Η ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

«Όλη η ιστορία της Π.Δ. του ασάρκου Λόγου, προτυπώνει αυτό το οποίο έμελλε να εκπληρωθεί στην Κ.Δ. από τον σαρκωμένο Λόγο. Η Εκκλησία δεν εμφανίζεται αίφνης κατά την Πεντηκοστή ούτε υπήρξε χρονικό σημείο όπου απουσίαζε η Εκκλησία ή οι θεοφάνειες από την ανθρώπινη ιστορία. Στην Π.Δ. έχουμε καί καταλλαγή καί θέωση, «δεν υπάρχει όμως Πεντηκοστή. Διότι υπάρχει Εκκλησία στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά υπό το κράτος του θανάτου». Ο αρχαίος Ισραήλ με τα δικά του μυστηριακά δρώμενα προτυπώνει όλα τα μυστήρια, τα οποία υπάρχουν και ενεργούν μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα για την οικοδομή και εν Χριστώ αύξηση και ενότητα των μελών του. Οι θεοφάνειες του ασάρκου Λόγου στους προφήτες και δικαίους της Π.Δ. καθοδηγούν το εκκλησιαστικό «λείμμα» φανερώνοντας σε αυτούς την άκτιστη τριαδική δόξα, η οποία όμως ήταν καταργούμενη από τον Άδη. Άλλωστε και το όνομα «Ισραήλ», με το οποίο αρχικά προσαγορεύθηκε ο Ιακώβ από το Θεό, είναι δηλωτικό θεοφάνειας σύμφωνα με τον τοποτηρητή των Εκκλησιών της Ανατολής, τον πρεσβύτερο Ιωάννη, ο οποίος ανέφερε: «[ο Θεός] ἀνθρωποειδῶς ἐπάλαισε μετ΄ αὐτοῦ (του Ιακώβ) καί προσηγόρευσεν αὐτόν Ἰσραήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον, νοῦς ὁρῶν θεόν». Μόνο μετά την Πεντηκοστή και έχοντας ήδη καταργηθεί ο θάνατος με την Ανάσταση του Χριστού, η δόξα των αγίων Του καθίσταται ακατάλυτη, αφού οι Απόστολοι γίνονται εν Αγίω Πνεύματι μέλη του ανεστημένου Σώματος του Χριστού. Ο πάλαι ποτέ άσαρκος και μετέπειτα σαρκωμένος Λόγος, καθίσταται πλέον παρών Πνευματικώς και ενεργεί ως Κεφαλή δια της Εκκλησίας Του και των φορέων της χάριτός Του. Οι Απόστολοι έχοντας μεθέξει της εμπειρίας της Πεντηκοστής και έχοντας λάβει ως «δύναμιν ἐξ ὕψους» τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, γίνονται πραγματικοί φορείς της Αληθείας και γνήσιοι ερμηνευτές όσων είδαν και άκουσαν από τον Χριστό τα οποία όμως πρωτύτερα «οὐκ ἠδύναντο βαστάζειν». Το γεγονός αυτό τους καθιστά στέρεα θεμέλια και κριτήριο γνησιότητας του εκκλησιαστικού γεγονότος το οποίο ο ψαλμωδός ομολογεί με τον στίχο «οἱ θεμέλιοι αὐτοῦ ἐν τοῖς ὄρεσι τοῖς ἁγίοις». Και αυτό, διότι ολόκληρος ο Χριστός εν Αγίω Πνεύματι, εισέρχεται στην καρδιά του καθενός των Αποστόλων και ενεργεί δι΄αυτών....

Το Άγιο Πνεύμα «ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν». Η πάσα αλήθεια δεν νοείται ως ένα σύνολο γνώσεων ή μυστικών, τα οποία επρόκειτο να αποκαλυφθούν κατά την ημέρα της Πεντηκοστής ή να αποκαλύπτονται σταδιακά από την Πεντηκοστή και έπειτα. Η πάσα αλήθεια αφορά την Εκκλησία ως το Σώμα του Χριστού. Από την Πεντηκοστή, η Εκκλησία συγκροτείται σε μυστηριακό Σώμα του Χριστού και μέσω Αυτής, ο άνθρωπος δύναται να κοινωνεί ολόκληρο το Χριστό κατά το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. «Το Σώμα του Χριστού που ήταν έξωθεν και αποκαλυπτόταν στους ανθρώπους έξωθεν, από την ημέρα της Πεντηκοστής, το Σώμα του Χριστού είναι έσωθεν. Το ίδιο το Σώμα του Χριστού είναι έσωθεν στον άνθρωπο». Η ίδια η Εκκλησία είναι η πάσα αλήθεια. «Μετά από αυτή την αποκάλυψη της αληθείας, δεν αποκαλύπτεται τίποτε άλλο πλέον […] και κάθε θέωση είναι επανάληψη της Πεντηκοστής μέσα στην Εκκλησία». Εκτός αυτής της αληθείας δεν υπάρχει άλλη αλήθεια....

Το μυστήριο της Πεντηκοστής αποτελεί το μυστήριο της ενότητας της Εκκλησίας. Εντός Της ταμιεύεται καθολικά η Αλήθεια, όχι ως σύνολο αρχών ή ηθικών αξιών που δεοντολογικά πρέπει να τηρηθούν, αλλά ως η ίδια η Ζωή και η Κεφαλή Της. Γι΄αυτό και η Πεντηκοστή δεν κατανοείται «στατικώς ως ένα στιγμιαίο ιστορικό γεγονός, αλλά ως διαρκής παρουσία του Χριστού διά του Παρακλήτου στο μέσο της Εκκλησίας». Έτσι κατανοείται το γιατί ο παύλειος όρος «Σώμα Χριστού» αποτελεί «το κέντρο της Εκκλησιολογίας του, ή αυτή την ίδια την Εκκλησιολογία στην πιο συνοπτική της έκφραση». Η αληθής παρουσία του Σαρκωμένου Λόγου εντός της Εκκλησίας, είναι η προϋπόθεση της ταυτόχρονης παρουσίας και του Πνεύματός Του, αφού δεν είναι δυνατόν να νοηθούν χωριστά. Οι διασπαστικές ατομικές γνώμες περί Θεού καταργούνται, αφού η ίδια η αποκαλυφθείσα εν Χριστώ πίστη στον Τριαδικό Θεό, αποτελεί την μοναδική αυθεντία που διαχωρίζει το αληθώς εκκλησιαστικό από το κίβδηλο, το άνωθεν δοσμένο από το ενδοκόσμια κατασκευασμένο. Αυτήν την πραγματικότητα ομολογεί η χριστιανική κοινότητα με τη λειτουργική της γλώσσα: «ὅτε τοῦ πυρός τὰς γλώσσας διένειμεν [ὁ Ὕψιστος], εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε, καὶ συμφώνως δοξάζομεν τὸ Πανάγιον Πνεῦμα». Μόνο μέσα στην Εκκλησία γνωρίζεται και κατανοείται η ενοποιητική ενέργειά Της, αλλά και η οργανική ενότητα όλη της κτίσης, μακριά και έξω από κάθε είδους δυαρχία.....

Το γεγονός της Πεντηκοστής, υπομνηματίζει ερμηνευτικά και την αρχιερατική προσευχή του Ιησού ως προς το πραγματικό εκκλησιολογικό νόημα της ζητούμενης ενότητας, στη βάση της ορθόδοξης πίστης και της κοινωνίας της κοινής άκτιστης αγιοτριαδικής δόξας: «τὰ ρήματα ἃ ἔδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς͵ καὶ αὐτοὶ ἔλαβον καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον͵ καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας […] Πάτερ ἅγιε͵ τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι͵ ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς […] ἕν, ἐγὼ ἐν αὐτοῖς καὶ σὺ ἐν ἐμοί͵ ἵνα ὦσιν τετελειωμένοι εἰς ἕν͵ ἵνα γινώσκῃ ὁ κόσμος ὅτι σύ με ἀπέστειλας καὶ ἠγάπησας αὐτοὺς καθὼς ἐμὲ ἠγάπησας […] καί ἐγώ τήν δόξαν ἥν δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, ἵνα ὦσιν ἕν καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμέν». Η καθολική βίωση της αναλλοίωτης αυτής πίστης-δόξας μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε δοξάζοντα και ομολογούντα τον αληθινό Θεό, ο οποίος αψευδώς είπε: «ζῶ ἐγώ, λέγει κύριος, ὅτι τούς δοξάζοντάς με δοξάσω».

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΚ ΤΗΣ EΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ι. ΤΟΥΛΟΥΜΤΣΗ: ''ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ Ζ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ, ΑΘΗΝΑ 2022.