ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ (2ο ΜΕΡΟΣ)

Ο αρχάγγελος Γαβριήλ θαυμάζει τήν αρετή της Μαριάμ καί Τής αναγγέλλει τό μέγα γεγονός:

"Ιδού θά συλλάβεις στήν κοιλιά Σου καί θά γεννήσεις υιό καί θά καλέσεις τό όνομα Του'Ιησού. Αυτός θα είναι μέγας καί γιά τήν αγιότητά Του καί γιά τό άξίωμά Του. Καί μολονότι με τήν ένανθρώπησή Του θά εξομοιωθεί προς τους ανθρώπους, θά άναγνωρισθεί όμως ώς Υιός του Υψίστου Θεού, καί θά Τόν υψώσει Κύριος ό Θεός καί ώς άνθρωπο. Καί θά Του δώσει τό θρόνο του προπάτορά Του Δαβίδ. Καί θά βασιλεύσει στους αιώνες ώς αθάνατος καί παντοτεινός αρχιερέας καί βασιλιάς τών πιστών όλων τών γενεών, οί οποίοι θά αποτελούν τήν πνευματική καί αληθινή οικογένεια του Ιακώβ, καί ή βασιλεία Του δέν θά έχει τέλος, όπως έχει τών επιγείων βασιλιάδων"(Λουκ.Α' 31-33).

Τό θαύμα είναι πρωτοφανές! Τό άγγελμα πρωτάκουστο! Παρθένος νά γεννήσει; Φυσικό, λοιπόν, ήταν νά αμφιβάλλει ή Θεοτόκος. Επόμενο ήταν νά αμφισβητήσει τό γεγονός. Πόσοι άλλωστε στό παρελθόν δέν έδειξαν παρόμοια αίσθήματα δυσπιστίας καί αμφιβολιών; Κάποτε ό Μωύσης, ό μέγας Προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης, κλήθηκε νά αναλάβει τήν απελευθέρωση τών Ισραηλιτών άπό τήν Αίγυπτο καί αρχικά αρνήθηκε. Ό ιερέας Ζαχαρίας, ό πατέρας τού αγίου Ιωάννου τού Προδρόμου καί βαπτιστού, αμφέβαλλε στό λόγο του αρχαγγέλου Γαβριήλ γιά τή Γέννηση τού Ιωάννου. Τώρα όμως, ή απλοϊκή Κόρη τής Ναζαρέτ τίποτε άπό αυτά δέν παρουσιάζει.

Η Μαρία δέν φέρει καμία αντίρρηση στίς αποφάσεις τού Θεού! Μόνο απορεί γιά τό αφύσικο καί πρωτάκουστο, ζητεί εξήγηση καί ερωτά περί τού γεγονότος, πώς θά συμβεί τούτο.

''Πώς έσται μοι τούτο, έπεί άνδρα ού γινώσκω;".

Ό Νικόλαος Καβάσιλας δικαιολογεί απολύτως τήν απορία τής Παρθένου, διότι καλούνταν νά υπακούσει στό μήνυμα τού αγγέλου, ό οποίος Τής διεβίβαζε ένα ύπέρλογο καί άνευ προηγουμένου θείο θέλημα. Σημειώνει:

"Τή μακαρία Παρθένο ό άγγελος Τήν έκάλεσε νά πραγματοποιήσει κάτι τό εντελώς ασυνήθιστο, κάτι πού δέν ήταν σύμφωνο μέ τήν ανθρώπινη φύση, πού ξεπερνούσε τή λογική κατανόηση''

Καί πάλι ό Νικόλαος Καβάσιλας ενασχολούμενος μέ τήν εύλογη απορία τής Παρθένου επεξηγεί οτι μέ αυτή δέν ύποδηλώνεται καμία άρνηση έκ μέρους της Παναγίας. Γράφει:

"Πώς θά γίνει αυτό; Όχι, διότι ή ίδια έχω ανάγκη άπό περισσότερη καθαρότητα καί μεγαλύτερη αγιότητα, αλλά διότι είναι νομός τής φύσεως να μή μπορούν να κυοφορήσουν όσες, όπως εγώ, έχουν διαλέξει τή ζωή τής Παρθενίας.

Πώς θά γίνει αυτό, ερωτώ, αφού δέν έχω σχέση μέ άνδρα; Εγώ βέβαια, συνεχίζει, είμαι έτοιμη γιά τήν υποδοχή τού Θεού. Έχω αρκετά παρασκευασθεί, είπε μου, όμως σύ, άν ή φύση θά συμμορφωθεί καί μέ ποιο τρόπο;" 

Δικαιολογημένη πραγματικά ή απορία τής Παρθένου. Γι' αυτό καί ό αρχάγγελος Τήν πληροφορεί: "Τό Πνεύμα τό ΄Αγιο, πού θά Σέ καθαρίσει άπό τό προπατορικό αμάρτημα και θά Σέ έξαγιάσει, θά έλθει σέ Σέ, καί δύναμη τού Υψίστου θά ρίψει τή δημιουργική καί προστατευτική σκέπη καί σκιά Της πάνω σέ Σένα" (Λουκ. Α' 35).

Συνεχίζοντας δέ ό αρχάγγελος προβάλλει ώς πρακτική καί σύγχρονη επιβεβαίωση τών λόγων του τήν περίπτωση τής Έλισάβετ, πού ήταν συγγενής Της: "Καί γιά νά βεβαιωθείς περί τού ότι θά γίνει πράγματι τό μέγα αυτό θαύμα σέ Σένα, Σού γνωστοποιώ ένα άλλο μικρότερο μέν θαύμα, τό οποίο όμως δέν θά τό περίμενες. Νά ή συγγενής Σου Ελισάβετ έχει συλλάβει καί αυτή υιό στή γεροντική της ηλικία. Καί ό μήνας αύτος είναι ο έκτος τής εγκυμοσύνης τής γυναίκας αυτής, που έως τώρα τήν έλεγαν όλοι στείρα. Καί όμως είναι τώρα έγκυος, διότι δέν είναι αδύνατο νά πραγματοποιηθεί άπό τό Θεό καθετί πού χαρακτηρίζεται θαυμαστό καί καταπληκτικό" (Λουκ. Α' 36-37).

Ή Κόρη τής Ναζαρέτ καλούνταν νά αναλάβει ένα ρόλο ανεπανάληπτο. 'Όμως, τά όσα είπε ό αρχάγγελος προς τή Θεοτόκο, δέν πρέπει νά εκληφθούν ώς πίεση προς Αυτήν, γιά νά Τής αποσπάσει θετική τήν απάντηση. Καί αυτό, διότι ό Θεός δέν εξαναγκάζει κανένα. Κάθε άνθρωπος είναι έλεύθερος νά δεχθεί ή νά απορρίψει τό σχέδιο τού Θεού, πού τόν αφορά, προκειμένου νά αποδεχθεί τήν κλήση γιά τά μεγάλα καί υψηλά η να την αρνηθεί.

Κι ή Παρθένος Μαρία δέν θά εξαιρούνταν τού κανόνα αυτού. Ήταν ελεύθερη νά ανταποκριθεί στην πρόσκληση ή νά τήν απορρίψει, καί -όπως κάθε άνθρωπος φέρει, αναλόγως τής συμπεριφοράς πού δεικνύει, καί τίς ευθύνες του-παρομοίως καί ή Παρθένος Μαρία θά αναλάμβανε τίς δικές Της. Διότι άπό τήν πρόθυμη αποδοχή Της εξαρτιόταν ή πραγματοποίηση τού λυτρωτικού έργου τού Θεού γιά τό ανθρώπινο γένος. Επομένως, ό σκοπός τής αποστολής τού άρχαγγέλου στην Κόρη τής Ναζαρέτ υπήρξε αυτός: Χωρίς νά εξασκήσει καμία πίεση, νά λάβει τή συγκατάθεσή Της.

Συχνά δοκιμάζεται ή ελεύθερη θέληση τού ανθρώπου. Ό άνθρωπος καλείται νά δείξει τή διάθεσή του αποδεχόμενος τό θείο θέλημα ή απορρίπτοντάς το. Νά εμπιστευθεί τόν έαυτό του καί τή ζωή του σέ όσα ό νόμος τού Ευαγγελίου παραγγέλλει, ή νά τόν αρνηθεί.

Έμείς άραγε τί κάνουμε; Ποια θέση παίρναμε; Άποδεχόμαστε τήν πρόσκληση ή τήν απορρίπτουμε; 

Άπό τή θέση όμως πού θά λάβουμε εξαρτάται τό αιώνιο μέλλον μας: Ή νά είναι μακάριο καί ευτυχισμένο ή νά είναι άθλιο καί κολασμένο.

Υπήρξε σωτήρια ή απόφαση γιά τόν πεσόντα άνθρωπο τό ότι στην Παρθένο Μαριάμ εμπιστεύθηκε ό Κύριος του παντός ένα ρόλο ουράνιο, μιά αποστολή τρισμέγιστη: τό μυστήριο της σωτηρίας του άνθρωπου. Καί κατά κάποιο τρόπο άπό τή δική Της πρόθυμη αποδοχή εξαρτιόταν ή πραγματοποίηση του λυτρωτικού Του σχεδίου. Γι' αυτό ό αρχάγγελος, πού απεστάλη νά ζητήσει τή συγκατάθεσή Της, μετά τίς ανακοινώσεις στέκει ενώπιόν Της μέ βαθύτατο σεβασμό καί σιωπηλά περιμένει!

Καί ήταν πράγματι πολύ έξοχη καί κρίσιμη ή στιγμή της αναμενόμενης απάντησης!

Εάν γνώριζαν γη καί ουρανός τήν κρισιμότητα της στιγμής αυτής, θά ξεσηκώνονταν νά παρακολουθήσουν τήν αποστολή του αρχαγγέλου προς τήν Παναγία, άπό τήν Όποία ζητούσε τή συγκατάθεσή Της στό πάνσοφο σχέδιο του Θεού! Διότι χωρίς αυτή ήταν αδύνατο νά πραγματοποιηθεί ή βουλή του Θεού, τουλάχιστον κατ' αυτό τόν τρόπο.

Γιά τή σοβαρότητα της στιγμής της αναμονής κάποιος έκκλησιαστικός συγγραφέας του Μεσαίωνα, γίνεται όλος ένα στόμα και μια ικετήρια φωνή -ως εκπρόσωπος τρόπον τίνα όλης της ανθρωπότητας, αλλά καί αυτών των ουρανίων δυνάμεων- καί εκλιπαρεί τήν κεχαριτωμένη Κόρη νά μή βραδύνει άλλο τήν καταφατική Της απάντηση στον αρχάγγελο του Κυρίου. Τήν παρακαλεί:

"Ό άγγελος περιμένει τήν απάντηση Σου, Παρθένε, διότι είναι καιρός νά επιστρέψει καί πάλι στό Θεό... 'Αλλά καί εμείς αναμέναμε. Δέσποινα, ένα λόγο, πού θά μας φέρει τό έλεος... Αυτό ζητεί άπό Σένα μέ θερμές ικεσίες, ευλαβική Κόρη, ο πτωχός Αδάμ, μέ τους δυστυχισμένους απογόνους του, πού έξεδιώχθηκαν άπό τόν Παράδεισο. Αυτό έκλιπαρεί ό Άβραάμ καί ό Δαβίδ καί οί άλλοι πατέρες, οί άπόγονοί Σου... Δώσε, Παρθένε, χωρίς αργοπορία τήν απάντησή Σου. Δέσποινα, απάντησε, καί ή απάντησή Σου νά είναι ή λέξη πού περιμένει ή γη, πού περιμένει ό ΄Αδης, πού περιμένουν αύτοί ακόμη οί ουρανοί. Ό Βασιλιάς τών όλων καί Κύριος τόσο αγάπησε τό ψυχικό κάλλος Σου, τόσο έπιθυμεί τήν απάντησή Σου, νά δώσεις τήν συγκατάθεσή Σου στό σχέδιο της σωτηρίας του κόσμου... ΄Ανοιξε, Κεχαριτωμένη Κόρη, τήν καρδιό Σου καί πίστευσε. Άνοιξε τά χείλη Σου καί πές τό ναί. Άνοιξε τους κόλπους Σου καί δέξε τό Δημιουργό Σου" ("Ή Παναγία" έκδ. "ΖΩΗΣ" 1959, σελ. 50).

Βεβαίως, ό Θεός γνώριζε, ως καρδιογνώστης καί παντογνώστης πού είναι, οτι ή απάντηση της Κόρης της Ναζαρέτ θά ήταν θετική. Τό πάνσοφο σχέδιό Του γιά τή σωτηρία του ανθρώπινου γένους ήταν βέβαιο οτι θά πραγματοποιούνταν. Ώς εκ τούτου ό Θεός δέν άγωνιούσε γιά τήν απάντησή Της. Τή γνώριζε έκ τών προτέρων. Γιά τή νεαρή όμως Κόρη ή στιγμή ήταν κρίσιμη καί σπουδαιότατη.

Ανέλπιστη καί πέρα κάθε λογικής υπήρξε πράγματι ή ύψίστη κλήση της Παρθένου! Καί όμως Της ζητείται τέλεια αύταπάρνηση καί εγκάρδια αποδοχή. Γι' αυτό καί ό καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας σχολιάζει σχετικά: "Ή Μαρία καλείται ήδη εις τήν μεγίστην κλήσιν εξ όσων ποτέ άπηυθύνθησαν εις θνητόν πλάσμα. Χωρίς νά τό περιμένη ή νά τό όνειρευθή ποτέ, καλείται νά παραδώση έαυτήν, όπως καταστή τό όργανον της ύψίστης καί καταπληκτικής βουλής του Θεού. Καί έκζητείται ηδη παρ' αυτής ελευθέρως καί εν έπιγνώσει νά ταυτίση τό θέλημά Της προς τό θείον θέλημα καί νά θέση έαυτήν εις τήν ύπηρεσίαν τών σχεδίων του Θεού, όπως θέτουν εαυτούς εις άκαταπόνητον ένέργειαν οί άνθρωποι προς πραγματοποίησιν σχεδίων, τά οποία έχουν εξ ολοκλήρου αιχμαλωτίσει τάς καρδίας των" (Υπόμνημα είς τό κατά Λουκαν Εύαγγέλιον" έκδ. "ΣΩΤΗΡΟΣ'' 1983 σελ. 59).

Τί θά έκανε, λοιπόν, μιά κόρη, όπως ή Μαρία, ή όποία άπό τά παιδικά Της χρόνια αγαπούσε τό Θεό καί εμπιστευόταν τόν εαυτό της σ' Αυτόν;

''Ιδού ή δούλη Κυρίου" (Λουκ. Α' 38)! Ή μεγαλειώδης αυτή φράση -πλούτος μελέτης καί διδαγμάτων-άνήκει στην Κόρη της Ναζαρέτ. Μέ αυτήν ανταπάντησε στή θεία πρόταση του απεσταλμένου του Θεού.

"Ιδού ή δούλη Κυρίου, γένοιτο μοι κατά τό ρήμα σου"! Ίδού, είμαι ή δούλη του Κυρίου, ή πρόθυμη νά υπηρετήσω τίς βουλές Του. Είθε νά γίνει σέ μένα σύμφωνα μέ αυτό πού είπες.

Ή Παναγία μας απάντησε θετικά. Έδωσε απάντηση άντάξια τής μεγάλης αρετής Της, διότι τό "Ιδού ή δούλη Κυρίου" δέν ήταν τίποτε άλλο, παρά εκδήλωση τοΰ θησαυρού τής ψυχής Της, πού ήταν μόνο ή αγιότητα. Κι ήταν ή συγκατάθεσή Της τό "Ναί" στό νά πραγματοποιηθεί τό σχέδιο του Θεού γιά τή σωτηρία τών ανθρώπων.

Ό Θεός ζητούσε άπό τή Μαρία νά αναλάβει ένα δυσβάστακτο, άλλα τιμητικό καί ένδοξο έργο· νά σηκώσει κολοσσιαία ευθύνη, τήν οποία καμία άλλη γυναίκα δέν κλήθηκε ποτέ νά βαστάσει. Κι Εκείνη θέτει άνευ όρων τόν εαυτό Της στην υπηρεσία των σχεδίων του Θεού! Αναλαμβάνει όσα ήσαν τελείως ακατάληπτα στην ανθρώπινη λογική καί τελείως αντίθετα προς στους φυσικούς νομούς!

Πράγματι! Ή Παναγία χωρίς δισταγμούς καί πολλές σκέψεις -γνώρισμα τών μεγάλων ψυχών, πού δείχνουν τήν αγάπη τής καρδιάς τους- αποδέχτηκε πρόθυμα τήν κλήση Της.

Ό άγιος Γρηγόριος Νύσσης αναφερόμενος στην ύποδειγματική αποδοχή της κλήσεως της Παρθένου -ή Όποία ώς άλλος έμψυχος πηλός αφέθηκε στά Παντοδύναμα χέρια Του θείου Κεραμέως, γιά νά έργασθεί ανεμπόδιστα τήν υπέρλογη κύηση- σημειώνει τά ακόλουθα:

Ώς δούλη είμαι όλη έτοιμη νά δεχθώ τό δεσποτικό νεύμα. Είμαι πρόθυμη νά παραδοθώ χωρίς αντίσταση στά χέρια του κεραμέως, όπως ό πηλός. ΄Ας κάνει ό Κύριος εξουσιαστικά σέ Μένα ό,τι θέλει. Σύμφωνα μέ τό θελημά Του άς θαυματουργήσει τήν παράδοξη γέννηση, πού είναι καρπός τής πολλής Του φιλανθρωπίας" (" Ή Παναγία" σελ. 56).

Καί τό θαύμα τών θαυμάτων είναι πιά γεγονός! Μέ τήν ολόψυχη υποταγή Τής Παρθένου στό θείο θέλημα, τό ΄Αγιο Πνεύμα Τήν επισκίασε!

Ο απολύτως δικαιολογημένος διάλογος της Παρθένου με τον αρχάγγελο καθυστερούσε καί εμπόδιζε τήν κάθοδο του Αγίου Πνεύματος. Άντιθέτως, με τό λόγο της υπακοής Της, τό ζωοποιό Πνεύμα κατήλθε γιά νά ενεργήσει με θαυμαστό τρόπο τή θεία κύηση! 

Είναι άξια πολλής προσοχής τά όσα σχετικά σημειώνει ό Νικόλαος Καβάσιλας: "'Όση ώρα ή Παρθένος ζητούσε νά μάθει τόν τρόπο, με τόν όποίο θά γινόταν ή κύηση, ό Θεός δεν κατερχόταν· τή στιγμή όμως πού πείσθηκε καί άποδέχθηκε τήν πρόσκληση, ολόκληρο τό έργο ευθύς πραγματοποιήθηκε. Ό Θεός πήρε πάνω Του σάν ένδυμα τόν άνθρωπο καί έγινε μητέρα του Άκτίστου ή Παρθένος".

Ό δέ ιερός Δαμασκηνός, ο όποίος σχολιάζει τήν οίκονομία του Θεού στό μυστήριο, ξεσπά σέ ύμνο γιά τήν πάνσοφη αγάπη του Θεού, πού καταδέχεται νά σκηνώσει ό Μονογενής Υιός καί Λόγος Του στά σπλάγχνα μιας ταπεινής, αλλά πάναγνης δούλης Του. Θαυμάζει, λοιπόν, καί αφού άπορεί ό ίερός πατέρας, αναφωνεί: 

''Τί αποκρίνεται σ' αυτά ό αληθινός θησαυρός της σοφίας''; 

Καί άπαντα ό ϊδιος: "Ώ ακατάληπτο βάθος τής πλούσιας άγαθότητας καί σοφίας του Θεού, μέ τήν οποία οδηγούνται όλα στό άριστο τέλος τους! Ώ πλούτος γνώσεως, μέ τήν οποία προγνωρίζει τό τέλος όλων! Πόσο υπερβαίνουν τήν άνθρώπινη έρευνα οί κρίσεις καί αποφάσεις Αυτού, καί πόσο είναι αδύνατο στό νού του άνθρωπου νά παρακολουθήσει τά ίχνη των σοφών καί αγαθών μεθόδων του Θεού, μέ τίς οποίες σώζει τους ανθρώπους" (Ρωμ. ΙΑ' 13). Ώ αγαθότητα του Θεού απείρως μεγάλη! "Ω αγάπη άβυθομέτρητη! Έκείνος πού καλεί "τά ανύπαρκτα νά γίνουν υπαρκτά", πού γεμίζει τόν ούρανό καί τή γη, πού ό ουρανός ολόκληρος είναι θρόνος Του, ή δέ γή είναι στήριγμα κάτω άπό τά πόδια Του, κάνει πλατύ κατάλυμα τήν κοιλία τής δούλης Του, καί εκεί ολοκληρώνει Ό πλέον πρωτοφανές άπό δλα τά πρωτοφανή μυστήρια"(Ελλ.Πατρολογία Ρ.G. 96, 709-712 Κ.Ε.Π.Ε.. Αθήναι 1989). 

Καί πάλι o Νικόλαος Καβάσιλας θά σταθεί στή δύναμη πού εμπεριέχει ή υποταγή στό θεϊκό θέλημα, εφόσον αυτή ελκύει τό Πανάγιο Πνεύμα, τό Οποίο αρχίζει -καί στή συγκεκριμένη περίπτωση τής Παναγίας μας- νά "κτίζει" μέσα Της το άκτιστο φώς τής Τρισηλίου Θεότητας. Γράφει: 

"'Έτσι, μόλις ή Παρθένος έδωσε τήν απάντησή Της στό Θεό, δέχεται αμέσως άπ' Αυτόν τό Πνεύμα πού δημιουργεί εκείνη τήν όμόθεη σάρκα. Ήταν ή φωνή Της "φωνή δυνάμεως", όπως είπε ό Δαβίδ. Καί πλάθεται κατ' αυτόν τόν τρόπο μέ λόγο μητρικό ό του Πατρός Λόγος. Καί κτίζεται μέ τή φωνή του κτίσματος ό Δημιουργός. Καί όπως, μόλις είπε ό Θεός "γεννηθήτω φώς" έγινε αμέσως φώς, έτσι αμέσως μέ τή φωνή τής Παρθένου τό αληθινό φώς ανέτειλε καί ενώθηκε μέ τήν άνθρώπινη σάρκα, καί κυοφορήθηκε Αυτός ό Όποίος "φωτίζει πάντα άνθρωπον έρχόμενον είς τόν κόσμον" ("Θεομήτωρ-σελ 158-160). 

Στή συνέχεια ό ίδιος συγγραφέας πλέκει τό εγκώμιο του πλούτου τών αρετών τής Παρθένου, ή Όποία μέ τήν όλόθυμη αποδοχή τής κλήσεως της, έγινε ή νοητή γέφυρα που ένωσε γή καί ουρανό, καί συνετέλεσε κατ' αυτόν τόν τρόπο στην πνευματική ελευθερία τών συνανθρώπων Της. Σημειώνει: 

'Ώ φωνή ίερή! "Ω λόγια πού κατορθώσατε τέτοιο μεγαλείο! 'Ώ γλώσσα ευλογημένη, πού ανακάλεσες άπό τήν έξορία ολόκληρη τήν οικουμένη! 'Ώ θησαυρέ ψυχής αγνής, πού μέ τά λίγα λόγια Της σκόρπισε σέ μας τέτοια άφθονία αγαθών! Διότι αυτά τά λόγια μετέστρεψαν τή γή σέ ουρανό καί κένωσαν τόν Άδη ελευθερώνοντας τους φυλακισμένους. Έκαναν νά κατοικηθεί άπό ανθρώπους ό ουρανός καί έφεραν τόσο κοντά τους Αγγέλους στούς ανθρώπους· συνέπλεξαν τό ουράνιο καί τό ανθρώπινο γένος σ' ένα μοναδικό χορό γύρω από Αυτόν, πού είναι ταυτοχρόνως καί τά δύο. Αυτόν πού είναι μέν Θεός, έγινε δέ καί άνθρωπος" ("Θεομήτωρ" σελ. 158-160). 

Είναι ίσως φυσικό καί αναμενόμενο ή Παρθένος Μαρία μετά τόν Ευαγγελισμό Της νά μήν ανακοίνωσε τά συμβάντα σε καμία άπό τίς γνωστές Της καί τίς συγγενείς Της. Όμως, ώς άνθρωπος πού ήταν, αισθανόταν τήν επιθυμία νά ομιλήσει σέ κάποιον γιά τό σπουδαίο γεγονός, πού Τήν απασχολούσε καί απορροφούσε. Δέν έβρισκε όμως κατάλληλο πρόσωπο μεταξύ των γνωστών Της, πού νά μπορούσε νά συνομιλήσει μαζί του ελεύθερα. 

'Αλλά πνευματέμφορη πλέον ή Παρθένος, ώθείται άπό Αυτό τό Άγιο Πνεύμα καί κατευθύνεται προς τή συγγενή Της Ελισάβετ, ή οποία βρισκόταν κάτω απο συναφείς προς Αυτήν συνθήκες. Έξαλλου ή τελευταία ανακοίνωση του αρχαγγέλου ~γιά τό θαύμα πού ενεργούνταν στην Έλισάβετ~μπορούσε νά έκληφθεί καί ώς μία έμμεση παρότρυνση γιά νά τήν επισκεφθεί ή Παρθένος. 

Τό ταξίδι αυτό προς τήν ορεινή Ιουδαία, οπού κατοικούσε ή Ελισάβετ, ήταν μακρύ καί κουραστικό. Διαρκούσε τουλάχιστον τρείς ήμερες. Δέν έχουμε πληροφορίες, έάν στό ταξίδι Της αυτό τήν συνόδευσε ό Ιωσήφ! Πάντως ή Μαρία εύχαρίστως ανέλαβε τόν κόπο της μεταβάσεως προς τήν ενάρετη Ελισάβετ. Καταλάβαινε μέ βεβαιότητα ότι μέ εκείνη μπορούσε άφοβα καί θεάρεστα νά επικοινωνήσει καί νά άναπαυθεί ή Παρθενική Της καρδιά. Διότι ή Πάναγνη ψυχή Της έπιζητούσε τήν αγιότητα γιά νά ακουμπήσει καί νά ενισχυθεί. Καί ή Ελισάβετ διέθετε κεφάλαια αγιότητας. 

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας πληροφορεί ότι: "Σηκώθηκε ή Μαριάμ κατά τίς ήμερες αυτές, πού επακολούθησαν του Ευαγγελισμού Της, καί πήγε γρήγορα καί χωρίς αναβολή στην ορεινή περιοχή της Ιουδαίας, σέ κάποια πόλη της περιφέρειας στην οποία κατοικούσε ή φυλή τοϋ Ιούδα. Καί μπήκε στό σπίτι του Ζαχαρία καί χαιρέτισε τήν Έλισάβετ" (Λουκ. Α' 39-40). 

Η Παρθένος καί ή Ελισάβετ συναντιούνται σέ μιά πρωτόγνωρη, αλλιώτικη συνάντηση! Καί είναι η συνάντηση αυτή συναπάντημα θείων γυναικών! Διότι οι δυό αυτές γυναίκες περιέκρυβαν καί ζούσαν θαύματα της θείας Χάριτος! Ή μέν Ελισάβετ θά γινόταν ή μητέρα τοϋ μεγαλυτέρου αγίου, όπως μας γνωστοποίησε ό ίδιος ό Κύριος, όταν διακήρυξε ότι: "Δέν έχει αναφανεί μεταξύ των ανθρώπων, πού γεννήθηκαν έως τώρα άπό γυναίκα, άλλος μεγαλύτερος κατά τήν αξία άπό τόν Ιωάννη τό Βαπτιστή"(Ματθ. ΙΑ΄ 11). Ή δέ Παρθένος Μαρία έφερε εντός Της, αυτήν τήν Παναγία Τριάδα! Διότι άπό τή στιγμή του Ευαγγελισμού τό Πνεύμα τό Άγιο είχε καθαρίσει -ώς θεϊκό βάπτισμα- τή Μαρία άπό τήν ενοχή του προπατορικού αμαρτήματος. Καί επομένως ή Κόρη της Ναζαρέτ ήταν πλέον ή σκηνή του Αγίου Πνεύματος, όπου ό Λόγος του Θεού σαρκωνόταν. Άλλα όπου ό Υιός καί τό Πνεύμα τό Άγιο, έκεί καί ό Θεός Πατήρ, εφόσον αδιαίρετη είναι ή Αγία Τριάδα. Γι' αυτό έάν καί προηγουμένως μέ τίς αρετές Της ήταν αξιοθαύμαστη ή Παναγία, τώρα όμως είναι άσυγκρίτως περισσότερο. 

". .. καί είσηλθεν είς τόν οίκον Ζαχαρίου". 

Η σκηνή της συναντήσεως των δύο αγίων γυναικών υπήρξε πραγματικά μια απο τις σημαντικότερες στην ιστορία του κόσμου. Καί όμως δέν πραγματοποιήθηκε σέ μεγαλοπρεπή μέγαρα. Ό χώρος στον όποίο συνομίλησαν οί δύο μεγάλες άγιες δέν ήταν στρωμένος μέ τάπητες πολυτελείς, ούτε οί τοίχοι του είχαν διακοσμηθεί μέ βαρύτατα κοσμήματα. Τίποε δέν θύμιζε τίς μάταιες επιδείξεις του κόσμου. Ό τόπος της συναντήσεως ήταν απλός καί απέριττος. Δέν παρίσταντο κυρίες υψηλής περιωπής, αλλά παρευρίσκονταν εκεί άγγελοι. Διότι όπου είναι ο Θεός, εκεί καί οί άγγελοι. Καί έφόσον ή αγία Παρθένος έφερε στήν κοιλία Της τόν Υίό του Θεού, ήσαν εκεί καί οί άγγελοι. 

".. . καί ήσπάσατο τήν Ελισάβετ" .

Μπορεί ποτέ άνθρωπος νά περιγράψει τή χαρά καί τόν παιδικό ενθουσιασμό της Κόρης της Ναζαρέτ, μέ τόν όποίο χαιρέτισε σεβαστικά τήν Ελισάβετ, όταν εισήλθε στό συγγενικό σπίτι; 'Αλλά καί ποιά άδολη καί θερμή αγάπη θά έπέδείξε ή γερόντισσα Ελισάβετ προς τή Θεοτόκο! 

Μόλις όμως ή Παρθένος Μαρία χαιρέτισε τήν Ελισάβετ, έλαβε χώρα ένα γεγονός, πού δέν αναμενόταν. Διότι άναφέρει ό ίερός Ευαγγελιστής Λουκάς ότι: "Καί συνέβη τή στιγμή πού άκουσε ή Ελισάβετ τό χαιρετισμό της Μαρίας, σκίρτησε μέ αγαλλίαση τό βρέφος στήν κοιλία της" (Λουκ. Α'41). 

"Βεβαίως, τά σκιρτήματα τών βρεφών παρά τοις έγκυοις είναι σύνηθες φαινόμενον κατά καί μετά τόν πέμπτον μήνα της εγκυμοσύνης" (Π.Ν.Τρεμπέλα: "Υπόμνημα είς τό κατά Λουκαν Εύαγγέλιον" έκδ. "ΣΩΤΗΡΟΣ" σελ. 60-61). Τό στοιχείο όμως έκείνο πού προξενεί ανάγκη ιδιαίτερης απορίας είναι τό ταυτόχρονο του σκιρτήματος μέ τόν ασπασμό της Θεοτόκου.  

Οί γνώμες τών Πατέρων συγκλίνουν στήν άποψη ότι τό σκίρτημα αυτό του βρέφους δήλωνε οτι ό Ιωάννης πλήσθηκε Πνεύματος Αγίου μέ τόν ασπασμό της Παρθένου προς τή μητέρα του. Έξαλλου, έτσι εκπληρωνόταν καί τό μήνυμα του αγγέλου προς τό Ζαχαρία, ότι ο υιός του Ιωάννης "Πνεύματος Αγίου πλησθήσεται έτι έκ κοιλίας μητρός αυτού" (Λουκ. Α' 15). Θά του δίνονταν άφθονα τά χαρίσματα τοϋ Αγίου Πνεύματος άπό αυτόν ακόμη τόν καιρό, πού θά ήταν στήν κοιλία της μητέρας του. 

Αλλά καί ή Ελισάβετ έλαβε τό Άγιο Πνεύμα, τό Όποίο καί τή φώτισε νά άντιληφθεί τή σημασία του βρεφικού σκιρτήματος. Γι' αυτό καί ή Αγία Γραφή σημειώνει: "Καί έπλήσθη Πνεύματος Αγίου ή Ελισάβετ" (Λουκ. Α' 41). Καί πληρώθηκε ή Ελισάβετ άπό Πνεύμα Άγιο. 

Καί άλλος ερμηνευτής υπογραμμίζει σχετικά: Έγινε (τό σκίρτημα) κατά τήν στιγμή του ασπασμού της Θεοτόκου με ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, τό Όποίο αφού πλήρωσε τήν Ελισάβετ απεκάλυψε σ' Αυτήν τή σημασία τοϋ σκιρτήματος αυτού (Π.Ν.Τρεμπέλα:"Υπόμνημα είς τό κατά Λουκάν Εύαγγέλιον" έκδ. "ΣΩΤΗΡΟΣ" σελ. 60-61). 

Τότε εξαιτίας της μεγάλης χαράς καί εκπλήξεως της ή Έλισάβετ φώναξε με μεγάλη φωνή καί είπε διαπιστώνοντας:

''Έίσαι Σύ ευλογημένη άπό τό Θεό περισσότερο άπό κάθε άλλη γυναίκα. Καί ευλογημένο είναι καί τό έμβρυο, πού Βλάστησε ώς καρπός άχραντος καί παρθενικός στην κοιλία Σου" (Λουκ. Α'42). 

Ο Κύριλλος "Αλεξανδρείας σχολιάζει τους λόγους:''Έύλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου"· καί υπενθυμίζει ο ά /ιος Πατριάρχης ότι στους χρόνους της Π. Διαθήκης ή ίδιαίτερη πρόνοια του Θεού προς εκείνους πού πραγματικά Τόν αγαπούσαν, εκδηλωνόταν μέ τή δυνατότητα της παιδοποιίας καί της εθνικής υπεροχής καί κυριαρχίας. Σημειώνει συγκεκριμένα: 

"Δέν άκούεις καί τό Δαβίδ, πού ψάλλει: "Ιδού ποιά είναι ή κληρονομία καί τό δώρο του Κυρίου, τό διδόμενο ύπ'Αυτού στους αγαπητούς Του; Είναι  υιοί καί απόγονοι. Ό μισθός καί ή αμοιβή τών δικαίων είναι τά παιδιά, τά όποία ώς καρπός έκβλαστάνουν άπό τή μητρική κοιλία" (Ψαλμ. ΠΚΣΤ' 3). Διότι ή κληρονομία του Κυρίου είναι έκείνοι τους οποίους έχει υίοθετήσει, οί όποίοι είναι ο μισθός του Χριστού, πού έγινε καρπός της παρθενικής κοιλίας· κατά τό "ζήτησε άπό έμενα καί θά δώσω ώς κληρονομία σέ σένα ολα τά έθνη"(Έλλ.Πατρολογία ΚΕΠΕ, τόμος 72, 477). 

". . . . Ευλογημένη σύ έν γυναιξί". 

Ή Παρθένος τιμάται στον υπέρτατο βαθμό άπό τή μεγάλη κυρία καί ευσεβή σύζυγο του ευλαβούς Ζαχαρία. Σέ τέτοια μάλιστα υψηλή θέση θέτει τήν Θεοτόκο ή Ελισάβετ, ώστε απορεί πώς αξιώθηκε τόσο μεγάλης τιμής, νά τήν έπισκεφθεί δηλαδή ή μητέρα του Κυρίου της: 

"Καί γιά ποια αρετή ή αξία μου έγινε σέ μένα ή τιμή αυτή, νά έλθει προς επίσκεψή μου ή μητέρα τοϋ Κυρίου μου"; (Λουκ. Α'43). 

Ο Καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας σχολιάζει τόν τίτλο "Κύριος"γιά τό βρέφος Ίησού, πού ή Ελισάβετ γιά πρώτη φορά χρησιμοποίησε καί παρατηρεί οτι μόνο εμπνεομένη άπό τό Πνεύμα τό Άγιο μπορούσε νά όμιλεί κατ' αυτό τόν τρόπο ή μητέρα του Προδρόμου. Σημειώνει σχετικά: 

"Ή Ελισάβετ φαίνεται νά ύπήρξεν ή πρώτη, ή οποία μετεχειρίσθη τόν τίτλον τούτον περί του Ίησού, όστις έπειτα απέβη τόσον κοινός μεταξύ τών χριστιανών. Ονομασία τοιαύτη άποδοθείσα ύπό τής Ελισάβετ είς άγέννητον καί κυοφορούμενον εισέτι έμβρυον, μόνον εξ εμπνεύσεως του Αγίου Πνεύματος, δι' ου αύτη ήτο ήδη έμπεπλησμένη, ήδύνατο νά άναβή είς τά χείλη της'' (Υπόμνημα είς τό κατά Λουκαν Εύαγγέλιον σελ. 62). 

Έτσι έξηγείται ή έκπληξη-άπορία τής Ελισάβετ, τήν όποία εκδηλώνει γιά τήν τόσο μεγάλη τιμή πού τής έγινε. Αίσθάνεται καί πιστεύει οτι είναι τελείως ανάξια γιά νά τήν έπισκεφθεί ή Μητέρα του ΚυρίουΤης! Τό ίδιο, εξάλλου, θά διακηρύξει αργότερα καί ό Ιωάννης ό Πρόδρομος γι' Αυτόν τον Κύριο. Καί συστέλλεται ή γερόντισσα Ελισάβετ μπροστά στην εκλεκτή του Κυρίου. Σ' Εκείνη πού Τήν ξεχώρησε ό Θεός-Πατήρ μέσα άπό όλες τίς γενεές τών γυναικών, γιά νά σαρκωθεί άπό τή σάρκα Της τό δεύτερο Πρόσωπο τής Αγίας Τριάδος! 

"Αυτή, αλήθεια", όμολογεί καί ο ίερός Δαμασκηνός,"διαλεγμένη ανάμεσα άπό άρχαίες γενεές άπό τήν προαιώνιο βουλή καί ευδοκία του Θεού καί Πατέρα, πού Σέ γέννησε έξω άπό τό χρόνο ύπερφυσικώς καί χωρίς νά αλλοιωθεί, Σέ κυοφόρησε δίδοντας Σου σάρκα άπό τή σάρκα Της, ώς φανέρωση του ελέους του Θεού καί σωτηρία, δικαιοσύνη καί άπολύτρωση" ('Έλλ. Πατρολογία ΚΕΠΕ τόμος 96, 701-702). 

Καί έξακολουθεί ή αγία Ελισάβετ: "Ναί, είσαι ή μητέρα του Κυρίου μου διότι, ιδού, μόλις ήλθε στά αυτιά μου ή φωνή του χαιρετισμού Σου σκίρτησε μέσα στην κοιλία μου τό βρέφος μέ ασυγκράτητη χαρά" (Λουκ. Α'45). 

Καί στή συνέχεια ή Ελισάβετ μακαρίζει τήν Παρθένο Μαρία γιά τή θαυμαστή πίστη Της: 

"Καί μακαρία είναι εκείνη, πού όπως Σύ, πίστευσε ότι θά λάβουν τέλεια καί πλήρη πραγματοποίηση εκείνα, πού έχει πεί ό Κύριος μέ τόν άγγελό Του καί δέν επέδειξε τήν απιστία του τιμωρηθέντος συζύγου μου" (Λουκ. Α' 45).

 Ή Παναγία αφού θαύμασε κι εκείνη πώς γνώριζε ή Έλισάβετ τήν τιμή, τήν οποία Της έκανε ό Θεός, όχι μόνο δεν έπηρεάστηκε, καί δεν αύτοεπαινέθηκε περιαυτολογώντας -όπως θά ήταν ίσως φυσικό- αλλά απεναντίας βρίσκει τήν ευκαιρία νά μεγα\.ύνει καί νά δοξάσει τό Θεό γι' ολα όσα Της χάρισε. Και μέσα άπό αυτή τήν πνευματέμφορη καί δοξολογητική προσευχή Της αφήνει αυθόρμητα νά λάμψει τό μεγάλείο της Παρθενικής καί εύγνώμονης καρδίας Της. 

"Καί είπε ή Μαριάμ· Άνυμνεί καί δοξάζει ή ψυχή μου τό μεγαλείο του Κυρίου. Καί χάρηκε πολύ τό βάθος της καρδιάς μου γιά τό Θεό, πού έσωσε καί έμενα μαζί μέ όλο τό άνθρώπινο γένος" (Λουκ.Α'46-47). 

Ωστε, καί άπό τήν ωδή της Θεοτόκου, βεβαιωνόμαστε οτι ή σάρκωση του Θεού Λόγου ήταν καί γιά τήν Παρθένο άναγκαία, διότι δι΄αυτής σώθηκε καί Εκείνη, όπως καί όλη ή άνθρωπότητα. 

Στή συνέχεια ή προσευχή της Παναγίας αποπνέει άφ' ενός μέν τή βαθειά Της ταπεινοφροσύνη, άφ' ετέρου δέ τήν ακλόνητη πίστη Της στην παντοδυναμία του Θεού, ή οποία βρίικεται σέ πλήρη αρμονία μέ τήν εύσπλαγχνία καί τήν αγιότητά Του. Αυτές οί θείες ιδιότητες προς αυτήν έγιναν ή πηγή της μακαριότητάς Της. Καί προβαίνει ή Κεχαριτωμένη στον πασίγνωοτο ύμνο-όμολογία: 

"Άνυμνεί ή ψυχή μου τόν Κύριο, διότι έρριψε ευμενές βλέμμα στή μικρότητα καί άσημότητα εμού, πού είμαι δούλη Του. Καί γι αυτό, νά, άπό τώρα θά μέ μακαρίζουν όλες οί γενεές των πιστών. Καί θά μέ μακαρίζουν, διότι εφόσον μέ άξίωσε νά γίνω μητέρα του Σωτήρα, έκανε σέ μένα μεγάλα καί θαυμαστό έργα Αυτός, του Όποίου είναι απεριόριστη ή δύναμη καί άγιο τό όνομα αύτού. Καί έτσι μέ τά καταπληκτικά σέ δύναμη καί αγιότητα έργα Του όχι μόνο ανυψώνει, αλλά καί αγιάζει τους ταπεινούς Του δούλους. Καί τό έλεος Του δέν δείχθηκε μόνο σέ μένα, αλλά είναι παντοτεινό καί μεταβιβάζεται άπό γενεά σέ γενεά σ' όλους εκείνους πού Τόν φοβούνται" (Λουκ. Α'48-50).

Ή Μαρία εξύμνησε ήδη τή θεία συγκατάβαση, όπως αυτή φανερώθηκε στην εκλογή καί τήν υψίστη αποστολή πού της εμπιστεύθηκε ο Θεός. Στους υπολοίπους στίχους της Θ' ωδής -στην οποία προσδίδει καθολικό πλέον χαρακτήρα- προφητεύει τίς διαχρονικές εκδηλώσεις της παντοδυναμίας του Θεού. Καί "έχουσα θεοδόχον ή Παρθένος τήν μήτραν", διακηρύττει ότι ή θεία δύναμη γίνεται αισθητή στή ζωή των ανθρώπων, άλλοτε ώς παιδαγωγική ράβδος καί άλλοτε ώς παρακλητική βακτηρία, άναλόγως της διαθέσεως καί της πνευματικής καταστάσεως αυτών. 

Γι' αυτό καί εξακολουθεί νά αναπέμπει τήν ωδή Της λέγουσα: "Πάντοτε καί στό παρελθόν, αλλά πρό παντός τώρα μέ τήν αποστολή του Μεσσία, έκανε έργα κραταιά καί δυνατά μέ τό παντοδύναμο χέρι Του· κατανίκησε καί διασκόρπισε αυτούς, πού υπερηφανεύονται μέ τίς πράξεις καί τά φαντασμένα σχέδια της ψυχής τους" (Λουκ. Α' 51). 

Ό άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας μας βοηθεί στην κατανόηση του ανωτέρου χωρίου αναφερόμενος ίδιαίτερα στό περ ιεχόμενο των λέξεων "έν βραχίονι'' καί "υπερηφάνους", σημειώνει: "Υπονοεί τό βραχίονα, πού γεννήθηκε άπό τήν Παρθένο, τό Λόγο του Θεού. Υπερήφανους δέ λέει τους πονηρους δαίμονες μετά του αρχηγού τους, πού εξέπεσαν εξαιτίας της υπερηφάνειας, καί τους Έλληνες σοφούς, καί τους Ιουδαίους, πού δέν θέλησαν νά πιστεύσουν, καί οί οποίοι διασκορπίσθηκαν, διότι σκέφθηκαν οτι είναι ανάξια της προσοχής τους, τά όσα ελέχθησαν γιά τόν Υιό του Θεού''(Έλλ. Πατρολογία ΚΕΠΕ 72, 479).

Πράγματι, μέ τά λόγια Της αυτά ή παρθένος εννοεί όλους εκείνους, οί οποίοι υπερτιμούν τους εαυτούς τους καί θεωρούν ότι είναι κάτι, είτε Ιουδαίοι είναι αυτοί είτε είδωλολάτρες. Διότι, δυστυχώς, οί υπερήφανοι άνθρωποι φαντάζονται ότι μπορούν νά έπιτύχουν τά πάντα, όταν έπιβάλλουν τά σχέδια τους καί τίς θελήσεις τους. 'Αλλά ό Θεός διασκορπίζει καί ματαιώνει τίς υπερήφανες διανοητικές συλλήψεις τους, μέ τίς ίδιες τίς δικές τους σκέψεις καί ενέργειες, μέ τίς όποίες έκείνοι φαντάζονταν ότι θά προωθούσαν τους εαυτούς τους καί θά επιβάλλονταν. Παράδειγμα κλασσικό αποτελούν έκείνοι πού αποπειράθηκαν νά ανεγείρουν τόν πύργο της Βαβέλ, επειδή επιζητούσαν νά ενώσουν τή γη μέ τόν ουρανό. Ό Θεός όμως κατέστρεψε τά αλαζονικά σχέδιά τους προκαλώντας τή σύγχυση των γλωσσών. 

Καί επειδή ή αλαζονεία καί ή υπερηφάνεια έχει πολλή στενή σχέση μέ τήν εξουσία, όμολογεί στή συνέχεια ή Θεοτόκος:"Έρριψε κάτω άπό τους θρόνους τους άρχοντες κραταιούς καί δυνατούς καί ανύψωσε ταπεινούς καί περιφρονημένους"(Λουκ.Α' 52). 

Είναι δυνατόν οί αλήθειες αυτές νά γεννήθηκαν στό νού της Παρθένου μετά τήν υπόσχεση του αγγέλου, ότι ό Υιός Της θά καθίσει στό θρόνο του Δαβίδ. Πάντως τά λόγια της Κόρης της Ναζαρέτ είναι προφητικά καί αναφέρονται στή νέα κατάσταση τήν οποία θά εγκαθιστούσε στον κόσμο ο Χριστός. Όλους εκείνους δηλαδή, πού επιδιώκουν τίς πρωτοκαθεδρίες -όπως ήταν στην εποχή Του οί Γραμματείς καί οί Φαρισαίοι- θά τους ανατρέπει άπό τά αλαζονικά βάθρα τους. Αντιθέτως, τους ταπεινούς θά τους τιμά μέ τή δική Του θεϊκή δόξα. 

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ (1ο ΜΕΡΟΣ)