται ἡ πίστη.Ἡ ἄγνοια ξεχύνεται στὶς ψυχές, μὲ τὸ νὰ μιμοῦνται τὴν ἀλήθεια οἱ κακοποιοὶ ποὺ δολιεύουν τὴ διδασκαλία. ” ²²

Ι.Α.Μ.

Πηγές- Παραπομπές

¹ Χρήστου Κρικώνη Ομ. Καθηγητού Α.Π.Θ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ. ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ Ο Γρηγόριος ως ειρηνοποιός - Οι περί ειρήνης λόγοι του http://www.egolpion.com/grhgorios_eirinopoios.el.aspx

² ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Λόγ. 42, 13, PG 36, 473Α (= ΒΕΠ 60, 127, 41128,2 και Επιστ. 16, PG 37, 49Α (= ΒΕΠ 60, 214). και στο: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm

³ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, αυτόθι βλ. και Δ. ΤΣΑΜΗ, Η διαλεκτική φύσις της διδασκαλίας Γρηγορίου του Θεολόγου, Θεσσαλονίκη 1971, σ. 71 έ.

⁴ Γρηγορίου Θεολόγου, Λόγος 6, 11 (Εἰρηνικὸς 1) http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm

⁵ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Λόγ. 18, Επιτάφιος εις τον πατέρα, παρόντος Βασιλείου, PG 35, 10051008 (= ΒΕΠ 59, 119, 2840): Και γαρ ηνίκα παρά θερμοτέρω μέρους της Εκκλησίας, κατεστασιάσθημεν γράμματι κλαπέντες και ρήμασι τεχνικοίς εις πονηράν κοινωνίαν, μόνος μεν επιστεύθη την διάνοιαν άτρωτον έχειν, και μη τω μελάνι την ψυχήν συμμελαίνεσθαι, ει και απλότητι συνηρπάσθη, και τον δόλον εκ του της ψυχής άδολου μη εφυλάξατο μόνος δε, μάλλον πρώτος, το στασιάζον προς ημάς, ζήλω της ευσέβειας εαυτώ και τοις άλλοις κατήλλαξε, τελευταίον τ' αποδραμόν, και πρώτον προσδραμόν, αιδοί τε του ανδρός και τη του δόγματος καθαρότητι ώστε και τον πολύν σάλον των Εκκλησιών κατασβεσθήναι και στήναι την καταιγίδα εις αύραν, ταίς εκείνου λυθείσαν ευχαίς τε και παραινέσεσιν, ει τι δει και νεανιεύεσθαι, μεθ' ημών κοινωνών και της ευσέβειας και της ενεργείας.

και στο: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm ⁶Αρχιμανδρίτου Μελετίου Απ. Βαδραχάνη ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΣ http://pmeletios.com/ar_meletios/agioi/grhgorios_o_8eologos_kai_eirhnopoios_a.html 
⁷ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Λόγ. 22, Ειρηνικός Β', λεχθείς εν Κωνσταντινουπόλει επί τη γενομένη τω λαώ φιλονεικία, περί επισκόπων τινών διενεχθέντων προς αλλήλους, PG 35, 1132 (= ΒΕΠ 59, 166174). και στο: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm
⁸ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Λόγ. 23, Ειρηνικός Γ', Εἰρηνικὸς, λεχθεὶς ἐν Κωνσταντίνου πόλει, ἐπὶ τῇ γενομένῃ τῷ λαῷ φιλονεικίᾳ, περὶ ἐπισκόπων τινῶν διενεχθέντων πρὸς ἀλλήλους. http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm

⁹ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Λόγ. 22, 1, Ειρηνικός Β', PG 35, 1132Α1152Α (= ΒΕΠ 59, 166174).και στο: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm

¹⁰ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Λόγ. 22, 1, 3, Ειρηνικός Β', PG 35, 1145Β(=ΒΕΠ59, 172, 10).
και στο: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_8eologos_logoi.htm

¹¹(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημιόυ Αθηνών. Η Ζωή ενός Μεγάλου. Βασίλειος Καισαρείας Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας σελίδα 167

¹²Μ.Βασιλειου Επιστολή 51,1 Βοσπορίω Επισκόπω https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/09/epistulae.pdf

¹³(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πατρολογία Β' σελίδα 200

¹⁴ Αύτοθι

¹⁵(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πατρολογία Β' σελίδα 201

¹⁶(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πατρολογία Β' σελίδα 201-202

¹⁷(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πατρολογία Β' σελίδα 202

¹⁸(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημιόυ Αθηνών. Η Ζωή ενός Μεγάλου. Βασίλειος Καισαρείας Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας σελίδα 161

¹⁹(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Ζωή ενός Μεγάλου. Βασίλειος Καισαρείας Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας σελίδα 144-145

²⁰(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Ζωή ενός Μεγάλου. Βασίλειος Καισαρείας Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας σελίδα 170-171

²¹(+)Στυλιανού Παπαδοπούλου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Ζωή ενός Μεγάλου. Βασίλειος Καισαρείας Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας σελίδα 172

22 Μ.Βασιλείου Ἐπιστολὴ 92, πρὸς Ἰταλοὺς καὶ Γάλλους (Επισκόπους)

“῎Ηδη δὲ καὶ ὅπλον τισὶ τοῦ πρὸς ἀλλήλους πολέμου ἡ ἐκδίκησις δῆθεν τῆς ὀρθοδοξίας ἐπινενόηται͵ καὶ τὰς ἰδίας ἔχθρας ἐπικρυψάμενοι ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἐχθραίνειν κατασχηματίζονται. Ἄλλοι δὲ τὸν ἐπὶ τοῖς αἰσχίστοις ἐκκλίνοντες ἔλεγχον τοὺς λαοὺς εἰς τὴν κατ΄ ἀλλήλων φιλονεικίαν ἐκμαίνουσιν͵ ἵνα τοῖς κοι νοῖς κακοῖς τὸ καθ΄ ἑαυτοὺς συσκιάσωσι. Διὸ καὶ ἄσπονδός ἐστιν ὁ πόλεμος οὗτος͵ τῶν τὰ πονηρὰ εἰργασμένων τὴν κοινὴν εἰρήνην ὡς ἀποκαλύπτουσαν αὐτῶν τὰ κρυπτὰ τῆς αἰσχύνης ὑφορωμένων. Ἐπὶ τούτοις γελῶσιν οἱ ἄπιστοι͵ σαλεύονται οἱ ὀλιγόπιστοι· ἀμφίβολος ἡ πίστις͵ ἄγνοια κατακέχυται τῶν ψυχῶν͵ διὰ τὸ μιμεῖσθαι τὴν ἀλήθειαν τοὺς δολοῦντας τὸν λόγον ἐν κακουργίᾳ.” http://www.agiazoni.gr/article.php?id=66382199589817142826

Ο Μητροπολίτης Σύρου ανερυθρίαστα προκαλεί "κατ' επάγγελμα" και "κατά συνήθεια" τους ορθόδοξους πιστούς.

Σχόλιο του Ιστολογίου Κατάνυξις: Ιερά Σύνοδος σιωπά, μα η ανοχή γίνεται συνενοχή. Το Φανάρι επικροτεί. Ο πιστός λαός απορεί: Ως πότε ο οικουμενιστικός κατήφορος; Σας παραθέτουμε ολόκληρο το δημοσίευμα από τοπικό Συριανό μέσο, για να αντιληφθείτε όλοι τη σοβαρότητα της καταστάσεως. Ενώ τα άλλα μας νησιά δοκιμάζονται από κύματα προσφύγων, οικονομικών μεταναστών και λαθρομεταναστών, ενώ οι μαρτυρικοί Βορειοηπειρώτες υπομένουν απροκάλυπτα διωγμούς, ξυλοδαρμούς και το γκρέμισμα των Ιερών τους Ναών, τη διοίκηση της Ι.Μ Σύρου, τη "μάρανε" η εθιμοτυπία, οι δημόσιες σχέσεις και οι οικουμενιστικές φιέστες. 

ΝΤΡΟΠΗ ΤΟΥΣ!

 Πολυαρχιερατικό Συλλείτουργο στον ανακαινισμένο Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο.

Με κάθε λαμπρότητα και επισημότητα τελέστηκε χθες το απόγευμα Πολυαρχιερατικό Συλλείτουργο στον ανακαινισμένο Καθολικό Καθεδρικό Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης και επισκευής του Εκκλησιαστικού Συγκροτήματος, στην κορυφή του μεσαιωνικού οικισμού.

Στην τελετή προΐστατο ο Καθολικός Επίσκοπος Σύρου Σεβασμιώτατος π. Πέτρος Στεφάνου, με Συλλειτουργούς τον Καθολικό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και αποστολικό Τοποτηρητή της Καθολικής Αρχιεπισκοπής Ρόδου π. Σεβαστιανό Ροσσολάτο, τον πρώην Καθολικό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών π. Νικόλαο Φώσκολο, τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Νάξου - Τήνου π. Νικόλαο Πρίντεζη, τον πρώην Καθολικό Επίσκοπο Σύρου και σημερινό Πρόεδρο της Ιεράς Συνόδου της Καθολικής Ιεραρχίας της Ελλάδας π. Φραγκίσκο Παπαμανώλη και τους ιερείς της Εκκλησιαστικής Επαρχίας.

Παρών στην Ιεροτελεστία ήταν και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου κ.κ. Δωρόθεος Β', συνοδευόμενος από δυο Ιερείς της Ιεράς Μητροπόλεως.

Στο Συλλείτουργο παρέστησαν επίσης ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης, ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης Γιώργος Μαραγκός, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, της αστυνομίας και των σωμάτων ασφαλείας, υποψήφιοι βουλευτές από το νησί της Σύρου, καθώς και πλήθος ευσεβών πιστών του νησιού οι οποίοι παρακάλεσαν τον Κύριο να δίνει σωματική και πνευματική υγεία σε όλους όσοι συνέβαλαν για την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου.

Επιτυχή ολοκλήρωση ενός μεγάλου οράματος

Στο κήρυγμά του, ο Σεβασμιώτατος π. Πέτρος αναφέρθηκε στη χθεσινή ημέρα χαράς και συγκίνησης για την Τοπική Εκκλησία, κατά την οποία τελέστηκε η ευλογία του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Γεωργίου, μετά από την ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης που πραγματοποιήθηκαν από το 2012 έως και σήμερα.

“Θα ήθελα, αρχικά, να ευχαριστήσω τον Σεβασμιώτατο προκάτοχό μου π. Φραγκίσκο Παπαμανώλη, στον οποίον ανήκει περισσότερο η θέση στην οποία αυτή τη στιγμή βρίσκομαι εγώ, γιατί είναι εκείνος που εργάστηκε άοκνα και κόπιασε για 12 περίπου χρόνια, ώστε να φτάσουμε σήμερα σε αυτό το αποτέλεσμα. Από τη θέση αυτή θέλω να απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Ιωσήφ Στεφάνου και στην ομάδα του. Ευχαριστίες απευθύνω και σε όλους εκείνους που συνέβαλαν, ο καθένας στον τομέα του, για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του τόσο μεγάλου έργου”.

Ανάδειξη του πλούσιο εσωτερικού διακόσμου

Όπως εξήγησε “κατά τη διάρκεια των αιώνων οι προγονοί μας χρειάστηκε να επέμβουν πέντε φορές σε αυτόν εδώ το χώρο, για να ξανακτίσουν ή να επισκευάσουν ή να επεκτείνουν το ναό. Η πέμπτη και τελευταία έγινε από το 1832 έως το 1834, κατά την οποία ο ναός έλαβε τη σημερινή του μορφή. Έτσι, αυτό που βλέπουμε τώρα, προσεγγίζει κατά πολύ την αρχική μορφή του συνόλου των στοιχείων του εκκλησιαστικού συγκροτήματος του Αγίου Γεωργίου. Επίσκοπος ήταν τότε ο Αλοίσιος-Μαρία Μπλάντσις, ο οποίος ανάθεσε την εκτέλεση του έργου στον Τηνιακό εμπειρικό ναοδόμο και μαρμαρογλύπτη Χατζησίμο Νικολάου. Ο εσωτερικός διάκοσμος που βλέπουμε γύρω μας έγινε το 1851 από τον Ιταλό, στην καταγωγή, λεπτουργό Ιωσήφ Βιανέλο και αναδείχθηκε από τις τελευταίες εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης.

Αυτός, λοιπόν, ο ιστορικός Καθεδρικός ναός, επιτέλους, ανοίγει και πάλι τις πόρτες του ως χώρος προσευχής και λατρείας προς το Θεό. Και λέω «επιτέλους» γιατί μας έλειψε πολύ. Έχουμε ανάγκη από τον Καθεδρικό μας ναό γιατί είναι το ορατό σημείο της ενότητας της εκκλησιαστικής επαρχίας, όπου έχει την έδρα του ο επίσκοπος. Ο Άγιος Γεώργιος, λοιπόν, είναι ο ναός όλων των πιστών της εκκλησιαστικής επαρχίας της Σύρου, είναι ο ναός όπου συγκεντρώνονται οι πιστοί γύρω από τους ιερείς τους και τον επίσκοπο, για να αισθανθούν μια οικογένεια ή με τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, ένα Σώμα, το Μυστικό Σώμα του Χριστού”.

«Συνεχίζουμε τη μακραίωνη ιστορία του»

Ο Σεβασμιώτατος κατέστησε επίσης γνωστό ότι στους 12 αιώνες λειτουργίας του, υπηρέτησαν στον Ναό του Αγίου Γεωργίου δεκάδες επίσκοποι, ιερείς, μοναχοί, μοναχές και λαϊκοί. “Πολλές φορές οι προγονοί μας πρόστρεξαν εδώ σε δύσκολες στιγμές, για να βρουν παρηγοριά και ελπίδα, εμπιστευόμενοι το πρόβλημά τους στην Παναγιά της Ελπίδας και στον Άγιο προστάτη μας Γεώργιο.

Εμείς οι άνθρωποι νιώθουμε, συνήθως, την ανάγκη να βρεθούμε σε ένα χώρο αποκλειστικά αφιερωμένο στο Θεό για να επικοινωνήσουμε μαζί του, για να ανυψώσουμε το πνεύμα και την καρδιά μας προς Αυτόν. Ένας ναός είναι πάντοτε ο χώρος της παρουσίας του Θεού, ένας χώρος που μας υπενθυμίζει την ύπαρξη του Θεού, που κάνει τη σκέψη μας να στραφεί προς Αυτόν, ένας χώρος που μας κάνει να τον αισθανόμαστε κοντά μας. Για όλους αυτούς που δούλεψαν στο πέρασμα των αιώνων για να διατηρηθεί ακέραιο στο χρόνο αυτό το «σύμβολο» της τοπικής μας εκκλησίας, εμείς σήμερα, συνεχίζουμε τη μακραίωνη ιστορία του, σεβόμενοι τους αγώνες και την προσπάθειά τους για αυτό που μας κληροδότησαν, προσπαθώντας συγχρόνως να το καταστήσουμε σύγχρονο και στην εποχή μας. Παρά τις δυσκολίες, τους κόπους και τις θυσίες που απαιτήθηκαν, τώρα πλέον ο ναός είναι έτοιμος, λαμπερός, ωραίος, πραγματικά αντάξιος των κόπων των δικών μας και των προγόνων μας”.

Μητροπολίτης Σύρου: «Χώρος περισυλλογής και εσωτερικής πνευματικής αναγέννησης»

Μετά το πέρας της λειτουργίας, χαιρετισμό απηύθυνε και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου κ. Δωρόθεος Β’, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημασία της χθεσινής πνευματικής σύναξης στον ανακαινισμένο και αποκατεστημένο Καθολικό Καθεδρικό Ναό. «Ο Απόστολος Παύλος ονομάζει όλους μας ναό του Θεού, στον οποίο φυλάσσεται ο ανεκτίμητος θησαυρός της πίστεως. Και δεν είναι μόνο το οικοδόμημα αλλά είναι και η πνευματική οικοδομή την οποία συναπαρτίζουν οι ψυχές των πιστών» υπογράμμισε. Απευθυνόμενος στον Σεβασμιώτατο π. Πέτρο σημείωσε ότι η ιστορική συγκυρία επιφύλαξε στον ίδιο να ευλογήσει τον ανακαινισμένο ναό, καθώς οι εργασίες αποκατάστασής του, οι οποίες είχαν ξεκινήσει επί της αρχιερατείας του προκατόχου του π. Φραγκίσκου Παπαμανώλη, ολοκληρώθηκαν πριν από λίγο καιρό. Στη συνέχεια, ο Μητροπολίτης Σύρου προσέφερε στον Καθολικό Επίσκοπο ένα κρυστάλλινο χερνιβόξεστο, στο χείλος του οποίου έχει απαθανατίσει την υπογραφή του και την ημερομηνία 9 Σεπτεμβρίου 2015 για τη συμβολική νίψη των χειρών του, η οποία υποδηλώνει τη σωματική και ψυχική καθαρότητα του. «Εύχομαι όλοι όσοι θα προσέλθουν εδώ για να μεταλαμβάνουν, να είναι καθαροί και πνευματικά και σωματικά και πάντοτε αυτός ο ναός να αποτελεί ένα χώρο μετάνοιας, περισυλλογής και εσωτερικής πνευματικής αναγεννήσεως και καθαρότητας», κατέληξε.

Το χρονικό της αποκατάστασης

Στις συντονισμένες προσπάθειες και τη συστηματική δουλειά για τη συντήρηση και την αποκατάσταση του Ναού αλλά και των γειτνιαζόντων χώρων μίλησε συνοπτικά η «ψυχή» του έργου, ο Συριανός Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), κ. Ιωσήφ Στεφάνου.

Όπως εξήγησε, οι μελέτες και η προεργασία είχαν ξεκινήσει από το 2003, ωστόσο η έναρξη των εργασιών καθυστέρησε αρκετά χρόνια, λόγω γραφειοκρατίας αλλά και αναζήτησης χρηματοδότησης. Μετά την ισχυρή κακοκαιρία και τον κεραυνό που χτύπησε το καμπαναριό του Αγίου Γεωργίου το 2009, το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ με φορέα χρηματοδότησης της Διαχειριστική Αρχή και φορέα εκτέλεσης το Υπουργείο Πολιτισμού. Το έργο τελικά ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2012 και ολοκληρώθηκε τρία χρόνια αργότερα.

Στο πλαίσιο των εργασιών αποκαταστάθηκαν και συντηρήθηκαν ο Ναός, ο πρόναος, το Βαπτιστήριο, το οποίο είναι και το αρχαιότερο στοιχείο ολόκληρου του Συγκροτήματος (1703), το εσωτερικό, η Σχολή, το καμπαναριό, το Επισκοπικό Μέγαρο και τέλος, μία ερειπωμένη κατοικία. Το τελευταίο τμήμα, εντάχθηκε στον προϋπολογισμό ώστε να γίνει ένα Κέντρο Έρευνας της Καθολικής Εκκλησίας επάνω στα θέματα του Συριανού Πολιτισμού.

Στο Κέντρο αυτό θα παρουσιάζεται για τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο μία έκθεση με έγγραφα των περασμένων αιώνων για τον Άγιο Γεώργιο, την οποία επιμελήθηκε η ιστορικός Μαρίζα Δαλεζίου.

Ο κ. Στεφάνου τόνισε ότι τόσο από τον ίδιο όσο και από την ομάδα του δόθηκε έμφαση στην αποκατάσταση της αρχικής μορφής του ναού. Μεταξύ αυτών, αντικαταστάθηκε το χτυπημένο από κεραυνούς καμπαναριό με ένα νέο μαρμάρινο καμπαναριό, όπως το σχεδίασε αρχικά ο αρχιτέκτονας, ενώ αποκαταστάθηκε και η προαναφερθείσα ερειπωμένη κατοικία με τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο.

Σημειώνεται ότι το Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου και ώρα 10:30, ο κ. Στεφάνου θα πραγματοποιήσει ξενάγηση στον Ναό του Αγίου Γεωργίου, ενημερώνοντας τους επισκέπτες με κάθε λεπτομέρεια για την εξέλιξη του έργου.

Τέλος, ο Σεβασμιώτατος π. Πέτρος απηύθυνε θερμές ευχαριστίες σε όλους όσοι συνέβαλαν στην αποκατάσταση του Καθολικού Καθεδρικού Ναού, ο οποίος κατέχει σημαντική θέση στην πλούσια αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά της Σύρου. Μεταξύ αυτών, ευχαρίστησε την τότε Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού την κ. Λινα Μενδώνη, η οποία εξ’ αρχής υιοθέτησε το έργο και βοήθησε στην ένταξή του στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ, τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών μνημείων η οποία έλαβε την εκτέλεση και διεκπεραίωση του έργου και τις τοπικές αυτοδιοικητικές αρχές, οι οποίες βοήθησαν για την ένταξη του έργου στο πρόγραμμα χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ.

www.koinignomi.gr