ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΤΟΜΟΣ Β' (2)

Μακαριστός Μητροπολίτης Σικάγου και Ντιτρόϊτ
κ. Σεραφείμ Ιβάνοφ της ΡΟΕΔ (1897-1987).
Μαζί με τον Σεβρών (Γαλλίας) κ. Θεόφιλο Ιονέσκου
(1894-1975) τέλεσαν την εις Επίσκοπον χειροτονία
του Αρχιμανδρίτη Ακακίου Παππά της
Εκκλησίων Γνησίων Χριστιανών Ελλάδος

 

ΙΖ. 1.  Η χειροτονία του Επισκόπου Ταλαντίου Ακακίου στο Ντητρόϊτ των Η.Π.Α.

Είχαμε μείνει στο σημείο, στο οποίο η Εκκλησιαστική Επιτροπή διοικήσεως της Εκκλησίας των Γ.Ο.Χ. Ελλάδος έκανε την πρόταση στον Σεβ. Αρχιεπίσκοπο Σικάγου Σεραφείμ της ΡΟΕΔ να έλθει στην Ελλάδα μαζί με άλλον Αρχιερέα, για να προβούν στην χειροτονία υποψηφίων για την Αρχιερωσύνη, εκείνος όμως διεμήνυσε ότι δεν ήταν δυνατόν να συμβεί κατά την τότε περίοδο το αιτηθέν.

Αφού λοιπόν οι Ρώσοι εν Αμερική αδυνατούσαν να έλθουν να μας βοηθήσουν, εμείς οι οποίοι είχαμε την ανάγκη θα έπρεπε να μεταβούμε στην Αμερική, στους Ρώσους, για την εκπλήρωση του αιτήματός μας.

Ο τότε Αρχιμ. Χρυσόστομος Κιούσης γράφει ότι είχε παράλληλη αλληλογραφία και με κάποιον επίσκοπο των Ουκρανών εν Αμερική, ο οποίος είχε επίσης συγκατανεύσει να βοηθήσει στην ανάγκη της Εκκλησίας μας και απέστειλε επίσημο έγγραφο προσκλήσεως 1. Τότε, περί τις αρχές του Φθινοπώρου του 1960, άρχισε η προετοιμασία για το ταξίδι στην Αμερική ενός τουλάχιστον από τους τρεις εκλεγμένους υποψηφίους.

Ο Αρχιμ. Ακάκιος Παππάς δεν ηδύνατο να ταξιδεύσει λόγω γήρατος και ασθενείας. Ο Αρχιμ. Χρυσόστομος Νασλίμης δήλωνε επίσης παραίτηση από τον κόπο του ταξιδιού λόγω σακχαροδιαβήτου, ο δε Αρχιμ. Χρυσόστομος Κιούσης προσπάθησε να βγάλει βίζα επισκέψεως της Αμερικής δήθεν για κάποια κληρονομική υπόθεση, αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε από τις Αρχές και του ανακοινώθηκε απερίφραστα, ότι είναι γνωστοί οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους ήθελε να μεταβεί στην Αμερική! 2 

Κατόπιν τούτου, η Εκκλησιαστική Επιτροπή αποφάσισε, ότι θα έπρεπε να θυσιασθεί ο Αρχιμ. Ακάκιος, ο οποίος με ιατρική γνωμάτευση  ότι χρειαζόταν να υποβληθεί σε εγχείρηση προστάτου και ότι λόγω ηλικίας μόνον στην Αμερική θα μπορούσε τούτο να συμβεί, έλαβε πράγματι άδεια μεταβάσεως, συνοδευόμενος από τον ανεψιό του Ιερομ. Ακάκιο.

Τότε όμως αναγνωρίσθηκε, ότι δεν υπήρχαν καθόλου χρήματα στο Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο για τα απαιτούμενα αεροπορικά εισιτήρια! Με πάσα εχεμύθεια, αποτάνθηκαν στην Ηγουμένη Μελετία της Ιεράς Μονής Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στην Λυκόβρυση Αττικής, και στον αγωνιστή Κων. Τούτουζα στην Θήβα, από όπου έλαβαν βοηθήματα για την αγορά των εισιτηρίων! 3

Διατελούσαμε σε πλήρη πτωχεία και αδυναμία κατά κόσμον, ως <<απορούμενοι αλλ' ουκ εξαπορούμενοι>> (Β' Κορ. δ' 8) έχοντες εμπιστοσύνη στο θείον Έλεος!... Το αεροπορικό ταξίδι επιχειρήθηκε τον Οκτώβριο του 1960 με μικρό αεροσκάφος τύπου <<Ντακότα>>, το οποίο θα πετούσε για την Ν. Υόρκη μέσω Ιταλίας. Μέχρι το αεροδρόμιο συνόδευσε τους ταξιδιώτες ο Αρχιμ. Χρυσόστομος Κιούσης με έναν ακόμη Κληρικό, μήπως συμβεί κάτι το απευκταίον, και επί τέλους όταν το αεροπλάνο απογειώθηκε, αυτοί έκαναν μετάνοιες στον διάδρομο του αεροδρομίου, δοξάζοντες τον Θεό και ευχόμενοι για αίσια έκβαση της αποστολής! 4

Σε επιστολή του της 4.10.1960, ο Αρχιμ. Ακάκιος απευθυνόμενος προς τον Στ. Καραμήτσο ενημερώνει ότι αναχωρεί βεβιασμένα για Αμερική, χωρίς να προλάβει να ειδοποιήσει και να χαιρετίσει ακόμη και τα πιο έμπιστα πρόσωπα, λόγω της περιστάσεως, τονίζοντας ότι θα είναι φρίκη αν αποτύχουμε του σκοπού κατόπιν τόσου κόπου και τέτοιας προσπάθειας, γι' αυτό και προτρέπει: <<αγαπημένοι και αδελφωμένοι να προσεύχεσθε ίνα μας ελεήση ο Θεός και μας δώση την χάριν Του>>! 5

Σε επόμενη επιστολή του προς τον αυτόν αποδέκτη, της 7.10.1960, ο π. Ακάκιος γράφει ότι έφθασαν αισίως στην Νέα Υόρκη και πήγαν αμέσως σε συνάντηση του Ουκρανού επισκόπου, αλλ' απεκόμησαν απογοήτευση, λόγω μη πνευματικής συμπτώσεως και ταυτίσεως. Οπότε, αυτό που τους απομένει είναι η προσφυγή στην ΡΟΕΔ υπό τον Μητρ. Αναστάσιο, γίνεται δε προτροπή στον Στ. Καραμήτσο να γράψει σχετικά στον Σεβ. Σικάγου Σεραφείμ' 

βεβαιώνει ότι φιλοξενείται στον π. Πέτρο Αστυφίδη, ο οποίος παρέχει κάθε διευκόλυνση 6. Η προσφυγή όμως στον Μητρ. Αναστάσιο δεν απέδωσε καρπούς. Αυτός, όπως και άλλοτε, συνέχιζε να είναι ανένδοτος και δήλωσε ότι ήταν αδύνατον να συγκατανεύσει στο αίτημα των Παλαιοημερολογιτών της Ελλάδος.

Η στενοχώρια του Αρχιμ. Ακακίου ήταν τόσο μεγάλη, ώστε να επιδεινωθεί η κλονισμένη υγεία του και να υποστεί και μία μικρή συμφόρηση 7. Σε επιστολή από την Νέα Υόρκη της 1/14.11.1960, κάποια ελληνίδα πιστή, η Ισμήνη Νικολαϊδου έγραψε στον Αρχιμ. Χρυσόστομο Νασλίμη ότι η είδηση της παρουσίας στην Αμερική του Αρχιμ. Ακακίου έφθασε στα αυτιά των Ματθαιϊκών (!), και ότι έχει ήδη ειδοποιηθεί η Γενική Ασφάλεια της Ελλάδος! 

Γι' αυτό και υπήρχε μεγάλος κίνδυνος και μεγάλη στενοχώρια. Αίτηση για το θέμα της χειροτονίας είχαν υποβάλει τις ημέρες εκείνες και στον Μητρ. Λεόντιο (Τουρκέβιτς) της <<Μετροπόλια>>, γνωστό του π. Πέτρου Αστυφίδη, και ανέμεναν απάντηση 7α. Όμως, το ότι δεν ανταποκρίθηκαν ούτε Ουκρανοί της Αμερικής, ούτε η <<Μετροπόλια>> στο αίτημά μας, ήταν θεία Οικονομία, διότι τότε θα δημιουργούντο σοβαρά προβλήματα ως προς την αποδοχή της πράξεως εν σχέσει με αυτές τούτες τις αρχές του ιερού Αγώνος μας.

Στην δύσκολη εκείνη στιγμή, αυτός που είχε εκφράσει προθυμία βοηθείας, ο Σεβ. Σικάγου Σεραφείμ της ΡΟΕΔ, κινούμενος αδελφικά και συμπονετικά, αναλογιζόμενος την κρισιμότητα της περιστάσεως και την ευθύνη του ως Ορθοδόξου Αρχιερέως, εκάμφθη και ανέλαβε να τελέσει την εις Επίσκοπον χειροτονία του Γέροντος π. Ακακίου.

Ως συλλειτουργό έλαβε τον Επίσκοπο Σεβρών (Γαλλίας) Θεόφιλο, ο οποίος ανήκε τότε στην ΡΟΕΔ και ήταν υπεύθυνος για τις ρουμανικές Ενορίες του Εξωτερικού, Δυτ. Ευρώπης και Αμερικής 8. Ο Επίσκοπος Θεόφιλος μη διακρινόμενος για τον ζήλο του υπέρ Πίστεως ή την παραδοσιακότητά του, δέχθηκε προφανώς να συμμετάσχει στην χειροτονία, διότι οι Ενορίες του στην περιοχή του Ντητρόϊτ ήταν εντός των ορίων της Επαρχίας του Σεβ. Σικάγου και Ντητρόϊτ Σεραφείμ, τον οποίο θεωρούσε ως κυρίαρχο Αρχιεπίσκοπό του, σε εξάρτηση από αυτόν.

Οπότε, δέχθηκε εξ ανάγκης την πρόσκλησή του, στην Επαρχία του τότε ευρισκόμενος, προκειμένου να συμμετάσχει στην χειροτονία Επισκόπου για τους Παλαιοημερολογίτες της Ελλάδος, με την προϋπόθεση, όπως γνωρίζουμε από όσα συνέβησαν μεταγενέστερα, να μην αποκαλυφθεί η σύμπραξή του. Η χειροτονία τελέσθηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στο Ντητρόϊτ, στις 9/22.12.1960, σε νυκτερινή Θεία Λειτουργία, παρόντων του π. Πέτρου Αστυφίδη και του π. Ακακίου του νεωτέρου, με απαγόρευση αποκαλύψεως λεπτομερειών για το γεγονός άχρι καιρού, ένεκα των τότε περιστάσεων 8.

Για την χειροτονία δεν εκδόθηκε Χειροτονικόν άμεσα, αλλά πολύ αργότερα, ήτοι στις 23.9/6.10.1964. Ο Αρχιεπίσκοπος Σικάγου και Ντητρόϊτ Σεραφείμ εξέδωσε <<Πιστοποιητικόν>> ότι αυτός μαζί με έναν ακόμη κανονικό Επίσκοπο της ΡΟΕΔ χειροτόνησαν Επίσκοπο Ταλαντίου τον Αρχιμ. Ακάκιο. Η χειροτονία τελέσθηκε στο Ντητρόϊτ, εντός των ορίων της Επαρχίας του, και πρέπει να θεωρείται νόμιμη, έστω και αν έγινε εν αγνοία της Αρχιερατικής Συνόδου της ΡΟΕΔ 9.

Ο Σεβ. Σικάγου Σεραφείμ, την επομένη της χειροτονίας, 10/23.12.1960, έσπευσε να πληροφορήσει τον Μοναχό Αντώνιο Σαββαϊτη, ότι κατά την διάρκεια της τελευταίας Συνόδου της Εκκλησίας τους, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος και τέσσερεις ακόμη Αρχιερείς 10 πάνω από δύο ώρες παρακαλούσαν τον Πρόεδρό τους Σεβ. Μητροπολίτη Αναστάσιο να συγκατατεθεί στην αποκατάσταση της Ιεραρχίας των Παλαιοημερολογιτών Ελλάδος, αυτός παρέμεινε αμετάπειστος.

Εν τούτοις, γράφει ο Σεβ. Σεραφείμ, ο οποίος δεν επιθυμούσε κατά την στιγμή εκείνη να αποκαλυφθεί, <<επληροφορήθην ότι ο πατήρ Ακάκιος εχειροτονήθη μυστικώ τω τρόπω παρά δύο κανονικών Αρχιερέων. Ποίος ενήργησε την χειροτονίαν και πως, τούτο αποτελεί μυστικόν δι' εμέ δεσμευτικόν. Δόξα σοι Κύριε, ευχαριστώ και διά τούτο το ελάχιστον! Ο χειροτονηθείς ή ανεχώρησεν ήδη αεροπορικώς ή θ' αναχωρήση εντός των ημερών επιστρέφων οίκαδε.

Τώρα θα ημπορέση τουλάχιστον να χειροτονήση αριθμόν τινα Ιερέων και Διακόνων, θα ημπορή να προαγάγη εις Πρωθιερείς, Ηγουμένους, Αρχιμανδρίτας, κ.λπ. Το γεγονός τούτο θα κατορθώση να εξεύρη και άλλον Αρχιερέα διά να αποκαταστήση και την Ιεραρχίαν>> 11.

Για την επιβεβαίωση της χειροτονίας υπάρχει το έγγραφο της 17.1.1961, επικυρωμένο από Συμβολαιογράφο με τόπο εκδόσεως την Αστόρια της Νέας Υόρκης των Η.Π.Α., διά του οποίου ο Αρχιμ. Πέτρος Αστυφίδης, ο Αιδ. π. Γεώργιος Μάρκου και ο Ιεροδιάκονος Νικόλαος Καλαντής βεβαιώνουν μεθ' όρκου, ότι ο εξ Ελλάδος Αρχιμ. Ακάκιος Παππάς χειροτονήθηκε στις 9.12.1960 στις Η.Π.Α. από δύο κανονικούς Ορθοδόξους Αρχιερείς Επίσκοπος Ταλαντίου, σύμφωνα προς τους Κανόνες [και τον τύπον] της Ορθοδόξου ημών Πίστεως 12.

Ως γνωστόν, σε καιρό ταραχής και συγχύσεως στην Εκκλησία από αιρετική επιβουλή ή ακόμη και από διωγμό Πίστεως, δεν ισχύουν όσα προβλέπονται και διαλαμβάνονται από τους Ιερούς Κανόνες για ειρηνικές εποχές 13. Οι Ιεροί Κανόνες αποκοσπούν εν Πνεύματι αγίω στο να διαφυλάξουν την τάξη στην Εκκλησία, για διασφάλιση της ειρήνης και οικοδομής, και αποσόβηση όσων αυθαιρεσιών εμποδίζουν την ομαλή πορεία της και την επιτέλεση του σωτηριώδους έργου της.

Όταν όμως εισάγεται Καινοτομία, η οποία πλήττει αυτή τούτη την Τάξη της Εκκλησίας και την Παράδοσή της και προξενεί σάλο και ακαταστασία, τότε οι διασώζοντες την Αλήθειά της δεν πράττουν κακώς όταν χάριν της επιτεύξεως του μείζονος, αναγκάζονται να παραδίδουν το <<γράμμα>> Κανόνων ευταξίας, για να επιτύχουν το <<πνεύμα>>. Γι' αυτό και η Εκκλησιαστική Ιστορία έχει να μας επιδείξει <<παραβάσεις>> Πατέρων της Εκκλησίας από την ακρίβεια του γράμματος σε τέτοιες περιπτώσεις 14, όπου ακόμη και το <<υπερόριον>> δικαιολογείται πλήρως 15.

Πιστεύουμε, ότι κατά θείαν Πρόνοιαν έγινε υπό τις τότε συνθήκες το περισσότερο που θα μπορούσε να γίνει. Λάβαμε την Αποστολική Διαδοχή από Κανονική πηγή, στον τόπο και με τον τρόπο που θα μπορούσε τούτο να επιτελεσθεί. Άλλωστε, εκ των υστέρων, όπως θα δούμε, ακόμη και τα φαινομενικώς/τυπικώς προβληματικά ή αδύναμα σημεία διορθώθηκαν και επιβεβαιώθηκαν. Θα πρέπει μάλιστα να τονισθεί ότι η χειροτονία του Ταλαντίου Ακακίου για να κατανοηθεί και αξιολογηθεί ορθά, δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ως ζήτημα μεμονωμένο και προσωπικό, αλλά μόνον εντός του πλαισίου περί του δικαίου και της νομιμότητος του ιερού Αγώνος των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών Ελλάδος.

Όποιος δεν ενστερνίζεται αυτή την αρχή και δεν λαμβάνει υπ' όψιν τα ισχύοντα την εποχή εκείνη σε Ελλάδα και εξωτερικό, όπως τα παρουσιάσαμε τόσον αναλυτικά, είναι αδύνατον να κατανοήσει αυτό που διαπράχθηκε, παραμένοντας ορθολογιστικά στις τυπικές <<παραβάσεις>> και άρα απορρίπτοντας τα πάντα. Το πράγμα είναι απλό: Αν δεν αποδέχεσαι τον Αγώνα των Παλαιοημερολογιτών εξ αρχής, αν δεν κατανοείς και δεν δικαιολογείς την ύπαρξη και παρουσία τους, δεν είναι φυσικά δυνατόν να αποδεχθείς και τις χειροτονίες τους. Οι χειροτονίες μας κατανοούνται και γίνονται αποδεκτές μόνον σε σχέση με την νομιμότητα της υπάρξεώς μας.

1. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσοστόμου (Κιούση), Τα Απομνημονεύματά μου, α.χ.τ., σελ. 14, Αρχείον Γραφείων Ιεράς Συνόδου.

2. Αυτόθι, σελ. 14-15.

3. Αυτόθι, σελ. 15-16.

4. Αυτόθι, σελ. 16.

5. Βλ. Σταύρου Καραμήτσου - Γαμβρούλια, Αι χειροτονίαι των Γ.Ο.Χ. από κανονικής απόψεως (Απάντησις εις μίαν βδελυράν συκοφαντίαν), Αθήναι 1997, σελ. 34-35.

6. Αυτόθι, σελ. 36-37.

7. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσοστόμου, Τα Απομνημονεύματά μου, ένθ' ανωτ., σελ. 16-17.

7α. Αρχείον Χρυσοστόμου Νασλίμη.

8. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσοστόμου,  Τα Απομνημονεύματά μου, ένθ' ανωτ., σελ. 17. Βλ. και Σύντομη Ιστορία της Μαρτυρικής Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών Ελλάδος και περί της Αποστολικής Διαδοχής Αυτής, Αθήναι - Μάρτιος 2015, σελ. 66.

9. Αρχείον Χρυσοστόμου Νασλίμη. Ο δεύτερος Επίσκοπος (Θεόφιλος) αποκαλύφθηκε ονομαστικά σε επιστολή του Μητροπολίτη Φιλαρέτου στις 15/28.12.1967 [μάλλον 1966], όπως και σε επιστολή του Αρχιεπ. Σικάγου και Ντητρόϊτ Σεραφείμ το 1972. Είναι πάντως αξιοσημείωτον ο Σικάγου Σεραφείμ βεβαίωσε για την χειροτονία μόνον μετά την εκλογή του νέου Μητροπολίτου Φιλαρέτου στο Πηδάλιον της ΡΟΕΔ (Μάϊος 1964), και επίσης προέβη ο αυτός σε αποκάλυψη του συμπράξαντος Αρχιερέως μόνον μετά την αποπομπή του Θεοφίλου για λόγους Πίστεως από την ΡΟΕΔ.

10. Οι αναμφίβολα θερμοί υποστηρικτές των Ελλήνων Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης (Μαξίμοβιτς), ο Αρχιεπίσκοπος Χιλής και Περού Λεόντιος, ο Αρχιεπίσκοπος Συρακουσών Αβέρκιος, όπως και ο Επίσκοπος Εντμόντου Σάββας.

11. Αρχείον Χρυσοστόμου Νασλίμη. Το γραφόμενον περί της μετά διετίαν αποκαταστάσεως της Ιεραρχίας δεν αποτελεί βεβαίως προφητείαν, αλλά δεικνύει ότι είχε γίνει συνεννόηση σχετικά με την συνέχεια και εξέλιξη των πραγμάτων, όπως άλλωστε θα δούμε να εξάγεται και υπό την περαιτέρω αλληλογραφία.

12. Αρχείον Χρυσοστόμου Νασλίμη.

13. Οι ιεροί Κανόνες περί εκκλησιαστικής ευταξίας αποβλέπουν στην διατήρηση της ειρήνης, ενότητος και αγάπης στην Εκκλησία. Όταν όμως η τάξη της Εκκλησίας διασαλευθεί, δεν είναι δυνατόν οι υπόδικοι για την εκτροπή να εγκαλούν τους υπέρ της ευσεβείας αγωνιστές για να τους δικάσουν, για τις πιθανές τυπικές εκτροπές τους κατά την διάρκεια των Αγώνων τους, και έτσι από κατηγορούμενοι να αυτο-αναγορευθούν σε κατηγόρους. Στην περίπτωσή μας, οι Νεοημερολογίτες <<καταστάντες αντίδικοι ημών, δεν έχουν το δικαίωμα να είναι και δικασταί ημών>> (Παύλου Μοναχού), <<Περί το θέμα ''εγκυρότητος'' των Μυστηρίων (των Παλαιοημερολογιτών)>>, ΦΟ, αρ. τ. 619-620/15.6.1971, σελ. 1-7).

14. Βλ. το παράδειγμα του Αγίου Ευσεβίου Σαμοσάτων (23 Ιουνίου). Εν καιρώ διωγμού οι Επίσκοποι της διωκομένης Εκκλησίας χειροτονούνται από Αρχιερείς άλλης Εκκλησίας ομοδόξου, χωρίς τούτο να συνιστά Κανονική παράβαση, αλλά αναγκαία λύση (Βλ. Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος, Το παλαιοημερολογητικόν εν περιλήψει, Αθήναι, 15/28.4.1971, σελ. 3-4, στο Αρχείον Χρυσοστόμου Νασλίμη).

15. Βλ. Επιστολήν ΣΙΕ': <<Μεθοδίω μονάζοντι (PG τ. 99, στλ. 1645D-1648A) του Αγίου Θεοδώρου Στουδίτου, ο οποίος βεβαιώνει ότι και Άγιοι, όπως ο Μέγας Αθανάσιος, τέλεσαν χειροτονίες <<υπερορίως>>, λόγω ανάγκης, και ότι αυτό έγινε και στον καιρό της Εικονομαχίας (βλ. και παράδειγμα Αγίου Ιωάννου Γοτθίας, 26 Ιονίου).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου

 ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ. 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από τον Β' Τόμο του βιβλίου 

<<ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910 - 1973)

 ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ Πίστεως>>, 

που συνέγραψε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Γαρδικίου κ. Κλήμης 

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών. 

 Έκδοση ''Γενικού Ταμείου Εκκλησίας Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών Ελλάδος>>,

σελ. 179-186, Αθήνα 2020. 

ΠΗΓΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΙΣ: † Ἐπισκόπου Γαρδικίου Κλήμεντος - Επίσκοπος Μαγνησίας Χρυσόστομος Νασλίμης ΤΟΜΟΣ Α΄

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΤΟΜΟΣ Β' 

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΤΟΜΟΣ Β' (1)