ΑΓ. ΙΣΑΑΚ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ ΛΟΓΟΣ ΝΗ΄
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Δευτέρα 30 Ιουλίου 2018
Κυριακή 29 Ιουλίου 2018
Τρομολαγνεία καί ἀγαπολαγνεία σέ τραγικά γεγονότα
Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου
Ἐθνικό πένθος κηρύχθηκε λόγῳ τῶν φοβερῶν καταστροφῶν πού συνέβησαν στήν Πατρίδα μας καί ἀποτελοῦν ἐθνική τραγωδία. Εἶναι ὄντως φοβερό γεγονός νά πεθαίνουν ἄνθρωποι κάτω ἀπό τέτοιες τραγικές συνθῆκες καί ἀκόμη νά καταστρέφεται τό περιβάλλον, τό «κόσμημα» τοῦ Θεοῦ.
1. Βαθύς πόνος
Ὅσοι αἰσθάνονται τήν τραγική κατάσταση τῶν ἡμερῶν αὐτῶν πονοῦν καί πενθοῦν στήν καρδιά τους.
Πῶς, ὅμως, νά παρηγορήσης τούς ἀνθρώπους πού ἔχασαν τούς συγγενεῖς τους; Πῶς νά καταλάβης αὐτούς πού πῆγαν στό νεκροτομεῖο γιά νά ἀναγνωρίσουν τούς ἀνθρώπους τους, μέσα σέ τόσους ἀπανθρακωμένους; Πῶς νά συναισθανθῆς καί νά πονέσης μαζί μέ τούς ἀνθρώπους ἐκείνους πού ἀναζητοῦν τούς ἀγνοουμένους συγγενεῖς τους καί ζοῦν μεταξύ ἐλπίδας καί ἀπογνώσεως, στά ὅρια ζωῆς καί θανάτου; Πῶς νά νοιώσης τόν διασώστη πού εἶδε ἕναν σωρό στάχτη καί ἀφαιρώντας την εἶδε ἕνα καμένο κρανίο καί μερικά κόκκαλα; Πῶς νά ἔλθης στήν θέση τοῦ διασώστη πού ἔγραψε ὅτι «σέ τέτοιους τόπους πού τριγυρνᾶς ὁ ἀέρας μυρίζει ἀλλιῶς, μυρίζει ... θάνατο»;
Σέ αὐτές τίς καταστάσεις δέν μπορεῖς νά μιλήσης, δέν μπορεῖς νά κάνης ποιμαντική μέ ἠθικολογίες.
Ὁ Μέγας Βασίλειος γράφοντας ἐπιστολή σέ μιά γυναίκα τῆς ὁποίας πέθανε τό παιδί της, μεταξύ ἄλλων γράφει:
«Σκόπευα νά σιωπήσω πρός τήν κοσμιότητά σου, σκεπτώμενος ὅτι, ὅπως στόν ὀφθαλμό πού πάσχει ἀπό φλεγμονή καί τό ἁπαλότερο παρηγορητικό ἐπίθεμα προκαλεῖ ἀνία-πόνο, ἔτσι καί στήν ψυχή πού ἔχει κτυπηθῆ ἀπό βαρειά θλίψη, ὁ λόγος καί ἄν φέρη πολλή παρηγοριά, φαίνεται νά εἶναι κάπως ὀχληρός, ὅταν προφέρεται στήν ὥρα τῆς ἀγωνίας».
Αὐτό δείχνει μιά ποιμαντική εὐαισθησίας καί τρυφερότητας, θά λέγαμε μιά ποιμαντική διακρίσεως.
Στήν προκειμένη περίπτωση θά ἀρκοῦσε αὐτό πού ἔγραψε κάποιος τηλεοπτικός Σταθμός τοῦ ἐξωτερικοῦ: «προσευχή γιά τήν Ἑλλάδα». Αὐτό τά λέει ὅλα. Προσευχή γιά θύτες καί θύματα, γιά ἄρχοντες καί ἀρχομένους, γιά πονεμένους καί νεκρούς, γιά Κληρικούς καί λαϊκούς. Γιατί σέ στιγμές ἀγωνίας καί ὁ παρηγορητικός λόγος εἶναι ὀδυνηρός, δέν ἀντέχεται, ἀρκεῖ ἡ σιωπηλή ἀρχοντική παρουσία.
Τοὐλάχιστον ὅταν θέλουμε νά μιλήσουμε, νά μιλᾶμε μέσα ἀπό τήν θεολογία τῆς «συμπάσχουσας καρδίας»
2. Ὁ ἄστατος θεολογικός λόγος
Δυστυχῶς σέ τέτοιες στιγμές ἀκούγονται διάφοροι «θεολογικοί» λόγοι, ἄλλοτε ὅτι εἶναι τιμωρία τοῦ Θεοῦ, ἄλλοτε ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη καί φιλανθρωπία. Καί στίς δύο περιπτώσεις ἐπιστρατεύονται ἁγιογραφικά καί λειτουργικά κείμενα γιά νά τεκμηριωθοῦν οἱ ἀπόψεις. Ὅμως, ἡ ἑρμηνεία τῶν σχετικῶν χωρίων εἶναι τίς περισσότερες φορές παραποιητική.
Βεβαίως, ὑπάρχουν ἁγιογραφικά χωρία, στά ὁποῖα γίνεται λόγος γιά τήν «ὀργή» τοῦ Θεοῦ, καί ἄλλα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὅμως, πῶς συνδυάζονται αὐτά μεταξύ τους καί πῶς ἑρμηνεύονται;
Σύμφωνα μέ ὅλη τήν ἐκκλησιαστική παράδοση, ὁ Θεός δέν διακρίνεται ἀπό τίς ἐμπαθεῖς καταστάσεις τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά στέλλει τήν Χάρη Του καί τήν ἐνέργειά Του σέ ὅλη τήν κτίση. Ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός εἶπε ὅτι ὁ Πατήρ Του, ὁ ἐν οὐρανοῖς «τόν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπί πονηρούς καί ἀγαθούς καί βρέχει ἐπί δικαίους καί ἀδίκους» (Ματθ. ε', 45). Ὁ Θεός δέν εἶναι αἴτιος τοῦ κακοῦ, ἀλλά εἶναι ἡ πηγή τοῦ ἀγαθοῦ, ὁ Θεός εἶναι ἐλεύθερος ἀπό κάθε ἀνάγκη καί ἰδιοτέλεια. Κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο «οὐκ ἐκεῖνος (δηλαδή ὁ Θεός) ἐστίν ὁ ἐχθραίνων, ἀλλ' ἡμεῖς∙ Θεός γαρ οὐδέποτε ἐχθραίνει». Δέν εἶναι δυνατόν τίς δικές μας ἐμπαθεῖς καταστάσεις νά τίς ἀποδίδουμε στόν Θεό.
Βεβαίως, στήν Ἁγία Γραφή ὑπάρχουν φράσεις πού κάνουν λόγο γιά τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «ἀποκαλύπτεται γὰρ ὀργὴ Θεοῦ ἀπ' οὐρανοῦ ἐπὶ πᾶσαν ἀσέβειαν καὶ ἀδικίαν ἀνθρώπων τῶν τὴν ἀλήθειαν ἐν ἀδικίᾳ κατεχόντων» (Ρωμ. α', 18). Ἀλλά τέτοια χωρία πρέπει νά ἑρμηνευθοῦν μέσα ἀπό τήν ὅλη ἀποστολική καί πατερική παράδοση, ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε «τέκνα φύσει ὀργῆς», ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ἐν οἷς καὶ ἡμεῖς πάντες ἀνεστράφημεν ποτε ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῆς σαρκός ἡμῶν, ποιοῦντες τὰ θελήματα τῆς σαρκός καὶ τῶν διανοιῶν, καὶ ἦμεν τέκνα φύσει ὀργῆς, ὡς καὶ οἱ λοιποί» (Ἐφ. β', 3).
Στήν πραγματικότητα αὐτό πού ὀνομάζουμε ὀργή τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ δική μας αἴσθηση ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὀργισμένος καί μᾶς τιμωρεῖ, ὁπότε ἐμεῖς αὐτοτιμωρούμαστε, ἐπειδή ἀπομακρυνόμαστε ἀπό τό φῶς τοῦ Θεοῦ καί αἰσθανόμαστε τόν Θεό ὀργισμένο.
Εἶναι σάν νά τοποθετοῦμε ἕνα λουλούδι μέσα στό σκοτάδι, τό ὁποῖο μαραίνεται, γιατί στερεῖται τῶν ζωογόνων ἀκτίνων τοῦ ἡλίου. Ὁπότε δέν μποροῦμε νά ἀποδώσουμε εὐθύνες στόν ἥλιο, ὁ ὁποῖος ἐξακολουθεῖ νά στέλλη τό φῶς του στήν κτίση. Ἔτσι, πρέπει νά ἑρμηνευθοῦν ὅλα τά σχετικά ἁγιογραφικά χωρία γιά τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ.
Ὑπάρχουν ἄλλοι, οἱ ὁποῖοι δέν θέλουν νά ὁμιλοῦν γιά τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ καί ἀντί νά ἑρμηνεύουν ὀρθόδοξα τά σχετικά χωρία τῆς «συμβολικῆς θεολογίας», ἀρέσκονται νά ὁμιλοῦν γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὡσάν ὁ Θεός νά δέχεται καί νά ἀμνηστεύη τά πάντα καί νά μήν ἐνδιαφέρεται γιά τήν θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου.
Καί οἱ ἄνθρωποι κάνουν τέτοιες ἐπεμβάσεις. Οἱ χειρουργοί ἰατροί ἐν ὀνόματι τῆς ἀγάπης στόν ἄρρωστο ἄνθρωπο ἀποκόπτουν ἄρρωστα μέλη τοῦ σώματός του, οἱ διδάσκαλοι βαθμολογοῦν μέ χαμηλό βαθμό τούς μαθητές τους καί οἱ γονεῖς παιδαγωγοῦν κατάλληλα τά παιδιά τους. Ἡ ἀγάπη δέν ἀμνηστεύει ὅλες τίς κακίες καί ὅλα τά ἀτοπήματα τῶν ἀγαπητῶν τους ἀνθρώπων.
Ὅσοι ὁμιλοῦν γιά τόν Θεό μόνον ὡς ἀγάπη, ἴσως συναισθηματικῆς φύσεως, ἀμνηστεύοντας ὅλα τά ἐγκλήματα, ἀγνοοῦν τί εἶναι αὐτή ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἡ θεία ἀγάπη εἶναι ἡ ἄκτιστη ἐνέργειά Του, ἡ ὁποία ἀποστέλλεται στούς ἀνθρώπους καί ἐνεργεῖ σέ αὐτούς, ἀνάλογα μέ τήν κατάστασή τους, ὁπότε ἄλλους σώζει καί ἄλλους καταδικάζει. Σέ αὐτό δέν εὐθύνεται ὁ Θεός, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος, πού δέχεται τήν ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μέ τήν κατάστασή του.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁμιλώντας γιά τήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, καί μάλιστα ὅτι ὁ Θεός δέν εἶναι ἄδικος, χρησιμοποιεῖ τόν λόγο∙ «ἐλεήσω ὃν ἂν ἐλεῶ, καὶ οἰκτειρήσω ὃν ἂν οἰκτείρω» (Ἐξ. λγ', 19). Καί ἀποφαίνεται: «Ἄρα οὖν ὃν θέλει ἐλεεῖ, ὃν δὲ θέλει σκληρύνει» (Ρωμ. θ', 18). Ὅμως, πῶς ἑρμηνεύεται αὐτό τό χωρίο;
Ὑπάρχουν πολλά πατερικά κείμενα πού τό ἑρμηνεύουν, ἀλλά θά ἀρκεσθῶ στήν ἑρμηνεία τοῦ ἱεροῦ Θεοφυλάκτου Ἀρχιεπισκόπου Βουλγαρίας, πού στηρίζεται στούς Πατέρας, κατά τήν μεταγλώτισση τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου.
«Ἄκουσον∙ καθώς ὁ Ἥλιος τό μέν κηρί ἁπαλύνει, τόν δέ πηλόν σκληρύνει, ὄχι καθ' ἑαυτόν, ἀλλά διά τήν διαφορετικήν ὕλην τοῦ κηροῦ, καί τοῦ πηλοῦ∙ ἔτσι καί ὁ Θεός, τήν πηλίνην καρδίαν τοῦ Φαραώ λέγεται πώς ἐσκλήρυνε∙ μέ τί τρόπον; μέ τήν μακροθυμίαν του καί ὑπομονήν∙ διατί μακροθυμώντας καί ὑπομένοντας αὐτόν, τόν ἔκαμε σκληρότερον∙ καθώς, χάριν παραδείγματος, καί ἀνίσω τινάς ἔχοντας δοῦλον πονηρόν, δέν παιδεύῃ αὐτόν, ἀλλά μεταχειρίζεται φιλανθρωπίαν εἰς αὐτόν, τό κάμνει περισσότερον ἀπό ὅ,τι ἦταν πρότερον∙ ὄχι πῶς ὁ αὐθέντης διδάσκει τόν δοῦλον ἐκεῖνον τήν πονηρίαν∙ ἀλλ' ὅτι ὁ δοῦλος μεταχειρίζεται τήν φιλανθρωπίαν τοῦ αὐθέντου του εἰς αὔξησιν τῆς πονηρίας του, μέ τό νά καταφρονῇ ἐκείνην».
Ὁ Μέγας Βασίλειος ἑρμηνεύοντας τό ψαλμικό χωρίο «φωνή Κυρίου διακόπτοντος φλόγα πυρός», γράφει ὅτι τό πῦρ ἔχει δύο δυνάμεις, τήν καυστική καί τήν φωτιστική, γι' αὐτό καίει καί φωτίζει. Ὁπότε, ἕνας ἄνθρωπος αἰσθάνεται τήν καυστική ἰδιότητα, ἐνῶ ἄλλος αἰσθάνεται τήν φωτιστική ἰδιότητα. Ἔτσι ἑρμηνεύεται ὁ Παράδεισος καί ἡ Κόλαση, ὄχι δικανικά, ἀλλά ἰατρικά, θεραπευτικά. Ὁπότε, τό πῦρ τῆς κολάσεως εἶναι ἀλαμπές, μέθεξη τῆς καυστικῆς καί ὄχι τῆς φωτιστικῆς ἰδιότητας τοῦ ἀκτίστου Φωτός∙ καί τό φῶς τοῦ παραδείσου εἶναι ἄκαυστον, βίωση τῆς φωτιστικῆς καί ὄχι τῆς καυστικῆς ἰδιότητος. Ἡ ἔλλαμψη καί ἡ καύση ἐξαρτᾶται ἀπό τήν κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀναφερόμενος σέ αὐτό τό θέμα γράφει ὅτι ἡ μέλλουσα ζωή εἶναι «φῶς τοῖς κεκαθαρμένοις τήν διάνοιαν», «κατά τήν ἀναλογίαν τῆς καθαρότητος», πού εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, καί αὐτή ἡ ἴδια ἡ Χάρη γίνεται σκότος «τοῖς τυφλώττουσι τό ἡγεμονικόν» πού εἶναι ἀλλοτρίωση τοῦ Θεοῦ «κατά τήν ἀναλογίαν τῆς ἐντεῦθεν ἀμβλυωπίας».
Μέσα σέ αὐτά τά πλαίσια ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σῦρος γράφει ὅτι ἡ Κόλαση εἶναι ἡ μάστιγα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ: «Ἐγώ δέ λέγω ὅτι ἐν τῇ γεέννῃ κολαζόμενοι, τῇ μάστιγι τῆς ἀγάπης μαστίζονται». Καί συνεχίζει ὅτι εἶναι ἄτοπο νά ὑποστηρίζη κανείς «ὅτι οἱ ἁμαρτωλοί ἐν τῇ γεέννῃ στεροῦνται τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ», γιατί ἡ ἀγάπη ἐνεργεῖ «ἐν τῇ δυνάμει αὐτῆς κατά διπλοῦν τρόπον∙ τούς μέν ἁμαρτωλούς, κολάζουσα ὡς καί ἐνταῦθα συμβαίνει πρός φίλον ὑπό φίλου∙ τούς δέ τετηρηκότας τά δέοντα, εὐφραίνουσα ἐν αὐτῇ». Παντοῦ ὑπάρχει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἐξαρτᾶται πῶς τήν βιώνει ὁ ἄνθρωπος.
Αὐτή ἐν ὀλίγοις εἶναι ἡ ἐκκλησιαστική παράδοση γιά τήν «ὀργή» τοῦ Θεοῦ καί τήν «ἀγάπη» Του.
Ἄς παύσουν, λοιπόν, μερικοί νά παρερμηνεύουν τά χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, καί ἄλλοτε νά τρομάζουν τούς ἀνθρώπους μέ τήν «ὀργή» τοῦ Θεοῦ καί ἄλλοτε νά τούς καθησυχάζουν μέ τήν «ἀγάπη» τοῦ Θεοῦ.
Ἡ ὅλη προφητική, ἀποστολική καί πατερική παράδοση ποιμαίνει τούς ἀνθρώπους θεολογώντας καί θεολογεῖ ποιμαίνοντας, δηλαδή οἱ Ποιμένες μέ τήν ἐνέργεια τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ θεραπεύουν τούς ἀνθρώπους, ὥστε ἡ συνάντησή τους μέ τόν Θεό νά εἶναι φῶς καί ὄχι πῦρ. Αὐτό δέν ὀφείλεται στόν Θεό, ἀλλά στήν ψυχική κατάσταση κάθε ἀνθρώπου. Γι' αὐτό, ὅσο σκληρή εἶναι ἡ τρομολαγνεία, τόσο καί περισσότερο σκληρότερη εἶναι ἡ ἀγαπολαγνεία, πού δέν σώζει.
3. Ἡ ἐπιδημία καί ἡ λαίλαπα τοῦ πυρός
Εἶναι γνωστή ἡ δύναμη τῆς φωτιᾶς. Τό πῦρ στήν φιλοσοφία τοῦ Ἡρακλείτου εἶναι σύμβολο τῆς ζωῆς, τῆς κίνησης, τῆς νομοτέλειας, εἶναι ρυθμιστής τοῦ σύμπαντος. Τό πρόβλημα δέν εἶναι τό πῦρ, πού εἶναι στοιχεῖο τῆς φύσεως, καί ἀπαραίτητο γιά τήν ζωή μας, ἀλλά ἡ κακή χρήση τοῦ πυρός, ἡ παράχρησή του.
Ἐκεῖνο πού προβληματίζει ὅλους μας εἶναι ἡ ἐπιδημία τῶν ἀνεξέλεγκτων πυρκαγιῶν, κάθε χρόνο τέτοια περίοδο, πού εἶναι σταθερά ἐπαναλαμβανόμενα γεγονότα, ἡ χρησιμοποίηση τῆς φωτιᾶς γιά νά καίγονται οἱ πόλεις καί οἱ οἰκισμοί μέ φοβερές συνέπειες, ἤτοι τήν ἀπώλεια ἀνθρώπων, τήν καταστροφή τῶν οἰκιῶν καί τόν ἀφανισμό τῶν δασῶν καί τῶν ζώων.
Ἡ ἐπιδημία αὐτή ὀφείλεται σέ πολλά αἴτια, ὅταν ὅμως πρόκειται γιά ἐμπρησμούς, αὐτό ὀφείλεται στά «ἄρρωστα μυαλά» τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν. Πολλοί κάνουν λόγο γιά Θεομηνία. Τό ἐρώτημα εἶναι: γιατί ἐμπλέκουν τόν Θεό σέ ὅλες τίς ἐμπαθεῖς καταστάσεις τους; Δέν μποροῦμε νά ὁμιλοῦμε γιά Θεομηνία, ἀλλά γιά ἀνθρωπομανία, γιατί τέτοιες καταστροφές ὀφείλονται σέ ἀνθρώπους, πού ὁ Ντοστογιέφσκι θά τούς ὀνόμαζε «δαιμονισμένους», οἱ ὁποῖοι ἐκδηλώνουν τίς ἐσωτερικές ἀρρωστημένες καταστάσεις τους, ἀδιαφορώντας γιά τά φρικτά ἀποτελέσματα πού δημιουργοῦνται.
Διερωτῶμαι: Ὅταν παρατηροῦνται τέτοια τρομακτικά γεγονότα, γιατί ἀμέσως τό μυαλό τῶν «θεολογούντων» ἀναμειγνύη τόν Θεό σέ αὐτά, ἄλλοτε μιλώντας γιά τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ καί ἄλλοτε γιά τήν ἀγάπη Του; Γιατί ἐμπλέκουν τόν Θεό στίς δικές μας ἐμπαθεῖς διαθέσεις;
Βεβαίως, ὑφίσταται ἡ ἀποστασία ἀρχόντων καί ἀρχομένων καί ὑπάρχουν ἀμφίπλευρες εὐθύνες, ἀλλά αὐτό δέν μπορεῖ νά ἀποδίδεται στόν Θεό, ἀφοῦ ξεκινοῦν ἀπό τίς ἐμπαθεῖς καταστάσεις τῶν ἀνθρώπων καί ἐγκληματικές τους ἐνέργειες. Ὁ Θεός καί σέ αὐτές τίς περιπτώσεις σέβεται τήν ἐλευθερία τους, ἀκόμη σέβεται καί τήν ἐλευθερία τοῦ διαβόλου, ἀλλά παρεμβαίνει θεραπευτικά καί περιορίζει τό καταστροφικό ἔργο του.
Ἐκεῖνο πού παρατηρῶ εἶναι ὅτι μερικοί, ἐξετάζοντας διάφορα γεγονότα εὔκολα εἰσέρχονται στόν χῶρο τῆς θεολογίας (τοῦ Θεοῦ), ἐνῶ αὐτά κινοῦνται στόν χῶρο τῆς δαιμονολογίας. Οἱ δαίμονες παρακινοῦν τούς ἀνθρώπους γιά τό κακό καί ἐκεῖνοι ἀποδέχονται τίς ἐνέργειές τους.
Παρατηρῶ ὅτι ὅσοι κάνουν λόγο γιά τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ ἤ γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀγνοοῦν τήν ἐνέργεια τοῦ διαβόλου. Ἡ δαιμονολογία εἶναι βασικό κεφάλαιο τῆς ὀρθοδόξου Δογματικῆς καί τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητας. Ὅταν διαβάση κανείς τό Εὐαγγέλιο καί δῆ τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ, τότε θά διαπιστώση ὅτι ὑπάρχει αὐτή ἡ πολεμική τοῦ διαβόλου ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ καί ἡ νίκη τοῦ Χριστοῦ κατά τοῦ διαβόλου. Ὁ Χριστός ἦλθε στόν κόσμο, ὄχι γιά νά ἀσκήση ἁπλῶς τόν ἀλτρουϊσμό καί τήν φιλανθρωπία, ἀλλά γιά νά νικήση τόν διάβολο, τήν ἁμαρτία καί τόν θάνατο. Ἄλλωστε, αὐτή ἦταν ἡ διαδικασία τῆς πτώσεως.
Δυστυχῶς, πολλοί σύγχρονοι Κληρικοί καί θεολόγοι ἀρέσκονται νά ὁμιλοῦν γιά τήν ὀργή ἤ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, γιά κοινωνικά θέματα, χρησιμοποιώντας ὡραία διπλωματική, εὐγενῆ, ἐκκοσμικευμένη γλώσσα, τήν γλώσσα τῶν ἀνθρώπων μέ ὑψηλές θέσεις, πού συζητοῦν στό σαλόνι, ἐκφράζοντας ἁπλῶς τήν θλίψη τους καί ἀμνηστεύοντας τούς τρεῖς μεγάλους ἐχθρούς, πού εἶναι ὁ διάβολος, ἡ ἁμαρτία καί ὁ θάνατος. Δηλαδή ἠθικολογοῦν καί δέν θεολογοῦν.
Ἔτσι, ἀκυρώνουν στήν πράξη τό ἔργο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὅποιος δέν γνωρίσει τό μίσος τοῦ διαβόλου καί δέν πολεμήσει τόν διάβολο, δέν θά μπορέση νά αἰσθανθῆ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅποιος ὁμιλεῖ γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί ἀμνηστεύει τό μίσος καί τό ἔργο τοῦ διαβόλου, μᾶλλον εἶναι ἀντίθετος πρός τό ἔργο τῆς θείας Οἰκονομίας.
Τά γεγονότα πού ζήσαμε καί ζοῦμε εἶναι ὄντως τραγικά. Εὐθύνονται πολλοί γι' αὐτά, κυρίως οἱ ἐμπρηστές. Παρακαλοῦμε τόν Θεό νά περιορίση τό κακό, νά θεραπεύση αὐτό πού πράττουν οἱ «δαιμονισμένοι», γιατί καί αὐτῶν σέβεται τήν ἐλευθερία, ἀλλά περιορίζει τό καταστρεπτικό τους ἔργο.
Νά μάθουμε ὅμως καί ἐμεῖς νά μή ἐκφράζουμε μιά «θεολογία» τῶν παθῶν μας, ἀλλά νά παρηγοροῦμε τούς ἀνθρώπους, ἀγαπώντας ἐν ἀληθείᾳ καί ἀληθεύοντας ἐν ἀγάπῃ. Γιατί στό τέλος ἡ τρομολαγνεία καί ἡ ἀγαπολαγνεία εἶναι μιά ἀρνητική θεολογία, εἶναι μιά ἄλλη πνευματική πυρκαγιά, αἰώνιας διάρκειας.
ΠΗΓΗ: http://www.parembasis.gr/index.php/el/5368-2018-07-26a
Η ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΟΥ 1924 (22o MEΡΟΣ)
Επίλογος
Στις προηγούμενες ενότητες καταδείξαμε χρησιμοποιώντας τον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο και εν γένει τα εκδοτικά συγγράμματα της εποχής -τουλάχιστον των δύο πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα- πως ο ορθόδοξος, ελληνικός λαούς είχε πλήρη συνειδητοποίηση των μεταρρυθμιστικών, εκκλησιαστικών τεκταινομένων, που προσδιόριζαν την επιχειρούμενη ''Ένωση των Εκκλησιών''.
Στην εργασία μας χρησιμοποιήσαμε υλικό από τα εκκλησιαστικά περιοδικά: ''ΝΕΑ ΣΙΩΝ'' του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, ''ΠΑΝΤΑΙΝΟΣ'' και ''ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΦΑΡΟΣ'' του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ''ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ'' του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ''ΚΑΙΝΗ ΔΙΔΑΧΗ'' και ''ΙΕΡΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ'' της Μητρόπολης Αθηνών, ''ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ'', ''ΑΝΑΠΛΑΣΙΣ'', ''ΝΕΟΣ ΠΟΙΜΗΝ'' και ''ΣΩΤΗΡ''. Τις εφημερίδες: ''ΑΤΛΑΝΤΙΣ'', ''ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ'', ''ΕΜΠΡΟΣ'', ''ΕΣΠΕΡΙΑ'', ''ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ'', ''ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ'', ''ΠΡΩΙΝΗ'', ''ΕΝΩΣΙΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ'', ''ΑΜΑΛΘΕΙΑ'', ''ΦΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ'' και ''ΣΚΡΙΠ''.
Τα εκδοθέντα βιβλία: ''ΕΠΙΣΗΜΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΕΡΙ ΕΚΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ'' Αλεξάνδρεια 1922, ''ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ'' Κάιρο 1931, ''ΕΠΙΣΗΜΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΕΡΙ ΕΚΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ'' Αλεξάνδρεια 1922, ''Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ ΚΑΝΟΝΙΚΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΓΕΝΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΗ'' Αθήνα 1921, ''ΜΗΝΥΣΙΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ'' Αθήνα 1921, ''Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ'' Αθήνα 1921, ''ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΕΣ, ΟΙ ΝΕΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ'' Κωσταντινουπύπολη 1928 και ''ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ'' Κωσταντινούπολη 1922.
Και τα Ψηφιακά Αρχεία: ''ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ'', ''ΨΗΦΙΟΘΗΚΗ ΑΠΘ'', ''ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ (ΕΛΓΙΑ)'', ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ'' και ''ΑΝΕΜΗ''. Επιπροσθέτως να επισημάνουμε, πως υπάρχει πολύ ακόμη ''υλικό'' στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο, που αποδεικνύει τον τίτλο της έρευνάς μας, ωστόσο θεωρήσαμε, ότι τα δημοσιευμένα κείμενά μας είναι αρκετά, ώστε να πεισθεί κάθε διστακτικός, διαφωνών ή και αμφισβητίας, αλλά καλοπροαίρετος πιστός, πως η ''Κίνηση για την Ένωση των Εκκλησιών'' έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται από την δεκαετία του 1870! Τέλος, την παρούσα εργασία μας, την αφιερώνουμε στη μνήμη του αειμνήστου πνευματικού μας πατέρα ''Μητροπολίτη Ωρωπού και Φυλής κ. Κυπριανού, την βοήθεια και ευλογία του οποίου -προσευχητικά- επικαλεστήκαμε.
Συμπερασματικά
Οι πρώτοι και μοναδικοί αντιταχθέντες στην ημερολογιακή μεταρρύθμιση, αλλά και στις υπόλοιπες καινοτομίες και νεωτερισμούς ''Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί'', γνώριζαν αρκούντως καλά, τα της οικουμενικής κίνησης. Το αυτό, τα γνώριζαν και οι μη αντιταχθέντες αδελφοί μας του νέου ημερολογίου, που ωστόσο παρέμειναν στην Καινοτόμο Εκκλησία.
Η Οικουμενική Κίνηση, ο Οικουμενισμός, όπως οριοθετήθηκε εκφραστικά μετά την δημιουργία και οργάνωση του ΠΣΕ το 1948, ξεκίνησε με τα πρώτα παγκόσμια, παγχριστιανικά συνέδρια, τις κοινωνίες των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών με τους αιρετικούς ''ετεροδόξους'' και φυσικά τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγαν στο σώμα της Εκκλησίας οι ''Μεταξάκηδες'' της Αποστασίας, που εκτός του νέου καλανδαρίου εισήγαγαν στην Εκκλησία και τις εξής μεταρρυθμίσεις:
περικοπές Ακολουθιών, κούρεμα του εκκλησιαστικού Κλήρου, εισαγωγή της τετραφωνίας στην λειτουργική λατρεία πολλών περιοχών, αλλοίωση του Βαπτίσματος δια του ραντίσματος και ουχί της -τρισί- ολικής κατάδυσης, περικοπή των ακολουθιών του Γάμου και του Μνημοσύνου, ακόμη -μερικώς- και την χρησιμοποίηση του ράσου μόνο εντός των ενοριακών ναών.
Η αλλαγή του εκκλησιαστικού ημερολογίου -σύμφωνα με την αιρετική Εγκύκλιο του 1920- ήταν η ''κορυφή του παγόβουνου'' και η πρώτη, αισθητή μεταρρύθμιση, που την αισθάνθηκε στο σύνολό του όλο το εκκλησιαστικό ποίμνιο. Όποιος δεν βλέπει, ότι ο εκκλησιαστικός, ημερολογιακός διαμελισμός διαίρεσε όλες τις τοπικές Εκκλησίες από την αρχή της Ενότητας της Κοινής Λατρείας θεωρούμε απλά, πως επιβίβασε εις εαυτόν το δαιμόνιο της Πλάνης.
Η Ενότητα της Πίστεως -ως βασικότατο θεμέλιο του Ορθοδόξου Δόγματος- δεν βασίζεται μόνο στο κοινό ''Πιστεύω'', όπως -Προτεσταντικά- δικαιολογούνται σήμερα και κάποιοι -νεοδογματολογικά- αποτειχιζόμενοι της παρέας του Ιερομονάχου π. Ευθυμίου Τρικαμηνά, αλλά και στην κοινή Λατρεία. Πόσο δύσκολο -αλήθεια- είναι να γίνει αυτό αντιληπτό; Οι περισσότερες, τοπικές Εκκλησίες εορτάζουν με το εκκλησιαστικό ημερολόγιο και ο υπόλοιπες με το πολιτικό. Έχουν κοινωνία, αλλά δεν έχουν κοινή εκκλησιαστική λατρεία.
Από τους καρπούς της νεοημερολογητικής επέλασης μπορεί κανείς να αντιληθεί και την χρησιμότητά του: τον διαμελισμό στην Εκκλησιαστική Λατρεία. Η ''εκπαραθύρωση'' της ημερολογιακής μεταρρύθμισης από το δαιμονικό ''κτίσμα'' του Οικουμενισμού αποτελεί Πλάνη πρώτου μεγέθους! Ως εκ τούτου, ευχόμαστε -ολοψύχως- σε αυτούς, που μπροστά στο ολικό φάσμα της Αίρεσης, ποιούν την επιλεκτική αποδοχή ή απόρριψή της, να ανανήψουν. Εύχεσθε!
ΤΕΛΟΣ
Σάββατο 28 Ιουλίου 2018
Μετάνοια καὶ κινητοποίηση γιὰ τὴν ἐθνικὴ καταστροφή
Ἄναυδο το Πανελλήνιο βιώνει μία ἐθνικὴ καταστροφή, μετὰ τὶς φοβερὲς πυρκαγιὲς στὴν Ἀττικὴ τὶς ἡμέρες αὐτές. Εἰκόνες, οἱ ὁποῖες παραπέμπουν στὴν καταστροφὴ τῆς Σμύρνης, ἀλλὰ ἐν καιρῷ εἰρήνης και μία ἑκατόμβη θυμάτων τῆς συλλογικῆς μας ἀνευθυνότητος. Καὶ αὐτὸ τὸ ὁποῖο μᾶς ἀνησυχεῖ περισσότερο εἶναι ἡ πιθανότητα, ὅτι ἀκόμη καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτὴν τὴν τραγωδία νὰ μὴν διορθωθεῖ ἡ κατάσταση, ὥστε νὰ ἀποτραποῦν μελλοντικῶς παρόμοιες περιστάσεις, ἐὰν δὲν ληφθοῦν δραστικὰ μέτρα. Εἶναι ἀναγκαῖο νὰ ὑπάρξη μία γενικώτερη ἀποτίμηση στὸ προσεχὲς μέλλον, ὥστε ληφθοῦν ἀπὸ τοὺς ἁρμοδίους οἱ ἀπαραίτητες ἀποφάσεις.
Ἀλλὰ πρὸς τὸ παρὸν θλίψη συνέχει ὅλους μας, γιὰ τοὺς ἀδικοχαμένους νεκρούς. Εἴθε ὁ Θεὸς νὰ ἀναπαύση τὶς ψυχές τους καὶ νὰ δώση παρηγορία στοὺς οἰκείους τους. Ἂς συμπεριλάβουμε ὅλοι στὶς καθημερινές μας προσευχὲς αἰτήματα γιὰ τὴν ἀνάπαυση τῶν θυμάτων, τὴν ἀνάρρωση τῶν τραυματιῶν καὶ τὴν παρηγορία τῶν συγγενῶν τους.
Ταυτοχρόνως, ἂς στραφοῦμε πρὸς τὸν Θεὸ μὲ μετάνοια, αὐτομεμψία καὶ ταπείνωση, μιμούμενοι τοὺς τρεῖς Παῖδας ἐν Βαβυλῶνι λέγοντες:
“Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν, καὶ αἰνετός, καὶ δεδοξασμένον τὸ ὄνομά σου εἰς τοὺς αἰῶνας, ὅτι δίκαιος εἶ ἐπὶ πᾶσιν, οἷς ἐποίησας ἡμῖν, καὶ πάντα τὰ ἔργα σου ἀληθινά, καὶ εὐθεῖαι αἱ ὁδοί σου, καὶ πᾶσαι αἱ κρίσεις σου ἀλήθεια, καὶ κρίματα ἀληθείας ἐποίησας κατὰ πάντα, ἃ ἐπήγαγες ἡμῖν (...) ὅτι ἐν ἀληθείᾳ καὶ κρίσει ἐπήγαγες ταῦτα πάντα, διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. Ὅτι ἡμάρτομεν καὶ ἠνομήσαμεν ἀποστῆναι ἀπὸ σοῦ καὶ ἐξημάρτομεν ἐν πᾶσι καὶ τῶν ἐντολῶν σου οὐκ ἠκούσαμεν, οὐδὲ συνετηρήσαμεν οὐδὲ ἐποιήσαμεν καθὼς ἐνετείλω ἡμῖν, ἵνα εὖ ἡμῖν γένηται. Καὶ πάντα, ὅσα ἐπήγαγες ἡμῖν καὶ πάντα ὅσα ἐποίησας ἡμῖν, ἐν ἀληθινῇ κρίσει ἐποίησας”, (Δανιὴλ Β´1-4).
Ἐπιπλέον, ὀφείλουμε ἅπαντες νὰ συμπαρασταθοῦμε ἐμπράκτως πρὸς τοὺς πυροπλήκτους συνανθρώπους μας ποὺ ἔχουν μεγάλη ἀνάγκη. Ἤδη ἡ Ἐκκλησία μας κινητοποιήθηκε πρὸς τὴν κατεύθυνση αὐτή, καὶ μάλιστα ἡ τοπικὴ Μητρόπολη Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας, στὰ ὅρια τῆς ὁποίας ἐξετυλίχθη ἡ πρόσφατη τραγωδία.
Προτρέπουμε τοὺς πιστούς μας νὰ συνδράμουν μὲ ὅποιον τρόπο δύνανται μέσῳ τῶν κάτωθι δομῶν, στὶς ὁποῖες παραπέμπουμε:
- Ἱερὰ Μητρόπολις Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας [ΕΔΩ]
- Τομέας Κοινωνικοῦ Ἔργου τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν τῶν Γ.Ο.Χ. τηλ. 6937444673
- Σύλλογος «Ἅγιος Φιλάρετος ὁ Ἐλεήμων» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ὠρωποῦ καὶ Φυλῆς τηλ. 6934747735.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας, 26-07-2018
Πέμπτη 26 Ιουλίου 2018
«ΚΡΑΝΙΟΥ ΤΟΠΟΣ» Παραλληλισμός μεταξύ ἐμπρηστῶν τῶν δασῶν καί ἐμπρηστῶν τοῦ πνεύματος
Ὅλοι οἱ Ἕλληνες, παρακολουθοῦμε μέ πραγματική ἀγωνία καί ἀληθινό σπαραγμό ψυχῆς, τήν καταστροφή τοῦ δασικοῦ μας πλούτου...
ΠΗΓΗ: https://ekklisiastikiparadosigox.blogspot.com/2013/08/blog-post.html?spref=fb
Τρίτη 24 Ιουλίου 2018
Ασύμμετρες απειλές, πυρκαγιές και όχι μόνο
Η – λόγω πυρκαγιών – εισαγωγή του όρου «ασύμμετρη απειλή» στον ελληνικό δημόσιο διάλογο, πριν μια περίπου δεκαετία και ξανά σήμερα, χαρακτηρίζεται από συχνές ασάφειες, ανακριβείς ορισμούς και άλματα συλλογισμών. Αβάστακτο είναι πάντως εάν και όταν οι ασύμμετρες απειλές γίνουν αντικείμενο μικροπολιτικής διαμάχης. Όχι για πρώτη φορά για όρους και έννοιες που σχετίζονται άμεσα με την διεθνή πολιτική, παρατηρούμε θεμελιώδεις συγχύσεις και ανακρίβειες. Όταν δε οι ασύμμετρες απειλές συνδεθούν και με εσωτερικές μικροπολιτικές σκοπιμότητες, τότε οι εισροές ζημιογόνου ανορθολογισμοί είναι χειμαρρώδεις.
Διευκρινίζονται λοιπόν τα εξής.Οι δράστες μιας πυρκαγιάς μπορεί να είναι εγχώρια εγκληματικά στοιχεία (για παράδειγμα «οικοπεδοφάγοι» ή αναρχικοί σε μια πόλη) ή πράκτορες ενός ξένου κράτους. Ακόμη μπορεί οι τελευταίοι να χρησιμοποιούν τους πρώτους (πχ πυρκαγιές εκτός ελέγχου στη Αθήνα στο παρελθόν από «γνωστούς» αλλά και «άγνωστους» κουκουλοφόρους).
Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να ξέρουμε ότι στα ανελέητα στρατηγικά παίγνια των ηγεμονικών δυνάμεων και των ενεργειών κατατριβής εχθρών και φίλων για λόγους που αφορούν την θέση/ρόλο άλλων κρατών και την κατανομή ισχύος, η ασύμμετρη απειλή ενδέχεται να προέρχεται «από οπουδήποτε και οποιονδήποτε». Εξ ου και η ανάγκη προσοχής για το τι λέγεται και γράφεται, ιδιαίτερα από υπεύθυνα χείλη. Είναι πάντως αξιοθρήνητη κατάντια όταν έλλειμμα κρατικής οργάνωσης όχι μόνο δεν αποτρέπει την εκτέλεση ασύμμετρων απειλών αλλά οδηγεί και σε δημόσιες τοποθετήσεις που υποδηλώνουν έλλειμμα κατανόησης του κρατοκεντρικού συστήματος.
Με συντομία, χωρίς να εξαντλείται το θέμα και χωρίς την παραμικρή πρόθεση ανάμειξης στις εσωτερικές διαμάχες – η οποία όπως το πρόσφατο ζήτημα των κατασκόπων έδειξε μερικοί δεν διστάζουν να εκμεταλλευτούν με αλλότρια (μικροπολιτικά) κίνητρα –, θα γίνει αναφορά σε βασικές πτυχές του ζητήματος των ασύμμετρων απειλών. Αφορούν τις πυρκαγιές αλλά και πολλά άλλα.
Παρά το γεγονός ότι μετά τον Ψυχρό Πόλεμο οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τον όρο «ασύμμετρες απειλές» για να περιγράψουν ένα αριθμό προβλημάτων που αφορούν την δική τους εθνική ασφάλεια (διεθνική τρομοκρατία, περιβαλλοντολογικές καταστροφές, απόκτηση μέσων μαζικών καταστροφών από μη κρατικούς δρώντες, παράνομη διακίνηση όπλων, δολιοφθορείς των δικτυακών τόπων και δομών πληροφορικής, κτλ), οι «ασύμμετρες» δράσεις ούτε νέες είναι ούτε περιορίζονται σε μη κρατικούς δρώντες.
Οι ασύμμετρες απειλές είναι διαχρονικό φαινόμενο και στην σύγχρονη εποχή καθημερινό φαινόμενο, το οποίο εάν δεν οφείλεται σε τυχαία γεγονότα, έχει ως δράστες όπως ήδη αναφέραμε τόσο κρατικούς όσο και μη κρατικούς δρώντες. Λάθος δεν κάνουν αυτοί που επισημαίνουν την ύπαρξη τέτοιων απειλών αλλά όσοι, για κάποιους περίεργους λόγους, καλλιεργούν μια ψευτοσυνείδηση περί ενός αγγελικού «παγκοσμιοποιημένου κόσμου» χωρίς απειλές κατά της εθνικής ασφάλειας, χωρίς διακρατικές αντιπαραθέσεις, χωρίς μυστικές υπηρεσίες, χωρίς διεθνικούς εγκληματίες, χωρίς αίτια πολέμου και χωρίς έλλειμμα διακρατικής συνεργασίας που καθιστά τους διεθνείς θεσμούς αναποτελεσματικούς.
Θα τονίσουμε δύο κύριες πτυχές: Τους κύριους σκοπούς που εξυπηρετούνται από τις ασύμμετρες απειλές και τους φορείς και μεθόδους.
Καταρχήν, οι σκοποί που επιδιώκουν να εκπληρώσουν οι δράστες ασύμμετρων απειλών, αν και κυμαινόμενοι και ποικιλόμορφοι, έχουν ως κύρια επιδίωξη την πρόκληση ζημιών δυσανάλογων με τα μέσα που χρησιμοποιούν.Μια φωτιά σε μια δασώδη περιοχή τις μέρες που φυσούν ισχυροί άνεμοι μπορεί να επεκταθεί σε μια ολόκληρη επαρχία και να προκαλέσει αβάστακτες συμφορές στους κατοίκους.
Μεταξύ άλλων και συχνά, κύριοι στόχοι είναι το ηθικό της κοινωνίας, το γόητρο των κρατικών θεσμών, η αξιοπιστία της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, η κοινωνικοπολιτική συνοχή και η συσπείρωση ηγεσίας και λαού γύρω από θεμελιώδεις στρατηγικούς σκοπούς και προσανατολισμούς.
Ο φορέας της ασύμμετρης απειλής στοχεύει τόσο στην συνολική ψυχολογική αποδυνάμωση των μελών της κοινωνίας-στόχου όσο και στην οργανωτική αποσύνθεση του κράτους. Βασικό κριτήριο που στοιχειοθετεί και τον ασύμμετρο χαρακτήρα είναι το γεγονός ότι εκτελούνται τακτικού χαρακτήρα δράσεις με σκοπό να προκληθούν εκτεταμένα και στρατηγικού χαρακτήρα αποτελέσματα. Για να αναφερθούμε και στους θανάτους των πρόσφατων πυρκαγιών στην Αττική, έχουμε δεκάδες νεκρούς που ισοδυναμούν με τους νεκρούς ενός μικρού και σύντομου πολέμου.
Σκοποί που εξυπηρετούνται είναι είτε ιδεολογικοί ενδοκρατικών δρώντων(πχ αναρχικοί) είτε διακρατικοί με κύριο στόχο τις ανακατανομές ισχύος και συμφερόντων με πρόκληση ανακατατάξεων στην διεθνή ιεραρχία ισχύος, αξιοπιστίας, συμφερόντων και συμμαχικών συγκλίσεων.
Στην πρακτική των ηγεμονικών δυνάμεων, τονίζουμε και υπογραμμίζουμε ξανά, οι υπηρεσίες των οποίων συχνά εμπλέκονται με τον πιο αόρατο τρόπο, στόχοι ασύμμετρων απειλών (πρακτόρων τους ή στρατευμένων ατόμων που δεν γνωρίζουν τον ηθικό αυτουργό ή δεν γνωρίζουν ότι αυτός τους υποκινεί) δυνατό να είναι τόσο (άσπονδα) «φίλια» όσο και εχθρικά κράτη.
Αυτές οι πρακτικές είναι αναμφίβολα σημαντικό αίτιο των διακρατικών προβλημάτων αλλά θα λέγαμε ότι εξίσου μεγάλο αίτιο είναι οι λανθασμένες αναλύσεις και εκτιμήσεις του κράτους και της διεθνούς πολιτικής. Για παράδειγμα, όταν σε ένα κράτος πλημμυρίσει από αντι-κρατικά θεωρήματα και ιδεολογήματα πολλοί θα πιστέψουν ότι «τελείωσε ο πόλεμος στον σύγχρονο κόσμο» και ότι «όλα λύνονται με αμοιβαίες υποχωρήσεις, οικονομική συνεργασία ή και ανάπτυξη αισθητικών και φιλικών σχέσεων». Η υποβάθμιση του ρόλου του κράτους και της πατρίδας ήταν πάντα και είναι και σήμερα πηγή ανορθολογισμού, προβλημάτων και συμφορών.
Στην σύγχρονη εποχή που η κοινωνικοπολιτική συνοχή και κοσμοθεωρητική ευρωστία ενός κράτους είναι καίριας σημασίας για την κρατική ισχύ, τον ρόλο και την θέση κάθε χώρας και για τις ανακατανομές συμφερόντων, κύριοι σκοποί που εξυπηρετούνται είναι η αποδόμηση των συλλογικών ταυτοτήτων κοινωνιών-στόχων με την ιστοριογραφική αποδόμηση, την καλλιέργεια άτοπων ή και ανόητων κοσμοπολίτικων ιδεολογημάτων που αποδυναμώνουν την πίστη-νομιμοφροσύνη στους θεσμούς του κράτους και την πρόκληση περιβαλλοντολογικών καταστροφών που πλήττουν το ηθικό των πολιτών.
Ενδοκρατικοί μη κυβερνητικοί «ασύμμετροι δρώντες», εξάλλου, δυνατό άμεσα, εμμέσως ή εκ του αποτελέσματος –και συνειδητά ή ανεπίγνωστα υποκινούμενοι «αόρατα» από υπηρεσίες άλλων κρατών– να εκπληρώνουν τους σκοπούς ξένων κρατικών συμφερόντων που αποβλέπουν στην κατατριβή τρίτων κρατών και στις ανακατανομές ισχύος.
Αναμφίβολα ασύμμετρη θεωρούν πολλοί την δράση υπόγειων δρώντων με κίβδηλη έξωθεν καλή μαρτυρία όταν αποδομούν τα μυαλά των ανθρώπων με ψευτο επιστημονικά προπαγανδιστικά θεωρήματα και ιδεολογήματα τα οποία υπονομεύουν την πίστη των πολιτών ενός κράτους στην εθνική του ανεξαρτησία κάνοντάς τους να πιστεύουν πως αυτοί και η πολιτεία τους είναι αναλώσιμα αγαθά. Η εθνική ανεξαρτησία και η εσωτερική και εξωτερική κυριαρχία είναι η ελευθερία της κοινωνίας και όταν αποδυναμώνονται οι συμφορές είναι αναπόδραστες.
Τέλος αλλά όχι το τελευταίο που θα μπορούσε να αναφερθεί, ακόμη, μέσω εκτέλεσης ασύμμετρων απειλών μπορεί να γίνει και η τεχνολογία, και ιδιαίτερα η ηλεκτρονική, που καθιστά πολλές δράσεις εύκολες ή και αόρατες. Διεθνικοί δράστες τέτοιων δράσεων μπορεί να λειτουργούν ανεξάρτητα ή να υποκινούνται συνειδητά ή ανεπίγνωστα.
Ολοκληρώνοντας σημειώνω διαφωνίες αναλυτών στην βιβλιογραφία. Η πρωτογενής κλασική αντίληψη στην βιβλιογραφία είναι ότι υπάρχει ασύμμετρη απειλή όταν υπάρχει ασυμμετρία μέσων που χρησιμοποιούνται και αποτελεσμάτων που προκαλούνται.
Κάποιοι άλλοι, μεταξύ άλλων επιφυλάξεων, αποδέχονται την ύπαρξη ασύμμετρης απειλής μόνο σε περιόδους ειρήνης και αποκλείουν δρώντες όπως οι αναρχικοί όταν δεν δημοσιοποιούν τους σκοπούς τους.
Ο υπογράφων συντάσσεται με την πρώτη κλασικότερη ερμηνεία που αποδέχεται την ύπαρξη ασύμμετρης απειλής σε κάθε περίπτωση κεκαλυμμένης χρήσης μέσων που προκαλούν δυσανάλογα αποτελέσματα.
Απαιτείται, βεβαίως, να γίνεται διάκριση μεταξύ ερμηνειών του σημαντικού αυτού όρου σ’ ένα ακαδημαϊκό πλαίσιο που ορθώς γενικεύει για να τον καταστήσει συναφή σε ένα μεγαλύτερο φάσμα της ανθρώπινης πραγματικότητας και του προσδιορισμού του περιεχομένου του ή τις εκλογικεύσεις που συνοδεύουν την επίκληση ασύμμετρης απειλής ανάλογα με τις πολιτικές ανάγκες κάθε κυβέρνησης ή κράτους (για παράδειγμα: τις αιτιολογήσεις των ΗΠΑ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο ή την διεύρυνση του όρου στο πλαίσιο της ΕΕ και της Ατλαντικής Συμμαχίας).
Όσον αφορά τους επίκαιρους εμπρησμούς, πριν μια περίπου δεκαετία και στις μέρες μας, οι οποίοι προκάλεσαν αβάστακτες ανθρώπινες, περιβαλλοντολογικές και οικονομικές καταστροφές, η έκταση, η πυκνότητα, ο συγχρονισμός στην εκδήλωσή τους και η σχέση τους με ζωτικά οικονομικά, ενεργειακά και πολιτισμικά αγαθά, προκαλούν εύλογους λογικούς συνειρμούς και απορίες. Είναι ευθύνη της κάθε κυβέρνησης και των κρατικών φορέων να δίνουν έγκυρες απαντήσεις.
Αναμφίβολα, βέβαια, στον αχανή και αόρατο κόσμο των μη κρατικών δρώντων και των συχνά διαπλεκομένων με αυτούς υπηρεσιών διαφόρων κρατών είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστούν οι δράστες. Είναι ακόμη πιο δύσκολο να προσδιοριστούν οι αναλογίες μεταξύ «εγχώριων» ασύμμετρων δρώντων και διεθνικών δρώντων ή ατόμων που υπηρετούν ξένα κράτη.
Τα πιο πάνω συνηγορούν με όσους από καιρό υποστηρίζουν ότι στον σύγχρονο κόσμο μια κοινωνία απαιτείται να διαθέτει ισχυρό και πολύ καλά επιτελικά οργανωμένο κράτος. Στο πολύ καλά οργανωμένο κράτος συμπεριλαμβάνονται, ασφαλώς, και ισχυρές μυστικές υπηρεσίες. Βασικά χωρίς ισχυρές μυστικές υπηρεσίες (που δεν εξαρτώνται ή διαβρώνονται από ξένες δυνάμεις!) δεν μπορεί να υπάρξει εθνική στρατηγική. Πάνω από τις μυστικές υπηρεσίες, ασφαλώς, είναι επιτελικά οργανωμένοι κρατικοί θεσμοί και η πολιτική εξουσία που υποχρέωση έχει να εκπληρώνει τα εθνικά συμφέροντα και τις προϋποθέσεις εθνικής ασφάλειας.
Όσον αφορά το Ισραήλ, για παράδειγμα, ένας σημαντικός παράγοντας της στρατηγικής του ευρωστίας είναι οι μυστικές του υπηρεσίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρτ Νίξον έγραψε ότι μπροστά στην Μοσσάντ η CIA είναι περίπου παιδική χαρά, και αυτό για να υπογραμμίζει τους παράγοντες της Ισραηλινής στρατηγικής στα πεδία της εθνικής ασφάλειας.
Το τι συμβαίνει στην Ελλάδα ο καθείς μπορεί να το δει και ερμηνεύει πολλές συμφορές. Δεν είναι μυστικό ότι την εξάρτηση των μυστικών μας υπηρεσιών – και όχι μόνο αυτών των κρατικών υπηρεσιών – από ξένες δυνάμεις στο παρελθόν, ιδιαίτερα μετά τον εμφύλιο, διαδέχθηκε ο μεταπολιτευτικός κατήφορος που οδήγησε στο πελατειακό κράτος και την κρατική αποδιοργάνωση.
Ακόμη και από πολύ υπεύθυνα χείλη πριν από δύο περίπου δεκαετίες ακούγαμε ότι σ’ ένα «σύγχρονο κράτος» στον «σύγχρονο κόσμο όπου η κρατική κυριαρχία είναι ξεπερασμένη» οι μυστικές υπηρεσίες είναι περίπου είδος πολυτελείας και εργαλείο απαρχαιωμένων αντιλήψεων. Συναφώς, όταν οι Τουρκικές υπηρεσίες απήγαγαν τον Οτσαλάν, το τι ειπώθηκε για τα ζητήματα αυτά από τα πιο επίσημα χείλη ερμηνεύει πολλά μεταγενέστερα προβλήματα της Ελλάδας.
ΠΗΓΗ: https://www.huffingtonpost.gr/entry/asemmetres-apeiles-perkayies-kai-ochi-mono_gr_5b56fb24e4b0fd5c73c89955