O άνθρωπος δημιουργήθηκε πνεύμα ψυχή και
σώμα ώστε νά λαμβάνει τό Άγιο Πνεύμα καί νά είναι καθολοκληρία πνευματοφόρος,
ζώντας καθόλη τήν ύπαρξή του έν Πνεύματι. Μόνο με την πραγμάτωση αυτού του
έργου εκπληρώνει τον προορισμό του καί ζει σύμφωνα με την αληθινή φύση του.
Σύμφωνα μέ τους Πατέρες, ό άνθρωπος γενικά είναι υγιής, όταν σέ κάθε στιγμή βρίσκεται σέ κατάσταση, πού αντιστοιχεί στην ανάπτυξη όλης της ύπαρξης του ή ίσοδύναμα στό πλήρωμα της αληθινής φύσης του. Επομένως ή αυθεντική φύση του καί ή πραγματική ζωή είναι ή επιτέλεση της τελειότητας της ύπαρξης του κατά τό θέλημα τού Θεού, μέ τό νά γίνει ό άνθρωπος σύμμορφος τού Χριστού έν Αγίω Πνεύματι. Ή φυσική καί ή φυσιολογική ζωή τού άνθρωπου είναι ή έν Χριστώ ζωή, γι' αυτό καί ό Τερτυλιανός ομιλεί γιά τήν ψυχή, πού είναι άπό τή φύση της χριστιανική. Ό άνθρωπος πλάσθηκε «έκ φύσεως» μέ τάση προς τό Θεό. Γράφει ό άγιος Νικήτας Στηθάτος ότι ή ψυχή «[έφεσιν] έχει μάλλον ιδίαν έπί τά θεία φυσικώς κινουμένην», «της εφέσεως ιδίας ούσης αυτής έπί πράγμασιν άθανάτοις». Μέ τό ίδιο νόημα ό Μέγας Αντώνιος γράφει ότι ή αναζήτηση καί διακονία τού Θεού αποτελούν πάντοτε γιά τόν άνθρωπο μιά φυσική άναζήτηση. Ή ψυχή οδηγείται έκ φύσεως νά γνωρίσει καί ν' αναγνωρίσει τό Θεό· αυτή είναι ή φυσιολογική κατάστασή της καί ή απόδειξη της υγείας της, όπως επιβεβαιώνει ό Τερτυλιανός μέ τήν παρατήρηση ότι ή ψυχή [...] όταν επιστρέφει στον εαυτό της σάν νά βγαίνει άπό κατάσταση μέθης ή ύπνου, ή άπό κάποια ασθένεια, καί βρίσκεται στή φυσιολογική κατάσταση υγείας της, ονομάζει τό Θεό μ' αύτό τό μοναδικό όνομα καθώς τούτο είναι τό όνομα τού αληθινού Θεού.
Σύμφωνα μέ τους Πατέρες, ό άνθρωπος γενικά είναι υγιής, όταν σέ κάθε στιγμή βρίσκεται σέ κατάσταση, πού αντιστοιχεί στην ανάπτυξη όλης της ύπαρξης του ή ίσοδύναμα στό πλήρωμα της αληθινής φύσης του. Επομένως ή αυθεντική φύση του καί ή πραγματική ζωή είναι ή επιτέλεση της τελειότητας της ύπαρξης του κατά τό θέλημα τού Θεού, μέ τό νά γίνει ό άνθρωπος σύμμορφος τού Χριστού έν Αγίω Πνεύματι. Ή φυσική καί ή φυσιολογική ζωή τού άνθρωπου είναι ή έν Χριστώ ζωή, γι' αυτό καί ό Τερτυλιανός ομιλεί γιά τήν ψυχή, πού είναι άπό τή φύση της χριστιανική. Ό άνθρωπος πλάσθηκε «έκ φύσεως» μέ τάση προς τό Θεό. Γράφει ό άγιος Νικήτας Στηθάτος ότι ή ψυχή «[έφεσιν] έχει μάλλον ιδίαν έπί τά θεία φυσικώς κινουμένην», «της εφέσεως ιδίας ούσης αυτής έπί πράγμασιν άθανάτοις». Μέ τό ίδιο νόημα ό Μέγας Αντώνιος γράφει ότι ή αναζήτηση καί διακονία τού Θεού αποτελούν πάντοτε γιά τόν άνθρωπο μιά φυσική άναζήτηση. Ή ψυχή οδηγείται έκ φύσεως νά γνωρίσει καί ν' αναγνωρίσει τό Θεό· αυτή είναι ή φυσιολογική κατάστασή της καί ή απόδειξη της υγείας της, όπως επιβεβαιώνει ό Τερτυλιανός μέ τήν παρατήρηση ότι ή ψυχή [...] όταν επιστρέφει στον εαυτό της σάν νά βγαίνει άπό κατάσταση μέθης ή ύπνου, ή άπό κάποια ασθένεια, καί βρίσκεται στή φυσιολογική κατάσταση υγείας της, ονομάζει τό Θεό μ' αύτό τό μοναδικό όνομα καθώς τούτο είναι τό όνομα τού αληθινού Θεού.
Ή μετοχή στή μακάρια ζωή της Αγίας Τριάδος είναι ό φυσιολογικός σκοπός της φύσης καί της ζωής των ανθρώπων. Ό Μέγας Αντώνιος γράφει σχετικά ότι ή αγάπη πού έχω γιά σας, μέ κάνει νά καθικετεύω τό Θεό νά σας προτρέπει στή θεωρία τού αοράτου ώς κληρονομιάς σας, τό όποιο βεβαίως, παιδιά μου δέν υπερβαίνει τή φύση μας άλλα τή δοξάζει καί τήν τιμά φυσιολογικά(Επιστολή, 5, 4). Ή φυσιολογική κατάσταση γιά τόν άνθρωπο είναι ή πλήρης ένωση του μέ τό Θεό: ό Αδάμ δημιουργήθηκε επιτελώντας τούτη τήν ένωση καί ό Χριστός έρχεται νά υπενθυμίσει στον πλανημένο άνθρωπο ότι άν θέλει νά ξαναβρεί τήν αληθινή του φύση, ή μεγαλύτερη εντολή είναι: «αγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου έξ όλης της καρδίας σου καί έξ όλης της ψυχής σου καί έξ όλης της διανοίας σου και έξ όλης της ισχύος σου» (Μάρκ. 12,30· Ματθ. 22,37· πρβλ. Δευτ. 6,5). Φαίνεται συνεπώς ότι ό άνθρωπος κάνει φυσιολογική χρήση των δυνάμεων του, σύμφωνη προς τή φύση τους, όταν στρέφει τό σύνολο των δυνάμεών του προς τό Θεό ώστε δι' αυτών νά ενωθεί μαζί Του. Τό ίδιο στοιχείο συνιστά τις αρετές μέσα στον άνθρωπο.
Ό Μέγας Βασίλειος γράφει: «Πασών των δοθεισών ημίν εντολών παρά Θεού, τούτων καί
τάς δυνάμεις παρ' αυτού προειλήφαμεν [...]. Καί διά τούτων τών δυνάμεων, ορθώς
μέν καί προσηκόντως ενεργούντες, τόν κατ' άρετήν εύσεβώς συμπληρούμεν βίον. Καί
έστιν ούτος [...] της παρά Θεού επιζητουμένης αρετής [όρος], ή έξ αγαθού τού
συνειδότος κατ' έντολήν τού Κυρίου χρήσις αυτών».
Μέ άλλα λόγια τό νά διάγει ό άνθρωπος
ενάρετη ζωή σημαίνει νά ζει σέ συμφωνία μέ τήν ίδια του τή φύση, δηλαδή νά
χρησιμοποιεί όλες του τις δυνάμεις γιά τό σκοπό, πού δημιουργήθηκαν: νά
προσανατολίζονται προς τό Θεό καί νά επιτελούν τό καθ Ομοίωση. Οι Πατέρες
σταθερά καταφάσκουν τήν ταυτότητα μεταξύ της κατά φύση ζωής καί της ενάρετης
ζωής. Ώς κατά φύση ζωή ορίζουν τήν αρχέγονη, προπτωτική κατάσταση τού Αδάμ καί
τή ζωή τού άνακαινισθέντος έν Χριστώ άνθρωπου. Ό Ευάγριος γράφει ότι καί άν
είναι πολλές οι αρετές, πού εργαζόμαστέ, τις καλλιεργούμε σέ συμφωνία μέ τή
φύση. Καί ό άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός σημειώνει: «Μένοντες ούν έν τω κατά
φύσιν έν τή αρετή έσμεν». Ό Άγιος Ισαάκ ό Σύρος ρητα επισημαίνει οτι «ή αρετή
φυσικώς εστίν έν τη ψυχή». «Έκ τούτων» (δηλαδή των αρετών), «άξιούταί τις
άναλαβέσθαι εαυτόν καί επανελθείν εις τό κατά φύσιν διά τής καθάρσεως τών άγιων
εντολών τού Θεού», αναφέρει παρόμοια καί ό άγιος Δωρόθεος Γάζης. Καί ό Ιωάννης
ό Ερημίτης λέγει ότι όταν ό άνθρωπος διά τών αρετών στρέφεται προς τήν ψυχή του
παραμένει στήν τάξη τής όλης φύσης του.
Παρόμοια, οι Πατέρες επιβεβαιώνουν ότι ή κατάσταση τής αρετής αντιστοιχεί μέ τήν αληθινή υγεία γιά τόν άνθρωπο. Ή αρετή είναι ή φυσική υγεία τής ψυχής γράφουν ό άγιος Δωρόθεος Γάζης όπως καί ό Μέγας Βασίλειος καί ό Ευάγριος'. Ό Μάξιμος ό Όμολογητής παρατηρεί: «ώσπερ ύγίεια [...] προς τό σώμα θεωρείται τού ζώου, ούτως αρετή [...] προς τήν ψυχήν». Ό άγιος Ισαάκ ό Σύρος σημειώνει ότι «ή αρετή υγεία εστί τής ψυχής φυσικώς» . Θα μπορούσαμε να πούμε δτι ή αρετή έχει μεγαλύτερη σημασία γιά τήν ψυχή άπ ότι ή υγεία γιά τό σώμα, καθώς ό Μέγας Βασίλειος λέγει ότι «[αί άρεταί] οίκειότεραί είσι τή ψυχή μάλλον, ή τω σώματι ή υγεία».
Μόνο μέ τήν άσκηση τών αρετών καί μάλιστα τής κορωνίδας τών αρετών, δηλαδή τής αγάπης, ό άνθρωπος καθίσταται ικανός γιά τήν πνευματική γνώση καί θεωρία. Σ' αυτή τήν κατάσταση, ό νους καί όλες οι άλλες δυνάμεις τού άνθρώπου ασκούνται καί λειτουργούν σύμφωνα προς τό σκοπό τής φύσης του. Ό άγιος Συμεών ό Νέος Θεολόγος υπενθυμίζει σχετικά, ότι ό άνθρωπος «επόπτης έκτίσθη τής όρωμένης κτίσεως καί μύστης τής νοουμένης». Ό Κλήμης ό Αλεξανδρείας, πού χαρακτηρίζει τόν άνθρωπο «"φυτόν ούράνιον" ώς αληθώς» καί συμπληρώνει ότι «έπί τήν ουρανού [έ]γέν[ετο θέαν». Σ' αυτή μόνο τήν ενέργεια του, πού τού αρμόζει πλήρως, ό νους τού άνθρωπου καί δι' αυτού όλη ή ψυχή του βρίσκουν τό πλήρωμα τής υγείας τους. «"Ωσπερ ύγίεια [...] προς τό σώμα θεωρείται τού ζώου [...], ούτω [...] καί γνώσις [...] προς τόν νούν» σημειώνει ό άγιος Μάξιμος. Στό ίδιο πνεύμα ό Εύάγριος, πού θεωρεί τήν πνευματική γνώση ως «[τήν] τής ψυχής ύγίειαν» γράφει: «"Οταν ή λογική φύσις τήν αυτής θεωρίαν δέξηται, τότε καί ή τού νοός δύναμις τέλείος έσται». Όμοια, ό Θαλάσσιος σημειώνει ότι «υγεία ψυχής [...] γνώσις [έστιν]».
Αυτή ή θεωρία στον πρώτο βαθμό είναι ή θεωρία τών πνευματικών λόγων τών όντων, τήν οποία οι Πατέρες ονομάζουν φυσική θεωρία. Άν καί δίνει στον άνθρωπο μιά πραγματική γνώση τών όντων καί επιπλέον τόν υψώνει μέχρι τόν Ποιητή καί Δημιουργό τους, δέν παύει νά παραμένει μιά έμμεση γνώση τού Θεού.
Ή γνώση / θεωρία τού Θεού καθεαυτή είναι δωρεά τού Θεού καί συντελείται έν Πνεύματι. Μ' αυτή ό άνθρωπος φθάνει στόν υψηλότερο βαθμό τελειότητας, στον όποιο καλείται διά τής φύσεώς του. Μέ τή γνώση αυτή ή μάλλον μέ τή «θέα» τού Θεού ό άνθρωπος πληρούται μέ τό φώς τής άκτιστης χάρης καί θεώνεται πλήρως.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου