Μετά την παρουσίαση αποσπασματικών κειμένων από τον Α' Τόμο του βιβλίου <<Επίσκοπος Μαγνησίας Χρυσόστομος Νασλίμης (1910-1973) Ακατάβλητος αγωνιστής Πίστεως και Υπομονής>> από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Γαρδικίου κ. Κλήμη, προβαίνουμε στην μερική παρουσίαση και του δευτέρου εκδοθέντος Τόμου, του μνημειώδους αυτού έργου. Και αυτό, γιατι αγγίζει -όχι μόνο τον χώρο του ακαινοτομήτου πληρώματος της Εκκλησίας μας- αλλά και ευρύτερα, ακριβώς γιατι περιγράφει σχολαστικά -κατά το δυνατόν- και την περιρρέουσα εκκλησιαστική κατάσταση της πρώτης εικοσιπενταετίας του δευτέρου μισού του 20ού αιώνα και δη των ετών (1950-1975). Κι εδώ ισχύει ό,τι και κατά την παρουσίαση του πρώτου Τόμου. Αναρτούμε μια σειρά από αποσπασματικά κείμενα μαζί με τις παραπομπές τους, προσπαθώντας να μην αλλοιωθεί η συνάφεια, η συνοχή και φυσικά το νόημα των γραφομένων. Με την ελπίδα, ότι η ολοκληρωμένη και επιτυχής αυτή πνευματική προσπάθεια της έκδοσης και του δευτέρου Τόμου του εν λόγω βιβλίου θα βρει απήχηση έτι περισσότερο στο φιλαναγνωστικό μας κοινό, ευχόμαστε καλή ανάγνωση και εντρύφηση σε μια ιδιαίτερα δύσκολη εποχή, τα γνωστά <<πέτρινα χρόνια>> των διώξεων, του παποκαισαρισμού και της διοικούσης, εκκλησιαστικής αποδόμησης.
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Μετά την έκδοση του Τόμου Α' του παρόντος έργου προ έτους και την ευμενή υποδοχή του στον χώρο μας και ευρύτερα, βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να ολοκληρώσουμε το μνημειώδες έργο μας, με τον παρόντα Τόμο Β'. Εκφράζουμε για την δωρεά αυτή την ευχαριστία μας στον Θεό των όλων, διότι ένα κυριολεκτικό όραμα ζωής εκπληρώνεται. Η βιογράφηση του σχεδόν πλήρως αγνώστου μέχρι τώρα Μακαριστού Αρχιερέως Μαγνησίας Χρυσοστόμου Νασλίμη (+1973) ήταν έργο μακροχρόνιο και δύσκολο. Και δεν θα επιτελείτο, αν δεν συνέτρεχαν αρκετοί παράγοντες, οι οποίοι με την βοήθεια του Θεού μας έδωσαν τα απαραίτητα εναύσματα, το αναγκαίο δυσεύρετο υλικό, την φιλάδελφη βοήθεια, την φιλάνθρωπη κατανόηση και συμπαράσταση και την συγκινητική ενίσχυση και κάλυψη. Εκτός της προσωπικής επισταμένης ερεύνης για εξεύρεση υλικού, μας χαρίσθηκε σχεδόν μέχρι τελευταίας στιγμής σπουδαίο και ανεκτιμήτου αξίας αρχειακό υλικό, βάσει του οποίου ήμασταν σε θέση να σχηματίσουμε την όσο το δυνατόν καλύτερη, πληρέστερη και αντικειμενικότερη γνώση του Βιογραφουμένου μας, αλλά και του όλου πλαισίου της εποχής και ιδίως των πραγμάτων της Εκκλησίας μας, που έζησε και έδρασε. Τα όσα γράψαμε στην Εισαγωγή του Τόμου Α' ως προς την αιτία για την ενασχόλησή μας αυτή και τον τρόπο εργασίας μας στην εκπόνηση του όλου εγχειρήματος, όπως και τα σχετικά με τις προτροπές μας στον αγαπητό αναγνώστη για τον τρόπο μελέτης και αντιμετωπίσεως των γραφομένων, ισχύουν και για τον παρόντα Τόμο Β' και δεν θα επαναλάβουμε κάτι επ' αυτών. Μόνον, κάνουμε ταπεινά έκκληση για προσεκτική και πλήρη μελέτη, στην σειρά εκθέσεως του υλικού, και όχι πρόχειρη, βεβιασμένη και αποσπασματική, η οποία να περιλαμβάνει οπωσδήποτε και τις υποσημειώσεις, και μάλιστα τις εκτενείς. Και τούτο, διότι σε αυτές δεν παρέχεται μόνον η γνωστοποίηση των πηγών, για το αξιόπιστο των γραφομένων, αλλά συνήθως περιέχονται σημαντικά στοιχεία πληροφοριακά, συμπληρωματικά, επεξηγηματικά, όπως και αξιολογικά, τα οποία φωτίζουν πολύπλευρα το κύριο μέρος του κειμένου, η δε αγνόησή τους στερεί τον αναγνώστη από ουσιώδες μέρος του υλικού του όλου έργου.
Από την Εισαγωγή του βιβλίου
ΚΑ. 10. Η μακαρία Κοίμηση του Μαγνησίας Χρυσοστόμου
Έχουν ήδη περάσει επτά έτη από την απαρχή της σοβαρής νόσου του μέχρι τότε αεικίνητου και ακούραστου Εργάτου στον θείο Αμπελώνα της Εκκλησίας Σεβ. Μαγνησίας Χρυσοστόμου.
Εντός του έτους 1973 είχε πλέον πιο έκδηλη και έντονη την δοκιμασία από την ανίατη ασθένειά του και τούτο προξενούσε ανησυχία και αγωνία στο περιβάλλον του.
Πέρασαν αρκετά έτη υπομονετικού αγώνος, με προσευχή και άμετρη ταλαιπωρία και προσπάθεια. Για άνθρωπο ευρισκόμενο ουσιαστικά σε παραλυσία ο χρόνος <<παραλύει>> επίσης και οι ώρες και στιγμές κυλούν βασανιστικά αργά.
Χρειάζεται πνευματική κατάσταση υψηλή, όπως και ψυχοσωματικό σθένος ισχυρό, για να αντιμετωπίσει κανείς τα δεινά επακόλουθα μιας τόσο μικράς και επώδυνης ασθενείας.
Ο Κύριός μας έκρινε ότι ο εκλεκτός δούλος Του δοκιμάσθηκε υπέρμετρα, <<ως χρυσός εν χωνευτηρίω>>, γι' αυτό και τον αγάπησε έτσι κεκαθαρμένο και τον εξέλεξε, για να τον διαχωρίσει σε σχετικά νέα ηλικία, 63 μόλις ετών, από τον μάταιο τούτο βίο.
Η επίγεια παροικία του και οι σκληρές δοκιμασίες του έφθασαν σε αίσιο πέρας. Η απαρχή της αιωνιότητος διανοιγόταν μπροστά του, όπου τον ανέμενε η αμοιβή των κόπων του και τα βραβεία της νίκης.
Τους μόχθους και τους άθλους υπέρ Πίστεως και Αρετής του παρόντος πολυστενάκτου βίου, ανέμεναν τα σκηνώματα του Κυρίου τα αγαπητά, ένθα η αιώνιος χαρά, μακαριότης και ανάπαυσις.
Ο χρυσούς την γλώτταν και την καρδίαν Ιεράρχης της Μαγνησίας Χρυσόστομος Νασλίμης ύπνωσε τον ύπνον του δικαίου τα ξημερώματα της 13ης Ιουλίου 1973 (π.η.), στις 6 π.μ., με τέλος οσιακό, και κατέλιπε πένθος αλγεινό στα πνευματικά του τέκνα και μεγάλο ως δυσαναπλήρωτο κενό στην Μαρτυρική Εκκλησία μας.
Έμειναν πίσω το θαυμαστό παράδειγμα αρετής, η ανδρεία στην δοκιμασία, η αγόγγυστη υπομονή, η μετά πολλής ευχαριστίας καρτερία, το πάντοτε γαλήνιο, φαιδρό, χαρωπό και πλήρες θείας Χάριτος πρόσωπό του 159, στο οποίο αποτυπωνόταν γλυκύτητα, όπως και βαθύς πόνος.
Χαρακτηριστικό δείγμα της καθαρότητος της ψυχής του και του θείου Ελέους, ήταν ότι προγνώρισε την θανή του λίγες ημέρες νωρίτερα, προετοιμάσθηκε δεόντως και εκδήλωσε την επιθυμία του μετά την εκδημία του, η ταφή του να γίνει στην Ιερά Μονή Υπαπαντής στο Χορτοκόπι.
Όμως, τα πλέον αγαπητά και αφοσιωμένα πνευματικά του τέκνα, οι Ιερείς π. Σεραφείμ και π. Γεώργιος, και η αδ. Δέσποινα η νοσοκόμος του, πρότειναν χάριν της ειρήνης και διευκολύνσεως η ταφή του να γίνει
στην πλησιέστερη Μονή Χωοδόζου Πηγής Ριζομύλου Βελενστίνου και μετά καιρόν, κατόπιν της εκταφής του, τα ιερά Λείψανά του να αποδοθούν προς φύλαξιν και ανάπαυσιν στην Μονή Υπαπαντής Χορτοκοπίου Παγγαίου, και αυτή η λύση προκρίθηκε ως καλύτερη 160.
Την ημέρα της Κοιμήσεώς του, 13/26 Ιουλ., η Ιερά Σύνοδος υπό τον Αρχ/πο Αυξέντιο συνεδρίαζε στο Ίδρυμα στον Τσακό Αγίας Παρασκευής 161, προς επίλυσιν σοβαρών ζητημάτων του Ιερού Αγώνος.
Άμα δε τω δυσαρέστω αγγέλματι διέκοψε τις εργασίες της και το απόγευμα με λεωφορείο, τα Μέλη της Ιεράς Συνόδου, πολλοί Κληρικοί, Μοναχοί και Μοναχές, όπως και λαϊκοί, αφίχθησαν στον Βόλο για να τιμήσουν τον κεκοιμημένο Ιεράρχη 162.
Την επομένη, 14/27 Ιουλ., τελέσθηκε η Εξόδιος Ακολουθία του μεταστάντος Αρχιερέως στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο σεπτός νεκρός τοποθετήθηκε κατά παράδοσιν
καθήμενος επί πολυθρόνος στο μέσον του Ναού, θερμός και εύκαμπτος, ενδεδυμένος άπασα την αρχιερατική αμφίεση, με πρόσωπο γλυκύ, ήρεμο και γαλήνιο, ωσάν ζων κοιμώμενος 162.
Εγράφη χαρακτηριστικά περί τούτου: <<Εν τω προσώπω του Σεβασμιωτάτου Επισκόπου Μαγνησίας κυρού Χρυσοστόμου είχαν στηριχθή επί σειράν ετών πολλαί ελπίδες διά την προαγωγήν του ιερού ημών Αγώνος.
Ο μεταστάς Ιεράρχης υπήρξε κολοσσός μαθήσεως, πολυχεύμων ποταμός θείων διδαχών, ακαταπόνητος κήρυξ του ενθέου λόγου, άφθαστος ερμηνευτής της Αγιοπατερικής Διδασκαλίας,
ακάματος συγγραφεύς συγγραφών και άρθρων περί Ορθοδοξίας, Ορθοπραξίας και Παραδόσεων της Εκκλησίας και πρότυπον Ποιμένος λόγω τε και έργω κατηχούντος και οικοδομούντος τας ψυχάς των ευσεβών.
Ιστορικοί, ανεπανάληπτοι και ανεξίτηλοι θα παραμείνουν οι απ' άμβωνος λόγοι του ως Αρχιμανδρίτου και είτα ως Επισκόπου, λόγοι ρητορικοί, απολογητικοί, μαχητικοί, οικοδομητικοί και ηφαιστειώδεις ιδίως εις το θέμα της Πατρώας Πίστεως και των σεπτών της Εκκλησίας Παραδόσεων.
Άπασα η εν Θεώ αγία βιοτή του υπήρξεν μία <<μαρτυρία>>, μαρτυρία προφορικού και γραπτού λόγου, αλλά και μαρτυρία αγίων εσωτερικών βιωμάτων του και συναισθημάτων.
Ο εκδημήσας Ιεράρχης ηγωνίσθη όσον ελάχιστοι διά το θέμα του Εορτολογίου λόγοις τε και συγγραφαίς. Δικαίως λοιπόν ετιμήθη τοσούτον εν τη κηδεία του υπό κλήρου και λαού
εξ ολοκλήρου της χώρας και αξίως προσεφωνήθη υπό τε του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου ημών κ. κ. Αυξεντίου και του Επισκόπου Θεσσαλονίκης κ. Χρυσοστόμου>> 162.
O Αρχ/πος Αυξέντιος 163 στον Επικήδειό του είπε μεταξύ άλλων και τα εξής: <<Ο προ ημών κείμενος νεκρός Ιεράρχης και συνάδελφος προξενεί εις την εμήν ψυχήν οδύνην αλγεινήν
και πόνον δυσβάστακτον, καθότι η απώλεια αυτού δημιουργεί κενόν αναντικατάστατον, εις τας τάξεις του ημετέρου ιερού Κλήρου και την ηγεσίαν του ιερού ημών Αγώνος.
Ο εκ μέσου ημών υφαρπαγείς Ιεράρχης υπήρξε κληρικός μεγάλης αρετής και εξόχου μορφώσεως, με σπάνια εκ φύσεως και προαιρέσεως προσόντα και χαρίσματα, άτινα επέβαλον τούτον εις την συνείδησιν πάντων και τον καθίστων άξιον πολλού σεβασμού και υπολήψεως...
Ο αείμνηστος συνιεράρχης και συλλειτουργός ημών υπήρξεν ο αιθήρ της φιλομαθείας, εξ ης, ως ήτο φυσικόν, απέκτησε και την πολυμάθειαν καταστάς άξιος εις το χειραγωγείν τας ψυχάς προς τον Χριστόν και την ευαγγελικήν τελειότητα.
Η απώλεια όθεν, ενός τοιούτου μεγάλου εκκλησιαστικού ανδρός μας δημιουργεί εις την ψυχήν άλγος και λύπην ανείκαστον, αλλά και την γλυκείαν και παρήγορον ελπίδα
της επελεύσεως της ψυχής αυτού εις το φως το ανέσπερον, εις την <<πόλιν του ζώντος Θεού>>, κατά Παύλον, ένθα θα μεσιτεύη τω Θεώ και υπέρ ημών>>.
Και κατέκλεισε ευχετικά: <<Απόδος αυτώ, Θεέ, εν χάριτι παν ό,τι εν πίστει και χριστιανική αγάπη, ως Αρχιερεύς και πιστός των ψυχών σου οικονόμος εν τω βίω τούτω ειργάσατο.
Συγχώρησον αυτώ, παν ό,τι ούτος εν τη ασθενεία και αδυναμία αυτού υστέρησε, και πλήρωσον την ψυχήν αυτού εκεί άνω εν τη αιωνίω πατρίδι πάντων, όσα εν πίστει μετά πόθου σφοδρού ήλπιζε και προσεδόκα και τάξον την ψυχήν αυτού εν σκηναίς δικαίων>> 164.
Ο δε Θεσσαλονίκης Χρυσόστομος (Κιούσης) είπε μεταξύ άλλων: <<...Βαρύ το πένθος δι' άπαν το χριστεπώνυμον πλήρωμα της καθ' ημάς Εκκλησίας. Ο μεταστάς υπήρξε κατά κοινήν ομολογίαν
η προβολή του ιερού ημών Αγώνος εκ τε της ποκίλης μορφώσεως εκ τε του ήθους, των αυστηρών αρχών και της υποδειγματικής αφιερώσεώς του εις την διακονίαν του Θυσιαστηρίου εκ νεότητός του'
κυρίως όμως εκ της βαθείας προσηλώσεώς του εις τας αρχάς του ιερού ημών Αγώνος, ον κατέστησε βίωμά του αναλώσας εαυτόν εις την υπηρεσίαν αυτού έργω και λόγω.
Βαθύ υπάρχει το χάραγμα της αποτυπώσεως της σεπτής μορφής του εις τας διανοίας των χριστιανών από της εποχής του ρήτορος Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου Νασλίμη μέχρι της εποχής του Επισκόπου Μαγνησίας, ον επαξίως η θεία Πρόνοια ανεβίβασε επί της Αρχιερατικής καθέδρας...
Τα υπ' αυτού συγγραφέντα σοφά διδάγματα περί παραδόσεων και η ορθή τοποθέτησις του ημερολογιακού ζητήματος προ της εισόδου του έτι εις το ιερατικόν στάδιον, έθεσαν τας βάσεις του ιερού ημών Αγώνος και περιφρούρησαν αυτόν από ακρότητας και παράλογον φανατισμόν.
Ούτως, εγένετο στήριγμα των πιστών και ο φωτισμός των εν πλάνη' ωσαύτως και των μεμακρυσμένων και αδιαφόρων περί την πίστιν, ώστε πολλοί ωδηγήθησαν εις την αλήθειαν δι' αυτού.
Ο νοσταλγός της αιωνιότητος εφλέγετο εκ της προς τον συνάνθρωπον αγάπης επιποθών και επιδιώκων κατά Παύλον <<ίνα πάντας κερδίση και Χριστώ προσαγάγη>>...>> 165.
Κατέληξε δε ως εξής: <<Αλλ' ημείς, ύπτιόν σε βλέποντες, εν πολλή θλίψει και οδύνη καρδίας την στέρησίν σου θρηνούμεν και την νεκρικήν σου κλίνην κυκλούντες, κλήρος και λαός, το συντελεσθέν μελετώμεν εν' αυτοίς και διαλογιζόμεθα, απορία και θαυμασμώ συνεχόμενοι: Πώς;
Ο πυρίπνους άπνους;... Ο του συνωνύμου σου Αγίου το πολύτιμον τάλαντον κατά μίμησιν εργασθείς, σιγάς διά παντός; Ο εγκυκλοπαιδικός νους ο επί των ποικίλων ανθέων της σοφίας φιλοπόνως ως φίλεργος μέλισσα εγκύψας και το πολύτιμον μέλι των γνώσεων συλλέξας εις εαυτού και πολλών ωφέλειαν, εις ουδέν αποκρίνη;
Αλλά καν τα πυρίπνοα χείλη σου σιγούν, ομιλεί όμως ο χρόνος' ομιλεί ο σος βίος, ομιλούν τα πεπραγμένα... Ημείς διαβεβαιούμεν σε ότι θα διατηρώμεν εις την μνήμην ημών ανεξίτηλον την σεπτήν μορφήν σου και εις τα ώτα μας θέλει αντηχεί πάντοτε η ρητορική ευφράδεια και ετοιμολογία σου'
το δε παράδειγμα της πίστεώς σου εις τον ημέτερον Αγώνα και της κατά Χριστόν βιοτής σου, θέλει φανταστεί φάρος πορείας όλων ημών. Άπελθε ουν, αδελφέ, εις τας αιωνίους αναπαύσεις και όταν προσκλητήριον σάλπισμα και ημάς καλέση εκείσε, υποδέχου εις τας πύλας της αιωνιότητος.
Και νυν αποχαιρετούμεν σε τω τελευταίω ασπασμώ και εμπόνως προσφωνούμεν σοι περίδακρεις πάντες οι παρεστώτες τη κηδεία σου. Αιωνία σου η μνήμη πεφιλημένε νεκρέ>> 166.
Τ έ λ ο ς
159. Βλ. Ιστορικόν της Ιεράς Μονής Υπαπαντής του Χριστού, έκδ. Ιεράς Μονής Υπαπαντής του Χριστού, 1989, σελ. 81. Στην εκδημία του Μαγνησίας Χρυσοστόμου αφιερώθηκε έκτακτο τεύχος του επισήμου Περιοδικού της Εκκλησίας μας (ΦΟ, αρ. φ. 679/10.8.1973, σελ. 1-8).
160. Βλ., Σύντομος Βιογραφία του Μαγνησίας κ. κ. Χρυσοστόμου Νασλίμη, έκδ. Ιεράς Μονής Υπαπαντής του Χριστού Χορτοκοπίου Ελευθερουπόλεως (κείμενο δακτυλογραφημένο), α.χ., σελ. 11 (χειρόγραφη προσθήκη).
161. Το Ίδρυμα είχε εγκαινισθεί επισήμως την 25.1.1972 (π.η.) διά Συνοδικής Θείας Λειτουργίας και Αγιασμού ενάρξεως λειτουργίας (βλ. ΦΟ, αρ. φ. 637-638/15.2.1972, σελ. 8-10).
162. Βλ. ΦΟ, αρ. φ. 679/10.8.1973, σελ. 2.
163. Προέστη ο Αρχ/πος Αυξέντιος και έλαβαν μέρος οι Σεβ/τοι Αττικής και Διαυλείας Ακάκιος, Πειραιώς και Σαλαμίνος Γερόντιος, Αστορίας Πέτρος, Ευρίπου και Ευβοίας Παϊσιος, Θεσσαλονίκης Χρυσόστομος, Θαυμακού Καλλίνικος, Κυκλάδων Γαβριήλ και Μεγαρίδος Αντώνιος.
164. Βλ. ΦΟ, αρ. φ. 679/10.8.1973, σελ. 2-4.
165. Αυτόθι, σελ. 4-5.166. Αυτόθι, σελ. 6.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις από τον Β' Τόμο του βιβλίου
<<ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910 - 1973)
ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ Πίστεως>>,
που συνέγραψε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Γαρδικίου κ. Κλήμης
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών.
Έκδοση ''Γενικού Ταμείου Εκκλησίας Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών Ελλάδος>>,
σελ. 582-589, Αθήνα 2020.