Σάββατο 9 Ιουνίου 2018

ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ «ΓΝΩΜΗ» ΤΟΥ ΘΕΟΥ;




ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ


ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ





ΠΗΓΗ: OΣΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ, ΩΔΗ ΕΜΜΕΤΡΗ, ΤΟΜΟΣ Ε΄

Η ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΟΥ 1924 (8o MEΡΟΣ)




Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ 


ΤΩΝ ΑΓΓΛΙΚΑΝΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΩΝ 


ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΛΕΤΙΟ ΜΕΤΑΞΑΚΗ



Η αναγνώριση των αγγλικανικών χειροτονιών από την αντικανονική Σύνοδο του Πατριαρχείου ΚΠόλεως και του Επιβάτη Μελετίου Μεταξάκη1 συνοδικώς τον Ιούλιο του 1922 ήταν ο σταθμός μιας γενικευμένης, εκατέρωθεν εκκλησιαστικής κοινωνίας, που ξεκινάει προς το τέλος του 19ου αιώνα. Έχουμε ήδη μιλήσει για τα παγκόσμια, παγχριστιανικά συνέδρια που έγιναν από το 1897 μέχρι και το 1920, με συμμετοχή των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών και έχουμε ήδη υπογραμμίσει, πως οι πρώτες οικουμενικές κινήσεις έγιναν ανάμεσα στην Αγγλικανική, Επισκοπική και Παλαιοκαθολική ''Εκκλησία''. Η κοινωνία Αγγλικανών και Ορθοδόξων2 αρχίζει σιγά - σιγά, αλλά ουσιαστικά από το 1869.


Ο τότε Αρχιεπίσκοπος Καντουαρίας Αρχιβάλδος Κάμβελ, με αφορμή των εγκαινίων ενός ορθοδόξου ναού στην Αγγλία και την πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου του στ΄να παρευρεθεί αγγλικανός ''ιερέας'', έστειλε ευχαριστιακή επιστολή στον Πατριάρχη. 

Ο δεύτερος απάντησε με μια ανάλογη ευχητική επιστολή, υπενθυμίζοντας στον πρώτο, πως με μέριμνα του ίδιου (του Πατριάρχη) είχε αποφασισθεί, οι αποθνήσκοντες στην Ανατολή -λόγω του πολέμου- άγγλοι υπήκοοι να κηδεύονται από Ορθοδόξους ιερείς, σε περίπτωση που δεν υπήρχαν αγγλικανικοί ''ιερείς''. 

Το 1872 οι Επισκοπικοί της Αμερικής έστειλαν επιστολές στον Μητροπολίτη Αθηνών Θεόφιλο3 και στους Πατριάρχες των Ορθοδόξων Εκκλησιών εκφράζοντας τον πόθο τους για την μετ΄αυτών ένωση.

 Το 1870 -ως σημειώσαμε σε προηγούμενη ενότητά μας- ο αρχιεπίσκοπος Σύρου Αλέξανδρος Λυκούργος4, με την ευκαιρία πάλι εγκαινίων ναού στο Λονδίνο, συμπροσεύχεται και προσκαλεί μέσα στο ιερό θυσιαστήριο αγγλικανούς ''ιερείς'', για να παρακολουθήσουν την αναίμακτη Θυσία! 



Το 1887, ο Καντουαρίας Εδουάρδος, με την ευκαιρία της αποστολής του άγγλου επισκόπου Βλάιθ στα Ιεροσόλυμα έγραψε στον ΚΠόλεως Διονύσιο τον Ε', προσφωνώντας τον, ως ''λίαν σεβάσμιον και πολυπόθητον αδελφόν εν τη πίστει και τη λατρεία της Παναγίας και Αδιαιρέτου Τριάδος''. Το 1893, ο Ζακύνθου Διονύσιος Λάτας5 πηγαίνει στην Αμερική, προκειμένου να συμμετάσχει με μητροπολιτική ακολουθία του στο παγκόσμιο, παγχριστιανικό συνέδριο της Ν. Υόρκης. Ακολούθησε η γνωστή και συνεχής αλληλογραφία μεταξύ του αρχιεπισκόπου της Καντουαρίας και του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ του Γ΄, που είχε ως αποτέλεσμα την αποστολή κληρικών εκατέρωθεν, προκειμένου να προετοιμάσουν και να ''διαφωτίσουν'' τα ποίμνια προς τον πόθο της ένωσης. Τον Ιανουάριο του 1920, ο Προύσσης Δωρόθεος6 εξέδωσε την πασίγνωστη και αιρετικότατη ''Εγκύκλιο του 1920'' προς άφατον τέρψιν του απανταχού Προτεσταντικού κόσμου. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου πραγματοποιήθηκε στο Λάμπεθ του Λονδίνου Παναγγλικανικό Συνέδριο με την συμμετοχή Επισκοπιανών της Αμερικής και ειδική επιτροπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προκειμένου να συσφίξει έτι περισσότερο τις ενωτικές σχέσεις Αγγλικανικής και Ορθοδόξου Εκκλησίας. Την Ελληνική Επιτροπή7 αποτελούσαν ο Μητροπολίτης Αμασείας Γερμανός Καραβαγγέλης, ο καθηγητής θεολογίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Π. Κομνηνός και ο εφημέριος κληρικός εκκλησίας του Μάντσεστερ π. Κ. Καλλίνικος. Την περίοδο του 1922, ο αρχιεπίσκοπος Πατρών8 σε λόγο του προς αγγλικανό ''ιερέα'' στο περιοδικό ''Ανάπλασις'' γράφει χαρακτηριστικά: ''Δύναται να επέλθη συνεννόησις προκαταρκτική εις προσέγγισιν των δύο Εκκλησιών και τελικήν συν τω χρόνω ένωσιν, ην η Ορθόδοξος Εκκλησία εύχεται κατά πάσαν ιερουργίαν. Η ένωσις δε της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά της Αγγλικανικής, υμάς μεν θα ωφελήση δογματικώς, ημάς δε εν τη πρακτική εφαρμογή των αρχών του Ευαγγελίου, διότι οφείλομεν να ομολογήσωμεν, ότι πολύ μας υπερτερείτε κατά τούτο''(!)



Τις δύο πρώτες δεκαετίες του 1900 είναι τόση έντονη, έκδηλη και διάχυτη η επιθυμία των φιλενωτικών για την Ένωση των Εκκλησιών, ώστε καταγράφουμε μόνο ενδεικτικά, ένα απόσπασμα άρθρου, του αρχιμανδρίτη Ιάκωβου Αρχατζικάκη10 στο περιοδικό ''Νέα Σιών'' του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων (1911), που εξαίρει με υπερβάλλοντα ζήλο την αγγλικανική -κατά βίον- χριστιανική ζωή (;) 

Γράφει: ''Ο κλήρος αυτής (της Αγγλικανικής ''εκκλησίας'') είναι καλώς μεμορφωμένος και ίσταται ηθικώς λίαν υψηλά. Εργάζεται εν τη δικαιοδοσία αυτού ελευθέρως και καρποφόρως και είναι ο μόνος, όστις μάλιστα επ' εσχάτων απέχει πάσης προσηλυτιστικής ενεργείας κατά της ημετέρας Εκκλησίας. 

Οι επίσκοποι αυτής είναι σώμα συμπαγές, ισχυρότατον, μέγιστος παράγων εν τω εκκλησιαστικώ, κοινωνικώ και πολιτικώ βίω του Αγγλικού λαού, ούτινος ομολογουμένως, η τόσην ακμή και καθ΄όλον και κατ΄άτομον οφείλεται κατά μέγα μέρος... στην Εκκλησίαν του. {...} 

Γνωστή δε η παρ΄αυτού μέχρις υπερβολής σχεδόν τήρησις του θεσμού της Κυριακής αργίας. Η επιμελεστάτη ανάγνωσις των αγίων Γραφών. Ο ζήλος προς διάδοσιν αυτών πανταχού του κόσμου. 

Το μέγα ενδιαφέρον υπέρ της θρησκείας και η ανεξάντλητος αγάπη προς την προσευχήν. Ιδίως εν τω τελευταίω τούτω σημείω πάντες θαυμάζουσι τον Αγγλικόν λαόν. 

Κατά τας Κυριακάς, ούτε καφενεία, ούτε θέατρα, ούτε οινοπωλεία επιτρέπεται να εργάζονται. Πάντες σχολάζουσιν ανεξαιρέτως και προσέρχονται οικογενειακώς εις τους ναούς, οίτινες διά τούτο υπερπληρούνται...'' 



Άλλο ένα απτό παράδειγμα άκρατου και ανεπίγνωστου ζήλου προς την Αγγλικανική ''Εκκλησία'' και την Ένωση των Εκκλησιών, αυτή την φορά από έναν (δυστηχώς) ορθόδοξο κληρικό, τον Οκτώβριο του 1916 στις ΗΠΑ! ''Την 28 Οκτωβρίου11 εν τη Αγγλικανική Εκκλησία της Αγίας Τριάδος εν Wall St., μια των μεγαλοπρεπεστέρων, αρχαιοτέρων και πλουσιοτέρων εκκλησιών των Ηνωμένων Πολιτειών, εψάλη κατανυκτικώτατα ο Εσπερινός, όστις ενείχεν εξαιρετικήν σημασίαν δι΄ημάς τους Έλληνας Ορθοδόξους (;) Η ιεροτελεστεία ετελείτο υπό των αγγλικανών κληρικών, επισκόπων, ιερέων και διακόνων, μελών του εν Αμερική κλάδου της μεγάλης Εταιρείας, ήτις υφίσταται από μακρού εν Αγγλία και μοχθεί εν πνεύματι ειλικρινείας και αγάπης διά την προσέγγισιν της Επισκοπιανής Εκκλησίας μετά της Ανατολικής Ορθοδόξου. Ο μεγαλοπρεπής ναός, ο δεσπόζων του κάτω τμήματος της Νέας Υόρκης, επηρώθη από μελωδίας Ελληνικών και Ρωσσικών ασμάτων. Ευχαί αναπέμφθησαν προς τον Ύψιστον υπέρ του αγίου έργου της προσεγγίσεως των δύο φιλικών Εκκλησιών. Ο γραμματεύς της Εταιρείας αιδ. κ. Αρθούρος Λόουνδες, διδάκτωρ της θεολογίας, καθοσιώσας εαυτόν μετ΄αφοσιώσεως υπέρ του υψίστου εκπολιτιστικού έργου απήγγειλε μετά δυνάμεως τον πανηγυρικόν, εξάρας το πνεύμα της συνδιαλλαγής και αγάπης, όπερ βασιλεύει μεταξύ της Αγγλικανικής και Ορθοδόξου ιεραρχίας. Η λιτανεία ήτο κατανυκτική, ης μετέσχον Ρώσσοι και Σέρβοι κληρικοί μετά των ... Αγγλικανών και επεσφράγισε την αλησμόνητον τελετήν. Η ιεροτελεστία εκείνη έλαβε χώραν επ΄ευκαιρείαν του Συνεδρίου των Αγγλικανών και των Ορθοδόξων, όπερ αρχίζει σήμερον τας εργασίας του εν Ν. Υόρκη, εις το οποίον θα λάβωσι μέρος Ιεράρχαι και άλλοι κληρικοί του αγγλικανικού, επισκοπιανού δόγματος, μετά των αντιπροσώπων της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας!'' 



Ακολουθεί το κείμενο της αναγνώρισης των Αγγλικανικών χειροτονιών από την Σύνοδο του Πατριαρχείου ΚΠόλεως και τον Επιβάτη αυτής Μελέτιο Μεταξάκη, όπως δημοσιεύθηκε στο επίσημο περιοδικό του Πατριαρχείου ''Εκκλησιαστική Αλήθεια'' τον Αύγουστο του 1922.



ΤΟΙΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ 


ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ



Η αγιωτάτη Εκκλησία Κωσταντινουπόλεως ανέκαθεν τω πόθω της των πάντων ενώσεως διαφλεγομένη, αεί δε τα ρήματα του Κυρίου εν ω έχουσα, όσα μικρόν προ του σωτηρίου πάθους προς τον ουράνιον αυτού Πατέρα ηύξατο ''ίνα πάντες εν ώσι'', παρηκολούθει μεν ενδιαφερόντως πάντοτε πάσαν των διισταμένων Ε κ κ λ η σ ι ώ ν  κ ί ν η σ ι ν, ανέκρινε δ΄επιμελώς και επισταμένως    π ά σ α ν  α υ τ ώ ν  ο μ ο λ ο γ ί α     π ί σ τ ε ω ς ή οιανδήποτε άλλην δήλωσιν, γινομένην προς επίτευξιν προσεγγίσεως αυτών τη Ορθοδοξία. Μετ΄ευαρεσκείας δε διεπιστώσαμεν, ότι μεταξύ τούτων η πάντοτε την ζωηροτέραν επιθυμίαν της άρσεως των επιπροσθούντων προς προσέγγισιν, κ α ι    δ η  κ α ι  π λ ή ρ η  έ ν ω σ η  α υ τ ή ς   μ ε τ ά   τ η ς  Ο ρ θ ο δ ό ξ ο υ   Ε κ κ λ η σ ί α ς διατρανώσασα υπήρξεν  η    Ε π ι σ κ ο π ι α ν ι κ ή,  Α γ γ λ ι κ α ν ι κ ή  Ε κ κ λ η σ ί α, ήτις, εξ΄ανατολών το χριστιανικόν φως δεξαμένη, ουκ επαύσατο προς ανατολάς αποβλέπουσα και την μετά των εν Ανατολή Ορθοδόξων ειλικρινή προσέγγισιν και πλήρη εν Χριστώ Ιησού ένωσιν περί πολλού ποιουμένη.



Δι΄ο δη και η καθ΄ημάς Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία την προθυμίαν ταύτην δεόντως εκτιμώσα και πρότερον μεν, ιδία δε κατά την τελευταίαν εκατονταετίαν, εις πολλάς μετά της Εκκλησίας ταύτης προήλθε σχέσεις ειλικρινώς αδελφικάς. 
Εσχάτως δε και ειδικήν συνέστησεν επιτροπείαν μετά της εντολής, όπως επί τη βάσει επιστημονικοίς ερεύνοις καθορίση τα υπολειπόμενα έτι σημεία διαστάσεως, και τον τρόπον της άρσεως αυτών  
π ρ ο ς   ε π ί τ ε υ ξ ι ν  π λ ή ρ ο υ ς  ε ν ώ σ ε ω ς  τ ω ν  δ ύ ο  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν 
εν τω αυτώ ορθοδόξω χριστιανικώ πνεύματι. 
Εν τη μελέτη δ΄αυτής ταύτη η Επιτροπή κατιδούσα, ότι επί ενός προέρχοντος ζητήματος του κύρους δηλονότι των αγγλικανικών χειροτονιών, η αγία Ορθόδοξος Εκκλησία ούτω απεφήνατο επισήμως γνώμην τινά, ούτε συνολικώς ούτε διά τινος των επί μέρους αγίων Συνόδων καίτοι ικαναί εγένοντο κατά καιρούς συζητήσεις μετά των θεολόγων αυτής, ότι δε επίσημος τις διερεύνησις και κανονική λύσις του προέχοντος τούτου ζητήματος μεγάλως αν διηυκόλυνε  
τ η ν  π ο θ η τ ή ν  έ ν ω σ ι ν  
ενός των σπουδαιοτέρων κωλυμάτων των εναντιουμένων εις τον εκατέρωθεν επιδιωκόμενον θεάρεστον  
σ κ ο π ό ν  τ η ς   ε ν ώ σ ε ω ς  
ειρημένου, υπέβαλεν υπό την κρίσιν της περί Ημάς Αγίας και Ιεράς Συνόδου έκθεσιν σχετικήν, επιστημονικώς διαπραγματευομένην το ειρημένον ζήτημα. 


Την ουν έκθεσιν ταύτην της Επιτροπής εν επανειλημμένοις συνεδριάσεσιν αυτής μελετήσασα η περί ημάς Αγία και Ιερά Σύνοδος και λαβούσαν υπ΄όψιν: 1. Ότι η χειροτονία του Ματθαίου Πέρκερ εις Αρχιεπίσκοπον Καντουαρίας υπό τεσσάρων Επισκόπων έστι γεγονός ιστορικώς μεμαρτυρημένον. 2. Ότι εν τη χειροτονία ταύτη τε και ταις εφεξής εύρηνται πλήρη τα ορθόδοξα και απαραίτητα ορατά τε και αισθητά στοιχεία εγκύρου επισκοπικής χειροτονίας, η τε επίθεσις δηλονότι των χειρών και η επίκλησις του Παναγίου Πνεύματος και η πρόθεσις του μεταδούναι το της Επισκοπικής διακονίας χάρισμα. 3. Ότι οι επιστημονικώς εξετάσαντες το ζήτημα ορθόδοξοι θεολόγοι σχεδόν ομοφώνως εις τα αυτά κατέληξαν συμπεράσματα,  υ π έ ρ  τ ο υ  κ ύ ρ ο υ ς  α π ε φ α ν θ έ ν τ ε ς  τ ω ν  Α γ γ λ ι κ α ι κ ώ ν  χ ε ι ρ ο τ ο ν ι ώ ν. 4. Ότι η εν τη Εκκλησία πράξις ουδεμίαν παρέχει ένδειξιν, ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία έθηκε ποτέ επισήμως εν αμφιβόλω το κύρος των Αγγλικανικών χειροτονιών, κατά τρόπον υποτυπούντα, ότι εν περιπτώσει ενώσεως των Εκκλησιών η αναχειροτονία των Αγγλικανικών κληρικών θεωρείται επιβεβλημένη. 


5. Ότι το γενικόν τούτο πνεύμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας εκπροσωπούντες οι κατά καιρούς Αγιώταται Πατριάρχαι και άλλοι Ιεράρχαι της Ανατολής, γράφοντες προς Αρχιερείς της Αγγλικανικής Εκκλησίας, προσηγόρευον αυτούς ''Σεβασμιωτάτους εν Χριστώ αδελφούς'' αδελφικόν απονέμοντες ασπασμόν, απεφήνατο γνώμιν  
υ π έ ρ  τ ο υ   ε γ κ ύ ρ ο υ   τ η ς  Α γ γ λ ι κ α ν ι κ ή ς  Ι ε ρ ω σ ύ ν η ς  
κρίνασα άμα, όπως η διαγνώμη αύτη της ιεράς Συνόδου της εν Κωνσταντινουπόλει Αγιωτάτης Εκκλησίας, όπως δοθή αυτοίς αφορμή προς του αποφήνασθαι και ταύταις την εαυτών γνώμην, ώστε διά των μερικών διαγνώσεων γνωσθήναι την επί του σοβαρού τούτου ζητήματος πανορθόδοξον αντίληψιν.
 Γράφοντες τοίνυν και τη Υμετέρα λίαν αγαπητή. . . . . . . και τας παρ΄ημών κρατησάσας επί του ζητήματος τούτου σκέψεις ανακινούμενοι ουδόλως αμφιβάλλομεν, ότι και η Υμετέρα . . . . . . μελετώσα μετά της περί Αυτήν αγ. και ι. Συνόδου το ζήτημα τούτο, ευαρεστηθήσεται ανακοινώσασθαι ημίν το πόρισμα της διασκέψεως προς περαιτέρω καλλιέργειαν   
τ ω ν  μ ε τ ά  τ η ς  Α γ γ λ ι κ α ν ι κ ή ς  Ε κ κ λ η σί α ς  ε ν ω τ ι κ ώ ν  σ χ έ σ ε ω ν, 
επί τη χρηστή ελπίδι, ότι ο Ουράνιος της Εκκλησίας Δομήτωρ διά της παναθενουργού αυτού χάριτος αναπληρώσει τα ελλείποντα και οδηγήσει πάντας τους εις αυτόν πιστεύοντες εις επίγνωσιν της αληθείας και  
ε ι ς   τ η ν  π λ ή ρ η  έ ν ω σ ι ν, 
όπως γένηται εξ΄αυτών μία ποίμνη υπό αρχιποιμένα αυτόν τον αληθή ποιμένα των προβάτων, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, ω η δόξα εις τους αιώνας. 
Αμήν.


ΤΩ ΣΕΒΑΣΜ. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΩ ΚΑΝΤΟΥΑΡΙΑΣ


Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε Καντουαρίας και Πρωθιεράρχα πάσης Αγγλίας, εν Χριστώ τω Θεώ λίαν αγαπητέ και περιπόθητε αδελφέ κύριε Ράνδαλλ, την Υμετέραν λίαν αγαπητήν ημίν Σεβασμιώτητα αδελφικώς εν Κυρίω κατασπαζόμενοι, ήδιστα προσαγορεύομεν. Η παρ΄ημίν ιδική  ε π ί  τ η ς  ε ν ώ σ ε ω ς τ ω ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν  επιτροπή έγνω εφελκύσαι την προσοχήν ημών και της περί ημάς Αγίας Συνόδου επί του ζητήματος του κύρους των Αγγλικανικών χειροτονιών από ορθοδόξου απόψεως. Λυσιτελείς γαρ αν είη διά το όλον τ η ς ε ν ώ σ ε ω ς ζ ή τ η μ α γνωσθήναι την επί του σημείου τούτου γνώμην της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. 


Η ουν Ιερά Σύνοδος εξ αφορμής τοιαύτης του ζητήματος τούτου υπό την ημετέραν προεδρείαν επιλαβομένη και εκ πασών αυτού των απόψεων ανακρίνασα, κατέληξεν εις την γνώμην, ότι απέναντι της Ορθοδόξου Εκκλησίας, 
α ι  τ η ς  Α γ γ λ ι κ α ν ι κ ή ς  Ε π ι σ κ ο π ι α ν ή ς  ο μ ο λ ο γ ί α ς   
χ ε ι ρ ο τ ο ν ί α ι  
Ε π ι σ κ ό π ω ν,  Ι ε ρ έ ω ν  κ α ι  δ ι α κ ό ν ω ν 
 έ χ ο υ σ ι  τ ο  α υ τ ό  κ ύ ρ ο ς, 
ό π ε ρ  έ χ ο υ σ ι  κ α ι  ο ι  τ η ς   Ρ ω μ α ι κ ή ς,  
τ η ς  Π α λ α ι ο κ α θ ο λ ι κ ή ς   
κ α ι  τ η ς  Α ρ μ ε ν ι κ ή ς  Ε κ κ κ λ η σ ί α ς,
 άτε δη υφισταμένων πάντων των στοιχείων, άτινα κρίνονται απαραίτητα από ορθοδόξου απόψεως  
π ρ ο ς  α ν α γ ν ώ ρ ι σ ι ν  χ α ρ ί σ μ α τ ο ς  Ι ε ρ ω σ ύ ν η ς   
ε ξ  α π ο σ τ ο λ ι κ ή ς  δ ι α δ ο χ ή ς.  


Και εύδηλον μεν ότι ούτω πρόκειται περί αποφάσεως της όλης Ορθοδόξου Εκκλησίας ανάγκη γαρ και τας λοιπάς Ορθοδόξους Εκκλησίας ομογνώμονας ευρεθήναι της εν Κωνσταντινουπόλει Αγιωτάτης Εκκλησίας. Αλλά και ούτως έχον ουκ έστι δήπου σημασίας άμοιρον το γεγονός, ότι η Σύνοδος μιας και δη της Πρωτοθρόνου των Ορθοδόξων Εκκλησιών του ζητήματος επιλαβομένη κατέληξεν εις την διαγνώμην ταύτην. Διάτοι τούτο και εν χαρά πολλή το πράγμα τη Υμετέρα αγαπητή Σεβασμιότητι, ως Πρωθιεράρχη της όλης Αγγλικανικής Εκκλησίας ανακοινούμεθα, βέβαιοι όντες ότι και η Υμετέρα Σεβασμιότης εξ ίσου ηδέως προς την διαγνώμην ταύτην διατεθήσεται, αναγνωρίζουσα εν αυτή πρόοδον εν τω έργω τω θεοφιλεί   τ η ς  τ ω ν   π  ά ν τ ω ν  ε ν ώ σ ε ω ς. Ο Ουράνιος πατήρ δώη υμίν το αυτό φρονείν διά της χάριτος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, του ευλογητού εις τους αιώνας των αιώνων. 


κβ' Ιουλίου κζ' 


Της Υμετέρας λίαν αγαπητής Σεβασμιώτατος αγαπητός εν Χριστώ αδελφός  και όλος πρόθυμος


Μελέτιος Δ' 


ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

1. Το πλήρες κείμενο της αναγνώρισης των αγγλικανικών χειροτονιών, το οποίο και αναρτούμε, δημοσιεύθηκε στο επίσημο περιοδικό του Οικουμενικού Πατριαρχείου ''Εκκλησιαστική Αλήθεια'', έτος μβ΄, αρ. 32, σελ. 327-328, της 13ης Αυγούστου 1922.

2. Άρθρο του φιλενωτικού αρχιμανδρίτη Ιακώβου Αρχατζικάκη στο περιοδικό ''Νέα Σιών'', τόμος ια΄, σελ. 507-584, Ιουλίου-Αυγούστου 1911, υπό τον τίτλο ''Σχέσεις της Αγγλικανικής μετά της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας''.

3. Σε νεαρή ηλικία ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ο Γ΄, τον πήρε ως προστατευόμενό του και φοίτησε στην Πατριαρχική σχολή της  ΚΠόλεως, από όπου αποφοίτησε το 1819, ως διάκονος. Από μητροπολίτης Ακαρνανίας και Αιτωλίας εξελέχθηκε το 1862 Μητροπολίτης Αθηνών. Κοιμήθηκε το 1873.

4. Βλ. το βιβλίο του Παρθενίου Μ. Ακύλα ''Ο Αρχιεπίσκοπος Σύρου και Τήνου Αλέξανδρος Λυκούργος εν Αγγλία, κατά το έτος 1870'', Αθήνα, 1901.

5. Αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου Διονύσιος Λάτας 1835-1894. Υπήρξε ιδιαίτερα φίλα προσκείμενος προς τους Εβραίους, κι από το 1881 πριν την εκλογή και χειροτονία του άρχισε να δημοσιεύει διάφορες πραγματείες θρησκευτικού πάντα περιεχομένου στην εκκλησιαστική εφημερίδα "Σιών", στην οποία διατελούσε συντάκτης από το 1881 μέχρι το 1889.  

6. Μητροπολίτης Προύσης Δωρόθεος Μαμμέλης (1861-1921). Τον Οκτώβριο του 1918 μετά την παραίτηση του Οικουμενικού Πατριάρχη Γερμανού του Ε΄ εξελέγη τοποτηρητής του Πατριαρχικού Θρόνου. Κοιμήθηκε στο Λονδίνο στις 6 Μαρτίου του 1921. 

7. Βλ. ''ΕΣΠΕΡΙΑ'' του Λονδίνου, έτος ε΄, αρ. 234, σελ. 406 της 25 Ιουνίου 1920.

8. Μητροπολίτης Πατρών Αντώνιος Β. Παράσχης. Διετέλεσε ως Μητροπολίτης από το 1906 ως το 1944. Το 1916 πρωτοστάτησε στο ανάθεμα κατά του Βενιζέλου και εκτοπίστηκε στην Αθήνα έως το 1920. Μετέπειτα αποκαταστάθηκε και επέστρεψε στην μητροπολιτική του περιφέρεια.

9. Περιοδικό ''Ανάπλασις'', αρ. τεύχους 101, σελ. 392, του έτους 1899.

10. Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Αρχατζικάκης +1922. Ήταν κληρικός, θεολόγος και δημοσιογράφος σε πολλά εκκλησιαστικά έντυπα. Φιλενωτικός υπέρ της Ένωσης των Εκκλησιών, σπούδασε στην θεολογική σχολή της Χάγης και αργότερα μετετέθη στην κοινότητα Μπουτζά της Σμύρνης. Το 1922 με την Μικρασιατική Καταστροφή σφαγιάστηκε υπό των Τούρκων μέσα στην εκκλησία, που εκείνη την στιγμή ιερουργούσε.

11. Εφημερίδα του Λονδίνου ''Εσπερία'', έτος α΄, αρ. 47, σελ. 748 της 11 Νοεμβρίου 1916.

12. Συνεχίζεται...


Γιώργος  Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος


ΠΗΓΗ: ''ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ''



ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ













Η ΜΑΣΩΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ!



ΠΗΓΗ: ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΧΑΡΑΜΠΟΥΣ Δ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ: ''Η ΕΒΡΑΙΟΜΑΣΩΝΙΑ ΞΕΣΚΕΠΑΖΕΤΑΙ!'' 

Τό ἐνισχυμένο ἐνδιαφέρον τοῦ Π.Σ.Ε. γιά τίς «σεξουαλικές μειονότητες» (ΛΟΑΤΚΙ - LGBTI)



Αποτέλεσμα εικόνας για (ΛΟΑΤΚΙ - LGBT) Π.Σ.Ε


Ἐνισχυμένος εἶναι καί ὁ ρόλος τῶν «σεξουαλικῶν μειονοτήτων» στή 10η Γενική Συνέλευση τοῦ Π.Σ.Ε., πρᾶγμα πού δέν ἐξένισε ὅσους γνωρίζουν τήν διάπυρη παγκόσμια ἐπίσημη ὑποστήριξη τῶν ΗΠΑ (καί ὄχι μόνον), καί διά στόματος τοῦ Προέδρου Ὀμπάμα, στό δικαίωμα δημόσιας πανηγυρικῆς θριαμβεύσεως τῶν «ἰδιαιτεροτήτων» τῶν LGBTI (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender/Transexual, Intersexed). Εἶναι ἄλλωστε καταφανής ἡ συμμετοχή ἤ ἡ χρηματοδότηση τῶν Ἀμερικανικῶν Πρεσβειῶν στά Gay Prides τοῦ Τέλ Ἀβίβ καί τῶν Ἀθηνῶν, καθώς καί ἡ ἀμερικανική διπλωματική ὑποστήριξη σέ ἀνάλογες διενέξεις στή Σερβία, Ρωσία, κ.ἀ. 
Ἤδη πρό ἑπτά ἐτῶν στό Πόρτο Ἀλέγκρε (Φεβρ. 2006) εἶχαν ἀρχίσει νά δημοσιεύονται φωνές ἀπό διάφορες «ἐκκλησίες-μέλη» πού ζητοῦσαν τήν ὁμοιομορφία τῆς στάσεως τῶν «ἐκκλησιῶν» τοῦ Π.Σ.Ε. ἔναντι τῶν «σεξουαλικῶς διαφοροποιημένων», ὅπως ὁ Ἀρμένιος Καθολικός τῆς Κιλικίας Ἀράμ [36], ἐνῷ ἄλλοι, ὅπως ἡ Κορεάτισσα Δρ Namsoon Kang, ἀντιπρόεδρος τοῦ WOCATI [37], καί ἡ πρεσβυτεριανή Δρ Isabel Apawo Phiri ἀπό τό Μαλάουι [38], ζητοῦσαν τήν παύση τῆς ὁμοφοβίας καί τῶν διακρίσεων βάσει «σεξουαλικοῦ προσανατολισμοῦ»· ὁ προβληματισμός αὐτός πέρασε καί στήν 20η παράγραφο τῆς ἀναφορᾶς τῆς Ἐπιτροπῆς Προγράμματος Κατευθυντηρίων (Report of the Programme Guidelines Committee) τοῦ Πόρτο Ἀλέγκρε καί ἐγκρίθηκε μαζί μέ ὅλη τήν ἀναφορά, ἀπό τήν ὁλομέλεια τῆς 9ης Συνελεύσεως [39]. Ὁ ὅρος “safe space” πού χρησιμοποιήθηκε τό 2006 στήν παράπανω 20η παράγραφο, ἀλλά ἐντάχθηκε καί στίς συζητήσεις στό Πουσάν, δείχνει ὅτι ἡ ἐξέλιξη τοῦ θέματος ἦταν προετοιμασμένη.
Ἡ διαφορά ἔγκειται στό ὅτι, στό μέν Πόρτο Ἀλέγκρε τό θέμα εἶχε τεθεῖ μεταξύ ἄλλων θεμάτων σέ κλειστούς κύκλους συζητήσεων, «πηγαδάκια» ὀργανωμένα ἀπό τήν 9η Συνέλευση (mutirâo βραζιλιανιστί),  διότι ἀναγνωριζόταν ἡ δυσκολία νά ἀντιμετωπισθοῦν τέτοια θέματα ἀπό τήν ὁλομέλεια τῆς Γενικῆς Συνελεύσεως [40]. Στό Πουσάν ὅμως, ὑπῆρξε ὁλόκληρη ὁμάδα ἐργασίας ἀπό ἑκατόν πενῆντα πρόσωπα, συντονιζόμενη ἀπό «(παρ)ἐκκλησιαστικούς» ὀργανισμούς ὅπως τό ICCO  - Kerk in Actie τῆς Ὁλλανδίας καί τό IAM (Inclusive and Affirming Ministries) τῆς Νοτίου Ἀφρικῆς· τό δεύτερο (ἱδρ. 1995) δραστηριοποιεῖται «ὡς καταλύτης ἐντός τῶν mainstream ἐκκλησιῶν πρός πλήρη ἔνταξη τῶν ΛΟΑΤΚΙ ἀνθρώπων» [41].
Τό ἐν λόγῳ «ἐργαστήριο» (“workshop”) συνῆλθε στίς 5 Νοεμβρίου τρ.ἔ. καί δημιούργησε, κατά τόν ἱστοχῶρο τῆς Συνέλευσης στό Πουσάν, ἕναν «ἀσφαλῆ χῶρο» (“a safe space”) γιά τόν διάλογο ἐπί τῆς ἀνθρώπινης σεξουαλικότητας, ὁ ὁποῖος ἐνσωμάτωσε «ἱστορίες πόνου, ἀποκλεισμοῦ καί βίας πού ἀντιμετωπίζουν σεξουαλικές μειονότητες σέ πολλά μέρη τοῦ κόσμου». Ἀρχίζοντας μέ μιά προσευχή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Joris Vercammen τῆς Παλαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ὁλλανδίας τό «ἐργαστήρι» ἐπικαλέσθηκε περιστατικά πού «τονίζουν τήν ἀνάγκη» ἐποικοδομητικῶν συζητήσεων γιά τήν ἀνθρώπινη σεξουαλικότητα παρά τίς διαφωνίες περί τό θέμα ἐντός τῶν ἐκκλησιῶν. Μέλη τοῦ «ἐργαστηρίου» συζήτησαν γιά τό πῶς κοινότητες πίστεως μποροῦν νά γίνουν περιεκτικές σφαῖρες, ὅπου οἱ σεξουαλικές μειονότητες δύνανται ἐξ ἴσου νά μοιραστοῦν τίς ἐμπειρίες τους καί νά συνεισφέρουν πρός τή χριστιανική ἑνότητα. Παρά τίς διαφωνίες πού προβλήθηκαν, συζητήθηκε ἡ ἐπέκταση τῆς κοινῆς βάσεως στίς ἐκκλησιαστικές ἡγεσίες, οἱ ὁποῖες μπορεῖ νά διαπνέονται ἀπό διαφορετικές στάσεις ἔναντι τοῦ σεξουαλικοῦ προσανατολισμοῦ καί τῆς βιβλικῆς ἑρμηνευτικῆς ἐπί τούτου. Μέσῳ τῆς ἀφηγήσεως ἐμπειριῶν ἀπό τό τοπικό, πολιτιστικό καί προσωπικό ὑπόβαθρο, τά μέλη τοῦ ἐργαστηρίου ἀσχολήθηκαν μέ τήν ὁμοφοβία, τήν τρανσφοβία, τίς διακρίσεις, τά ἐγκλήματα μίσους καί τήν πατριαρχία (σημ.: ἐν. ἐν ἀντιθέσει πρός τόν φεμινισμό) [42].
Ἡ συντονίστρια τοῦ «ἐργαστηρίου», ἡ «πάστωρ» Judith Johanna Kotzé, τοῦ προαναφερομένου ΙΑΜ(«Περιεκτικές καί Ἐπιβεβαιωτικές Ἱερωσύνες») ἀναφέρθηκε στή Δήλωση τοῦ Π.Σ.Ε. γιά τήν ἱεραποστολή «Μαζί πρός τή ζωή: Ἱεραποστολή καί εὐαγγελισμός σέ τοπία πού ἀλλάζουν» καί τό συσχέτισε μέ τό θέμα τοῦ ἐργαστηρίου, λέγοντας ὅτι πρόκειται γιά τήν «ἱεραποστολή ἀπό τό περιθώριο» (“mission from the margins”) πού μπορεῖ νά ἐμπνεύσει τήν παραδοχή ὅσων [διώξεων] ὑποφέρουν οἱ σεξουαλικές μειονότητες. Ἡ Johanna Kotzé ἐπικαλέσθηκε τό μήνυμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Desmond Tutu, ὁ ὁποῖος διήγειρε τήν «προσοχή στό θέμα τῆς ὁμοφοβικῆς βίας στή 10η Συνέλευση τοῦ Π.Σ.Ε.»· ἡ Johanna Kotzé σημείωσε ἀκόμη· «Ὡς σεξουαλικές μειονότητες, ζοῦμε στό περιθώριο. Ἄν χρησιμοποιηθοῦμε καί εἰσακουσθοῦμε, μποροῦμε νά ἐπιδείξουμε πόσο πολλή δυναμική εἶναι θαμμένη πίσω ἀπό τόν ἀποκλεισμό· δυναμική πού μπορεῖ νά συνεισφέρει στήν ἀναζήτηση τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας, δικαιοσύνης καί εἰρήνης» [43].  
Ἡ εἴδηση αὐτή, τῆς ἀπό τό Π.Σ.Ε. ἐπισημοποιήσεως τῶν δικαιωμάτων καί τῆς προσπάθειας ὑπερβάσεως τῶν «καταπιέσεων» κατά τῶν ΛΟΑΤΚΙ (λεσβιακῶν, ὁμοφυλοφιλικῶν, ἀμφισεξουαλικῶν, τρανσεξουαλικῶν, queer, intersexed), πανηγυρίζεται μεταξύ ἄλλων καί ἀπό τόν ΛΟΑΤ ἱστοχῶρο “GayStarNews”, μέ τίτλο «Τό Παγκόσμιο Συμβούλιο τῶν Ἐκκλησιῶν εἰσακούει στήν ἔκκληση γιά ἀνεκτικότητα ἔναντι τῶν ΛΟΑΤΚΙ» ὑποσημειώνοντας ὅτι «Ἡ 10η Συνέλευση τοῦ Π.Σ.Ε. στό Πουσάν τῆς Νοτίου Κορέας ἔχει κλείσει, μέ μιά ἐπίκληση γιά μή διάκριση καί γιά ἐνσωμάτωση τῶν ΛΟΑΤΚΙ» [44].
Ὁ ἱστοχῶρος GayStarNews, τονίζει ὅτι αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἀποδοχή εἶναι ἡ πρώτη ἐκ μέρους τοῦ Π.Σ.Ε.:«Ἡ παγκόσμια συνάντηση μιᾶς ἀπό τίς μεγαλύτερες στόν κόσμο ὁμαδοποιήσεις μή Καθολικῶν χριστιανικῶν ἐκκλησιῶν ἔχει κλείσει μέ μιά προσευχή γιά πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν, γιά τήν ἐνσωμάτωση τῶν ΛΟΑΤΚΙ» [45].
Ὁ ἱστοχῶρος, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται καί στίς θέσεις τῆς Johanna Kotzé,  ἑστιάζει ἰδιαιτέρως στήν καταληκτήρια προσευχή τοῦ π. Michael Lapsley, τοῦ Ἰνστιτούτου γιά τήν Ἴαση τῶν Μνημῶν (Institute for Healing of Memories), τοῦ Κέηπ Τάουν τῆς Νοτίου Ἀφρικῆς. Ὁ Lapsley ζήτησε συγγνώμη γιά τήν παρελθοντική ἀντιμετώπιση τῶν LOATKI ἀπό τούς Χριστιανούς καί ἐξέφρασε τήν ἐλπίδα ὅτι καί ἄλλοι χριστιανοί ἡγέτες θά κάνουν στό μέλλον τό ἴδιο. Στήν προσευχή του, ὁ Lapsley εἶπε «Σέ εὐχαριστοῦμε, Πανάγιε, πού μᾶς ὑπενθύμισες “νά ἐκτιμοῦμε τούς συνανθρώπους μας, χωρίς ἐξαίρεση, στήν πλήρη ἀξιοπρέπεια καί ἁγιότητα τῆς προσωπικότητάς τους”. Τά τελευταῖα λίγα χρόνια πολλοί ἀπό τίς κοινότητες τῶν πιστῶν μας, τό ἴδιο καί ἀπό τή δική μου [κοινότητα], ἔχουμε διασπασθεῖ γιά θέματα τῆς σεξουαλικότητας καί συγκεκριμένα σέ ἀναφορά μέ πρόσωπα πού ἀγαποῦν ἀπό τό ἴδιο φύλο, χωρίς νά ἀναφέρουμε τή γκάμμα τῶν ἄλλων σεξουαλικῶν μειονοτήτων. Μερικοί θά ποῦν ὅτι αὐτό εἶναι δευτερεῦον ἔναντι τοῦ πολέμου καί τῆς φτώχειας. Αὐτό εἶναι ἀλήθεια ἄν ἑστιάσουμε στό σέξ, καί ἄν προσποιηθοῦμε ὅτι δέν βλέπουμε τούς “ἐλέφαντες στό δωμάτιο”. Ἄν ὅμως αὐτό εἶναι ἕνα θέμα μέ ἐπίδραση σέ ἕνα μίνιμουμ τοῦ 1%, ἄν ὄχι 4 ἤ 5%, ὅσων ζοῦν στόν πλανήτη, σύμφωνα μέ τίς πιό συντηρητικές ἐκτιμήσεις, μπορεῖ στ΄ ἀλήθεια νά εἶναι δευτερεῦον; Σήμερα θέλω νά πῶ ὡς χριστιανός, ὡς ἱερέας, σέ ὅλη τήν κοινότητα τῶν ΛΟΑΤΚΙ, ὅτι εἶμαι βαθιά λυπημένος γιά τό ρόλο μας ὡς θρησκευτικῶν ἀνθρώπων, γιά τόν πόνο πού ἔχετε βιώσει διά τῶν γενεῶν. Ἔχω ἕνα ὄνειρο, ὅτι στή διάρκεια τῆς ζωῆς μου, θά ἀκούσω ὅλους τούς ἡγέτες ὅλων τῶν μεγάλων παραδόσεών μας τῆς πίστης, νά ζητοῦν τήν ἴδια συγγνώμη» [46].
Νά ὑποθέσουμε ὅτι στήν 11η Γενική Συνέλευση, σέ περίπου ἑπτά ἔτη, θά δοῦμε τέτοιες δηλώσεις νά υἱοθετοῦνται καί ἀπό τήν ὁλομέλεια, καί ὄχι μόνο ἀπό τά περιφερειακά «workshops»;

Σημειώσεις

36. ARAM I, CATHOLICOS OF CILICIA, «Report of the Moderator», στό God, in your Grace ... ; Official Report, ἔνθ’ ἀνωτ., σελ. 118· « It means addressing issues related to bio-ethics, bio-technology, human sexuality and other areas of ethics and morality. The ecumenical debate has taught us that the church’s being and unity are intimately related to ethics. The churches can no longer ignore these issues in intra-church and inter-church relations. Through pastoral and contextual approaches a common ground must be sought. Such an engagement will greatly help the churches avoid tensions and divisions.»
37. NAMSOON KANG, « “God in Your Grace, Transform our Churches”»,  αὐτόθι, σελ. 93: «Now it is time for the churches to institutionally repent for the complicity of churches in various forms of injustice and violence, to repent for misogyny, to repent for capitalistic teaching and practice of the gospel, to repent for religious expansionism and superiority over other faiths, to repent for hierarchical clericalism, to repent for homophobia and bigotry».
38. ISABEL APAWO PHIRI, « “Called to be the One Church”: The Future of Ecumenism; A Protestant Voice», αὐτόθι, σελ. 165· «The document “Called to be the One Church” has reminded us that the Church is a communion of believers. In practice, the marginalization of people on the basis of gender, race, ethnicity, sexual orientation, age and ability undermines and challenges what we have been given by God». Ἐπίσης, τῆς ἰδίας παρά τῇ LUIS N. RIVERA-PAGǍN, «Porto Alegre 2066: A Polycentric World Christianity», αὐτόθι, σελ. 35· «If indeed we believe that God is calling us to unity we need to show it in action through recognition of ordained ministers (of all races, gender, age, ability and sexual orientation) of other churches at our holy communion table;».
39.   Report of the Programme Guidelines Committee, αὐτόθι, σελ. 267· «20. Ecumenical formation also includes the role of the WCC in creating “safe spaces” for cross-cultural and cross-theological encounter so as to engage in honest encounter around issues that divide our churches and our communities, in particular, to continue the dialogue on issues such as family life and human sexuality».
40.   LUIS N. RIVERA-PAGǍN, ἔνθ’ ἀνωτ., σελ. 27ἑ. · «The mutirâo took many forms - round tables, workshops, seminars, dramatic presentations, films and dances [...] It was an opportunity for countless significant exchanges, dialogues and artistic events and created a space for the discussion of themes - the ordination of women, homosexuality, inclusive theological language - that would have proven more divisively controversial and sensitive if raised in the official assembly sessions. The reaction of most participants was very positive. Although it is difficult to evaluate all that happened as part of the mutirâo, many of the organizational difficulties of the Padares at the Harare assembly were overcome. Yet the desire to turn those reflections into significant contributions in the assembly decision-making process proved difficult».
41.   https://www.facebook.com/pages/Inclusive-Affirming-Ministries-IAM/43925344419
42.   Workshop in Busan addresses discrimination against sexual minorities
http://wcc2013.info/en/news-media/all-news/workshop-in-busan-addresses-discrimination-against-sexual-minorities
43.   Αὐτόθι· «As sexual minorities, we live on the margins. If we are engaged and listened to, we can show how much potential is buried behind the exclusion: potential which can contribute to the search for human dignity, justice and peace».
44.  World Council of Churches Assembly hears plea for LGBTI «Τhe World Council of Churches’ 10th Assembly in Busan, South Korea, has closed with an appeal for LGBTI non-discrimination and inclusion».
http://www.gaystarnews.com/article/world-council-churches-assembly-hears-plea-lgbti-tolerance141113
45.   Αὐτόθι, «The global meeting of one of the world’s largest groupings of non-Catholic Christian churches has closed with a prayer for LGBTI inclusion in a first for the World Council of Churches».
46.   Αὐτόθι, « hank you, Your Holiness, for reminding us "to regard our fellow human beings, without exception, in the full dignity and holiness of their personhood. In the last few years many of our faith communities, not least my own, have torn ourselves apart over issues of sexuality and in particular in relation to same gender loving persons, not to mention the gamut of other sexual minorities. Some would say this is a sideshow in the face of war and poverty. Τhat is true if we focus on sex and blind ourselves to the elephants in the room. But if this is a matter that affects, according to the most conservative estimates a minimum of 1% if not 4 or 5% of people living on the planet, can it really be a sideshow? Today I want to say as a Christian, as a priest, to all the LGBTI community, I am deeply sorry for our part as religious people, in the pain you have experienced across the ages. I have a dream that in my lifetime, I will hear all the leaders of all our great faith traditions making the same apology».