Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2023

Η ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΕΙΣ ΤΗΝ (ΠΡΟ ΤΗΣ ΠΤΩΣΕΩΣ) ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ (21ο)

 

Μαζί μέ τή φαντασία, ἡ μνήμη γίνεται πραγματικά για τον ἄνθρωπο ἡ κυριότερη οδός μέσω τῆς ὁποίας οἱ ξένοι λογισμοί διεισδύουν στην καρδιά του και καταλαμβάνουν τό νοῦ του· ἀποτελεῖ ταυτόχρονα μιά ἀπό τίς κυριότερες πηγές λογισμῶν, πού τήν ἀλλοτριώνουν[1]. Διά τῆς φαντασίας, ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τις περισσότερες παραστάσεις, πού ἀποτελοῦν γι' αὐτόν ὑποβολές / πειρασμούς. Επιπλέον, ἡ ἴδια προσφέρει στο νοῦ του «ἁπλούς λογισμούς» που προκαλοῦν τήν προσκόλλησή του στα πάθη[2]. Σχετικά ὁ Ἅγιος Μάξιμος διδάσκει: «Διά τῶν τριῶν τούτων λαμβάνει ὁ νοῦς τά ἐμπαθῆ νοήματα: διά τῆς αἰσθήσεως, διά τῆς κράσεως, διά τῆς μνήμης [...]. Διά τῆς μνήμης, ὅταν τῶν πραγμάτων πρός ἅπερ πεπόνθαμεν τά νοήματα ἡ μνήμη ἀναφέρῃ, καί κινῇ αὐτόν ὁμοίως πρός ἐμπαθεῖς λογισμούς»[3]. Συχνά ὅμως ἡ μνήμη προσφέρει ἄμεσα τούς ἐμπαθεῖς λογισμούς”[4], ὅπως υπογραμμίζει καί ὁ Ἅγιος Θαλάσσιος, πού βλέπει στη δύναμη τῆς μνήμης τήν πρωταρχική πηγή τῶν παθῶν· ἐξ αὐτῶν θεωρεῖ φοβερότερα τά τρία ἐκεῖνα πράγματα μέ τά ὁποῖα ὁ ἄνθρωπος γίνεται δέκτης τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν: «ἡ αἴσθησις καί ἡ μνήμη καί ἡ κρᾶσις τοῦ σώματος. Χαλωπώτεροι δέ οἱ ἀπό τῆς μνήμης εἰσίν»[5]. Ἡ μνήμη παράγει ιδιαίτερα λογισμούς τέτοιας φύσης, ἐπειδή διατηρεῖ τίς ἀναμνήσεις προγενέστερων σφαλμάτων καί τά σημάδια τῶν προηγουμένως ἐγκατεστημένων παθῶν·[6] κυρίως ὅμως συντηρεῖ τίς ἀναμνήσεις τῶν ἡδονῶν, πού συνδέθηκαν μέ τά πάθη[7], γεγονός, που καθιστᾶ τις παραστάσεις θέλγητρα μεγάλης ισχύος[8]. Τότε ἡ μνήμη συχνά ἐνεργοποιεῖται καί διεγείρεται ἀπό τούς δαίμονες, οἱ ὁποῖοι ἐπιζητοῦν εἰδικά νά τήν ἐπαναφέρουν στις προηγούμενες ἀναμνήσεις[9].

Γιά ὅλους αὐτούς τούς λόγους, ἡ μνήμη ἀποτελεῖ μιά ἀπό τις κύριες αιτίες τῆς ὑποκίνησης καί τῆς διατήρησης τῶν παθῶν στόν πεπτωκότα ἄνθρωπο[10]. Γιά τό λόγο αὐτό, ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ θεωρεῖ τή μνήμη ἕδρα τῶν παθῶν, τόπο ὅπου μποροῦμε νά συναντήσουμε ὅλα τά πάθη[11].

Να γιατί «ἡ μνήμη τοῦ κακοῦ» καθίσταται ἕξη γιά τόν πεπτωκότα ἄνθρωπο.

 

 

 



[1] Πρβλ. ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΣ, Λόγος, 33.

[2] Πρβλ. ΜΑΞΙΜΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, Αγάπης ἑκατοντάς, 1, 84. 3, 42.

[3]  ΜΑΞΙΜΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, Αγάπης ἑκατοντάς, 2, 74.

[4] Πρβλ. ΜΑΞΙΜΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, Αγάπης ἑκατοντάς, 2, 84.

[5] ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ, Αγάπης ἑκατοντάς, 1, 46.

[6] Πρβλ. ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΣ, Λόγος, 33. ΕΥΑΓΡΙΟΣ 6 ΠΟΝΤΙΚΟΣ παρατηρεῖ: «Ων τάς μνήμας ἔχομεν ἐμπαθεῖς, τούτων καί τά πράγματα πρότερον μετά πάθους ὑπεδεξάμεθα· καί ὅσα τῶν πραγμάτων πάλιν μετά πάθους ύποδε χόμεθα, τούτων καί τάς μνήμας ἕξομεν συμπαθεῖς» (Λόγος πρακτικός, 34).

[7] Πρβλ. ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΦΩΤΙΚΗΣ, Λόγος ἀσκητικός, 93. ΜΑΞΙΜΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, Αγάπης ἑκατοντάς, 2, 19.

[8] Πρβλ. ΜΑΡΚΟΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ, Πρός Νικόλαον, 10.

[9]  Πρβλ. ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΣ, Λόγος, 33. ΜΑΡΚΟΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ, Πρός Νικόλαον, 10. ΕΥΑΓΡΙΟΣ, Περί προσευχῆς, 10. 44 -46.

[10] Πρβλ. ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ, Αγάπης ἑκατοντάς, 3, 32. 4, 16. ΜΑΞΙΜΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, Αγάπης ἑκατοντάς, 2, 85. ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΣ, Λόγος, 33.

[11]  404. Πρβλ. ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΣ, Λόγος, 8.



 (συνεχίζεται)




ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ















  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (1ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (2o ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (3o ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (4o ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (5ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (6ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (7ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (8ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (9ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (10ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (11ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (12ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (13ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (14ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (15ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (16ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (17ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (18ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (19ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (20ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (21ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (22ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (23ο ΜΕΡΟΣ)

  • ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (24ο ΜΕΡΟΣ)