Βλέπουμε και ερευνούμε τις διάφορες απόψεις που κυκλοφορούν για το ζήτημα του ιού. Το μείζων ερώτημα που προκύπτει είναι ότι το ζήτημα αφορά δικτατορικά - νεοεποχίτικα σχέδια ή όχι; Είναι ζήτημα που φέρει και τις συνέπειες (όπως την εποχή του Θουκυδίδη) δεισιδαιμονίας, κοινωνικής υστερίας και παράκρουσης ή όχι; Το σίγουρο είναι ότι την απάντηση θα την δείξει ο χρόνος εφόσον είναι πασιφανές ότι δεν υπάρχει πνευματική κατάστασις και αυτό διαφαίνεται από την ποικιλία των απόψεων, και μάλιστα των εκκλησιαστικών ταγών. Η σύγχυσις είναι φανερή!
Διαβάζουμε ότι στον λοιμό της Αθήνας (430):
«Μέσα στη δυστυχία τους θυμήθηκαν, όπως ήταν φυσικό, και τον εξής στίχο που παλαιότερα ψαλλόταν, όταν έλεγαν οι γεροντότεροι “Θα ’ρθει πόλεμος Δωρικός και μαζί μ’ αυτόν λοιμός”. Πάνω στο θέμα αυτό ξέσπασε φιλονεικία ότι στον στίχο αυτό οι παλαιοί δεν μιλούσαν για λοιμό, αλλά για λιμό. Επικράτησε, ωστόσο, στη δεδομένη περίσταση η εκδοχή ότι ο στίχος μιλούσε για λοιμό, γιατί η μνήμη των ανθρώπων προσαρμόζεται στα παθήματά τους. Και νομίζω ότι, αν κάποτε στο μέλλον γίνει άλλος Δωρικός πόλεμος, και τότε συμβεί λιμός, έτσι θα ψάλλουν φυσικά τον στίχο. Και τότε θυμήθηκαν κι ένα χρησμό που δόθηκε στους Λακεδαιμόνιους όταν είχαν ρωτήσει τον Απόλλωνα (των Δελφών) αν έπρεπε να πολεμήσουν και τους απάντησε ότι θα νικήσουν, αν πολεμήσουν με όλες τις δυνάμεις τους, και ότι κι εκείνος θα βοηθήσει. Συμπέραιναν, λοιπόν, (οι Αθηναίοι) ότι αυτά που τους συνέβαιναν ήταν σύμφωνα με τον χρησμό, αφού, εξάλλου, η νόσος είχε ενσκήψει αμέσως μόλις εισέβαλαν οι Πελοποννήσιοι (στην Αττική)».
Έτσι αντιμετωπίζει ο Θουκυδίδης, στη σχετική του μελέτη, το φαινόμενο του μεγάλου λοιμού της Αθήνας κατά την έναρξη της σύρραξης με τους Πελοποννησίους. Με τη συστηματική σκέψη του ιστορικού που αναγνωρίζει ότι βασική παράμετρος στη φρικτή υπόθεση των πολέμων είναι η αγωνία των πολιορκημένων πόλεων οι οποίες, την ίδια στιγμή που έχουν να αντιμετωπίσουν την απειλή των εξωτερικών επιθέσεων, γίνονται, εκ των πραγμάτων, περισσότερο ευάλωτες σε ενδημικά καταστροφικά φαινόμενα, σαν τις αρρώστιες. Με την επιστημονική σκέψη του κλινικού γιατρού, που παρατηρεί τα εμπειρικά δεδομένα, καταγράφει τη συμπτωματολογία, μελετά τις συνθήκες εξάπλωσης μιας νόσου, ερευνά τις αντιστάσεις της και αναζητεί τα σημεία υποχώρησής της. Με τον ορθολογισμό του πολιτικού διανοητή, τέλος, που βλέπει ότι οι πανδημίες έχουν ανυπολόγιστης σημασίας ηθικές και κοινωνικές επιπτώσεις: αναλγησία απέναντι στις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες, γενίκευση των φαινομένων δεισιδαιμονίας, εξάπλωση της κοινωνικής υστερίας και παράκρουσης.
Κι έτσι, με την πραγματεία του αυτή –και ειδικά με την ειρωνική του κατακλείδα σχετικά με το πόσο αφελώς επιδιώκουν συνήθως οι άνθρωποι, σε περιόδους κρίσης, κάθε λογής “χρησμούς” και πώς ερμηνεύουν τη λεγόμενη “θεϊκή βούληση”– ο Θουκυδίδης απομακρύνεται πλήρως από την προηγούμενη μαγικο-θρησκευτική σκέψη. Εκείνην που αντιμετώπιζε τις νόσους ως εκδηλώσεις ενός τιμωρητικού θεϊκού παράγοντα και που γνωστό της παράδειγμα βρίσκουμε στην Α ραψωδία της Ιλιάδας, όπου ένας λοιμός στο στρατόπεδο των Αχαιών, οφείλεται στα εκδικητικά βέλη του Απόλλωνα Σμινθέως (Απόλλωνα των Ποντικιών), προκειμένου να πληρώσει ο Αγαμέμνονας για την αλαζονεία του.
Βέβαια οι ναοί δεν είχαν κλείσει την εποχή του Θουκυδίδη, και αυτό φαίνεται από το εξής:
«Ό,τι αφορά εξ άλλου τας προς τους θεούς παρακλήσεις ή τας προς τα μαντεία επικλήσεις και τα τοιαύτα».
«ο υπόλοιπος λαός, κρατώντας ικετευτικά στεφάνια, στέκει στις αγορές, γύρω από της Αθηνάς Παλλάδας τους δύο ναούς και τον μαντικό βωμό του Ισμηνού. Κι η πόλη, όπως βλέπεις, ανυπέρβλητα ήδη κλυδωνίζεται και να σηκώσει κεφάλι δεν μπορεί από τα βάθη τρικυμίας φονικής, καθώς σαπίζουν πρόωρα οι καρποί της γης, ψοφούν τα κοπάδια των βοδιών, κι οι τοκετοί των γυναικών αποβαίνουν άκαρποι∙ και μέσα σ’ όλα αυτά, ο φλογοφόρος θεός,ενσκήπτοντας, η μισητή πανούκλα, αφανίζει την πόλη, απ’ τον οποίο ρημάζει ο οίκος του Κάδμου∙ κι ο μαύρος Άδης πλουτίζει από στεναγμούς και θρήνους».
ούτε απαγορεύτηκε το ''καθήκον τιμής'':
«Η τελευταία αυτή τύχη επεφυλάσσετο ιδίως εις τους οπωσδήποτε αντιποιουμένους ευγένειαν αισθημάτων, διότι, θεωρούντες τούτο καθήκον τιμής, επεσκέπτοντο τους φίλους των, αψηφούντες τον προσωπικόν κίνδυνον»
και πόσο μάλλον σε μία τόσο δύσκολη ασθένεια όπου:
«τα όρνεα και τα τετράποδα, όσα τρώγουν τα ανθρώπινα πτώματα, μολονότι πολλοί νεκροί έμεναν άταφοι, ή δεν έπλησίαζαν αυτούς, ή αν έτρωγαν από τα πτώματα, εψοφούσαν».
Βλέπουμε στην εποχή του και διάφορες θεωρίες οι οποίες φυσικά δεν ήταν ορθές:
«ελέχθη από αυτούς ότι οι Πελοποννήσιοι είχαν ρίψει δηλητήριον εις τας δεξαμενάς, διότι κρήναι δεν υπήρχαν ακόμη εκεί».
και:
«Μερικοί μάλιστα κατά την διάρκειαν της δυστυχίας ενθυμήθησαν, όπως ητο φυσικόν, τον επόμενον στίχον, περί του οποίου οι πρεσβύτεροι απ' αυτούς εβεβαίωναν, ότι εψάλλετο εις παλαιοτέραν εποχήν: "θα έλθη δωρικός πόλεμος και λοιμός μαζί μ' αυτόν". Είναι αληθές ότι αντέτειναν μερικοί ότι ο παλαιός στίχος ωμιλούσε περί λιμού και όχι λοιμού, αλλ' επί του παρόντος επεκράτησε φυσικά η γνώμη ότι η λέξις, της οποίας είχε γίνη χρήσις εις το άσμα, ήτο λοιμός, καθόσον οι άνθρωποι εμνημόνευαν τον στίχον σύμφωνα με τα παθήματά των. Αλλ' εάν ποτέ επέλθη άλλος δωρικός πόλεμος μετά τον σημερινόν, και συμπέση να επέλθη λιμός, μου φαίνεται πιθανόν ότι τον στίχον θα ψάλλουν με την λέξιν αυτήν».
«Μερικοί μάλιστα κατά την διάρκειαν της δυστυχίας ενθυμήθησαν, όπως ητο φυσικόν, τον επόμενον στίχον, περί του οποίου οι πρεσβύτεροι απ' αυτούς εβεβαίωναν, ότι εψάλλετο εις παλαιοτέραν εποχήν: "θα έλθη δωρικός πόλεμος και λοιμός μαζί μ' αυτόν". Είναι αληθές ότι αντέτειναν μερικοί ότι ο παλαιός στίχος ωμιλούσε περί λιμού και όχι λοιμού, αλλ' επί του παρόντος επεκράτησε φυσικά η γνώμη ότι η λέξις, της οποίας είχε γίνη χρήσις εις το άσμα, ήτο λοιμός, καθόσον οι άνθρωποι εμνημόνευαν τον στίχον σύμφωνα με τα παθήματά των. Αλλ' εάν ποτέ επέλθη άλλος δωρικός πόλεμος μετά τον σημερινόν, και συμπέση να επέλθη λιμός, μου φαίνεται πιθανόν ότι τον στίχον θα ψάλλουν με την λέξιν αυτήν».
Επίσης αναγνώσαμε ότι:
«Είναι τυχαίο πως όσοι ιερωμένοι πήραν υπερβαλόντος μέτρα προστασία τους και μέσα στους Ιερούς Ναούς , προσβλήθηκαν;»
Δυστυχώς αυτή η θεωρία δεν ισχύει διότι εμείς γνωρίζουμε και ανθρώπους που προσβλήθηκαν μη τηρώντας τα μέτρα....
«Είναι τυχαίο πως όσοι ιερωμένοι πήραν υπερβαλόντος μέτρα προστασία τους και μέσα στους Ιερούς Ναούς , προσβλήθηκαν;»
Δυστυχώς αυτή η θεωρία δεν ισχύει διότι εμείς γνωρίζουμε και ανθρώπους που προσβλήθηκαν μη τηρώντας τα μέτρα....
Άλλη θεωρία που καταρρίφθηκε ήταν η κάτωθι:
«Αν κάνεις σε ιδιωτικό ιατρείο το τεστ, θα σε δείξει αρνητικό»
να όμως που γνωρίζουμε ανθρώπους που τους έδειξε θετικούς...
Για να μην σας κουράζουμε, οι θεωρίες είναι τόσο πολλές που δεν φτάνουν δεκάδες άρθρα για να τις δείξουμε. Οπότε το ζήτημα θέλει πάρα πολύ προσοχή προσέχοντας τις ''αποφάνσεις'' μας. Ο χρόνος είναι ο καλύτερος ''ιατρός'' για οποιοδήποτε ζήτημα.
Όχι λοιπόν βιασύνη, ανοικτοί οφθαλμοί και ώτα, προσοχή και προσευχή......
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου