Η αγία μας Ορθόδοξη Εκλησία έχει θεσπίσει αυτές τις ημέρες να διαβάζεται το Μεγάλο Απόδειπνο, και μας υπενθυμίζει συχνά την ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου που όλοι γνωρίζουμε:
Πνεῦμα δὲ ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ.
Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα, καὶ μὴ κατακρίνειν τὸν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητὸς εἶ, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
(Όσιος Εφραίμ ο Σύρος)
Άραγε πόσοι από εμάς τηρούν τα λεχθέντα της ευχής αυτής; Επίσης ο γνωστός σε όλους μας Αίσωπος, αναφέρει κάτι ωραίο για τα δύο σακιά που κουβαλά κάθε άνθρωπος μαζί του:
Bέβαια, υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι την κατάκριση την μετασχηματίζουν είτε σε ''δίκαιη ομολογία'' είτε σε ''αντιαιρετικό αγώνα'' κ.λπ.
Παλαιότερα είχαμε αναφέρει γι΄ αυτούς τα εξής:
«Οι αρχαίοι πατέρες εξήλθον εις την έρημον και ιάθησαν, και γεγόνασιν ιατροί και ανακάμψαντες εκείθεν άλλους ιάσαντο, ημείς δέ άμα τω εξελθείν εκ του κόσμου πρό του ιαθήναι άλλοις, επιχειρούντες θέλομεν θεραπεύειν, και αναλύη εφ΄ ημάς η νόσος, και γίνονται τα έσχατα ημών χείρονα των πρώτων, και ακούομεν παρά του Σωτήρος, το ''ιατρέ θεράπευσον σεαυτώ''». (Μ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ)
Είναι κατανοητά τα όσα μας συμβουλεύει ο Άγιος Αντώνιος και δυστυχώς ισχύουν έως τις ημέρες μας οι λόγοι του! Εἰναι αρκετοί αυτοί οι οποίοι ενώ δεν έχουν ''εξέλθει'' από τα πάθη του κόσμου τούτου, με συνέπεια να ιατρευτούν οι ίδιοι, προσπαθούν να ιατρεύσουν τους άλλους! Όμως οι Άγιοί μας έπρατταν το αντίθετον ακριβώς! Πρώτα εθεράπευον τον εαυτό τους εις τις ερήμους νικώντας τα πάθη τους και τον διάβολο, και έπειτα ως έμπειροι πια ιατροί προσπαθούσαν να θεραπεύσουν τους άλλους! Δυστυχώς οι ταλαίπωροι αυτοί αδελφοί δεν αντιλαμβάνονται ότι με τον τρόπον που κινούνται ''γίνονται τα έσχατα ημών χείρονα των πρώτων'', και έτσι είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσουν και να θεραπευθούν από αυτήν την εκ δεξιών πλάνη!
Επικαλούνται επίσης διάφορους αγίους απομονώνοντας χωρία τα οποία χρησιμοποιούν δια να στηρίξουν τα ''πιστεύω'' τους, και όσα δεν ''βολεύουν'' τα προσπερνούν αδιάφορα. Ένας από αυτούς τους αγίους πατέρες είναι και ο Μέγας Βασίλειος.
Μας λέγει ο άγιος:
«Είναι παρατηρημένο, ότι πολλά από τα καλά, δεν φαίνονται ως καλά και σωστά σε ανθρώπους που δεν έχουν σωστή κρίση. Από αυτή τη λαθεμένη κρίση βγάζουν πολλοί συμπεράσματα. Αλλά και το μέλι φαίνεται σε μερικούς πικρό, επειδή χάλασε η γεύση τους απο κάποια αρρώστια. Έτσι πάλι ενα μάτι με κακή όραση πολλά απο τα γύρω πράγματα δε βλέπει, ενώ φαντάζεται άλλα που δεν υπάρχουν. Κάτι ανάλογο γίνεται συχνά και με το νόημα των λόγων, όταν αυτός που τους κρίνει είναι κατώτερος διανοητικά απο το περιεχόμενο του κειμένου που διαβάζει. Για το λόγο αυτό πρέπει και αυτός που γράφει και αυτός που κρίνει τα γραμμένα να έχουν σχεδόν την ίδια μόρφωση. Όπως αυτός που δεν ξέρει γεωπονία δεν μπορεί να κρίνει τα γεωργικά έργα και όπως αυτός που δεν κατέχει τη μουσική παιδεία δεν μπορεί να διακρίνει πότε τα διάφορα μουσικά κομμάτια έχουν σωστό μέλος ή όχι, πως μπορεί να θέλει κανείς να γίνεται έτσι αμέσως κριτής των λόγων, όταν δεν έχει να παρουσιάσει δάσκαλο που τον δίδαξε ή να αναφέρει τον χρόνο που σπούδασε ή κι όταν πάλι δεν έχει ούτε πολύ ούτε λίγο ιδέα γύρω απο το λόγο; Το ίδιο πράγμα βλέπω και για τους λόγους του Πνεύματος, ότι δηλαδή δεν επιτρέπεται στον καθένα να εξετάζει τα λεγόμενα, παρά μόνο σ΄ αυτόν που έχει το πνεύμα της διακρίσεως...» (Μ. Βασιλείου, Επιστολαί 204, 5/ΒΕΠΕΣ 55, 236, 13).
Σαφέστατος ο άγιος!
Επίσης πρέπει να ενθυμηθούν οι αγαπητοί μας αδερφοί ότι:
«Οὐδέν γάρ ὄφελος βίου καθαροῦ, δογμάτων διεφθαρμένων· ὥσπερ οὖν οὐδέ τοὐναντίον, δογμάτων ὑγιῶν, ἐάν βίος ᾖ διεφθαρμένος» (᾿Ιω. Χρυσοστόμου ΡG 59,369). Μας λέγει με απλά λόγια ότι εις τίποτα δεν μας ωφελεί εάν έχουμε καθαρό βίο αλλά διδάσκουμε και πιστεύουμε διεφθαρμένα δόγματα. Όμως μας λέγει και το αντίθετο. Εις τίποτα επίσης δεν μας ωφελεί εάν διδάσκουμε και πιστεύουμε ορθά τα δόγματα, αλλά έχουμε βίο διεφθαρμένο.
Τα δύο αυτά πρέπει να ευρίσκονται σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους: «τά ὑγιῆ δόγματα σπουδάζωμεν ἐναποτίθεσθαι ταῖς ἑαυτῶν ψυχαῖς καί μετά τούτων καί βίου ἀκρίβειαν ἐπιδείκνυσθαι, ἵνα καί ὁ βίος μαρτυρῇ τοῖς δόγμασι...», διότι «τόν χριστιανόν οὐδέν ὀνίνησι τά ὀρθά δόγματα, ἐάν τῆς κατά τόν βίον πολιτείας ἀμελῇ». (Κλήμεντος ᾿Αλεξανδρέως, Στρωματεῖς 7,15· ΡG 9,525Α· ΕΠΕ 4,452-454).
Ας προσέξουμε και εμείς δια να μην ακούσουμε αλλά και πάθουμε ότι έπαθαν και οι νεανίες του Ευαγγελίου:
«ἀποκριθὲν δὲ τὸ πνεῦμα τὸ πονηρὸν εἶπε· τὸν Ἰησοῦν γινώσκω καὶ τὸν Παῦλον ἐπίσταμαι· ὑμεῖς δὲ τίνες ἐστέ;
καὶ ἐφαλλόμενος ἐπ᾿ αὐτοὺς ὁ ἄνθρωπος, ἐν ᾧ ἦν τὸ πνεῦμα τὸ πονηρόν, καὶ κατακυριεύσας αὐτῶν ἴσχυσε κατ᾿ αὐτῶν, ὥστε γυμνοὺς καὶ τετραυματισμένους ἐκφυγεῖν ἐκ τοῦ οἴκου ἐκείνου. (Πραξ. 19-16)
Διά τούτο: ''ιατρέ (φύγε πρώτα εις την έρημο=από τα κοσμικά πράγματα και ασχολίες και) θεράπευσον (πρωτίστως) σεαυτόν''»
Μερικοί από αυτούς τους ταλαιπωρημένους αδελφούς, μεταβαίνουν από χώρο σε χώρο διότι δεν αναπαύονται πουθενά για πολλούς και διάφορους λόγους τους οποίους συχνά επικαλούνται. Θυμόμαστε μία ιστορία από το γεροντικό:
«Ἕνας νέος μοναχός ἐπεσκέφθη τόν Ἀββᾶ Θεόδωρο προκειμένου νά τοῦ πῆ μιά μεγάλη στενοχώρια πού εἶχε.
· Στόν κόσμο Γέροντα, εἶπε ὁ μοναχός, ἤμουν καλύτερος. Νήστευα πιό πολύ, ἔκανα πολλές προσευχές, ἀγρυπνίες, εἶχα κατάνυξη, ἔκανα ἀγαθοεργίες. Ἐδῶ στήν ἔρημο, τά ἔχασα αὐτά καί φοβᾶμαι μήπως χάσω καί τήν ψυχή μου.
· Ἔχεις δίκηο, τοῦ εἶπε ὁ σοφός καί διορατικός Γέροντας. Ἀλλά αὐτά πού ἔκανες στόν κόσμο δέν ἦταν τίποτε ἄλλο παρά ἔργο κενοδοξίας καί τό μόνο πού ἐπιζητοῦσες ἦταν ὁ ἀνθρώπινος ἔπαινος. Ἤθελες νά σοῦ λένε μπράβο οἱ ἄνθρωποι. Ὅμως ὁ Θεός δέν τά δεχόταν τά ἔργα σου καί τίς πράξεις σου. Ἀντίθετα ὁ διάβολος χαιρόταν μέ τήν ἐπίπλαστη εὐσέβειά σου. Τώρα ὅμως πού ἀποφάσισες νά ἀγωνιστῆς σωστά καί κατατάχτηκες ὁριστικά στό στρατό τοῦ Κυρίου, ὁ διάβολος λυπήθηκε καί ὁπλίστηκε δυνατά ἐναντίον σου. Ἐδῶ δέν δέχεσαι τούς ἐπαίνους τῶν κοσμικῶν, ἀλλά μαθαίνεις τήν ταπείνωση. Ἐδῶ συντρίβεται τό ἐγώ σου καί βρίσκεις σιγά σιγά τήν πνευματική σου ἰσορροπία. Μάθε παιδί μου, ὅτι ἀρέσει πιό πολύ στόν Κύριό μας ἕνας μόνο ψαλμός,ὅταν τόν λές μέ ταπείνωση καί συντριβή καρδίας, παρά χίλιοι ψαλμοί σάν αὐτούς πού ἔλεγες στόν κόσμο γιά νά ἐπιδεικνύης τήν δῆθεν εὐσέβειά σου καί νά ἀπολαμβάνης τούς ἐπαίνους τῶν ἀνθρώπων,νομίζοντας ὅτι κάποιος εἶσαι. Ὅ,τι ἔκανες στόν κόσμο ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς κενοδοξίας σου.
Ὁ νέος ἐπέμεινε. Γέροντα ἐδῶ δέν κάνω τίποτα. Ἐκεῖ ἤμουν καλύτερος.
· Ἄκουσε, παιδί μου, εἶπε μέ αὐστηρότητα ὁ φωτισμένος Ἀββάς,καί αὐτό πού κάνεις αὐτή τή στιγμή, νά ἐπιμένης νομίζοντας ὅτι στόν κόσμο ἤσουν καλύτερος, εἶναι ὑπερηφάνεια. Θυμᾶσαι τόν Φαρισαῖο τῆς παραβολῆς; Καί αὐτός τήν ἴδια γνώμη εἶχε γιά τόν ἑαυτό του καί καταδικάστηκε. Εἶχε ὑψηλόφρονες, ὑπερήφανους λογισμούς. Νόμιζε ὅτι αὐτός ἦταν ὁ καλύτερος. Ὅτι οἱ ἄλλοι δέν ἦταν τίποτα μπροστά του. Πίστευε ὅτι ἦταν ὁ πιό εὐσεβής καί ὁ καλύτερος τηρητής τοῦ νόμου.
Ἐπίσης, θυμᾶσαι τόν τελώνη; Δικαιώθηκε γιατί εἶχε αὐτογνωσία τήν ὁποία πέτυχε μέσα ἀπό τήν ταπείνωση. Πιό ἀρεστός εἶναι στό Θεό ὁ ἁμαρτωλός, μέ τή συντετριμμένη καρδιά καί τίς ταπεινές σκέψεις, παρά ὁ ὑψηλόφρων «ἐνάρετος».
Πόσο απλά και κατανοητά μας τα λέγουν οι άγιοί μας! Μήπως λοιπόν μερικοί, είτε εν γνώση είτε εν αγνοία, επιζητούν τον ''έπαινο'' τον οποίο στους χώρους που μετείχαν δεν τον ελάμβαναν; Οι δικαιολογίες όμως δεν σταματούν από τους ίδιους αδελφούς, και ας τις στιγματίζουν οι Πατέρες μας λέγοντας:
«χωρίς να εννοούν ούτε εκείνα που λέγουν ούτε εκείνα τα οποία προφέρουν με τόσον αυθεντικάς τάχα και κατηγορηματικάς διαβεβαιώσεις» (Α΄ Τιμ. 1,7), τολμούν μόνον να δογματίζουν αμαθώς και να αναθεματίζουν εκείνα που δεν γνωρίζουν, ώστε να περιγελώνται τα ιδικά μας από τους αλλοπίστους....
Και ποιός είσαι σύ ο οποίος έχεις τόση μεγάλη εξουσίαν και δύναμιν; Διότι τότε θα καθίσει επάνω εις τον θρόνον του ο Υιός του Θεού και θα τοποθετήσει τα πρόβατα εκ δεξιών, τα ερίφια εξ΄ αριστερών. Διατί λοιπόν επιζητείς τόσον μεγάλην αξίαν, την οποίαν ηξιώθη να λάβη μόνον ο όμιλος των αποστόλων και οι κατ΄ απόλυτον ακρίβειαν γενόμενοι διαδόχοι αυτών, οι οποίοι είναι πλήρεις χάριτος και δυνάμεως;....» (ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, 31, 451-456)
Αυτούς στιγματίζει και ο Μ. Βασίλειος λέγοντας:
«Ἀκόμα δὲ κι ἡ δῆθεν ὑπεράσπιση τῆς ὀρθοδοξίας ἔχει ἐπινοηθεῖ ἀπὸ μερικοὺς σὰν ὅπλο στὴ μεταξύ τους διαμάχη καὶ κρύβοντας τὶς δικές τους ἔχθρες, καμώνονται πὼς ἐχθρεύονται γιὰ χάρη τῆς ὀρθοδοξίας. Κι ἄλλοι, ξεφεύγοντας τὸν ἔλεγχο γιὰ τὶς μεγάλες ντροπές τους, ἀνάβουν στὰ πλήθη μανία στὴ μεταξύ τους φιλονικία, ὥστε νὰ σκεπάσουν μὲ τὰ γενικὰ κακὰ τὸ δικό τους.....» (Μ. Βασιλείου Ἐπιστολὴ 92).
όπως πολλές φορές έχουμε αναφέρει! Δια τούτο με λύπη συνεχίζει και λέγει:
«.....μας περιβάλλουν, όπως φαίνεται, δυστυχίαι παραπλήσιαι μ΄ εκείνας που κατέλαβαν τα Ιεροσόλυμα κατα την πολιορκίαν του Βεσπασιανού. Οι Ιουδαίοι δηλαδή ταυτοχρόνως και από τον ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ πόλεμον επιέζοντο και από την ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΝ ΣΤΑΣΙΝ των ομοφύλων των κατεστρέφεντο». (Μ. Βασιλείου Ἐπιστολὴ 92).
Δεν το βλέπουμε αυτό σήμερα; Δεν βλέπουμε τις εξωτερικές πιέσεις σε εθνικά (και όχι μόνο) ζητήματα; Δεν βλέπουμε την εσωτερική στάση διαφόρων ομοφύλων αδελφών μας, με συνέπεια να έχουν δημιουργηθεί διαμάχες-διασπάσεις Παλ/των, Αποτειχισμένων και πόσα ακόμη που δεν έχουν τελειωμό; Τι φταίει;
Εν κατακλείδα και κατά την ταπεινή μας άποψη, το πρόβλημα ξεκινά από λόγους τους οποίους θα απαριθμήσουμε μερικώς:
1) Από την ''κατάκριση'' εις την οποία ουδείς δίνει πια σημασία εφευρίσκοντας διάφορες δικαιολογίες.
2) Από την ''μη θεραπεία'' των παθών μας.
3) Από την ''κακή κρίση''.
4) Από το ''κυνήγι του επαίνου'', με αποτέλεσμα να δίνουμε τροφή στον εγωισμό μας.
5) Από την ''αρπαγή'' εξουσίας δίχως να είμασθε αρμόδιοι.
6) Από την ''υποκρισία'' ότι χάριν της Ορθοδοξίας αγωνιζόμαστε.
και πολλά άλλα που κατά καιρούς έχουμε αναφέρει....
Ευχόμαστε αυτήν την νηστεία της Σαρακοστής, όντως να την κάνουμε όπως πρέπει, είτε δια λόγων είτε δια έργων, ώστε τους καρπούς των αγώνων μας να τους δει πρώτα ο Θεός, έπειτα εμείς, και έπειτα οι άλλοι.......
Καλή νηστεία και καλόν αγώνα σε όλους!
Ι.Ν. Παπαρρήγας
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξαιρετικά χρήσιμη ανάρτηση !
Μια ερώτηση :
Η παρούσα ανάρτηση αναφέρεται μόνο σε λαϊκούς?
Κυρίως ναι.
Διαγραφή