ΕΥΣΕΒΟΦΑΝΕΙΑ – ΣΗΜΕΙΟ ΤΩΝ ΕΣΧΑΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ
Μακαριστός Γέροντας π. Αθανάσιος Μυτιληναίος (1927 – 2006)
οἶδά σου τὰ ἔργα, ὅτι ὄνομα ἔχεις ὅτι ζῇς, καὶ νεκρὸς εἶ.
Γνωρίζω τα έργα σου. Όνομα μόνο έχεις ότι ζεις πνευματικά. Στην πραγματικότητα είσαι νεκρός.
Αγαπητοί μου, φοβερός λόγος. Φοβερός λόγος. Εις αυτόν τον στίχον, πρέπει ο καθένας από μας να τρομάξει. Πρέπει να βρει ο καθένας από μας τον εαυτόν του. Πολλές φορές, πολλούς από εμάς, μας χαρακτηρίζει μία ευσεβοφάνεια.Προσέξτε γιατί κάποτε εκείνοι που κουνάνε το κεφάλι τους άμα τ’ ακούνε, τους χαρακτηρίζει περισσότερο η ευσεβοφάνεια. Το λέγω αυτό γιατί πολλές φορές το έχω προσέξει. Σα να θέλουν να πουν «εγώ δεν είμαι, αλλά είναι ο πλαϊνός μου. Βέβαια, αλλοίμονο, εγώ δεν είμαι.»
Θα μου πείτε, κι αν κανείς έχει μία αυτογνωσία και εννοεί τον εαυτόν του; Μου φαίνεται αγαπητοί μου πως όταν κανείς κάποτε του πουν κάτι που το έχει, δεν κουνάει το κεφάλι του ούτε μιλάει. Μένει έκπληκτος. Αν σου πω ξαφνικά μπροστά σε άλλους «είσαι κλέφτης», θα κουνάς το κεφάλι σου; Εάν δεν είσαι θα διαμαρτυρηθείς. Εάν είσαι θα ανοίξουν τα μάτια σου από έκπληξη… πως μπορώ εγώ να ξέρω ότι είσαι κλέφτης και να σε αποκαλώ μπροστά σε τόσον κόσμο, Δεν κουνάς το κεφάλι σου.
Έτσι μας χαρακτηρίζει μια ευσεβοφάνεια πολλούς. Όταν μάλιστα δεν σημειώνουμε πολλά αμαρτήματα, προσέξατέ το, δεν σημειώνουμε πολλά αμαρτήματα, και έχομε ένα σχήμα ευσεβείας και μία σχετική σεμνότητα, δίνομε την εντύπωση στο περιβάλλον μας ότι ζούμε πνευματική ζωή.
Αυτή η κατάστασις κατά τον Απόστολο Παύλο, είναι ένα σημείο των εσχάτων καιρών. Γράφει εις τον Τιμόθεον. Β’ Επιστολή 3, 1-5
Τοῦτο δὲ γίνωσκε, ὅτι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἐνστήσονται καιροὶ χαλεποί·
Τις έσχατες ημέρες θα σταθούνε δύσκολοι καιροί.
ἔσονται γὰρ οἱ ἄνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, … ἔχοντες μόρφωσιν εὐσεβείας, τὴν δὲ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι.
Θα έχουνε «μόρφωσιν». Μόρφωσις θα πει, προσέξτε, σχήμα. Από το μορφή, μόρφωμα, καλούπι, σχήμα. Εμφάνιση εξωτερική. Σχήμα. Θα έχουνε σχήμα εξωτερικής ευσεβείας. Θα κάνουν ευλαβώς τον σταυρό τους. Θα φοράνε σεμνά ρούχα. Θα πηγαίνουν στην Εκκλησία. Αλλά την δύναμη της ευσεβείας θα την έχουν αρνηθεί. Και υπογραμμίζω και σημειώνω ξανά, ότι ο Απόστολος Παύλος σημειώνει αυτήν την κατάσταση σαν ένα σημάδι των εσχάτων καιρών. Δηλαδή οι ευσεβείς λεγόμενοι άνθρωποι θα είναι κατ’ επίφασιν ευσεβείς. Θα έχουνε ένα σχήμα ευσεβείας. Δεν θα έχουν την δύναμη της ευσεβείας.
Αν δε λάβετε υπ΄όψιν ότι στο Ευαγγέλιον η λέξις «ευσέβεια» σημαίνει όλο το περιεχόμενο της Πίστεως. Το μυστήριον της ευσεβείας είναι ο Χριστιανισμός, αλλά ένας άνθρωπος ο οποίος ζει την ευσέβεια, έχει το Πνεύμα του Θεού και έχει την δύναμη. Έχει δύναμη πνευματική. Έχει πολλή δύναμη πνευματική. Όταν ο άνθρωπος δεν ζει αληθινά αλλά επίπλαστα, κατ’ επίφασιν όπως σας είπα, εξωτερικά, και έχει αρνηθεί στην πραγματικότητα την δύναμη του Αγίου Πνεύματος, αυτός ο άνθρωπος εσωτερικά είναι ένας νεκρός. Μην μας κάνει εντύπωση. Είναι ένας νεκρός.
Ακόμα σήμερα, πολλοί πιστοί, πολλοί θεολόγοι, πολλοί θεολογούντες, έχουν μεταβάλλει την Θεολογίαν, δηλαδή αυτήν την αληθινή, αυτήν την γόνιμη γνώση του Θεού που πρέπει, όπως η τροφή μες στο αίμα φτάνει μέχρι το τελευταίο κύτταρο του οργανισμού, να φτάνει αυτή η Θεολογία, αυτή η γνώση μέχρι την τελευταία ακρίτσα της υπάρξεώς μου να με διαποτίζει, -γιατί αυτός είναι ο σκοπός της Θεολογίας- να με διαποτίζει και να με κάνει Θεοειδή, να με κάνει Χριστοειδή άνθρωπο, καταλήξαμε την Θεολογία να την κάνομε συζήτηση. Κουβέντα. Εγίναμε όπως σημειώνει ο Απόστολος Παύλος συζητηταί του αιώνος τούτου. Η Θεολογία λοιπόν έγινε συζήτησις και όχι Πίστις και Ζωή.
Ακόμη… οι ναοί χτίζονται λαμπροί και κάθε μέριμνα καταβάλλεται για την διακόσμησή τους αλλά αμελούνται όμως οι ζώντες ναοί του Θεού που είναι οι Χριστιανοί. Οι εφημέριοι πλέον, όχι της Λαρίσης, στον Ορθόδοξον χώρον… οι ναοί εκ μέρους των εφημερίων τυχαίνουν κάθε επιμελίας. Βλέπετε ο εφημέριος να κτίζει τον ναό, να βάζει ωραίο ξυλόγλυπτο, τέμπλο, ωραία καθίσματα, ωραίες εικόνες Βυζαντινή τεχνοτροπία, να βάλουμε και ωραία μουσική Βυζαντινή. Να είναι όλα λαμπρά, όλα ωραία. Καμία κατηγορία σε όλα αυτά. Καμία κατηγορία, προσέξτε. Καμία κατηγορία. Αλλά όταν το βάρος περιορίζεται εις το σημείο αυτό και εγκαταλείπονται για να γκρεμίζουν και να αραχνιάζουν οι ζώντες ναοί του Θεού που είναι οι πιστοί, δηλαδή όταν δεν ασκούμε ποιμαντικό έργο για να γίνουν οι Χριστιανοί μας ζωντανοί ναοί του Θεού, τότε μπορούμε να μιλάμε για μια νέκρωση. Ακόμη, φωτίζουν πολυέλαιοι τους ναούς μας και διαλέγουμε μάλιστα τι πολυελαίους θα βάλουμε που να δώσουν κάποτε και ένα, ας το πούμε, μυσταγωγικό κλίμα, μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα, ένα ωραίο φως, αλλά έσβησε αγαπητοί μου το φως των Χριστιανών.
Λέγει ο Κύριος, Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου.
Είναι πια οι Χριστιανοί φώτα μέσα εις τον κόσμο;
Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, Είς άνθρωπος ζήλω πεπυρωμένος άπαντα τον δήμο δύναται διορθώσαι...
Υπάρχει αυτό σήμερα; Έχουμε νέκρωση. Ορθώς ελέχθη ότι κάποτε τα Άγια Ποτήρια ήσαν ξύλινα αλλά οι Χριστιανοί ήσαν χρυσοί. Σήμερα, τα Άγια Ποτήρια είναι χρυσά αλλά οι Χριστιανοί είναι ξύλινοι.
Ακόμη παρατηρούμε σε μια επίσημη μέρα ευγνωμοσύνης προς τον Θεόν, όπως προχθές που έγινε Δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό και σε κάθε Μητροπολιτικό Ναό κάθε πόλεως, επί τη απελευθερώση κλπ, όλη η επισημότις που πλαισιώνει τον χώρον του Ναού για την Δοξολογίαν προς τον Θεόν δεν είναι παρά μία -θα πω μόνο μία λέξη και θα περιοριστώ σ’ αυτήν- κουφότης. Μία κουφότης και τίποτε άλλο.
Δικαίως λοιπόν ο Κύριος θα επανελάμβανε σε κάθε εποχή, σε όλους μας, ότι όνομα έχομε ότι ζούμε αλλά εσωτερικώς είμεθα νεκροί. Εξωτερικώς βλέπει κανείς το στίλβωμα, το γυάλισμα της ευσεβείας, εσωτερικώς βλέπει την νέκρωση.
Μάλιστα υπάρχει ακόμη και κάτι άλλο που δείχνει μία προοδευτική ευσεβοφάνεια, η οποία όμως εξωτερικά έχει νέκρωση και μάλιστα πτωμαΐνη.
Το ήγρευσα από ένα δημοσίευμα. Εγώ το πήρα από το περιοδικόν «ο Σωτήρ». Στην «Καθημερινή» δημοσιεύτηκε, στις 8 Μαρτίου του παρόντος, του τρέχοντος έτους. [σ.σ. 1981] Το δημοσιεύει ο επίσκοπος Σηλυβρίας Αιμιλιανός. Δικός μας, Ορθόδοξος επίσκοπος του κλίματος της Κωνσταντινουπόλεως με τον τίτλο το άρθρον, προσέξτε παρακαλώ, προσέξτε παρακαλώ…:
Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΝΕΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
Αυτός είναι ο τίτλος του άρθρου και πληροφορεί σχετικώς ο συγγραφεύς του άρθρου, ο επίσκοπος Αιμιλιανός, τα εξής:
«Πολλά χριστιανικά κινήματα τα τελευταία χρόνια στην Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη θεμελιώνονται πάνω εις την αρχήν «η βασιλεία του Θεού πραγματοποιείται εντός της ιστορίας, εδώ κάτω». Ο Χριστός ήλθε για να απελευθερώσει τους δεσμίους από την ανέχειαν, την πτωχείαν και την φυλετική διάκριση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, επείγει η απελευθέρωσις του ανθρώπου όχι τόσο από την προσωπική αμαρτία αλλά από το κοινωνικό μίασμα συστημάτων που επεβλήθησαν από την κοινωνική αμαρτία, την μαζική, και επομένως η θέση του γνησίου Χριστιανού, ευρίσκεται στην πλευρά του Σοσιαλισμού.»
Όσοι καταλαβαίνετε, καταλαβαίνετε. Χάρηκα που η κριτική που έγινε σε αυτό το άρθρο από το περιοδικόν «Σωτήρ» ήταν ωραία κριτική. Απερίφραστα το χαρακτηρίζει το άρθρο αυτό, αίρεση. Αιρετικό. Απερίφραστα. Κι εγώ θα το σχολιάσω περισσότερο.Αγαπητοί μου προσέξτε. Όταν φτάνομε να κάνομε την Χριστιανική Θεολογία, να την κάνομε Κοινωνιολογία και να την μεταβαφτίζουμε σε «νέα θεολογία» και ότι αυτή η «νέα θεολογία» δεν είναι τίποτε άλλο παρά, όπως σαφώς λέγει, η πραγματοποίηση της Βασιλείας του Θεού μέσα στην ιστορία εδώ στη γη, και ότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απελευθέρωση του ανθρώπου, όχι από την αμαρτία αλλά από την πτωχεία, από την δουλεία, από τις φυλετικές διακρίσεις και γενικά από τα κοινωνικά συστήματα που υπάρχουν, αυτά που κυβερνούν τους ανθρώπους, που κάνουν τον άνθρωπο δυστυχισμένο. Αυτό, λέγει, είναι ο Χριστιανισμός, αυτή είναι η «νέα θεολογία».
Μα είναι φοβερό. Διότι αν φτάνομε να φτιάξουμε έναν Χριστιανισμό που θα θεραπεύσει τις κοινωνικές πληγές της πτωχείας, των φυλετικών διακρίσεων κτλ και δεν μας ενδιαφέρει το θέμα της αμαρτίας, και ότι η Βασιλεία του Θεού είναι εδώ στην γη [και] αγνοούμε τον ουρανό. (πλήρης σεκουλαρισμός, δηλαδή, ένας Χριστιανισμός του νυν αιώνος) τότε πέστε μου, τι είναι η Αλήθεια, αν αυτό υποστηρίζεται ότι είναι η Αλήθεια και ο Χριστιανισμός; Η αλήθεια αγαπητοί μου είναι η μετάνοια. Είναι η εκ της αμαρτίας μετάνοια και η επιστροφή στον Θεό. Δεν είναι έργον της Εκκλησίας να τρέχει να καλύπτει κοινωνικές πληγές. Προσέξατέ το. Αυτό είναι δευτερεύον έργον. Το κύριον έργον της Εκκλησίας είναι να θεραπεύει την αμαρτίαν και να προετοιμάζει τους ανθρώπους δια την Βασιλεία του Θεού, διότι εδώ ουκ έχομεν πόλιν μένουσαν.
Δεν έχομε εδώ μένουσα πόλη, μένουσα πατρίδα, εξάλλου ο θάνατος το δείχνει αυτό. Ο Χριστιανισμός ήρθε να μας αφθαρτίσει και αθανατίσει. Αυτά δεν υπάρχουν εδώ στην γη. Εδώ στην γη υπάρχουν απλώς οι προϋποθέσεις. Θα φύγουμε αγαπητοί μου από εδώ. Δεν είναι εδώ η πατρίδα μας. Δεν θα εγκατασταθούμε εδώ. Όταν μάλιστα μιλούμε -παλαιά σας το είχα πει- για κόκκινους και πράσινους παραδείσους, είναι αίρεσις. Κοινωνικής διαστάσεως αίρεσις, διότι δεν είναι εδώ ο παράδεισος πάνω στην γή.
Ο Χριστός είπε σαφώς «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν». «ἐντός ὑμῶν ἐστιν» θα πει αυτό που ο Κύριος είπε, ότι δεν έρχεται μετα παρατηρήσεως, δεν είναι ένα καθεστώς η Βασιλεία του Θεού. Η Βασιλεία του Θεού είναι η αναγέννησις του ανθρώπου εν Χριστώ Ιησού. Αυτό είναι η Βασιλεία του Θεού και αυτό δεν έρχεται μετα παρατηρήσεως, μετα τυμπανοκρουσιών και με εξαγγέλτήρια και δημοσιεύσεις. Ο καθένας βρίσκει τον δρόμο του, βρίσκει την Δαμασκό του, ανοίγουν τα μάτια του απ’ το σκοτάδι στο φως. Βρίσκει τον Χριστόν και σώζεται. Αυτό είναι ο Χριστιανισμός.
Τώρα. Αν οι Χριστιανοί, οι οποίοι θα ‘βλεπαν γύρω τους την αδικία, θα ήθελαν με κάθε τρόπο να βοηθήσουν τους συνανθρώπους των να μην είναι πτωχοί, να επικρατεί δικαιοσύνη επί της γης και λοιπά, αυτά αγαπητοί μου είναι επιπτώσεις του έργου της Εκκλησίας, αλλά δεν είναι το κύριο έργο του Χριστιανισμού. Δεν ήλθε ο Χριστός αγαπητοί μου να επιβάλλει την δικαιοσύνη επί της γης με την έννοια που την θέλουν τα κοινωνικά συστήματα. Εδώ κάποτε πήγε κάποιος νεαρός να πει του Κυρίου να γίνεις διαιτητής μεταξύ εμού και του αδελφού μου στην περιουσία την πατρική. Και ο Κύριος είπε, άνθρωπέ μου, ποιός με κατέστησε μεριστή ή δικαστή; Και αντί να μιλήσει και να κάνει κάτι να επιβάλλει την κοινωνική δικαιοσύνη έστω και υποδειγματικά, για να το δούμε εμείς οι άνθρωποι οι μετέπειτα και να ασκήσουμε αυτήν την δικαιοσύνη επί της γης κατά τα καλούπια των κοινωνικών συστημάτων, τί έκανε ο Κύριος; Εστράφη προς τους γύρω και λέγει, οράτε και φυλάσεσθε από πάσης πλεονεξίας.
Ποιό κοινωνικό σύστημα είναι εκείνο το οποίο θα μπορούσε να περιορίσει τους ανθρώπους, τους πολίτες, και να τους έλεγε να μην είναι πλεονέκται και φιλάργυροι; Ποιό; Σας ερωτώ. Ποιό; Όταν ζητάει ο Χριστιανισμός την θεληματική πτωχείαν, ποιό κοινωνικό σύστημα θα μιλούσε για πτωχεία; Και πως οι πολίτες θα ήκουαν ποτέ ένα σύστημα κοινωνικό που θα μιλούσε για πτωχεία; Θα πετούσαν έξω και πέρα μακρυά εκείνον ο οποίος θα μιλούσε για πτωχεία. Ας ανεβεί πάνω σε ένα μπαλκόνι παρακαλώ εκείνος που θέλει να κάνει προεκλογική κίνηση, και να πει, αγαπητοί μου θα σας κάνω όλους φτωχούς. Αν βγει αυτός ποτέ βουλευτής ή πρόεδρος δημοκρατίας κτλ… ποτέ, μα ποτέ. Μα ο Χριστός αυτό είπε. ,,,
Ο Χριστιανισμός είναι σωτηρία ψυχής. Νομίζω ότι πρέπει να επανατοποθετηθεί το θέμα και η έννοια της σωτηρίας. Όταν λέμε σωτηρία, τι εννοούμε. Σωτηρία Οθοδόξως βλέποντας και ερμηνεύοντας τον λόγο του Θεού, είναι η σωτηρία του όλου ανθρώπου, ήτοι, να ηττηθεί ο θάνατος και αμαρτία. Η αμαρτία στην ψυχή και ο θάνατος στο σώμα με την εξανάσταση των νεκρών. Αυτό θα πει σωτηρία. Με αυτήν την έννοια ο Χριστός λέγεται Σωτήρ που ανεστήθη από τους νεκρούς…
Γίνου γρηγορῶν.
Γίνε ξυπνητός.
Γίνου γρηγορῶν.
Είδα τα έργα σου. Ονομάζεσαι ότι είσαι ζωντανός. Νεκρός είσαι.
Γίνου γρηγορῶν λοιπόν.
Χρειάζεται αφύπνισις. Χρειάζεται αυτοκριτική. Χρειάζεται γόνιμος αυτοκριτική. Απαιτείται, όσο ποτέ άλλοτε μου φαίνεται στην εποχή μας, μια αναθεώρηση της πορείας μας, με βάση αυτά που σας έλεγα προηγουμένως. Αναμφισβήτητα μια αναθεώρηση της πορείας μας. Όχι αναθεώρηση για να πέσουμε σε μοντέρνες θεωρίες αλλά μια αναθεώρηση για να ξαναγυρίσουμε στα σωστά χνάρια του Ευαγγελίου.
Ο τίτλος αγαπητοί μου σήμερα «είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός» πρέπει να πούμε ότι δεν είναι ένα δεδομένον αλλά ένα ζητούμενον. Δεν μπορώ να λέγω «είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός» αλλά ως εξής: «Είμαι Ορθόδοξος Χριστινός;;;» Είναι ζητούμενον.
Πρέπει ακόμη να ερωτούμε: Πράγματι η Ελλάς κατοικείται από Έλληνας Ορθοδόξους Χριστιανούς;;; Εάν πράγματι κατοικείται, τότε, Άγιος ο Θεός. Τότε πάντως θα παύσουμε να είμεθα νεκροί, όταν η ζώσα παρουσία του Αγίου Πνεύματος αναρριπίζει τις καρδιές μας και την Πατρίδα μας.
Αλλά δεν ξέρω σήμερα αν το Πνεύμα το Άγιον κατοικεί πάνω από την Πατρίδα μας. Πόσο φοβάμαι εκείνο το λεγόμενον ους ο Θεός βούλεται απολέσαι μωραίνει. Πόσο φοβάμαι ότι σήμερα πάσχουμε από μία μωρία. Όλοι μας. Όλοι μας και ο τελευταίος γονιός. Όλοι μας και κληρικοί και λαϊκοί και οι τελευταίοι πολίτες πάσχουμε από μια μωρία. Το κλίμα της εποχής. Ο τρόπος που ζούμε. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε. Ω δυστυχώς. Έχουν αλλάξει αυτά και δεν ξέρω πια αν το Πνεύμα του Θεού κατοικεί πάνω από την Πατρίδα μας και μέσα στις καρδιές μας.
Αγαπητοί μου, το ξέρετε ότι ο μέσος Έλλην, αυτός που καταλαβαίνει την εφημερίδα που διαβάζει, έχει αλλάξει νοοτροπία στο θέμα της Πίστεως; Έχει γίνει τέτοια πλύσις εγκεφάλου από δεκαετίες. Αγαπητοί μου από τον καιρό, για να μην πω κι ακόμη πιο μπροστά, από τον καιρό που η Τουρκία ήλθε ως κατοχή εδώ στην Ελλάδα 400 χρόνια, οι ξένες προπαγάνδες του Προτεσταντισμού και του Ρωμαιοκαθολικισμού ασκούσαν τον προσηλυτισμό τους. Και εις αυτόν τον χώρο τον ηπειρωτικό της Ελλάδος και εις την Μικράν Ασία και εις τους Αγίους Τόπους. Παντού σε όλον τον χώρον. Και εις την Βουλγαρία και εις την Σερβία ασκούσαν προσηλυτισμό. Για να μην πω και πιο μπροστά, από τους χρόνους ακόμη του Βυζαντίου. Διαβάστε λίγο ιστορία, θα το δείτε αυτό.
Ε λοιπόν σιγά-σιγά -μακρόπνοα σχέδια- όλα αυτά τα πράγματα έρχονται σε μία στάθμη. Η στάθμη είναι τούτη: ότι ο σημερινός μέσος Έλλην έχει αλλάξει νοοτροπία. Ο σημερινός μέσος Έλλην δεν έχει πλέον Ορθόδοξη νοοτροπία. Πρέπει να σας πω ότι αυτό είναι το φοβερό και το φρικτό. Το ίσως ίσως ίσως για κάποια πολλά-πολλά χρόνια, ανεπανόρθωτο. Έτσι, μην περιμένουμε να πούμε, θα ‘ρθουν να μας προσβάλλουν την Πίστη μας απ’ έξω. Έχει ήδη προσβληθεί. Έχει προσβληθεί.
Μία μόνη κίνησης να γίνει για μια στιγμή…
…θα ιδήτε. Ο λαός ΔΕΝ θα διαμαρτυρηθεί.
Αυτό είναι το δυστύχημα. Υπήρξαν εποχές που ο λαός ξεσηκωνόταν. Τώρα ο λαός δεν θα διαμαρτυρηθεί. Τόσο διότι η νοοτροπία του έχει αλλάξει, όσο και το ότι αδιαφορεί. Κάποτε αυτά τα πράγματα, της Πίστεως τα πράγματα, ήταν η ζωή του πιστού. Σήμερα δεν είναι η ζωή του. Η ζωή του είναι οι μπίζνες, είναι η καλοπέραση, είναι οι «υπόθεσες» (με συγχωρείτε, βάζω εντός εισαγωγικών την λέξη). Αυτό είναι όλο. Δεν ενδιαφέρεται σήμερα για την Πίστη του, οπότε έχομε νέκρωση. Έχομε νέκρωση.
Αλλοίμονό μας. Γρήγορα θα δουλωθούμε. Θα δουλωθούμε πνευματικά. Θα χάσουμε αυτόν τον πολύτιμο θησαυρό της Ορθοδοξίας μας. Θα τον χάσουμε.
Δεν ξέρω ποιοι θα τον κρατήσουν αλλά ήδη έχει χαθεί. Τι θα τον χάσουμε; Ήδη έχει χαθεί. Μην οδυρώμεθα όμως. Αν εδώ μερικοί άνθρωποι ακούτε αυτά που ακούτε, σας παρακαλώ και σας ικετεύω, ας προσέξουμε, να μείνει η νοοτροπία Ορθόδοξος. Ορθόδοξος Χριστιανική. Να είμεθα πνευματικοί άνθρωποι, όχι να έχουμε απλώς σχήμα ευσεβείας αλλά να έχουμε αληθινή πνευματική ζωή.
καὶ στήρισον τὰ λοιπὰ ἃ ἔμελλον ἀποθνήσκειν
λέγει ο Κύριος εις τον επίσκοπον. Και να στηρίξεις τα υπόλοιπα μέλη εκείνα τα οποία ακόμα είναι υγειά, αλλά εάν δεν φροντίσεις θα πεθάνουν.Ο στίχος δηλοί ότι υπήρχε στην Εκκλησία των Σάρδεων και υγιής μερίδα πιστών που δεν είχε δεχθεί επιδράσεις νεκρώσεως της ψυχής. Προσέξτε όμως. Ποιές είναι αυτές οι επιδράσεις νεκρώσεως της ευσεβείας; Τί είναι εκέινα τα οποία νεκρώνουν την ευσέβεια μες στην ψυχή του Ορθοδόξου Χριστιανού;
Είναι πολλά. Είναι πάρα πολλά. Θα πω τα πιο χοντρικά. Τα ξέρετε. Είναι το ρυπαρό έντυπο. Είναι ο κινηματογράφος που έχει ξεπεράσει κάθε όριο εντροπής. Είναι το θέατρο που ακολουθεί σε ξετσιπωσιά τον κινηματογράφο. Είναι η τηλεόρασις που συναγωνίζεται τα δύο πρώτα. Είναι το ρεύμα της μόδας σε όλες τις πλευρές του. Είναι η κοσμική ζωή και άλλα πολλά. Αυτά τα ξέρετε όλοι σας. Είναι πολύ χοντρικά.
Εγώ θα έλεγα και ένα από εκείνα τα οποία δεν υποπτευόμαστε ότι μπορεί να ξεραίνουν την ψυχή. Και ένα όχι Ορθόδοξο κήρυγμα. Όταν κατ’ εξακολούθηση γίνονται κηρύγματα τα οποία δεν έχουν την πνοή της Ορθοδοξίας. Έχουνε μία ευσεβιστική διάσταση. Απλώς έρχονται να βοηθήσουν τον «σύγχρονον», όπως λένε, «κουρασμένον άνθρωπο», «να τον ξεκουράσουν». Τώρα, αν πρέπει να ρωτήσουμε τι εννοούν «κουρασμένον άνθρωπο» και «να ξεκουράσουν τα κηρύγματα αυτά τον κουρασμένον άνθρωπο», εκεί θα βρεθούμε αγαπητοί μου μπροστά σε ένα χάος, σε μίαν άβυσσο. Τούτο σας λέγω Υπεύθυνος, σοβαρά υπεύθυνος είναι ο Άμβων. Ένα Ορθόδοξο κήρυγμα πάντοτε συγκρατεί. Πάντοτε διαφωτίζει. Πάντοτε δίδει στοιχεία υγιή.
Να σας αναφέρω ένα ιστορικό παράδειγμα για να ιδήτε τι σημαίνει Ορθόδοξη παρουσία. Έστω και αν ακόμη δεν ακούγεται από τον Άμβωνα αλλά είναι μία παρουσία. Όπως θα ξέρετε, τα Επτάνησα δεν κατελύθησαν από τους Τούρκους. Είχανε όμως άμεση την επίδραση της Ιταλίας και συνεπώς του δυτικού πνεύματος, της δυτικής νοοτροπίας και του Ρωμαιοκαθολικισμού. Πως κατάφεραν τα Επτάνησα να είναι Ορθόδοξα; Πως κατάφεραν; Να ένα ερώτημα.
Είχε τεθεί ένα φράγμα, αθέατο ίσως, αλλά ζωντανό και ισχυρό από την Κέρκυρα μέχρι την Ζάκυνθο. Ένα φράγμα μιας ζωντανής Ορθοδόξου παρουσίας. Και ήτανε, ο Άγιος Σπυρίδων, ο Άγιος Γεράσιμος και ο Άγιος Διονύσιος. Το φαντάζεσθε; Αυτό το πλέγμα εκράτησε τα Επτάνησα και την υπόλοιπη ακόμη Ηπειρωτική Ελλάδα. Σαν κυματοθραύστης της πεθαμένης Ευρώπης. Και της αιρετικής και της Αρειανικής Ευρώπης.
Καταλαβαίνετε λοιπόν αγαπητοί μου τι είναι η παρουσία ενός Αγίου, έστω και νεκρού; Είναι ζωντανός ο Άγιος, ενώ έχουμε σήμερα ζωντανούς ανθρώπους που είναι νεκροί. Γι’ αυτό σας είπα, μία ζωντανή παρουσία ενός Ορθοδόξου κηρύγματος και ζωντανών Χριστιανών, θα μπορούσαν να αποτελέσουν πραγματικό φράγμα [για] να [μην] αλωθεί ο λαός μας από την φθορά της Δύσης.
Πάντως η παραγγελία του Κυρίου είναι να στηρίξει ο Επίσκοπος εκείνους που δεν παρεσύρθησαν αλλά οπωσδήποτε και αυτοί θα ενεκρούντο πνευματικώς εάν δεν ελαμβάνετο πρόνοια προφυλάξεώς των. Εδώ αγαπητοί μου θέλω να προσέξετε. Αυτό το σημείο θέλω να το προσέξετε. … Είναι το μέγα πρόβλημα προφυλάξεως των πιστών από έναν κόσμο φοβερής διαφθοράς και καταλύσεως των πάντων. Ζωτικότατο πρόβλημα: πως θα φυλάξουμε τα μέλη της Εκκλησίας τα υγειά να μην μολυνθούν και να μείνουν στην θέση τους.
Είναι αξιοπαρατήρητο ότι η προληπτική αγωγή είναι σπουδαιοτέρα της θεραπευτικής αγωγής. Όταν λέγει ο Κύριος στον Επίσκοπο, στήριξε τα λοιπά μέλη της Εκκλησίας σου, θέλει να πει, αυτοί που δεν έπεσαν στήριξέ τους. Άμα πέσουν, άμα νεκρωθούν, είναι δύσκολο να τους ζωντανέψεις μετά. Είναι σα να πούμε ότι το μίασμα του Χιλιασμού στην πόλη μας δεν πρέπει να μείνει. Δεν πρέπει να κάνουμε θεραπευτική αγωγή τόσο, όσο προληπτική αγωγή. Θα βοηθήσουμε τους ανθρώπους μας, τους πιστούς μας, να κατανοήσουν τι είναι η Ορθοδοξία και τότε και μόνοι τους θα είναι σε θέση να μην δεχτούν ποτέ το μίασμα της αιρέσεως. Παρά να πάμε να θεραπεύσουμε έναν που προσεβλήθη από την αίρεση. Είναι πολύ δυσκολότερο και τα αποτελέσματα είναι πολύ πενιχρότερα, Ενώ είναι πλούσια τα αποτελέσματα με μία προληπτική αγωγή και το υπογραμμίζω.
Και τίθεται τώρα το ερώτημα: Πως θα στηριχθούν και φυλαχθούν, τα υγειά μέλη της Εκκλησίας σήμερα;
Υπάρχουν τρεις τρόποι: Η συνύπαρξις, η ύπαρξις και η απομόνωσις.
Όταν λέμε «συνύπαρξη» εννοούμε ο πιστός να συνυπάρχει μέσα εις τον κόσμον με τους ανθρώπους του κόσμου, όπως ακριβώς σήμερα γίνεται. Δηλαδή, συνύπαρξη θα σήμαινε εδώ να ζει ο πιστός όπως ακριβώς ζει ο κόσμος. Είναι αυτό το άνοιγμα της Εκκλησίας που παρατηρούμε σήμερα. Να θέλει να δεχθεί κάθε κοσμική εισβολή και να κοσμικοποιηθεί. Ανοίγουμε τις πόρτες διάπλατα της Εκκλησίας, και λέμε; «Περάστε κύριοι, Τί, έχετε απαιτήσεις; Τί θελετε; Θέλετε στην Λατρεία κιθάρα; Να σας την βάλουμε την κιθάρα στην Λατρεία. Τί θέλετε; Χορωδία; Να σας βάλουμε χορωδία. Τι θέλετε; Να περικόψουμε; Να περικόψουμε, αρκεί να ‘ρθείτε.» Ανοίγουνε διάπλατα τις πόρτες και δεχόμαστε τους ανθρώπους όπως είναι,.Έτοιμοι να κάνουμε κάθε αβαρία, ακόμη να αμνηστεύσουμε και την πορνεία. Να αμνηστεύσουμε και την πορνεία, το ξανατονίζω και πολλά άλλα να αμνηστεύσουμε αρκεί, δήθεν, να παρουσιάσουμε στους ανθρώπους μας ότι «κατανοούμε» τον κόσμο.(εντός εισαγωγικών βάζω την λέξη κατανοούμε) Ότι «Κατανοούμε τον κόσμο και ότι θα πρέπει με κάθε τρόπο να τον βοηθήσουμε κάνοντας τα στραβά μάτια σε εκείνα τα οποία έχει. Έτσι θα δεχτούμε σιωπηρά και την έκτρωση και άλλα πράγματα….
Αυτά γίνονται σήμερα. Αν ξέρατε πως σκεφτόμαστε. Αν ξέρατε πως σκέφτονται τα κληρικά μυαλά. Οι ποιμένες αν ξέρατε σήμερα,.. Δεν μιλάω για τους Ευρωπαίους ποιμένες του Προτεσταντικού και του Ρωμαιοκαθολικού κόσμου. Ω εκεί υπάρχει! Φρίξον ήλιε! Μιλώ για μας, για μας. Αν ξέρατε σήμερα πως σκεφτόμαστε. Έτσι να μπορούσαμε να πετάξουμε μερικά ταμπού, όπως λένε, αν ξέρατε τι αποκαλύψεις θα είχαμε. Αν ξέρατε τί θα λέγαμε σεις τον κόσμο. Αν ξέρατε…
Λοιπόν, αυτό λέγεται συνύπαρξις. Αυτό λέγεται άνοιγμα της Εκκλησίας, δήθεν για να «βοηθήσει» και να «κατανοήσει» τον «σύγχρονο», «κουρασμένο» και «προβληματικόν» άνθρωπο.
Και το «επιχείρημα»; Για να μην φανεί η Εκκλησία «οπισθοδρομική και αντικοινωνική». Ότι πρέπει να ακολουθούμε τον «σύγχρονο» άνθρωπο από πίσω. Όπως ακριβώς η μαμά αφήνει το παιδάκι να πάει στο σχολείο, στο νηπιαγωγείο, και πηγαίνει από πίσω και το παρακολουθεί. Έτσι λοιπόν τώρα η Εκκλησία θα παρακολουθεί από πίσω τον «σύγχρονο» άνθρωπο.
Ή αν θέλετε, όταν κάποιος θα ήτανε πονηρός (ο διάβολος το κάνει αυτό) θα έκανε το εξής: Κάποτε ξέρετε κάποιος είχε γουρούνια και ήθελε να τα πάει στο σφαγείο. Τα γουρούνια είναι πάρα πολύ δύσκολα ζώα. Έκανε το εξής. Είχε ένα ντουρβά βαλανίδια και πετούσε λοιπόν λίγα βαλανίδια χάμω. Τρέχαν τα γουρούνια να φάνε τα βαλανίδια. Προχωρούσε αυτός. Πετούσε μερικά βαλανίδια, τα γουρούνια από πίσω. Και τα πήγε με τα βαλανίδια μια χαρά στο σφαγείο. Αυτό κάνει ο διάβολος. Τρέχει ο σύγχρονος κόσμος και τρέχει αλαφιασμένη από πίσω η Εκκλησία να τον σώσει και ταυτοχρόνως, -τι πονηρός είναι ο διάβολος- απομακρύνει την Εκκλησία από τον κύριο σκοπό Της και από τον προορισμό Της πραγματικά να σώσει τους ανθρώπους. Γιατί απλούστατα, σ’ αυτό το τρεχαλητό Της από πίσω από τον «σύγχρονο» άνθρωπο κάνει χίλιες μύριες αβαρίες, οι οποίες τελικά καθ’ εαυτές δεν σώζουν. Αυτό κάνει ο διάβολος.
Αλλά, ακούστε πως το λέγει αυτό ο Απόστολος Παύλος. Να το κατοχυρώσουμε. Β’ Κορ. 6,14
Μὴ γίνεσθε ἑτεροζυγοῦντες ἀπίστοις·
«ἑτεροζυγοῦντες»: Με τους απίστους μην μπαίνετε στον ίδιο ζυγό. Δεν σηκώνεται, δεν γίνεται.
τίς γὰρ μετοχὴ δικαιοσύνῃ καὶ ἀνομίᾳ;
Γιατί ποια είναι η μετοχή της δικαιοσύνης με την ανομία; Της αρετής με την αμαρτία;
τίς δὲ κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος;
Ποιά είναι η κοινωνία του φωτός με το σκοτάδι;
τίς δὲ συμφώνησις Χριστῷ πρὸς Βελίαλ;
Ποιά είναι η συμφωνία μεταξύ Χριστού, κάπου να ταιριάζουν, κάποια σημεία, και Σατανά;
ἢ τίς μερὶς πιστῷ μετὰ ἀπίστου;
Ποιά είναι η μερίδα του πιστού με τον άπιστον;Ακούστε λοιπόν. Αυτό το «ετεροζυγούντες» το αναλύει με τέσσερα στοιχεία. 1ον) μετοχή, 2ον) κοινωνία 3ον) συμφώνησις 4ον) μερίς. Και τα τέσσερα αυτά με μία λέξη θα τα λέγαμε συνύπαρξη. Και λέγει ο Απόστολος. Ποιά είναι δυνατόν να υπάρχει συνύπαρξις τέτοια; Με τον άπιστον, με τον διεφθαρμένον, με τον διάβολον. Υπάρχει συνύπαρξις; Δεν υπάρχει. Απορρίπτεται λοιπόν αυτή η μέθοδος.
Είπα προηγουμένως -αν προσέξατε θα με διορθώνατε- είπα τρεις τρόποι υπάρχουν σήμερα να διατηρήσουμε τα υγειά μέλη. Θα με διορθώνατε ότι αυτός ο τρόπος δεν είναι για διατήρηση των υγειών μελών της Εκκλησίας. Αγαπητοί μου, τον ανέφερα τον τρόπον αυτόν, διότι θεωρείται ένας τρόπος να διατηρηθεί ο πιστός. Ουτοπία. Δεν είναι δυνατόν, να το ξέρετε.
Ερχόμεθα εις τον δεύτερον τρόπον. Είναι η απλή ύπαρξις του πιστού μέσα εις τον κόσμον, χωρίς να μετέχει εις το ήθος του κόσμου. Αντιθέτως, φροντίζει να επηρεάζει το περιβάλλον του, όσο μπορεί και αν μπορεί, εις το να δεχτεί το περιβάλλον του το Ευαγγέλιον.
Γράφει ο Απόστολος Παύλος. Α’ Κορ. 5, 9-10
…μὴ συναναμίγνυσθαι πόρνοις, καὶ οὐ πάντως τοῖς πόρνοις τοῦ κόσμου τούτου ἢ τοῖς πλεονέκταις ἢ ἅρπαξιν ἢ εἰδωλαλάτραις· ἐπεὶ ὀφείλετε ἄρα ἐκ τοῦ κόσμου ἐξελθεῖν·
Μην, λέγει, συναναμίγνυσθαι, μην ανακατεύεστε με τους πόρνους και δεν εννοώ τους πόρνους του κόσμου (τότε ήσαν οι άνθρωποι οι έξω της Εκκλησίας) ή τους πλεονέκτας ή τους άρπαγες ή τους ειδωλολάτρες, γιατί τότε θα έπρεπε να βγείτε από τον κόσμο να πάτε στα βουνά. Αλλά εάν κάποιος αδελφός ονομάζεται ότι είναι πόρνος, με αυτόν μηδὲ συνεσθίειν, ούτε να τρώτε μαζί του.Όμως μπορούμε να πούμε σήμερα ότι όλοι είναι Χριστιανοί. Συνεπώς, τί θα κάνουμε; Ακούστε λοιπόν. Ο νους του χωρίου είναι ο εξής, ότι εσύ ο Χριστιανός, δύνασαι να είσαι μέσα εις τον κόσμον. Αν τώρα ο μπακάλης είναι παλιάνθρωπος, ο χασάπης είναι ειδωλολάτρης, ο δικηγόρος είναι μασόνος, ο τέταρτος είναι δεν ξέρω τι… ό,τι είναι, πάντως κατ’ ουσίαν έχουν απεμπολήσει, έχουν διώξει, έχουν πατήσει την Χριστιανική τους ιδιότητα, εσύ τί θα κάνεις τώρα; Η κοινωνία είναι πολύ διεφθαρμένη. Τί θα κάνεις; Ακούστε αγαπητοί μου. Θα μπω στον μπακάλη να ψωνίσω και στον χασάπη. Αυτό που έκαναν και οι αρχαίοι Χριστιανοί. Αυτό θέλει να πει ο Απόστολος Παύλος. Αυτό είναι ο νους του χωρίου. Θα μπω να ψωνίσω. Θα κάνω τις δουλειές μου. Θα συνεργαστώ δηλαδή μέσα στην κοινωνία με αυτούς τους παράγοντες τους κοινωνικούς, αλλά δεν θα έχω καμία σχέση με το κοσμικόν ήθος, διότι εγώ έχω το δικό μου, το Ορθόδοξον Χριστιανικόν ήθος. Θα λέω σε όλον τον κόσμο καλημέρα σας, πως είστε.
Όταν μάλιστα ο Απόστολος Παύλος λέγει -προκειμένου να χειροτονηθεί κάποιος- να παρθεί η γνώμη και των έξω, εννοεί των ειδωλολατρών, των παλιανθρώπων, ότι αυτός πράγματι είναι σπουδαίος άνθρωπος για να γίνει πρεσβύτερος ή επίσκοπος. Σημαίνει ότι πως θα με δει ο άλλος ότι είμαι σωστός άνθρωπος; Θα πω την καλημέρα μου. Καλημέρα σας, πως είστε, τί κάνετε. Καλά ευχαριστώ. Χαίρετε. Δεν θα έχω καμία συνάφεια μαζί του. Ούτε σε επισκέψεις, ούτε σε κουμπαριές, ούτε σε εκδρομές, ούτε σε διασκεδάσεις. Τίποτα πουθενά. Αυτό θα το ονομάζαμε απλώς, υπάρχω μέσα εις τον κόσμον. Χρησιμοποιώ τον κόσμο αλλά δεν έχω το ήθος του κόσμου. Προς τούτο όμως, πρέπει να αποκτήσουμε συνείδηση του πράγματος για να φυλαγόμαστε. Εσείς σαν μεγάλοι και τα παιδιά σας αναλόγως βοηθήστε. Πείτε, παιδί μου θα πας στο σχολείο -δεν μπορεί το παιδί να μην πάει στο σχολείο- πρόσεξε όμως, ιδιαίτερες συντροφιές και δούναι λαβείν και σχέσεις με συμμαθητάς σου και λοιπά δεν θα έχεις. Θα πας να μάθεις γράμματα και θα ‘ρθεις εδώ. Θα μου πείτε, δεν θα δεχτεί επιδράσεις το παιδί; Θα αγωνιζόμαστε να μην τις δεχτεί τις επιδράσεις. Θα βοηθάμε το παιδί, όσο τούτο είναι δυνατόν.
Και η τρίτη περίπτωσις είναι της απομονώσεως , η οποία σε πολλά σημεία στην εποχή μας είναι αναγκαιοτάτη. Πρέπει να σημειώσουμε ότι την απομόνωση την συνιστά αυτός ο Θεός. Είναι στον Ησαΐα 52,11 και στον Ιερεμία, είναι στην Β’ Κορινθίους 6,17.
διὸ ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητε,
Αφορίζω θα πει ξεχωρίζω. Βγαίνω και ξεχωρίζω τον εαυτόν μου.
λέγει Κύριος, καὶ ἀκαθάρτου μὴ ἅπτεσθε,
Ακάθαρτο τίποτε δεν θα εγγίσετε.
κἀγὼ εἰσδέξομαι ὑμᾶς,
Και θα σας δεχθώΠου σημαίνει ότι υπάρχουν περιπτώσεις που θα δείξουμε απομόνωση. Θα απομονώσουμε τα απιδιά μας και τον εαυτόν μας. Ναι. Υπάρχουν περιπτώσεις. Δεν θα πάμε σε τηλεοράσεις επί παραδείγματι. Δεν θα πάμε στον κινηματογράφο. Θα απομονωθούμε στο σημείο αυτό. Τελείωσε, πάει. Αν θέλετε να σωθούμε, κι αν θέλετε και τα παιδιά σας να γίνουν καλά παιδιά. Ακούσατέ με που σας το λέω. Εγώ το βγάζω αυτό και σαν συμπέρασμα πρακτικό από την πραγματικότητα.
Είναι φανερό ότι με αυτούς τους τελευταίους δύο τρόπους σε συνδυασμό, της υπάρξεως και της απομονώσεως -όχι της συνυπάρξεως- πρέπει να προφυλαχθούν τα υγειά μέλη της Εκκλησίας για να μην νεκρωθούν πνευματικά. Ίσως θα αποδοθεί η κατηγορία του απομονωτισμού και της καθυστερήσεως, της μη προόδου, ή των παρωπίδων ή του σκοταδισμού, όπως συνήθως λένε.
Αγαπητοί μου δεν μας ενδιαφέρει. Ο δίκαιος εκ πίστεως ζήσεται.
Απομαγνητοφώνηση Φαίη.
Πηγή arnion.gr Ιερά Αποκάλυψις «Ἡ 5η Ἐπιστολή πρός τόν Ἐπίσκοπον τῶν Σάρδεων. Προοίμιον. Ἡ εὐσεβοφάνεια. Ἀνάγκη ἐγρηγόρσεως» – ομιλία 19, 29.03.1981.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Να είστε καλά ! Καθαρό πνευματικό αεράκι !
ΑπάντησηΔιαγραφή