Είναι αναντίρρητο το γεγονός ότι για τους γονείς της Θεοτόκου καί γιά τή γέννησή Της δέν μας αναφέρουν τίποτε οί ιεροί Εύαγγελιστές. Καί κατά μία άποψη αυτό συνέβη, διότι οί ίεροί Εύαγγελιστές ήσαν απασχολημένοι καί απορροφημένοι άπό τό θαυμαστό γεγονός τής σαρκώσεως του Σωτήρα. Ώς έκ τούτου δέν θεώρησαν απαραίτητο νά εξιστορήσουν τά τής γεννήσεως τής Παρθένου Μαρίας.
Οί πληροφορί
ες πού έχομε γιά τήν καταγωγή τής Παναγίας μας ανάγονται στους αποστολικούς χρόνους. Κύκλοι Ίουδαϊκοί καί χριστιανικοί μας διέσωσαν μερικά σχετικά στοιχεία, τά όποία μάλιστα προέρχονται άπό πρόσωπα του άμεσου περιβάλλοντος τής Παναγίας. Ή άξιοπιστία τών προσώπων αυτών υπογραμμίζεται άπό τή διαπίστωση ότι αυτά έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στό ανεπανάληπτο γεγονός τής Γεννήσεως Κυρίου Ίησού Χριστού. Τά πρόσωπα, λοιπόν, αυτά διατήρησαν διά ζώσης τά αναφερόμενα στη Θεομήτορα.
Εκτός όμως άπό τήν παραπάνω πηγή γιά τήν καταγωγή τής Θεοτόκου, έχουμε καί τά Απόκρυφα-έκκλησιαστικού, δηλαδή, καί άντιαιρετικού χαρακτήρα βιβλία- όπως είναι τό Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου.
Σ' αυτό τό απόκρυφο βιβλίο περιεσώθηκαν καί γνήσια στοιχεία τής αρχέγονης παράδοσης, τά όποία συνιστούν αύτή τήν ίδια τήν εκκλησιαστική συνείδηση.
Και έξιστορεί μέν λεπτομερώς τό Πρωτευαγγέλιο του Ίακώβου τά τής γεννήσεως τής Θεοτόκου, παρέχει δέ καί στοιχεία γιά τήν παιδική καί νεανική ηλικία Της.
Βέβαια, άν καί οί μεγάλοι Εκκλησιαστικοί Πατέρες καί διδάσκαλοι του Δ' καί Ε' αίώνα υποστηρίζουν σαφώς καίσυνιστούν τήν επαγρύπνηση σχετικά μέ τους απόκρυφους καινοδιαθηκικούς συγγραφείς, καί τήν επιφύλαξη γιά όσα διαδίδονται στά συγγράμματά τους, όμως ή εκκλησιαστική συνείδηση σεβάσθηκε τά στοιχεία γιά τή Μητέρα του Ίησού, πού προέρχονταν άπό τό Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου. Διότι θεωρήθηκαν τά γραφόμενα-κατά τόν πυρήνα τους-γνήσια.(Θρησκευτική, Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, 8ος τόμος, σελ. 649-650).
Άπό τό Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου αντλούμε τήν είδηση σχετικά μέ τήν εργασία του Ιωακείμ καί τήν ασθένεια τής στειρώσεως τής Άννας. Αξίζει όμως νά προσεγγίσουμε τους γονείς τής θεόπαιδος Μαριάμ.
Είναι άξιο ιδιαίτερης μελέτης καί πολύ βοηθητικό τό κείμενο του ιερού Δαμασκηνού πού κάνει λόγο γιά τους γονείς τής Μαρίας. Καί αυτό, διότι εκεί άκτινοβολεί ή αρετή του αγίου αύτού ανδρογύνου, του Ιωακείμ καί τής Άννας. Καί ό μέν Ιωακείμ φαίνεται ότι ήταν όχι απλώς κύριος τών λόγων καί τών πράξεων του, άλλα κυρίως καί προπαντός, εγκρατής καί κυρίαρχος τών λογισμών του, τους οποίους έτρεφε καί καλλιεργούσε μέ τόν ιερό νόμο του Θεού. Σημειώνει χαρακτηριστικά ό ιερός Δαμασκηνός:
"Γεννήθηκε (ή Μαρία) άπό τόν Ιωακείμ καί τήν 'Άννα. Ό Ίωακείμ ώς ποιμένας προβάτων έβοσκε καί οδηγούσε τους λογισμούς του όπου ήθελε καί τους εξουσίαζε περισσότερο. άπ' ό,τι ο ποιμένας τά πρόβατα, διότι τόν έποίμαινε ό Θεός ώς πρόβατο καί δέν του έλειπε κανένα άγαθό(....). Ό Ιωακείμ συνήθιζε νά βόσκει τους λογισμούς του στό "χλοερό λιβάδι", ένώ ζούσε στή θεωρία του λόγου του Θεού καί εύφραινόταν "μέ τό ύδωρ αναπαύσεως", πού είναι ή θεία Χάρη, ένώ απέσυρε τή σκέψη του άπό τά μάταια, καί τήν οδηγούσε "είς δρόμους δικάιοσύνης".
'Αλλά καί τής συζύγου του ΄Αννας ή αρετή βρισκόταν στό αυτό ύψος μέ τήν αρετή του Ιωακείμ, εφόσον συναγωνιζόταν μαζί του στίς προσευχές, μέ καθαρό εσωτερικό κόσμο.
Καί ήταν ή αρετή του αγίου αύτού ανδρογύνου πού έκανε εύΐλατο τό Θεό καί έλυσε τά δεσμά τής στειρώσεως τής ΄Αννης. ΄Αγγελος τους ανακοινώνει τή σύλληψη. Ό δέ καρπός τών προσευχών τους ~ή Μαριάμ- θά είναι στό έξης ή άφραστη χαρά τους. Γράφει σχετικά ό άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός:
"Ή ΄Αννα πάλι, πού τό όνομά της σημαίνει "Χάρη", ήταν όμοια μέ τόν άνδρα της στό χαρακτήρα, καί όχι απλώς γυναίκα του. Πλούσια, προικισμένη μέ αρετές, γιά κάποιο άγνωστό λόγο είχε τήν αρρώστια τής στειρώσεως (....). Υστερα ό αγαθός Θεός βλέποντας μέ συμπόνια άμετρη τό πλάσμα τών χειρών Του καί θέλοντας νά τό σώσει, λύνει τήν άκαρπία τής Χάριτος, δηλαδή τής ΄Αννας, πού είχε δώσει τή σκέψη της σ' Αυτόν. Γέννησε έτσι μιά κόρη, πού όμοιά Της ποτέ δέν είχε γεννηθεί, ούτε θά ξαναγεννηθεί Ή άπελευθέρωση απο την ακαρπία φανέρωνε με σαφήνεια οτι η στειρότητα του κόσμου σέ αγαθά θά λυθεί καί θά γεννηθεί ό καρπός τής άφραστης μακαριότητας.
Γι' αυτό ή Θεοτόκος γεννάται άπό υπόσχεση:"Αγγελος δίδει τό μήνυμα γιά τή σύλληψη Αυτής πού θά γεννηθεί, αφού έπρεπε Εκείνη, πού θά γινόταν μητέρα κατά σάρκα του μοναδικού καί αληθινού καί τελείου Θεού, νά μή φανεί κατώτερη ή δεύτερη καί σ' αύτό". (Έλλ. Πατρολογία, τόμος 96, 708, έκδ.Κ.Ε. Π.Ε. Αθήναι 1989).
Ή εξήγηση δίδεται πολύ ωραία άπό τόν Επιφάνιο Κύπρου, πώς δηλαδή υπηρέτησαν στην πραγματοποίηση τής θείας βουλής καί τά τρία πρόσωπα τής αγίας οίκογένειας τής θεόπαιδος Μαρίας. Μέ τήν αγία ζωή τους καί τήν αταλάντευτη προσευχή ετοίμασαν τόν έμψυχο θρόνο του Παμβασιλεα Χριστού, τή Θεοτόκο. Αναφέρει συγκεκριμένα:
"Ό Ιωακείμ δέ καί ή "Αννα καί ή Μαρία, οί τρείς υπηρέτησαν καθαρά τήν Αγία Τριάδα. Διότι ή λέξη Ιωακείμ ερμηνεύεται "ετοιμασία Κυρίου". Διότι άπό αυτόν έγινε ναός Κυρίου ή Παρθένος. Ή "Αννα δέ πάλι ερμηνεύεται "Χάρη". Διότι ό Ίωακείμ καί ή "Αννα έλαβαν χάρη, γιά νά καρποφορήσουν ~ώς αποτέλεσμα προσευχής- καί απέκτησαν τήν Αγία Παρθένο. Διότι ό Ιωακείμ προσευχόταν, στό βουνό καί ή ΄Αννα στον παράδεισό της. Άφού δέ έμεινε σέ ενδιαφέρουσα κατάσταση, γέννησε ουρανό καί θρόνο Χερουβικό, τήν αγία Κόρη Μαρία'' (Έπιφ. Κύπρου:Έλλ. Πατρολογία Ρ.G.43, 448-449, εκδ. Κ.Ε.Π.Ε. Αθήναι 1989).
Έπί πλέον έπαυσαν νά φέρουν τό όνειδος τής άτεκνίας, όπως πανηγυρικά ψάλλομε στό κοντάκιο τής γιορτής του Γενεσίου τής Θεοτόκου: " Ιωακείμ καί ΄Αννα όνειδισμού άτεκνίας καί Αδάμ καί Εύα εκ της φθοράς του θανάτου ηλευθερώθησαν, ΄Αχραντε, έν τη αγία γεννήσει σου· αυτήν εορτάζει καί ό λαός σου ενοχής τών πταισμάτων λυτρωθείς έν τω κράζειν σοί· ή στείρα τίκτει τήν Θεοτόκον καί τροφόν τής ζωής ημών" .
Στό ίδιόμελο του Εσπερινού του Γενεσίου τής Θεοτόκου ό ίερός υμνωδός έξοχα εγκωμιάζει τό γεγονός τής γεννήσεως τής Παναγίας. Διότι άπό Αυτήν ~έκ Πνεύματος Αγίου- θά πάρει σάρκα καί οστά ό Υιός καί Λόγος του Θεού γιά τή σωτηρία του ανθρώπινου γένους. Καί διακηρύττει ό υμνωδός:
"Σήμερα είναι τά προοίμια της παγκοσμίας χαράς· σήμερα έπνευσαν αύρες ώς προάγγελοι τής σωτηρίας· ή στείρωση τής φύσεως μας έχει διαλυθεί· διότι ή στείρα αναδεικνύεται μητέρα εκείνης, ή οποία παρέμεινε μετά τόν τόκο του Πλαστού Παρθένος, άπό τήν οποία Παρθένο τό "άλλότριον" προσλαμβάνει ό κατά φύση Θεός καί σ' εκείνους, πού πλανήθηκαν άπό τή σάρκα (τήν αμαρτία), απεργάζεται τή σωτηρία τους ο Χριστός, ό Όποίος είναι ό φιλάνθρωπος καί λυτρωτής τών ψυχών μας".
Καί πάλι πόσο ωραία θά ζωγραφίσει ό μελωδικός άγιος Ίωάννης ό Δαμασκηνός μέ τόν εγκωμιαστικό λόγο του τή γέννηση καί καταγωγή της θεομήτορος, αλλά και αυτούς τους γονείς Της, οί όποίοι αξιώθηκαν τέτοιου γόνου. Παρομοιάζει τή Θεοτόκο μέ άμπελο, άπ' όπου έκχύνεται θεϊκό νέκταρ. πού ζωογονεί τούς ανθρώπους. Υπονοείται δηλαδή ή λυτρωτική θυσία του Υιού τής Παρθένου. Μέ αυτό τόν τρόπο ή ελπίδα τής σωτηρίας τών ανθρώπων φωτίζει καί γλυκαίνει τά χώματα στον ορίζοντα του κόσμου. Γράφει συγκεκριμένα ό ίερός Δαμασκηνός:
"΄Αμπελος καλοκλήματος φύτρωσε άπό τήν "Αννα, καί γλυκύτατο τσαμπί σταφυλιού άνθισε, νέκταρ θεϊκό, γιά νά γίνουν οί χωματένιοι άνθρωποι στους αίώνες αθάνατοι. Ό Ιωακείμ καί ή ΄Αννα έδωσαν καρπό αρετής καί θέρισαν καρπό ζωής. Φωτίσθηκαν μέ τό φώς τής γνώσεως καί έψαξαν νά βρουν τόν Κύριο, καί ήλθε σ' αυτούς καρπός αρετής. Ας θαρρέψει ή γή και άς χαρείτε παιδιά της Σιών, γιά τόν Κύριό σας καί Θεό σας, διότι βλάστησε ή έρημος. Η στείρα καρποφόρησε. Ό Ίωακείμ καί ή "Αννα ώς μυστικές κορυφές βουνών στάλαξαν γλυκασμό. Εύφραίνου ΄Αννα μακαριστή, διότι γέννησες κόρη. Διότι ή κόρη αυτή θά γίνει ή μητέρα του Θεού, ή πύλη του φωτός, πηγή τής ζωής καί θά εξαφανίσει τό έγκλημα τής γυναίκας'' (Ίω. Δαμάσκηνου: Έλλ. Πατρολογία Ρ.G.96, 672 έκδ. Κ.Ε.Π.Ε. Αθήναι 1989).
Οί πληροφορί
ες πού έχομε γιά τήν καταγωγή τής Παναγίας μας ανάγονται στους αποστολικούς χρόνους. Κύκλοι Ίουδαϊκοί καί χριστιανικοί μας διέσωσαν μερικά σχετικά στοιχεία, τά όποία μάλιστα προέρχονται άπό πρόσωπα του άμεσου περιβάλλοντος τής Παναγίας. Ή άξιοπιστία τών προσώπων αυτών υπογραμμίζεται άπό τή διαπίστωση ότι αυτά έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στό ανεπανάληπτο γεγονός τής Γεννήσεως Κυρίου Ίησού Χριστού. Τά πρόσωπα, λοιπόν, αυτά διατήρησαν διά ζώσης τά αναφερόμενα στη Θεομήτορα.Εκτός όμως άπό τήν παραπάνω πηγή γιά τήν καταγωγή τής Θεοτόκου, έχουμε καί τά Απόκρυφα-έκκλησιαστικού, δηλαδή, καί άντιαιρετικού χαρακτήρα βιβλία- όπως είναι τό Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου.
Σ' αυτό τό απόκρυφο βιβλίο περιεσώθηκαν καί γνήσια στοιχεία τής αρχέγονης παράδοσης, τά όποία συνιστούν αύτή τήν ίδια τήν εκκλησιαστική συνείδηση.
Και έξιστορεί μέν λεπτομερώς τό Πρωτευαγγέλιο του Ίακώβου τά τής γεννήσεως τής Θεοτόκου, παρέχει δέ καί στοιχεία γιά τήν παιδική καί νεανική ηλικία Της.
Βέβαια, άν καί οί μεγάλοι Εκκλησιαστικοί Πατέρες καί διδάσκαλοι του Δ' καί Ε' αίώνα υποστηρίζουν σαφώς καίσυνιστούν τήν επαγρύπνηση σχετικά μέ τους απόκρυφους καινοδιαθηκικούς συγγραφείς, καί τήν επιφύλαξη γιά όσα διαδίδονται στά συγγράμματά τους, όμως ή εκκλησιαστική συνείδηση σεβάσθηκε τά στοιχεία γιά τή Μητέρα του Ίησού, πού προέρχονταν άπό τό Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου. Διότι θεωρήθηκαν τά γραφόμενα-κατά τόν πυρήνα τους-γνήσια.(Θρησκευτική, Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, 8ος τόμος, σελ. 649-650).
Άπό τό Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου αντλούμε τήν είδηση σχετικά μέ τήν εργασία του Ιωακείμ καί τήν ασθένεια τής στειρώσεως τής Άννας. Αξίζει όμως νά προσεγγίσουμε τους γονείς τής θεόπαιδος Μαριάμ.
Είναι άξιο ιδιαίτερης μελέτης καί πολύ βοηθητικό τό κείμενο του ιερού Δαμασκηνού πού κάνει λόγο γιά τους γονείς τής Μαρίας. Καί αυτό, διότι εκεί άκτινοβολεί ή αρετή του αγίου αύτού ανδρογύνου, του Ιωακείμ καί τής Άννας. Καί ό μέν Ιωακείμ φαίνεται ότι ήταν όχι απλώς κύριος τών λόγων καί τών πράξεων του, άλλα κυρίως καί προπαντός, εγκρατής καί κυρίαρχος τών λογισμών του, τους οποίους έτρεφε καί καλλιεργούσε μέ τόν ιερό νόμο του Θεού. Σημειώνει χαρακτηριστικά ό ιερός Δαμασκηνός:
"Γεννήθηκε (ή Μαρία) άπό τόν Ιωακείμ καί τήν 'Άννα. Ό Ίωακείμ ώς ποιμένας προβάτων έβοσκε καί οδηγούσε τους λογισμούς του όπου ήθελε καί τους εξουσίαζε περισσότερο. άπ' ό,τι ο ποιμένας τά πρόβατα, διότι τόν έποίμαινε ό Θεός ώς πρόβατο καί δέν του έλειπε κανένα άγαθό(....). Ό Ιωακείμ συνήθιζε νά βόσκει τους λογισμούς του στό "χλοερό λιβάδι", ένώ ζούσε στή θεωρία του λόγου του Θεού καί εύφραινόταν "μέ τό ύδωρ αναπαύσεως", πού είναι ή θεία Χάρη, ένώ απέσυρε τή σκέψη του άπό τά μάταια, καί τήν οδηγούσε "είς δρόμους δικάιοσύνης".
'Αλλά καί τής συζύγου του ΄Αννας ή αρετή βρισκόταν στό αυτό ύψος μέ τήν αρετή του Ιωακείμ, εφόσον συναγωνιζόταν μαζί του στίς προσευχές, μέ καθαρό εσωτερικό κόσμο.
Καί ήταν ή αρετή του αγίου αύτού ανδρογύνου πού έκανε εύΐλατο τό Θεό καί έλυσε τά δεσμά τής στειρώσεως τής ΄Αννης. ΄Αγγελος τους ανακοινώνει τή σύλληψη. Ό δέ καρπός τών προσευχών τους ~ή Μαριάμ- θά είναι στό έξης ή άφραστη χαρά τους. Γράφει σχετικά ό άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός:
"Ή ΄Αννα πάλι, πού τό όνομά της σημαίνει "Χάρη", ήταν όμοια μέ τόν άνδρα της στό χαρακτήρα, καί όχι απλώς γυναίκα του. Πλούσια, προικισμένη μέ αρετές, γιά κάποιο άγνωστό λόγο είχε τήν αρρώστια τής στειρώσεως (....). Υστερα ό αγαθός Θεός βλέποντας μέ συμπόνια άμετρη τό πλάσμα τών χειρών Του καί θέλοντας νά τό σώσει, λύνει τήν άκαρπία τής Χάριτος, δηλαδή τής ΄Αννας, πού είχε δώσει τή σκέψη της σ' Αυτόν. Γέννησε έτσι μιά κόρη, πού όμοιά Της ποτέ δέν είχε γεννηθεί, ούτε θά ξαναγεννηθεί Ή άπελευθέρωση απο την ακαρπία φανέρωνε με σαφήνεια οτι η στειρότητα του κόσμου σέ αγαθά θά λυθεί καί θά γεννηθεί ό καρπός τής άφραστης μακαριότητας.
Γι' αυτό ή Θεοτόκος γεννάται άπό υπόσχεση:"Αγγελος δίδει τό μήνυμα γιά τή σύλληψη Αυτής πού θά γεννηθεί, αφού έπρεπε Εκείνη, πού θά γινόταν μητέρα κατά σάρκα του μοναδικού καί αληθινού καί τελείου Θεού, νά μή φανεί κατώτερη ή δεύτερη καί σ' αύτό". (Έλλ. Πατρολογία, τόμος 96, 708, έκδ.Κ.Ε. Π.Ε. Αθήναι 1989).
Ή εξήγηση δίδεται πολύ ωραία άπό τόν Επιφάνιο Κύπρου, πώς δηλαδή υπηρέτησαν στην πραγματοποίηση τής θείας βουλής καί τά τρία πρόσωπα τής αγίας οίκογένειας τής θεόπαιδος Μαρίας. Μέ τήν αγία ζωή τους καί τήν αταλάντευτη προσευχή ετοίμασαν τόν έμψυχο θρόνο του Παμβασιλεα Χριστού, τή Θεοτόκο. Αναφέρει συγκεκριμένα:
"Ό Ιωακείμ δέ καί ή "Αννα καί ή Μαρία, οί τρείς υπηρέτησαν καθαρά τήν Αγία Τριάδα. Διότι ή λέξη Ιωακείμ ερμηνεύεται "ετοιμασία Κυρίου". Διότι άπό αυτόν έγινε ναός Κυρίου ή Παρθένος. Ή "Αννα δέ πάλι ερμηνεύεται "Χάρη". Διότι ό Ίωακείμ καί ή "Αννα έλαβαν χάρη, γιά νά καρποφορήσουν ~ώς αποτέλεσμα προσευχής- καί απέκτησαν τήν Αγία Παρθένο. Διότι ό Ιωακείμ προσευχόταν, στό βουνό καί ή ΄Αννα στον παράδεισό της. Άφού δέ έμεινε σέ ενδιαφέρουσα κατάσταση, γέννησε ουρανό καί θρόνο Χερουβικό, τήν αγία Κόρη Μαρία'' (Έπιφ. Κύπρου:Έλλ. Πατρολογία Ρ.G.43, 448-449, εκδ. Κ.Ε.Π.Ε. Αθήναι 1989).Έπί πλέον έπαυσαν νά φέρουν τό όνειδος τής άτεκνίας, όπως πανηγυρικά ψάλλομε στό κοντάκιο τής γιορτής του Γενεσίου τής Θεοτόκου: " Ιωακείμ καί ΄Αννα όνειδισμού άτεκνίας καί Αδάμ καί Εύα εκ της φθοράς του θανάτου ηλευθερώθησαν, ΄Αχραντε, έν τη αγία γεννήσει σου· αυτήν εορτάζει καί ό λαός σου ενοχής τών πταισμάτων λυτρωθείς έν τω κράζειν σοί· ή στείρα τίκτει τήν Θεοτόκον καί τροφόν τής ζωής ημών" .
Στό ίδιόμελο του Εσπερινού του Γενεσίου τής Θεοτόκου ό ίερός υμνωδός έξοχα εγκωμιάζει τό γεγονός τής γεννήσεως τής Παναγίας. Διότι άπό Αυτήν ~έκ Πνεύματος Αγίου- θά πάρει σάρκα καί οστά ό Υιός καί Λόγος του Θεού γιά τή σωτηρία του ανθρώπινου γένους. Καί διακηρύττει ό υμνωδός:
"Σήμερα είναι τά προοίμια της παγκοσμίας χαράς· σήμερα έπνευσαν αύρες ώς προάγγελοι τής σωτηρίας· ή στείρωση τής φύσεως μας έχει διαλυθεί· διότι ή στείρα αναδεικνύεται μητέρα εκείνης, ή οποία παρέμεινε μετά τόν τόκο του Πλαστού Παρθένος, άπό τήν οποία Παρθένο τό "άλλότριον" προσλαμβάνει ό κατά φύση Θεός καί σ' εκείνους, πού πλανήθηκαν άπό τή σάρκα (τήν αμαρτία), απεργάζεται τή σωτηρία τους ο Χριστός, ό Όποίος είναι ό φιλάνθρωπος καί λυτρωτής τών ψυχών μας".
Καί πάλι πόσο ωραία θά ζωγραφίσει ό μελωδικός άγιος Ίωάννης ό Δαμασκηνός μέ τόν εγκωμιαστικό λόγο του τή γέννηση καί καταγωγή της θεομήτορος, αλλά και αυτούς τους γονείς Της, οί όποίοι αξιώθηκαν τέτοιου γόνου. Παρομοιάζει τή Θεοτόκο μέ άμπελο, άπ' όπου έκχύνεται θεϊκό νέκταρ. πού ζωογονεί τούς ανθρώπους. Υπονοείται δηλαδή ή λυτρωτική θυσία του Υιού τής Παρθένου. Μέ αυτό τόν τρόπο ή ελπίδα τής σωτηρίας τών ανθρώπων φωτίζει καί γλυκαίνει τά χώματα στον ορίζοντα του κόσμου. Γράφει συγκεκριμένα ό ίερός Δαμασκηνός:
"΄Αμπελος καλοκλήματος φύτρωσε άπό τήν "Αννα, καί γλυκύτατο τσαμπί σταφυλιού άνθισε, νέκταρ θεϊκό, γιά νά γίνουν οί χωματένιοι άνθρωποι στους αίώνες αθάνατοι. Ό Ιωακείμ καί ή ΄Αννα έδωσαν καρπό αρετής καί θέρισαν καρπό ζωής. Φωτίσθηκαν μέ τό φώς τής γνώσεως καί έψαξαν νά βρουν τόν Κύριο, καί ήλθε σ' αυτούς καρπός αρετής. Ας θαρρέψει ή γή και άς χαρείτε παιδιά της Σιών, γιά τόν Κύριό σας καί Θεό σας, διότι βλάστησε ή έρημος. Η στείρα καρποφόρησε. Ό Ίωακείμ καί ή "Αννα ώς μυστικές κορυφές βουνών στάλαξαν γλυκασμό. Εύφραίνου ΄Αννα μακαριστή, διότι γέννησες κόρη. Διότι ή κόρη αυτή θά γίνει ή μητέρα του Θεού, ή πύλη του φωτός, πηγή τής ζωής καί θά εξαφανίσει τό έγκλημα τής γυναίκας'' (Ίω. Δαμάσκηνου: Έλλ. Πατρολογία Ρ.G.96, 672 έκδ. Κ.Ε.Π.Ε. Αθήναι 1989).
Ή ρίζα όμως 
καί ή καταγωγή αυτής τής αμπέλου -τής Θεοτόκου- δεν ήταν μόνο αγία, ήταν καί βασιλική.
Πλούτο πληροφοριών συλλέγει ο μελετητής των ιερών κειμένων πού αναφέρονται στό θέμα της καταγωγής τής Παρθένου Μαρίας.
Ό ιερός Ευαγγελιστής Λουκάς μας δίδει τήν πληροφορία οτι καταγόταν "εξ οίκου Δαβίδ" (Λουκ. Α' 27). 'Ένας άπό τους πάλαιούς ερμηνευτές, ό Ζηγαβινός, σημειώνει τά ακόλουθα γιά τή βασιλική καταγωγή τής Θεοτόκου:
Τό "έξ οίκου Δαβίδ" νοείται καί περί τής Παρθένου καί περί του Κυρίου. "Καί αύτη γάρ κάκείνος εκ γένους του Δαβίδ κατήγοντο". Νεώτεροι όμως ερμηνευτές συσχετίζουν τό χωρίο αυτό μέ τόν Ιωσήφ, καί ως ισχυρή ένδειξη σχετική μέ αυτό επικαλούνται τή φράση πού έπακολουθεί αμέσως μετά "καί τό όνομα τής Παρθένου Μαριάμ", ένώ, εάν λεγόταν τό "έξ οίκου Δαβίδ" περί της Μαρίας, θά επακολουθούσε "καί τό όνομα αυτής..." ή "ή όνομα Μαριάμ". Παράταύτα, άλλοι έρμηνευτές παρατηρούν ότι ή έκφραση αυτή δύναται νά έξηγηθεί άπό τήν επιθυμία του Λουκά νά τονίσει τήν έννοια της Παρθενίας. Έξάλλου τό πρόσωπο του Ιωσήφ ένδιέφερε τόν Εύαγγελιστή Λουκά στην περίπτωση αυτή λιγότερο άπό τό πρόσωπο τής Μαρίας, αφού στην αφήγηση αυτή ή πατρότητα του Ιωσήφ αποκλειόταν απολύτως. Έπειτα, εάν έδώ καθόριζε ό Λουκάς οτι ό Ιωσήφ ήταν άπό τόν οίκο Δαβίδ, ποιος λόγος παραπάνω νά τονίσει καί πάλι περί του Ιωσήφ "διά το είναι αυτόν έξ οίκου καί πατριάς Δαβίδ" (Β' 4); Οί λόγοι, λοιπάν αυτοί πείθουν μάλλον οτι τό "έξ οίκου Δαβίδ" αναφέρεται μόνο στην Παρθένο (Π.Ν. Τρεμπέλα: "Υπόμνημα είς τό κατά Λουκαν Εύαγγέλιον" έκδ. "ΣΩΤΗΡΟΣ", "Αθήναι 1983, σελ. 79).
Τήν Δαβιτική καταγωγή τής Μαρίας μπορεί νά διαγνώσει κανείς εμμέσως καί άπό τό χωρίο Λουκά Α 32: "Ούτος έσται μέγας καί υιός υψίστου κληθήσεται καί δώσει αυτώ Κύριος ό Θεός τόν θρόνον Δαβίδ του πατρός αυτού". Αυτός θά είναι μεγάλος καί γιά τήν αγιότητά Του καί τό άξίωμά Του. Καί μολονότι μέ τήν ενανθρώπησή Του θά εξομοιωθεί μέ τους άνθρώπους, θά αναγνωρισθεί Υιός του Θεού καί θά Τόν άνυψώσει Κύριος ο Θεός καί ώς άνθρωπο. Καί θά Του δώσει τό θρόνο του προπάτορά Του Δαβίδ.
Ένας άπό τους πρώτους ακόμη Πατέρες τής Εκκλησίας, πολύ άρχαίος, ό όποίος έζησε περί τό 100 μ.Χ., είναι ό άγιος Ιγνάτιος ό Θεοφόρος. Θεωρείται Αποστολικός Πάτερας διάδοχος των Αποστόλων. Αναφέρει, λοιπόν, ότι "αληθώς έστιν ό Κύριος Ίησούς Χριστός έκ γένους Δαβίδ κατά σάρκα καί έγεννήθη άληθώς εκ Παρθένου'' (Πρός Τραλλήσιον" VIII Β.Ε.Π.Ε.Σ.,τόμος 2,300).
Καί ό 'Επιφάνιος Κύπρου μνημονεύει Μεσσιακούς στίχους του Προφήτη Ησαΐα, οί όποίοι βεβαίως υποδηλώνουν καίτή Δαβιτική καταγωγή της Θεοτόκου. Γράφει: "Ώ, μακαρία ρίζα· άπό που βλάστησε; Περί αυτής ό προφήτης Ήσαίας σάν χελιδόνι κελαϊδεί μέ γλώσσα πύρινη καί άνακράζει: "Θά φυτρώσει κλώνος άπό τόν γενεαλογικό κορμό του Ίεσσαί καί άνθος άπό τόν κορμό θά άναβλαστήσει. Καί επάνω σ' αυτόν πλήρως καί μονίμως θά αναπαυθεί τό Πνεύμα του Θεού μεθ' όλων τών χαρισμάτων" (Ήσαίου ΙΑ' 1 -2).
Άπό τή ρίζα δέ Ίεσσαί ό βασιλιάς Δαβίδ· καί άπό τή φυλή του βασιλιά Δαβίδ ή αγία Παρθένος, ή όσία τών οσίων ανδρών θυγατέρα, τής οποίας οί γονείς Ιωακείμ καί 'Άννα, οί όποίοι στή ζωή τους εύαρέστησαν στό Θεό, οί οποίοι και τέτοιο καρπό γέννησαν, τήν αγία Παρθένο Μαρία, ναό Θεού μαζί καί μητέρα" (Έπιφ.Κύπρου: Έλλ.Πατρολογία Ρ.G. 43, 488-489 έκδ. Κ.Ε.Π.Ε. Άθήναι 1989).
Δέν ήταν επομένως ή Παναγία μας άπό γένος κοινό καί άσημο. Υπήρξε λαμπρό καί εξαιρετικό, βασιλικό, τό γένος Της! Δέν έχει καμία σημασία εάν τήν εποχή εκείνη ή βασιλεία του Δαβίδ δέν υπήρχε καί οί άπόγονοί του ζούσαν σέ άσημοτητα, καί ό θρόνος ήταν κενός. Ή δόξα του μεγάλου βασιλιά εξακολουθούσε νά παραμένει άσβεστη. Ή ακτινοβολία τής βασιλείας του καί ή υπόσχεση, πού είχε λάβει άπό τό Θεό, οτι άπό αυτόν θά προερχόταν κατά σάρκα ό αιώνιος Βασιλιάς καί Αρχιερέας, δέν έπαυσαν νά αποτελούν μεγάλες πραγματικότητες. Πόσες Ίσραηλίτιδες αλήθεια θά ζήλευαν τήν υψηλή καταγωγή τής Μαρίας! Καί θά ποθούσαν νά ανήκουν στην πατριά του βασιλιά Δαβίδ!
Θά μπορούσαμε κατόπιν όλων αυτών νά πούμε οτι ή καταγωγή καί ή γέννηση τής Παρθένου έπαιξαν τό σημαντικότερο ρόλο στό σχέδιο τής θείας οίκονομίας. Που νά γνώριζε καί που νά φανταζόταν τό μακάριο ζεύγος του Ιωακείμ καί της ΄Αννας γιά ποια υψηλή καί μεγαλειώδη αποστολή προόριζε ο Πανάγαθος Θεός τή Μαρία τους! Όμολογουμένως ό έρχομός Της έδώ στή γη ήταν θαύμα, τό όποίο ή θαυματουργική επέμβαση τοϋ Παντοδυνάμου πραγματοποίησε.
καί ή καταγωγή αυτής τής αμπέλου -τής Θεοτόκου- δεν ήταν μόνο αγία, ήταν καί βασιλική.Πλούτο πληροφοριών συλλέγει ο μελετητής των ιερών κειμένων πού αναφέρονται στό θέμα της καταγωγής τής Παρθένου Μαρίας.
Ό ιερός Ευαγγελιστής Λουκάς μας δίδει τήν πληροφορία οτι καταγόταν "εξ οίκου Δαβίδ" (Λουκ. Α' 27). 'Ένας άπό τους πάλαιούς ερμηνευτές, ό Ζηγαβινός, σημειώνει τά ακόλουθα γιά τή βασιλική καταγωγή τής Θεοτόκου:
Τό "έξ οίκου Δαβίδ" νοείται καί περί τής Παρθένου καί περί του Κυρίου. "Καί αύτη γάρ κάκείνος εκ γένους του Δαβίδ κατήγοντο". Νεώτεροι όμως ερμηνευτές συσχετίζουν τό χωρίο αυτό μέ τόν Ιωσήφ, καί ως ισχυρή ένδειξη σχετική μέ αυτό επικαλούνται τή φράση πού έπακολουθεί αμέσως μετά "καί τό όνομα τής Παρθένου Μαριάμ", ένώ, εάν λεγόταν τό "έξ οίκου Δαβίδ" περί της Μαρίας, θά επακολουθούσε "καί τό όνομα αυτής..." ή "ή όνομα Μαριάμ". Παράταύτα, άλλοι έρμηνευτές παρατηρούν ότι ή έκφραση αυτή δύναται νά έξηγηθεί άπό τήν επιθυμία του Λουκά νά τονίσει τήν έννοια της Παρθενίας. Έξάλλου τό πρόσωπο του Ιωσήφ ένδιέφερε τόν Εύαγγελιστή Λουκά στην περίπτωση αυτή λιγότερο άπό τό πρόσωπο τής Μαρίας, αφού στην αφήγηση αυτή ή πατρότητα του Ιωσήφ αποκλειόταν απολύτως. Έπειτα, εάν έδώ καθόριζε ό Λουκάς οτι ό Ιωσήφ ήταν άπό τόν οίκο Δαβίδ, ποιος λόγος παραπάνω νά τονίσει καί πάλι περί του Ιωσήφ "διά το είναι αυτόν έξ οίκου καί πατριάς Δαβίδ" (Β' 4); Οί λόγοι, λοιπάν αυτοί πείθουν μάλλον οτι τό "έξ οίκου Δαβίδ" αναφέρεται μόνο στην Παρθένο (Π.Ν. Τρεμπέλα: "Υπόμνημα είς τό κατά Λουκαν Εύαγγέλιον" έκδ. "ΣΩΤΗΡΟΣ", "Αθήναι 1983, σελ. 79).
Τήν Δαβιτική καταγωγή τής Μαρίας μπορεί νά διαγνώσει κανείς εμμέσως καί άπό τό χωρίο Λουκά Α 32: "Ούτος έσται μέγας καί υιός υψίστου κληθήσεται καί δώσει αυτώ Κύριος ό Θεός τόν θρόνον Δαβίδ του πατρός αυτού". Αυτός θά είναι μεγάλος καί γιά τήν αγιότητά Του καί τό άξίωμά Του. Καί μολονότι μέ τήν ενανθρώπησή Του θά εξομοιωθεί μέ τους άνθρώπους, θά αναγνωρισθεί Υιός του Θεού καί θά Τόν άνυψώσει Κύριος ο Θεός καί ώς άνθρωπο. Καί θά Του δώσει τό θρόνο του προπάτορά Του Δαβίδ.
Ένας άπό τους πρώτους ακόμη Πατέρες τής Εκκλησίας, πολύ άρχαίος, ό όποίος έζησε περί τό 100 μ.Χ., είναι ό άγιος Ιγνάτιος ό Θεοφόρος. Θεωρείται Αποστολικός Πάτερας διάδοχος των Αποστόλων. Αναφέρει, λοιπόν, ότι "αληθώς έστιν ό Κύριος Ίησούς Χριστός έκ γένους Δαβίδ κατά σάρκα καί έγεννήθη άληθώς εκ Παρθένου'' (Πρός Τραλλήσιον" VIII Β.Ε.Π.Ε.Σ.,τόμος 2,300).
Καί ό 'Επιφάνιος Κύπρου μνημονεύει Μεσσιακούς στίχους του Προφήτη Ησαΐα, οί όποίοι βεβαίως υποδηλώνουν καίτή Δαβιτική καταγωγή της Θεοτόκου. Γράφει: "Ώ, μακαρία ρίζα· άπό που βλάστησε; Περί αυτής ό προφήτης Ήσαίας σάν χελιδόνι κελαϊδεί μέ γλώσσα πύρινη καί άνακράζει: "Θά φυτρώσει κλώνος άπό τόν γενεαλογικό κορμό του Ίεσσαί καί άνθος άπό τόν κορμό θά άναβλαστήσει. Καί επάνω σ' αυτόν πλήρως καί μονίμως θά αναπαυθεί τό Πνεύμα του Θεού μεθ' όλων τών χαρισμάτων" (Ήσαίου ΙΑ' 1 -2).
Άπό τή ρίζα δέ Ίεσσαί ό βασιλιάς Δαβίδ· καί άπό τή φυλή του βασιλιά Δαβίδ ή αγία Παρθένος, ή όσία τών οσίων ανδρών θυγατέρα, τής οποίας οί γονείς Ιωακείμ καί 'Άννα, οί όποίοι στή ζωή τους εύαρέστησαν στό Θεό, οί οποίοι και τέτοιο καρπό γέννησαν, τήν αγία Παρθένο Μαρία, ναό Θεού μαζί καί μητέρα" (Έπιφ.Κύπρου: Έλλ.Πατρολογία Ρ.G. 43, 488-489 έκδ. Κ.Ε.Π.Ε. Άθήναι 1989).
Δέν ήταν επομένως ή Παναγία μας άπό γένος κοινό καί άσημο. Υπήρξε λαμπρό καί εξαιρετικό, βασιλικό, τό γένος Της! Δέν έχει καμία σημασία εάν τήν εποχή εκείνη ή βασιλεία του Δαβίδ δέν υπήρχε καί οί άπόγονοί του ζούσαν σέ άσημοτητα, καί ό θρόνος ήταν κενός. Ή δόξα του μεγάλου βασιλιά εξακολουθούσε νά παραμένει άσβεστη. Ή ακτινοβολία τής βασιλείας του καί ή υπόσχεση, πού είχε λάβει άπό τό Θεό, οτι άπό αυτόν θά προερχόταν κατά σάρκα ό αιώνιος Βασιλιάς καί Αρχιερέας, δέν έπαυσαν νά αποτελούν μεγάλες πραγματικότητες. Πόσες Ίσραηλίτιδες αλήθεια θά ζήλευαν τήν υψηλή καταγωγή τής Μαρίας! Καί θά ποθούσαν νά ανήκουν στην πατριά του βασιλιά Δαβίδ!
Θά μπορούσαμε κατόπιν όλων αυτών νά πούμε οτι ή καταγωγή καί ή γέννηση τής Παρθένου έπαιξαν τό σημαντικότερο ρόλο στό σχέδιο τής θείας οίκονομίας. Που νά γνώριζε καί που νά φανταζόταν τό μακάριο ζεύγος του Ιωακείμ καί της ΄Αννας γιά ποια υψηλή καί μεγαλειώδη αποστολή προόριζε ο Πανάγαθος Θεός τή Μαρία τους! Όμολογουμένως ό έρχομός Της έδώ στή γη ήταν θαύμα, τό όποίο ή θαυματουργική επέμβαση τοϋ Παντοδυνάμου πραγματοποίησε.
Η παρθένος Μαρία άνετράφει σύμφωνα με τά διδάγματα του Θεού. Στολιζόταν με τίς αρετές πού ζητούσε ό Θεός. Ήταν, λοιπόν, φυσικό νά μή σκεπτόταν τιποτέ άλλο άπό τό Θεό. Οί γονείς Της εξάλλου δεν Τή χάρηκαν γιά πολλά χρόνια. Διατί φαίνεται πολύ σύντομα έφυγαν άπό τό μάταιο αυτό κόσμο. Τήν εμπιστεύτηκαν όμως στην Πρόνοια του Θεού. Βέβαια, Τήν είχαν ήδη έμπιστευθεί άπό δώδεκα ετών στον ιερέα Ζαχαρία καί τή σύζυγο του Ελισάβετ. Αλλά ή Παρθένος είχε καί άλλους συγγενείς στή Ναζαρέτ, τών όποίων δέν αναφέρονται τά ονόματα. Πάντως μετά τήν έκδημία τών γονέων Της, ήλθε καί έμεινε κάτω άπό τήν προστασία τους.
Καί οί συγγενείς Της αυτοί φρόντισαν μέ τήν ίδια αγάπη -όπως καί ό ιερέας Ζαχαρίας- νά Τήν προστατεύσουν. Έπί πλέον θέλησαν νά εκτελέσουν ένα ιερό καθήκον. Μιά νέα δεκαπέντε ετών -όπως ήταν τότε ή Παρθένος- πτωχή, πού ζούσε καί αναστρεφόταν σέ μιά κοινωνία τόσο πολύ διεφθαρμένη, όπως αυτή της Ναζαρέτ, διέτρεχε κίνδυνο. Ένδιαφέρθηκαν, λοιπόν, οί συγγενείς Της νά Τήν άποκαταστήσουν. Νά Της βρουν σύντροφο. Χωρίς νά τό καταλαβαίνουν λειτουργούσαν οί συγγενείς Της ώς όργανα του Θεού. Διότι αργότερα, στίς κρίσιμες στιγμές της ζωής Της, πού μεγάλα καί παράδοξα γεγονότα θά διαδραματίζονταν, θά Της ήταν απαραίτητος ό σύντροφος γιά τά πολύπλοκα προβλήματα, πού θά παρουσιάζονταν.
Αλλά σέ θέματα γάμου, ό θρησκευτικός νόμος τών Ίουδαίων όριζε ότι έπρεπε νά εκλέξουν σύζυγο άπό τήν ίδια φυλή. Ή Παρθένος Μαρία ήταν, όπως είδαμε, απόγονος του Δαβίδ. Επομένως ό σύντροφος Της έπρεπε νά βρεθεί ''έξ οίκου Δαβίδ".
Πράγματι, ή αγαθή Πρόνοια του Θεού προλαμβάνει καί μνηστεύει τήν Παρθένο μέ τόν Ιωσήφ, ό όποίος προερχόταν "έξ οίκου καί πάτριας Δαβίδ".
Τήν καταγωγ
ή του μνήστορα Ιωσήφ τήν επιβεβαιώνει -κατά τόν ιερό Χρυσόστομο- καί αυτή ή αρετή του ανδρός, γιά τόν όποίο ή Αγία Γραφή λέει ότι ήταν "δίκαιος", δηλαδή ενάρετος καί αγαθός άνθρωπος.
Καί ό ιερός Χρυσόστομος καθώς υπογραμμίζει τήν αρετή του μνήστορα Ιωσήφ -ό όποίος είχε ύπερβεί τά όρια του νόμου της Π. Διαθήκης, εφόσον δέν θέλησε νά "παράδειγματίσει" τήν Παρθένο γιά τό γεγονός της ύποπτης σ' αυτόν εγκυμοσύνης Της- αποδεικνύει οτι ό δίκαιος Ιωσήφ άποκλείεται νά μή σεβάστηκε τόν ιουδαϊκό νόμο τόν σχετικό μέ τό γάμο. Αποκλείεται δηλαδή, ό δίκαιος Ιωσήφ νά μή προερχόταν "έξ οϊκου καί πάτριας Δαβίδ" καί καταπατώντας τόν ίουδαϊκό νόμο νά μνηστεύθηκε τήν παρθένο Μαριάμ άπό ηδονή. Γράφει σχετικά ό άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
"Άφού πληροφορηθείς τήν αρετή του, νά μάθεις καί έκείνο, οτι δηλαδή δέν μπορούσε νά παραβεί τό νόμο· καί είναι φυσικό. Αυτός ο φιλάνθρωπος καί τόσο ανεπηρέαστος άπό πάθος, ώστε, μολονότι ή υποψία τόν βασάνιζε, δέν θέλησε νά επιδιώξει τιμωρία της Παρθένου, πώς θά ήταν δυνατό νά παραβεί τό νόμο χάρη τής ήδονής; Αυτός πού έδειξε πνευματικότητα ανώτερη άπό ο,τι επέβαλλε ό νόμος -καί ήταν ανώτερη πνευματικότητα τό νά ζητήσει νά τήν αφήσει καί μάλιστα κρυφά- πώς θά έπραττε κάτι παράνομο καί μάλιστα χωρίς νά τόν αναγκάζει καμιά αίτία"; (Ρ.G.57, 28).
Ό δίκαιος Ιωσήφ ήταν ξυλουργός στό επάγγελμα. Δέν ήταν άγαμος. Ήταν χήρος καί πατέρας πέντε παιδιών, τριών αγοριών καί δύο κοριτσιών. Άπό αυτό γίνεται φανερό οτι ήταν μεγάλης ηλικίας.
Ετσι, κοντά στον Ιωσήφ ή ορφανή Παρθένος ασφαλιζόταν άπό τους κινδύνους τής κοινωνίας. Θά ήταν γι' αυτήν ό κατάλληλος προστάτης. Έπί πλέον θά είχε στή Ναζαρέτ, εκτός άπό τους δικούς Της, τόν ευσεβή, τόν σοβαρό καί ενάρετο Ίωσήφ. Βέβαια, στά μάτια τών ανθρώπων θεωρείτο σύζυγός Της καί αργότερα πατέρας του παιδιού Της. Ενώπιον όμως του Θεού, καί επομένως καί στην πραγματικότητα, ήταν ό διορισμένος εκπρόσωπος Του, φύλακας καί προστάτης τής Παρθένου καί του θείου Παιδίου.
Ή μνηστεία σύμφωνα μέ τόν άρχαίο ιουδαϊκό νόμο ήταν ουσιώδες προκαταρκτικό στάδιο του γάμου καί δημιουργούσε σχέση δεσμευτικής υποχρέωσης μεταξύ τών μνηστευομένων, ώστε σέ περίπτωση θανάτου του μνηστήρα, ή μνηστή νά θεωρείται χήρα του. Μετά τή μνηστεία καί πρίν τό γάμο ό άνδρας ήταν κατά τό νόμο σύζυγος (Ίδε Γεν. ΚΘ' 21,Δευτερ. ΚΘ' 23.), καί ό δεσμός μπορούσε νά λυθεί μόνο μέ κανονικό διαζύγιο. Γι' αυτό καί ό Ευαγγελιστής Ματθαίος αναφέρει τή Μαρία ώς μνηστή, ώς σύζυγο καί ώς γυναίκα, έχοντας πλήρη γνώση του γαμικού δικαίου τών Ισραηλιτών.
Αναντίρρητα, ή μνηστεία τής Παρθένου μέ τόν Ιωσήφ παρουσιαζόταν ώς φροντίδα καί έργο αγάπης καί προστασίας της νεαρής Κόρης έκ μέρους τών ανθρώπων. Στην πραγματικότητα όμως ήταν έργο της στοργής καί της πάνσοφης Πρόνοιας του Θεού.
Καί οί συγγενείς Της αυτοί φρόντισαν μέ τήν ίδια αγάπη -όπως καί ό ιερέας Ζαχαρίας- νά Τήν προστατεύσουν. Έπί πλέον θέλησαν νά εκτελέσουν ένα ιερό καθήκον. Μιά νέα δεκαπέντε ετών -όπως ήταν τότε ή Παρθένος- πτωχή, πού ζούσε καί αναστρεφόταν σέ μιά κοινωνία τόσο πολύ διεφθαρμένη, όπως αυτή της Ναζαρέτ, διέτρεχε κίνδυνο. Ένδιαφέρθηκαν, λοιπόν, οί συγγενείς Της νά Τήν άποκαταστήσουν. Νά Της βρουν σύντροφο. Χωρίς νά τό καταλαβαίνουν λειτουργούσαν οί συγγενείς Της ώς όργανα του Θεού. Διότι αργότερα, στίς κρίσιμες στιγμές της ζωής Της, πού μεγάλα καί παράδοξα γεγονότα θά διαδραματίζονταν, θά Της ήταν απαραίτητος ό σύντροφος γιά τά πολύπλοκα προβλήματα, πού θά παρουσιάζονταν.
Αλλά σέ θέματα γάμου, ό θρησκευτικός νόμος τών Ίουδαίων όριζε ότι έπρεπε νά εκλέξουν σύζυγο άπό τήν ίδια φυλή. Ή Παρθένος Μαρία ήταν, όπως είδαμε, απόγονος του Δαβίδ. Επομένως ό σύντροφος Της έπρεπε νά βρεθεί ''έξ οίκου Δαβίδ".
Πράγματι, ή αγαθή Πρόνοια του Θεού προλαμβάνει καί μνηστεύει τήν Παρθένο μέ τόν Ιωσήφ, ό όποίος προερχόταν "έξ οίκου καί πάτριας Δαβίδ".
Τήν καταγωγ
ή του μνήστορα Ιωσήφ τήν επιβεβαιώνει -κατά τόν ιερό Χρυσόστομο- καί αυτή ή αρετή του ανδρός, γιά τόν όποίο ή Αγία Γραφή λέει ότι ήταν "δίκαιος", δηλαδή ενάρετος καί αγαθός άνθρωπος.Καί ό ιερός Χρυσόστομος καθώς υπογραμμίζει τήν αρετή του μνήστορα Ιωσήφ -ό όποίος είχε ύπερβεί τά όρια του νόμου της Π. Διαθήκης, εφόσον δέν θέλησε νά "παράδειγματίσει" τήν Παρθένο γιά τό γεγονός της ύποπτης σ' αυτόν εγκυμοσύνης Της- αποδεικνύει οτι ό δίκαιος Ιωσήφ άποκλείεται νά μή σεβάστηκε τόν ιουδαϊκό νόμο τόν σχετικό μέ τό γάμο. Αποκλείεται δηλαδή, ό δίκαιος Ιωσήφ νά μή προερχόταν "έξ οϊκου καί πάτριας Δαβίδ" καί καταπατώντας τόν ίουδαϊκό νόμο νά μνηστεύθηκε τήν παρθένο Μαριάμ άπό ηδονή. Γράφει σχετικά ό άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
"Άφού πληροφορηθείς τήν αρετή του, νά μάθεις καί έκείνο, οτι δηλαδή δέν μπορούσε νά παραβεί τό νόμο· καί είναι φυσικό. Αυτός ο φιλάνθρωπος καί τόσο ανεπηρέαστος άπό πάθος, ώστε, μολονότι ή υποψία τόν βασάνιζε, δέν θέλησε νά επιδιώξει τιμωρία της Παρθένου, πώς θά ήταν δυνατό νά παραβεί τό νόμο χάρη τής ήδονής; Αυτός πού έδειξε πνευματικότητα ανώτερη άπό ο,τι επέβαλλε ό νόμος -καί ήταν ανώτερη πνευματικότητα τό νά ζητήσει νά τήν αφήσει καί μάλιστα κρυφά- πώς θά έπραττε κάτι παράνομο καί μάλιστα χωρίς νά τόν αναγκάζει καμιά αίτία"; (Ρ.G.57, 28).
Ό δίκαιος Ιωσήφ ήταν ξυλουργός στό επάγγελμα. Δέν ήταν άγαμος. Ήταν χήρος καί πατέρας πέντε παιδιών, τριών αγοριών καί δύο κοριτσιών. Άπό αυτό γίνεται φανερό οτι ήταν μεγάλης ηλικίας.
Ετσι, κοντά στον Ιωσήφ ή ορφανή Παρθένος ασφαλιζόταν άπό τους κινδύνους τής κοινωνίας. Θά ήταν γι' αυτήν ό κατάλληλος προστάτης. Έπί πλέον θά είχε στή Ναζαρέτ, εκτός άπό τους δικούς Της, τόν ευσεβή, τόν σοβαρό καί ενάρετο Ίωσήφ. Βέβαια, στά μάτια τών ανθρώπων θεωρείτο σύζυγός Της καί αργότερα πατέρας του παιδιού Της. Ενώπιον όμως του Θεού, καί επομένως καί στην πραγματικότητα, ήταν ό διορισμένος εκπρόσωπος Του, φύλακας καί προστάτης τής Παρθένου καί του θείου Παιδίου.
Ή μνηστεία σύμφωνα μέ τόν άρχαίο ιουδαϊκό νόμο ήταν ουσιώδες προκαταρκτικό στάδιο του γάμου καί δημιουργούσε σχέση δεσμευτικής υποχρέωσης μεταξύ τών μνηστευομένων, ώστε σέ περίπτωση θανάτου του μνηστήρα, ή μνηστή νά θεωρείται χήρα του. Μετά τή μνηστεία καί πρίν τό γάμο ό άνδρας ήταν κατά τό νόμο σύζυγος (Ίδε Γεν. ΚΘ' 21,Δευτερ. ΚΘ' 23.), καί ό δεσμός μπορούσε νά λυθεί μόνο μέ κανονικό διαζύγιο. Γι' αυτό καί ό Ευαγγελιστής Ματθαίος αναφέρει τή Μαρία ώς μνηστή, ώς σύζυγο καί ώς γυναίκα, έχοντας πλήρη γνώση του γαμικού δικαίου τών Ισραηλιτών.
Αναντίρρητα, ή μνηστεία τής Παρθένου μέ τόν Ιωσήφ παρουσιαζόταν ώς φροντίδα καί έργο αγάπης καί προστασίας της νεαρής Κόρης έκ μέρους τών ανθρώπων. Στην πραγματικότητα όμως ήταν έργο της στοργής καί της πάνσοφης Πρόνοιας του Θεού.
Η Παρθένος Μαρία βρίσκεται στό σπίτι Της. Ή παράδοση Τή θέλει ή νά ράβει τά πτωχικά Της ρούχα ή να προσεύχεται ή νά μελέτα τό νόμο του Θεού. Κι ένώ ή θύρα είναι κλεισμένη καί αυτή είναι σκυμμένη, ακούει μιά παράδοξη φωνή, ή οποία Τής απευθύνει τόν πρωτόγνωρο καί πανηγυρικό χαιρετισμό:"Χαίρε, Κεχαριτωμένη· ό Κύριος μετά σου" (Λουκ. Κ 28)!
Ό αρχάγγελος Γα
βριήλ απευθύνει τό χαιρετισμό αυτό προς τήν Κόρη της Ναζαρέτ! Έχει προσωπικό χαρακτήρα ό χαιρετισμός, αλλά είναι καί πρωτάκουστος. Τή χαρακτηρίζει καί Τήν προσφωνεί "Κεχαριτωμένη"!
"Χαίρε, Κεχαριτωμένη"!
Ποιά άραγε νά ήταν ή σημασία του πρωτάκουστου αυτούχαιρετισμού; Αναμφίβολα σήμαινε ότι ή Κόρη της Ναζαρέτ είχε όλες τίς χάριτες, όλες τίς αρετές καί όλες τίς ευλογίες του Θεού επάνω Της! Παρθένος αυτή, κάτω άπό τήν επίβλεψη, τήν προστασία καί τή Χάρη του Θεού καί του Αγίου Πνεύματος τήν επενέργεια, συγκέντρωνε στόν εαυτό Της ό,τι τίμιο καί ιερό καί άγιο έλειπε τότε άπό τήν ανθρωπότητα όλόκληρη. Γιατί ή ανθρωπότητα δέν πορευόταν σύμφωνα μέ τό νόμο του Θεού. Αντίθετα, όλο καί περισσότερο συσσώρευε τό δυσώδες, άθλιο καί αποκρουστικό βάρος τής αμαρτίας.
"Χαίρε, Κεχαριτωμένη"!
Ή αρετή καί ή χάρη πού είχε ή Παρθένος πολύ πριν από τήν επίσκεψη του αρχαγγέλου, δεσμεύεται ιδιαιτέρως καί κατεξοχήν τώρα, κατά τήν ώρα του Ευαγγελισμού Της.
Καί ή Χάρη του Αγίου Πνεύματος Τήν καθιστά μοναδική μεταξύ των γυναικών όλων των αιώνων ώς προς τήν αρετή, τήν αγιότητα καί τή χάρη· μοναδική καί όντως Παρθένο!
"Χαίρε, Κεχαριτωμένη"!
Αναλογιζόμενος ό καθένας άπό εμάς τόν ανεπανάληπτο αυτό χαιρετισμό, θά νόμιζε οτι ή Παρθένος Μαρία ήταν κάτι τό διαφορετικό άπό μας. Καί όμως τίποτε τό εξωτερικό δέν Τή διαφοροποιούσε άπό τους πολλούς ανθρώπους της εποχής Της. "Η ζωή Της έμοιαζε μέ τή ζωή των νεαρών γυναικών της εποχής εκείνης. Ήταν μιά κόρη όπως όλες οί άλλες. Ζούσε άπλα καί ταπεινά. Έξυπηρετούσε στίς διάφορες ανάγκες του σπιτιού. Η διαφορά Της ήταν αλλού: Στον εσωτερικό Της κόσμο. Γιατί είχε αυτό πού έγραφε ο άπ. Πέτρος, τόν "κρυπτόν της καρδίας άνθρωπον", πού είναι κάτι τό "πολυτελές" ενώπιον του Θεού.
Ποιος όμως είναι αυτός ό εσωτερικός της καρδίας άνθρωπος και ποιά τα χαρακτηριστικά του;
Μιά προσεκτική μελέτη του θέματος μας πείθει ότι ό κρυπτός της καρδίας θησαυρός έγκειται πρωτίστως στην αγαθή διάθεση, πού είναι ξένη προς κάθε δυστροπία καί εύθιξία. Είναι ελεύθερη η γυναίκα αυτή άπό κάθε πικρία καί χολή. Έπί πλέον έχει ώς κόσμημα της τόν άφθαρτο στολισμό τού υπομονετικού καί ήσυχου πνεύματος. Καί αυτός ό κρυπτός της καρδίας θησαυρός -όταν υπάρχει- παρουσιάζει τή γυναίκα νά μην οργίζεται, να κάνει υπομονή, να είναι ήρεμη, ήσυχη, γλυκεία καί γεμάτη πραότητα. Αυτός ό εσωτερικός στολισμός της ψυχής καθιστά τή γυναίκα άξιοσυμπάθητη ατούς άλλους καί φρουρό τής ειρήνης μεταξύ τών συνανθρώπων της. Καί αυτός ό στολισμός τής ψυχής είναι άφθαρτος. Δέν παλιώνει μέ τήν πάροδο τού χρόνου, άλλα καθίσταται λαμπρότερος καί ασφαλέστερος. Γιατί είναι καρπός τού Αγίου Πνεύματος, πού μέ τόν καιρό προσλαμβάνει μόνιμο χαρακτήρα καί προσδίδει στην ψυχή περισσότερη φωτεινότητα, ευγένεια και χάρη.
Τά παραπάνω χαρακτηριστικά δαψιλώς υπήρχαν στην Πάναγνη Κόρη τής Ναζαρέτ. Γι΄ αυτό καί ή άσημη κατά κόσμο Παρθένος εκτιμήθηκε άπό τό Θεό γιά τίς αγγελικές Της άρετές καί χάριτες καί διακρίθηκε ανάμεσα σέ όλες τίς γυναίκες. Καί ο άρχάγγελος Γαβριήλ χαιρέτησε τήν Παρθένο Μαρία μέ έπαίνους καί τιμές, οί οποίες σέ κανένα άλλον άνθρωπο ποτέ δέν δέν έχουν αποδοθεί. Ή δέ Εκκλησία μας ονόμασε τή Μαρία "ύπερευλογημένη".
Ό αρχάγγελος Γα
βριήλ απευθύνει τό χαιρετισμό αυτό προς τήν Κόρη της Ναζαρέτ! Έχει προσωπικό χαρακτήρα ό χαιρετισμός, αλλά είναι καί πρωτάκουστος. Τή χαρακτηρίζει καί Τήν προσφωνεί "Κεχαριτωμένη"!"Χαίρε, Κεχαριτωμένη"!
Ποιά άραγε νά ήταν ή σημασία του πρωτάκουστου αυτούχαιρετισμού; Αναμφίβολα σήμαινε ότι ή Κόρη της Ναζαρέτ είχε όλες τίς χάριτες, όλες τίς αρετές καί όλες τίς ευλογίες του Θεού επάνω Της! Παρθένος αυτή, κάτω άπό τήν επίβλεψη, τήν προστασία καί τή Χάρη του Θεού καί του Αγίου Πνεύματος τήν επενέργεια, συγκέντρωνε στόν εαυτό Της ό,τι τίμιο καί ιερό καί άγιο έλειπε τότε άπό τήν ανθρωπότητα όλόκληρη. Γιατί ή ανθρωπότητα δέν πορευόταν σύμφωνα μέ τό νόμο του Θεού. Αντίθετα, όλο καί περισσότερο συσσώρευε τό δυσώδες, άθλιο καί αποκρουστικό βάρος τής αμαρτίας.
"Χαίρε, Κεχαριτωμένη"!
Ή αρετή καί ή χάρη πού είχε ή Παρθένος πολύ πριν από τήν επίσκεψη του αρχαγγέλου, δεσμεύεται ιδιαιτέρως καί κατεξοχήν τώρα, κατά τήν ώρα του Ευαγγελισμού Της.
Καί ή Χάρη του Αγίου Πνεύματος Τήν καθιστά μοναδική μεταξύ των γυναικών όλων των αιώνων ώς προς τήν αρετή, τήν αγιότητα καί τή χάρη· μοναδική καί όντως Παρθένο!
"Χαίρε, Κεχαριτωμένη"!
Αναλογιζόμενος ό καθένας άπό εμάς τόν ανεπανάληπτο αυτό χαιρετισμό, θά νόμιζε οτι ή Παρθένος Μαρία ήταν κάτι τό διαφορετικό άπό μας. Καί όμως τίποτε τό εξωτερικό δέν Τή διαφοροποιούσε άπό τους πολλούς ανθρώπους της εποχής Της. "Η ζωή Της έμοιαζε μέ τή ζωή των νεαρών γυναικών της εποχής εκείνης. Ήταν μιά κόρη όπως όλες οί άλλες. Ζούσε άπλα καί ταπεινά. Έξυπηρετούσε στίς διάφορες ανάγκες του σπιτιού. Η διαφορά Της ήταν αλλού: Στον εσωτερικό Της κόσμο. Γιατί είχε αυτό πού έγραφε ο άπ. Πέτρος, τόν "κρυπτόν της καρδίας άνθρωπον", πού είναι κάτι τό "πολυτελές" ενώπιον του Θεού.
Ποιος όμως είναι αυτός ό εσωτερικός της καρδίας άνθρωπος και ποιά τα χαρακτηριστικά του;
Μιά προσεκτική μελέτη του θέματος μας πείθει ότι ό κρυπτός της καρδίας θησαυρός έγκειται πρωτίστως στην αγαθή διάθεση, πού είναι ξένη προς κάθε δυστροπία καί εύθιξία. Είναι ελεύθερη η γυναίκα αυτή άπό κάθε πικρία καί χολή. Έπί πλέον έχει ώς κόσμημα της τόν άφθαρτο στολισμό τού υπομονετικού καί ήσυχου πνεύματος. Καί αυτός ό κρυπτός της καρδίας θησαυρός -όταν υπάρχει- παρουσιάζει τή γυναίκα νά μην οργίζεται, να κάνει υπομονή, να είναι ήρεμη, ήσυχη, γλυκεία καί γεμάτη πραότητα. Αυτός ό εσωτερικός στολισμός της ψυχής καθιστά τή γυναίκα άξιοσυμπάθητη ατούς άλλους καί φρουρό τής ειρήνης μεταξύ τών συνανθρώπων της. Καί αυτός ό στολισμός τής ψυχής είναι άφθαρτος. Δέν παλιώνει μέ τήν πάροδο τού χρόνου, άλλα καθίσταται λαμπρότερος καί ασφαλέστερος. Γιατί είναι καρπός τού Αγίου Πνεύματος, πού μέ τόν καιρό προσλαμβάνει μόνιμο χαρακτήρα καί προσδίδει στην ψυχή περισσότερη φωτεινότητα, ευγένεια και χάρη.
Τά παραπάνω χαρακτηριστικά δαψιλώς υπήρχαν στην Πάναγνη Κόρη τής Ναζαρέτ. Γι΄ αυτό καί ή άσημη κατά κόσμο Παρθένος εκτιμήθηκε άπό τό Θεό γιά τίς αγγελικές Της άρετές καί χάριτες καί διακρίθηκε ανάμεσα σέ όλες τίς γυναίκες. Καί ο άρχάγγελος Γαβριήλ χαιρέτησε τήν Παρθένο Μαρία μέ έπαίνους καί τιμές, οί οποίες σέ κανένα άλλον άνθρωπο ποτέ δέν δέν έχουν αποδοθεί. Ή δέ Εκκλησία μας ονόμασε τή Μαρία "ύπερευλογημένη".
Χαίρε, Κεχαριτωμένη· ό Κύριος μετά σου· ευλογημένη σύ έν γυναιξί" (Λουκ. Α' 28)!
Με τό χαιρετισμό αυτό ό αρχάγγελος Γαβριήλ ύπηρετούσε συγχρόνως καί τό μέγα μυστήριο της σαρκώσεως του Λόγου του Θεού. Αυτός έξάλλου ήταν καί ο σκοπός της θείας αποστολής: Νά αναγγείλει δηλαδή τήν κοσμοσωτήρια απόφαση του Τριαδικού Θεού ότι ή Παρθένος Μαρία ήταν ή διαλεγμένη άπό τό Θεό νά γεννήσει κατά τρόπο μοναδικό καί μυστηριώδη, "εκ Πνεύματος Αγίου", Υιό, ό Όποίος θά είναι τέλειος άνθρωπος, αλλά καί τέλειος Θεός· Υιός του ανθρώπου καί Υιός του Θεού, ό αληθινός Θεάνθρωπος! Γι' αυτό καί μόνη Αυτή είναι ή "Κεχαριτωμένη", ή "εύλογημένη έν γυναιξί", ή μοναδική Μητέρα, καί μόνος εύλογημένος ό καρπός της δικής Της κοιλίας!
Άπό τή στιγμή πού ακούστηκε ό άρχαγγελικός χαιρετισμός άρχισε ή αποκάλυψη του "μυστηρίου του άποκεκρυμμένου άπό των αιώνων καί των γενεών" (Κολ. Α' 26 καί Β' 2), διότι πράγματι τό σχέδιο της αγάπης του Θεού γιά τόν άνθρωπο ήταν συγχρόνως "κεκρυμμένον έν τω Θεώ άπό των αιώνων" (Έφεσ. Γ 9). Καί εξακολούθησε νά μένει άγνωστο καί μετά τή δημιουργία του κόσμου, άν καί ή λύτρωση των ανθρώπων υπήρχε στό σχέδιο του Θεού, σύμφωνα με την αρχαία υπόσχεσή Του στους πρωτοπλάστους, ότι θά έλθει ό Λυτρωτής, ό Όποίος θά συντρίψει τό σατανά. Είναι όμως εξίσου γνωστό ότι διά μέσου των αιώνων τής Παλαιάς Διαθήκης κανείς δέν έγνώριζετό "άποκεκρυμμένον μυστήριον", ούτε οί άγγελοι, ούτε οί άνθρωποι! Καί αυτοί οί προφήτες μόνο λίγες σκιές έβλεπαν, τίς οποίες καί οί ίδιοι δέν εννοούσαν πλήρως.
'Όμως αυτό τό "κεκρυμμένον μυοτήριον" αποκαλύπτεται πλήρως στους χρόνους τής Κ. Διαθήκης με τήν ενανθρώπηση του Υίου καί Λόγου του Θεού εκ Πνεύματος Αγίου καί Μαρίας τής Παρθένου. Γιά τούτο καί οί άγιοι τής εποχής τής Χάριτος, έκθαμβοι καί εκστατικοί μπροστά στον ακατάληπτο πλούτο της θείας σοφίας καί αγάπης, ξεσπούν σε ύμνους δοξολογητικούς προς τό Θεό, άλλα καί εγκωμιαστικούς γιά Έκείνη, πού αξιώθηκε τής υψίστης κλήσεως καί διακονίας, πού δόθηκε ποτέ σέ άνθρωπο, νά γίνει δηλαδή όντως Θεοτόκος! Προβάλλουν δέ καί απαριθμούν πολλούς λόγους γιά τους οποίους ή Μητέρα του Φωτός χαίρει καί άγάλλεται.
Αυτός είναι καί ό λόγος πού ό άγιος Νικόδημος άπό τό όρος τό Άγιον, "τό περιβόλι" τής Παναγίας, διασαλπίζει ότι ή χαρά ανήκει κατά πρώτο καί κύριο λόγο στή Θεοτόκο, έπειδή γέννησε τήν αύτοχαρά καί τήν πηγή τής χαράς, τόν Κύριο Ίησου Χριστό. Γράφει ό αγιορείτης πατέρας:
"Κάθε ύμνος όπου προσφέρεται στό όνομα Σου, Θεοτόκε, γιά νά γίνει εύάρεστος καί ευπρόσδεκτος σέ Σέ, είναι άνάγκη νά είναι άρτυμένος καί μελιτωμένος μέ τό ουράνιο καί γλυκύτατο καί χαριέστατο"Χαίρε". Καί αυτό, διατί; Επειδή Σύ πρώτη προορίσθηκες άπό του αιώνος, μάλλον δέ καί πρό τών αιώνων, νά γίνεις Μητέρα του Υίου του Θεού· ήτοι νά συλλάβεις άσπόρως στην κοιλιά σου καί νά γεννήσεις τή χαρά όλου του κόσμου, ή αληθέστερα νά πώ, τήν αύτοχαρά καί κάθε της χαράς πηγή καί αιτία, δηλαδή τόν Κύριό μας Ίησού Χριστό. Καθώς λοιπόν έσύ μόνη συνέλαβες καί άφου γέννησες τήν αύτοχαρά καί πηγή τής χαράς· τοιουτοτρόπως σέ σένα μόνη πρέπει νά χαίρεις κυρίως υπέρ πάντας αγγέλους καί άνθρώπους" (Έορτοδρόμιον, "Ερμηνεία είςτόν Κανόνα του Ευαγγελισμού" σελ. 237).
Αξίζει όμως νά προσεγγίσουμε μερικές ακόμη ύμνολογικές αναφορές τών αγίων μας στό θέμα τής χαράς τής Κεχαριτωμένης.
Ο άγιος Γρηγόριος, ό Επίσκοπος Καισαρείας, ό θαυματουργός, συμπληρώνει τή σκέψη του αγίου Νικόδημου καί υποστηρίζει ότι ή Παναγία μας χαίρει, διότι δάνεισε τήν οστράκινη, άλλα πάναγνη, ανθρώπινη φύση Της στό Λόγο του Θεού, καί ώς άλλο εύχρηστο δοχείο βάστασε στά άχραντα σπλάγχνα Της τό πύρ τής Θεότητας χωρίς νά καταφλεγεί.
Σημειώνει χαρακτηριστικά:
"Νά χαίρεσαι, διότι μέ τή διακονία Σου στο έργο της σωτηρίας κάνεις έργα άξια τής πραγματικής χαράς, έφ' όσον έγινες καί είσαι δοχείο, πού δέχθηκε μέσα του'Εκείνον, πού είναι ή επουράνιος ευφροσύνη. Μέ σένα χαρίζεται ή χαρά σ' όλη τήν κτίση καί τό ανθρώπινο γένος απολαμβάνει καί πάλι τήν τιμή, πού είχε πρίν άπό τήν πτώση τών πρωτοπλάστων" (P.G. 10.1157).
Mέ φωνή γεμάτη μουσικότητα ό άγιος Ανδρέας Κρήτης υμνεί τήν Άειπάρθενη Κόρη καί απευθυνόμενος προς Αυτήν διακηρύττει ότι αρμόζει ή χαρά στην Παρθένο, διότι ύπηρέτησε στό έργο τής συμφιλιώσεως του Θεού μέ τους άνθρώπους, διαλύοντας έτσι τήν προγενέστερη καταδίκη καί κατάρα τών πρωτοπλάστων καί τών απογόνων τους.
Ψάλλει:
"Νά χαίρεσαι Σύ, πού είσαι τό όργανο τής χαράς, μέ τό όποίο διαλύθηκε ή καταδίκη τής κατάρας, πού ήταν καρπός τής παραβάσεως τών πρωτοπλάστων καί αντί τής κατάρας δωρήθηκε στον άνθρωπο τό δικαίωμα της χαράς καί ευτυχίας πλησίον του Θεού. 'Άς χαίρεσαι Σύ, πού χρησίμευσες γιά νά συμφιλιωθεί ό Θεός μέ τους ανθρώπους. Ας χαίρεσαι Σύ, πού γέννησες τήν ακατάληπτη χαρά, πού έχει καί χαρίζει ό άπειρος Θεός" (P.G. 97, 893-896).
Με τό χαιρετισμό αυτό ό αρχάγγελος Γαβριήλ ύπηρετούσε συγχρόνως καί τό μέγα μυστήριο της σαρκώσεως του Λόγου του Θεού. Αυτός έξάλλου ήταν καί ο σκοπός της θείας αποστολής: Νά αναγγείλει δηλαδή τήν κοσμοσωτήρια απόφαση του Τριαδικού Θεού ότι ή Παρθένος Μαρία ήταν ή διαλεγμένη άπό τό Θεό νά γεννήσει κατά τρόπο μοναδικό καί μυστηριώδη, "εκ Πνεύματος Αγίου", Υιό, ό Όποίος θά είναι τέλειος άνθρωπος, αλλά καί τέλειος Θεός· Υιός του ανθρώπου καί Υιός του Θεού, ό αληθινός Θεάνθρωπος! Γι' αυτό καί μόνη Αυτή είναι ή "Κεχαριτωμένη", ή "εύλογημένη έν γυναιξί", ή μοναδική Μητέρα, καί μόνος εύλογημένος ό καρπός της δικής Της κοιλίας!Άπό τή στιγμή πού ακούστηκε ό άρχαγγελικός χαιρετισμός άρχισε ή αποκάλυψη του "μυστηρίου του άποκεκρυμμένου άπό των αιώνων καί των γενεών" (Κολ. Α' 26 καί Β' 2), διότι πράγματι τό σχέδιο της αγάπης του Θεού γιά τόν άνθρωπο ήταν συγχρόνως "κεκρυμμένον έν τω Θεώ άπό των αιώνων" (Έφεσ. Γ 9). Καί εξακολούθησε νά μένει άγνωστο καί μετά τή δημιουργία του κόσμου, άν καί ή λύτρωση των ανθρώπων υπήρχε στό σχέδιο του Θεού, σύμφωνα με την αρχαία υπόσχεσή Του στους πρωτοπλάστους, ότι θά έλθει ό Λυτρωτής, ό Όποίος θά συντρίψει τό σατανά. Είναι όμως εξίσου γνωστό ότι διά μέσου των αιώνων τής Παλαιάς Διαθήκης κανείς δέν έγνώριζετό "άποκεκρυμμένον μυστήριον", ούτε οί άγγελοι, ούτε οί άνθρωποι! Καί αυτοί οί προφήτες μόνο λίγες σκιές έβλεπαν, τίς οποίες καί οί ίδιοι δέν εννοούσαν πλήρως.
'Όμως αυτό τό "κεκρυμμένον μυοτήριον" αποκαλύπτεται πλήρως στους χρόνους τής Κ. Διαθήκης με τήν ενανθρώπηση του Υίου καί Λόγου του Θεού εκ Πνεύματος Αγίου καί Μαρίας τής Παρθένου. Γιά τούτο καί οί άγιοι τής εποχής τής Χάριτος, έκθαμβοι καί εκστατικοί μπροστά στον ακατάληπτο πλούτο της θείας σοφίας καί αγάπης, ξεσπούν σε ύμνους δοξολογητικούς προς τό Θεό, άλλα καί εγκωμιαστικούς γιά Έκείνη, πού αξιώθηκε τής υψίστης κλήσεως καί διακονίας, πού δόθηκε ποτέ σέ άνθρωπο, νά γίνει δηλαδή όντως Θεοτόκος! Προβάλλουν δέ καί απαριθμούν πολλούς λόγους γιά τους οποίους ή Μητέρα του Φωτός χαίρει καί άγάλλεται.
Αυτός είναι καί ό λόγος πού ό άγιος Νικόδημος άπό τό όρος τό Άγιον, "τό περιβόλι" τής Παναγίας, διασαλπίζει ότι ή χαρά ανήκει κατά πρώτο καί κύριο λόγο στή Θεοτόκο, έπειδή γέννησε τήν αύτοχαρά καί τήν πηγή τής χαράς, τόν Κύριο Ίησου Χριστό. Γράφει ό αγιορείτης πατέρας:
"Κάθε ύμνος όπου προσφέρεται στό όνομα Σου, Θεοτόκε, γιά νά γίνει εύάρεστος καί ευπρόσδεκτος σέ Σέ, είναι άνάγκη νά είναι άρτυμένος καί μελιτωμένος μέ τό ουράνιο καί γλυκύτατο καί χαριέστατο"Χαίρε". Καί αυτό, διατί; Επειδή Σύ πρώτη προορίσθηκες άπό του αιώνος, μάλλον δέ καί πρό τών αιώνων, νά γίνεις Μητέρα του Υίου του Θεού· ήτοι νά συλλάβεις άσπόρως στην κοιλιά σου καί νά γεννήσεις τή χαρά όλου του κόσμου, ή αληθέστερα νά πώ, τήν αύτοχαρά καί κάθε της χαράς πηγή καί αιτία, δηλαδή τόν Κύριό μας Ίησού Χριστό. Καθώς λοιπόν έσύ μόνη συνέλαβες καί άφου γέννησες τήν αύτοχαρά καί πηγή τής χαράς· τοιουτοτρόπως σέ σένα μόνη πρέπει νά χαίρεις κυρίως υπέρ πάντας αγγέλους καί άνθρώπους" (Έορτοδρόμιον, "Ερμηνεία είςτόν Κανόνα του Ευαγγελισμού" σελ. 237).
Αξίζει όμως νά προσεγγίσουμε μερικές ακόμη ύμνολογικές αναφορές τών αγίων μας στό θέμα τής χαράς τής Κεχαριτωμένης.
Ο άγιος Γρηγόριος, ό Επίσκοπος Καισαρείας, ό θαυματουργός, συμπληρώνει τή σκέψη του αγίου Νικόδημου καί υποστηρίζει ότι ή Παναγία μας χαίρει, διότι δάνεισε τήν οστράκινη, άλλα πάναγνη, ανθρώπινη φύση Της στό Λόγο του Θεού, καί ώς άλλο εύχρηστο δοχείο βάστασε στά άχραντα σπλάγχνα Της τό πύρ τής Θεότητας χωρίς νά καταφλεγεί.
Σημειώνει χαρακτηριστικά:
"Νά χαίρεσαι, διότι μέ τή διακονία Σου στο έργο της σωτηρίας κάνεις έργα άξια τής πραγματικής χαράς, έφ' όσον έγινες καί είσαι δοχείο, πού δέχθηκε μέσα του'Εκείνον, πού είναι ή επουράνιος ευφροσύνη. Μέ σένα χαρίζεται ή χαρά σ' όλη τήν κτίση καί τό ανθρώπινο γένος απολαμβάνει καί πάλι τήν τιμή, πού είχε πρίν άπό τήν πτώση τών πρωτοπλάστων" (P.G. 10.1157).
Mέ φωνή γεμάτη μουσικότητα ό άγιος Ανδρέας Κρήτης υμνεί τήν Άειπάρθενη Κόρη καί απευθυνόμενος προς Αυτήν διακηρύττει ότι αρμόζει ή χαρά στην Παρθένο, διότι ύπηρέτησε στό έργο τής συμφιλιώσεως του Θεού μέ τους άνθρώπους, διαλύοντας έτσι τήν προγενέστερη καταδίκη καί κατάρα τών πρωτοπλάστων καί τών απογόνων τους.
Ψάλλει:
"Νά χαίρεσαι Σύ, πού είσαι τό όργανο τής χαράς, μέ τό όποίο διαλύθηκε ή καταδίκη τής κατάρας, πού ήταν καρπός τής παραβάσεως τών πρωτοπλάστων καί αντί τής κατάρας δωρήθηκε στον άνθρωπο τό δικαίωμα της χαράς καί ευτυχίας πλησίον του Θεού. 'Άς χαίρεσαι Σύ, πού χρησίμευσες γιά νά συμφιλιωθεί ό Θεός μέ τους ανθρώπους. Ας χαίρεσαι Σύ, πού γέννησες τήν ακατάληπτη χαρά, πού έχει καί χαρίζει ό άπειρος Θεός" (P.G. 97, 893-896).
Ό βαθυστόχαστος επίσης Θεολόγος καί αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ό άγιος Γρηγοριος ό Παλαμάς, παρατηρεί ότι ή χαρά καί ή ευλογία του Θεού επισκιάζουν τήν Θεοτόκο, εφόσον διακόνησε καί Αυτή τή λύτρωση των συνανθρώπων Της, άλλα καί τή δική Της, με τήν ολόψυχη αποδοχή του θείου θελήματος. Υπογραμμίζει ο άγιος της Εκκλησίας μας στό κείμενό του:
"Καθώς με τή
συνεργασία Της στό λυτρωτικό έργο του Κυρίου ή Παρθενομήτωρ ελευθερώνει την ανθρωπότητα άπό τήν αρχαία κατάρα, παίρνει ώς αντάλλαγμα διά μέσου του άγγέλου τή χαρά καί τήν ευλογία του Θεού. Αυτή, ή Θεοτόκος, είναι ή δόξα των κατοίκων της γης καί ή αγαλλίαση καί εύφροσύνη των κατοίκων του ουρανού" (Ρ.G. 151,172-177). Ό άγιος Γρηγόριος Νύσσης σχολιάζει καί αυτός μέ τή σειρά του τό γεγονός. Αντιπαραθέτει τή Θεοτόκο προς τήν πρωτόπλαστη Εύα, καί εντοπίζει τή βασική διαφορά τους. Πόνος καί θλίψεις ό κλήρος της παρακοής της Εύας· χαρά καί ευφροσύνη ή κληρονομιά της υπακοής της Παναγίας. Γι' αυτό καί διαπιστώνει:
"Ή προσφώνηση του αγγέλου είναι αντίθετη προς τή φωνή, πού απευθύνθηκε γιά πρώτη φορά σέ γυναίκα. Ή πρώτη εκείνη γυναίκα, ή Εύα, καταδικάσθηκε εξαιτίας της αμαρτίας νά γέννα τά παιδιά της μέ ώδίνες καί πόνους. Ένώ στήν περίπτώση της Παναγίας έκβάλλεται ή λύπη μέ τή χαρά. Έκεί προηγήθηκαν οι λύπες άπό τους πόνους του τοκετού. Έδώ όμως ή χαρά προετοιμάζει τή γέννηση'' (Ρ.G. 46, 1140).
Έχοντας υπόψη όλα τά προηγούμενα καί ό άγιος Σωφρόνιος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, επιμένει ίδιαίτερα στην άρχαγγελική προσφώνηση καί έπεξηγεί, οτι ή Παναγία μας χαίρει επί πλέον διότι ώς άνθρωπος καί Αυτή συμμετέχει στή χαρά της σωτηρίας, πού χαρίζεται σ' όλο τό άνθρώπινο γένος μέ τήν ενανθρώπηση του Υιού του Θεού. Γράφει:
"Αρχίζει ό άγγελος της χαράς τό μήνυμα του προς Αυτήν άπό τή χαρά, επειδή γνώριζε πολύ καλά ότι τό διάγγελμά του φέρει τή χαρά σ' όλους τους ανθρώπους καί σ' όλα έπίσης τά κτίσματα καί αποξενώνει τά πάντα άπό κάθε λύπη. Γνώριζε ότι μέ τό μήνυμα αυτό χαριζόταν ή σωτηρία στους ανθρώπους, πού είχαν χαθεί εξαιτίας των αμαρτιών τους καί γι' αυτό τή χαρά βάζει ώς πρόλογο στά ευχάριστα νέα πού αναγγέλλει''(Ρ.G. 87, III 3236-3237).
Τό ενδεικτικό αυτό απάνθισμα των άγιοπατερικών κειμένων όδηγεί τό μελετητή στό ερώτημα: Ποιος χριστιανός θά μελετήσει τά όσα θαύματα έλαβαν χώρα στό πρόσωπο της Ύπεραγίας Θεοτόκου καί δέν θά μείνει έκπληκτος; Πράγματι, κάθε πιστός χριστιανός στέκεται μέ ευλαβικό δέος ενώπιόν Της.
'Αλλά ό Κύριος Ίησούς τήν άγιάζουσα Χάρη δέν τή χορήγησε μόνο στην Παρθένο Μαρία. Τή σώζουσα Χάρη Του έξακολουθεί νά τή χορηγεί διά μέσου των αιώνων σ' όλους έκείνους πού τήν έπιζητούν. Τήν αλήθεια αυτή διακηρύττει ό άγιος Ευαγγελιστής Ιωάννης: "Εκ του πληρώματος αύτού πάντες ήμείς έλάβομεν καί χάριν αντί χάριτος" (Ίω. Α 16). Άπό τόν ανεξάντλητο πλούτο της τελειότητας καί των δωρεών Του λάβαμε Χάρη επάνω στην άλλη Χάρη· καί μετά τή Χάρη της αφέσεως τών αμαρτιών μας λάβαμε καί τή Χάρη της υίοθεοίας καί μακαρίας ζωής, καί συνεχώς προστίθεται νέα ύπεράφθονη Χάρη σ' εκείνη πού προηγουμένως λάβαμε.
Έκείνο τό όποιο αξίζει νά καθορίσουμε είναι τό σωτήριο χρέος μας απέναντι αυτής της λυτρωτικής γιά τό ανθρώπινο γένος ενέργειας του Θεού. Καί αυτό έγκειται στό ότι κάθε ευγενής ψυχή δέν άρκείται νά εύγνωμονεί μόνο τό Θεό, όταν αναλογίζεται αυτήν τήν Χάρη πού ό Κύριος της έδωσε, αλλά φιλοτιμείται καί αγωνίζεται γιά τήν αξιοποίηση της σέ μεγαλύτερο βαθμό, γιά νά άποβεί, όπως καί ή Παρθένος Μαρία, ψυχή λαμπρή, παιδί του Θεού καί κληρονόμος της βασιλείας Του της επουρανίου.
Είναι ομολογουμένως υπέροχο νά γινόμαστε καί μείς δοχεία εκλεκτά του Αγίου Πνεύματος, χαριτωμένοι άνθρωποι. Άποκτούμε τότε δόξα αιώνια καί άφθαρτη! Κάπως εγγίζουμε τή μακαριότητα της Παναγίας μας!
Στό άκουσμα του αρχαγγελικού ασπασμού θά νόμιζε κανείς οτι ή Κόρη της Ναζαρέτ θά κολακευόταν άπό τους λόγους, πού απευθύνονταν προς Αυτήν. Καί όπως ίσως θά αναμέναμε καί γιά κάθε άλλη κόρη της εποχής εκείνης, καθώς καί της σημερινής, θά σκιρτούσε άπό χαρά καί θά καμάρωνε για τους επαίνους. Ή άμωμος όμως, ή καθαρή, ή αγνή Παρθένος στό άκουσμα των λόγων του αρχαγγέλου εμφανίζεται ταραγμένη. "Ή δέ ιδούσα διεταράχθη επί τω λόγω αύτού, καί διελογίζετο ποταπός είη ό ασπασμός ούτος"(Λουκ. Α' 29), γράφει ό Ευαγγελιστής Λουκάς. Αυτή, όταν είδε τόν άγγελο, ταράχθηκε πολύ άπό τό λόγο πού Τής είπε καί αναρωτήθηκε για τη σημασία και για το σκοπό που είχε ο χαιρετισμός αυτός.
'Εάν ήταν ήταν μιά υπερήφανη καί ματαιόδοξη γυναίκα, θά κολακευόταν άπό τό χαιρετισμό καί θά σκιρτούσε. Θά είχε δέ έτοιμη τήν απάντηση, πού θά πρόδιδε τά υπερήφανα καί έγωϊστικά συναισθήματα της. 'Αλλά ή Παρθένος Μαριάμ είναι τελείως ξένη προς όλα αυτά.
Τό ήθος Της -κατεξοχήν ταπεινό καί σεμνό-- φανερώνεται μέσα άπό όλη τήν αγνή Της ζωή καί τή συνετή ανάστροφη Της. Ό ιερός Δαμασκηνός μας τό ζωντανεύει μέχρι λεπτομερειών. Περιγράφοντας ο άγιος πατέρας τό ηθικό Της μεγαλείο διερωτάται, αλλά καί διαπιστώνει:
"Πώς νά αναπαραστήσω τό σεμνότατο βάδισμα Σου; Πώς τό ντύσιμο Σου; Πώς τό πρόσωπο Σου τό χαριτωμένο; Φρόνηση μεγάλη σέ σώμα νέας. Ένδυμα ευγενικό χωρίς εκζήτηση καί μαλθακότητα. Βήμα συγκρατημένο, χωρίς βιασύνη καί χωρίς νωθρότητα. Τό σοβαρό ύφος, πού τό γλυκαίνει κάποια ιλαρότητα, κρατημένο πάντα μακριά άπό τους άνδρες. Καί απόδειξη ο φόβος πού Σέ έζωσε μέ τήν απροσδόκητη προσφώνηση του αγγέλου. Πρόθυμη καί ύπάκοη στους γονείς Σου κρατούσες τό πνεύμα τής ταπεινώσεως στίς πιό μεγάλες αποκαλύψεις. Τά λόγια Σου καλωσυνάτα έξέρχονταν άπό τήν ήρεμη ψυχή σου" (Ρ.G. 96, 677-680).
Τό κείμενο του ιερού πατρός μας βοηθεί νά αντιληφθούμε γιατί ή σεμνή καί ταπεινή στό φρόνημα Παρθένος τάρασσεται μέ τήν εμφάνιση καί τά λόγια του αρχαγγέλου. Διότι έχει τή συνείδηση οτι δέν έχει καμιά εξαιρετική αξία, ώστε νά της δίδονται τόσο έκτακτες επαγγελίες.
Οί ταπεινοί άνθρωποι ταράσσονται όχι επιφανειακά καί επίπλαστα, αλλά μέ συντριβή, όταν ακούνε τους άλλους νά τους επαινούν. Όσοι λοιπόν, έπιζητούν τους επαίνους ή καί σκιρτούν, όταν ακούνε νά τους εγκωμιάζουν, δέν είναι στηριγμένοι επαρκώς στην ταπείνωση καί κινδυνεύουν νά βλαβούν σοβαρά άπό αυτούς.
Η Παναγία ταράσσεται καί εξαιτίας της ηθικής αγνότητας Της. Γι' αυτό στην αρχή σύμφωνα πάντα μέ τήν Παράδοση παρατηρείται ένα ντροπαλό ερύθημα στίς παρειές Της. Έπειτα μιά δυσφορία γιά τήν παρουσία του ξένου. Σκέπτεται, πώς κατόρθωσε ό νέος αυτός νά εισέλθει απαρατήρητος στό σπίτι Της. Δέν λέει όμως τίποτε ή Μαρία. Δεικνύει σοβαρότητα καί δίδει στον επισκέπτη νά εννοήσει οτι έχει απόφαση ακράδαντη νά υπερασπίσει τήν αγνότητα Της. Συγχρόνως δέν χάνει καί τήν ψυχραιμία Της. Παρουσιάζεται προσεκτική, γεμάτη άπό θαυμαστή σύνεση καί φρόνηση. Καί αυτό, διότι συνδέεται μυστικώς μέ τό Θεό. Πιστεύει οτι παρών βρίσκεται ό Θεός Της, ό Όποίος Τήν προστατεύει. Μυστικά προσεύχεται προς Αυτόν νά Της αποκαλύψει τί συμβαίνει.
Αυτό τό υψηλό παράδειγμα παρέχει στίς σημερινές γυναίκες καί στίς κόρες ή Παναγία. Αυτή τή συνετή καί προσεκτική στάση πρέπει νά τηρούν απέναντι σέ οποιαδήποτε αιφνίδια πρόσκληση του "νυν αιώνος", όσο καλή καί άν φαίνεται.
"Ή δέ ίδούσα διεταράχθη".
Εντονότατος καί έσώτατος ο προβληματισμός τής Παρθένου.
Ο αρχάγγελος όμως ψυχολογεί τή Μαρία. Άντιλαμβάνεται τήν απορία Της. Γίνεται αυτόπτης καί αύτήκοος μάρτυρας ότι δίκαια ό Θεός Τήν αξιώνει τής μεγίστης δωρεάς. Τή θαυμάζει. Καί διδάσκεται.
'Αλλά καί ύποστέλλεται ό αρχάγγελος μπροστά στό μεγαλείο τής Κεχαριτωμένης καί μπροστά στην εύμένεια, πού Τής δείχνει ό Δεσπότης καί Κύριος τών απάντων. Καί γι' αυτό Τήν πλησιάζει ταπεινά. Προσέρχεται ως υπηρέτης προς τή Δέσποινα καί Τής όμιλεί καί Τής μεταδίδει τό χαρμόσυνο μήνυμα μέ τόν αρμόζοντα σεβασμό. Τήν καθησυχάζει καί Τής λέει:
"Μή φοβού Μαριάμ· εύρες γάρ χάριν παρά τω Θεώ" (Λουκ. Α' 30). Μή φοβάσαι Μαριάμ· τουναντίον, πρέπει νά χαίρεις, διότι κρίθηκες άξια εξαιρετικής εύνοιας άπό τό Θεό. Ό Θεός Σέ εύνοεί καί βρήκες χάρη ενώπιον Του!
Καί εφόσον ό Θεός είναι μαζί Της, τί έχει νά φοβηθεί; Άπεναντίας, πρέπει νά χαίρει γιά τήν ιδιαίτερη εύνοια καί χάρη πού Τής έπιδαψιλεύει ό Θεός.
"Εύρες χάριν..."! Πράγματι· μπορεί ποτέ νά συγκριθεί ή χάρη πού έλαβε ή Σάρρα, ή Ρεβέκκα, ή Ραχήλ, μέ τήν άσύγκριτη χάρη, πού πήρε ή Θεοτόκος;
Αυτή τή μοναδικότητα της Χάριτος πού έλαβε ή αγνή Κόρη τής Ναζαρέτ υπογραμμίζει καί ό Πατριάρχης Ίεροσολύμων Σωφρόνιος, άφου μέ τόν Ευαγγελισμό Της έχομε τό προνόμιο τής παγκόσμιας αλλά καί προσωπικής σωτηρίας:"Μή φοβού, Μαριάμ", πανηγυρίζει καί ό Πατριάρχης, "εύρες πλησίον του Θεού χάρη αθάνατη καί ύπέρλαμπρη καί σωτήρια. Χάρη, πού καμιά άπό τίς μυριάδες τών γυναικών δέν βρήκε ποτέ. Χάρη, πού κανείς άνθρωπος δέν είδε. Χάρη, πού κανείς δέν έλαβε ποτέ. Πολλοί βέβαια, ενωρίτερα άπό Σένα, είχαν γίνει άγιοι. Κανείς όμως, όπως Σύ, δέν είχε χαριτωθεί. Κανείς δέν είχε, όπως Σύ, μακαρισθεί. Κανείς, όπως Σύ, δέν είχε καθαρισθεί. . . Όλα τά εξαίρετα, πού υπάρχουν στους άνθρώπους, τά υπερβαίνεις. Σύ ξεπερνάς ολα τά δωρήματα πού δώρησε ό Θεός στους ανθρώπους"!
'Εάν ήταν ήταν μιά υπερήφανη καί ματαιόδοξη γυναίκα, θά κολακευόταν άπό τό χαιρετισμό καί θά σκιρτούσε. Θά είχε δέ έτοιμη τήν απάντηση, πού θά πρόδιδε τά υπερήφανα καί έγωϊστικά συναισθήματα της. 'Αλλά ή Παρθένος Μαριάμ είναι τελείως ξένη προς όλα αυτά.
Τό ήθος Της -κατεξοχήν ταπεινό καί σεμνό-- φανερώνεται μέσα άπό όλη τήν αγνή Της ζωή καί τή συνετή ανάστροφη Της. Ό ιερός Δαμασκηνός μας τό ζωντανεύει μέχρι λεπτομερειών. Περιγράφοντας ο άγιος πατέρας τό ηθικό Της μεγαλείο διερωτάται, αλλά καί διαπιστώνει:
"Πώς νά αναπαραστήσω τό σεμνότατο βάδισμα Σου; Πώς τό ντύσιμο Σου; Πώς τό πρόσωπο Σου τό χαριτωμένο; Φρόνηση μεγάλη σέ σώμα νέας. Ένδυμα ευγενικό χωρίς εκζήτηση καί μαλθακότητα. Βήμα συγκρατημένο, χωρίς βιασύνη καί χωρίς νωθρότητα. Τό σοβαρό ύφος, πού τό γλυκαίνει κάποια ιλαρότητα, κρατημένο πάντα μακριά άπό τους άνδρες. Καί απόδειξη ο φόβος πού Σέ έζωσε μέ τήν απροσδόκητη προσφώνηση του αγγέλου. Πρόθυμη καί ύπάκοη στους γονείς Σου κρατούσες τό πνεύμα τής ταπεινώσεως στίς πιό μεγάλες αποκαλύψεις. Τά λόγια Σου καλωσυνάτα έξέρχονταν άπό τήν ήρεμη ψυχή σου" (Ρ.G. 96, 677-680).
Τό κείμενο του ιερού πατρός μας βοηθεί νά αντιληφθούμε γιατί ή σεμνή καί ταπεινή στό φρόνημα Παρθένος τάρασσεται μέ τήν εμφάνιση καί τά λόγια του αρχαγγέλου. Διότι έχει τή συνείδηση οτι δέν έχει καμιά εξαιρετική αξία, ώστε νά της δίδονται τόσο έκτακτες επαγγελίες.
Οί ταπεινοί άνθρωποι ταράσσονται όχι επιφανειακά καί επίπλαστα, αλλά μέ συντριβή, όταν ακούνε τους άλλους νά τους επαινούν. Όσοι λοιπόν, έπιζητούν τους επαίνους ή καί σκιρτούν, όταν ακούνε νά τους εγκωμιάζουν, δέν είναι στηριγμένοι επαρκώς στην ταπείνωση καί κινδυνεύουν νά βλαβούν σοβαρά άπό αυτούς.
Η Παναγία ταράσσεται καί εξαιτίας της ηθικής αγνότητας Της. Γι' αυτό στην αρχή σύμφωνα πάντα μέ τήν Παράδοση παρατηρείται ένα ντροπαλό ερύθημα στίς παρειές Της. Έπειτα μιά δυσφορία γιά τήν παρουσία του ξένου. Σκέπτεται, πώς κατόρθωσε ό νέος αυτός νά εισέλθει απαρατήρητος στό σπίτι Της. Δέν λέει όμως τίποτε ή Μαρία. Δεικνύει σοβαρότητα καί δίδει στον επισκέπτη νά εννοήσει οτι έχει απόφαση ακράδαντη νά υπερασπίσει τήν αγνότητα Της. Συγχρόνως δέν χάνει καί τήν ψυχραιμία Της. Παρουσιάζεται προσεκτική, γεμάτη άπό θαυμαστή σύνεση καί φρόνηση. Καί αυτό, διότι συνδέεται μυστικώς μέ τό Θεό. Πιστεύει οτι παρών βρίσκεται ό Θεός Της, ό Όποίος Τήν προστατεύει. Μυστικά προσεύχεται προς Αυτόν νά Της αποκαλύψει τί συμβαίνει.
Αυτό τό υψηλό παράδειγμα παρέχει στίς σημερινές γυναίκες καί στίς κόρες ή Παναγία. Αυτή τή συνετή καί προσεκτική στάση πρέπει νά τηρούν απέναντι σέ οποιαδήποτε αιφνίδια πρόσκληση του "νυν αιώνος", όσο καλή καί άν φαίνεται.
"Ή δέ ίδούσα διεταράχθη".
Εντονότατος καί έσώτατος ο προβληματισμός τής Παρθένου.
Ο αρχάγγελος όμως ψυχολογεί τή Μαρία. Άντιλαμβάνεται τήν απορία Της. Γίνεται αυτόπτης καί αύτήκοος μάρτυρας ότι δίκαια ό Θεός Τήν αξιώνει τής μεγίστης δωρεάς. Τή θαυμάζει. Καί διδάσκεται.
'Αλλά καί ύποστέλλεται ό αρχάγγελος μπροστά στό μεγαλείο τής Κεχαριτωμένης καί μπροστά στην εύμένεια, πού Τής δείχνει ό Δεσπότης καί Κύριος τών απάντων. Καί γι' αυτό Τήν πλησιάζει ταπεινά. Προσέρχεται ως υπηρέτης προς τή Δέσποινα καί Τής όμιλεί καί Τής μεταδίδει τό χαρμόσυνο μήνυμα μέ τόν αρμόζοντα σεβασμό. Τήν καθησυχάζει καί Τής λέει:
"Μή φοβού Μαριάμ· εύρες γάρ χάριν παρά τω Θεώ" (Λουκ. Α' 30). Μή φοβάσαι Μαριάμ· τουναντίον, πρέπει νά χαίρεις, διότι κρίθηκες άξια εξαιρετικής εύνοιας άπό τό Θεό. Ό Θεός Σέ εύνοεί καί βρήκες χάρη ενώπιον Του!
Καί εφόσον ό Θεός είναι μαζί Της, τί έχει νά φοβηθεί; Άπεναντίας, πρέπει νά χαίρει γιά τήν ιδιαίτερη εύνοια καί χάρη πού Τής έπιδαψιλεύει ό Θεός.
"Εύρες χάριν..."! Πράγματι· μπορεί ποτέ νά συγκριθεί ή χάρη πού έλαβε ή Σάρρα, ή Ρεβέκκα, ή Ραχήλ, μέ τήν άσύγκριτη χάρη, πού πήρε ή Θεοτόκος;
Αυτή τή μοναδικότητα της Χάριτος πού έλαβε ή αγνή Κόρη τής Ναζαρέτ υπογραμμίζει καί ό Πατριάρχης Ίεροσολύμων Σωφρόνιος, άφου μέ τόν Ευαγγελισμό Της έχομε τό προνόμιο τής παγκόσμιας αλλά καί προσωπικής σωτηρίας:"Μή φοβού, Μαριάμ", πανηγυρίζει καί ό Πατριάρχης, "εύρες πλησίον του Θεού χάρη αθάνατη καί ύπέρλαμπρη καί σωτήρια. Χάρη, πού καμιά άπό τίς μυριάδες τών γυναικών δέν βρήκε ποτέ. Χάρη, πού κανείς άνθρωπος δέν είδε. Χάρη, πού κανείς δέν έλαβε ποτέ. Πολλοί βέβαια, ενωρίτερα άπό Σένα, είχαν γίνει άγιοι. Κανείς όμως, όπως Σύ, δέν είχε χαριτωθεί. Κανείς δέν είχε, όπως Σύ, μακαρισθεί. Κανείς, όπως Σύ, δέν είχε καθαρισθεί. . . Όλα τά εξαίρετα, πού υπάρχουν στους άνθρώπους, τά υπερβαίνεις. Σύ ξεπερνάς ολα τά δωρήματα πού δώρησε ό Θεός στους ανθρώπους"!
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου