ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΜΕΡΟΣ
Τρίτη 4 Απριλίου 2023
Όταν ο «Πατριάρχης» του Ελληνικού Διαφωτισμού (Αδαμάντιος Κοραής) χλεύαζε όσους δεν υιοθετούσαν την αλλαγή του ημερολογίου
Τα πρόσωπα του ''ειρωνικού'' αυτού διαλόγου ονομάζονται συμβολικά ΦΩΤΙΟΣ και ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ.
(Αποσπάσματα εκ του Αδαμαντίου Κοραή, ''Άτακτα'' Γ΄ τόμος)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Κυβέρνηση της Ουκρανίας θέλει να τερματίσει την μίσθωση και στην Λαύρα Ποτσάεφ
Γραφείο ρεπορτάζ: Romfea.gr
Μετά την Λαύρα των Σπηλαίων οι Αρχές της Ουκρανίας σχεδιάζουν να στερήσουν από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας το δικαίωμα χρήσης και της Λαύρας του Ποτσάεφ.
Όπως αναφέρουν τα Ουκρανικά ΜΜΕ, το αντίστοιχο σχέδιο ψηφίσματος με την Λαύρα των Σπηλαίων υποβλήθηκε στην Βερχόβνα Ράντα το βράδυ της Δευτέρας.
Το Υπουργικό Συμβούλιο πρότεινε να τερματιστεί η συμφωνία μίσθωσης με την Ορθοδόξη Εκκλησία της Ουκρανίας που αφορά τα κτίρια του μοναστηριού.
Η Λαύρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Ποτσάεφ είναι Ορθόδοξο μοναστήρι στην κωμόπολη Ποτσάεφ της Περιφέρειας του Τερνόπολ.
Τέλος να αναφερθεί ότι η Λαύρα του Ποτσάεφ υπήρξε επί αιώνες το σημαντικότερο πνευματικό κέντρο του Ορθόδοξου Χριστιανισμού στη δυτική Ουκρανία.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΔΙΩΓΜΟΥΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ (Ε΄ ΜΕΡΟΣ)
Οι δαυλοί του Νέρωνα. Πίνακας του Χένρυκ Σιμιράντζκι
Περίοδοι και χαρακτήρας των διωγμών
Οι μελετητές, με κριτήριο κυρίως τον χαρακτήρα των διωγμών, τους συνοψίζουν σε τρεις περιόδους: α' περίοδος (1ος αιώνας, Νέρωνας - Δομιτιανός), κατά την οποία οι διωγμοί θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως περιστασιακοί, «αντανακλαστικοί» κατά μία έννοια σε κάποια συμβάντα, με ασαφή τόσο τα κίνητρα όσο και τον σκοπό τους. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι το ότι, ακόμα, στη συνείδηση των περισσοτέρων, οι χριστιανοί συγχέονται ή ταυτίζονται με τους Ιουδαίους, β' περίοδος (Τραϊανός-Φίλιππος ο Άραβας), κατά την οποία κηρύσσονται διωγμοί με ειδικές διατάξεις και τοπικού χαρακτήρα γ΄ περίοδος (Δέκιος-Διοκλητιανός), κατά την οποία οι χριστιανοί διώκονται, βάσει συγκεκριμένου διατάγματος σε ολόκληρη πλέον την αυτοκρατορία.
Α΄ περίοδος
των διωγμών Νέρωνας (54-68)
Ο διωγμός των χριστιανών κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Νέρωνα φαίνεται πως είναι
συνυφασμένος με μία συγκυρία, αυτήν του τραγικού γεγονότος της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε μια νύχτα στην Ρώμη (18 Ιουλίου του 64), εξαιτίας της οποίας καταστράφηκαν ολόκληρα τετράγωνα της πόλης. Ανεξάρτητα από το πώς προκλήθηκε η πυρκαγιά, όπως γίνεται συνήθως σε παρόμοιες περιπτώσεις, η αναστατωμένη κοινή γνώμη εκτονώνεται, μόνον όταν υποδειχθεί κάποιος ως υπεύθυνος.
Ο ιστορικός Τάκιτος στα Χρονικά αναφέρει την εντύπωση που διατηρήθηκε έως την εποχή του, 40 χρόνια αργότερα, ότι, δηλαδή, η πυρκαγιά συνδεόταν με τον ίδιο τον αυτοκράτορα και με το όραμά του, της ανέγερσης νέου, μεγαλειώδους ανάκτορου. «Έτσι, για να απαλλαγεί από την κατακραυγή, ο Νέρωνας παρουσίασε ως ενόχους και τιμώρησε με τα πιο περίτεχνα βασανιστήρια εκείνους που ο λαός αποκαλεί χριστιανούς». Τα περίτεχνα βασανιστήρια, ωστόσο, κάποια από τα οποία παραθέτει και ο ίδιος ο Τάκιτος, καθώς και η όλη καταδίκη των χριστιανών αυτή την περίοδο φαίνεται πως οφειλόταν. κυρίως στο περιστατικό της πυρκαγιάς, και όχι συγκεκριμένα στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Ανάμεσα στο πλήθος των χριστιανών που μαρτύρησαν ήταν και οι απόστολοι Πέτρος και Παύλος.
Θα
αποδειχτεί χρήσιμο να παραθέσουμε στο σημείο αυτό τη μοναδική εκτενή αφήγηση για το διωγμό, που περιλαμβάνεται στο δέκατο πέμπτο βιβλίο των χρονικών του Τάκιτου:
«Επόμενο βήμα ήταν η εύρεση τρόπων εξευμενισμού των θεών, οπότε και ζητήθηκε κατεύθυνση από τα σιβυλλικά βιβλία, με εισήγηση των οποίων απευθύνθηκαν δεήσεις στο Βουλκάνο [Ηφαιστο], την Κέρες [Δήμητρα] και την Προσερπίνα [Περσεφόνη]. Η Γιούνο [Ηρα], επίσης, δέχτηκε ικεσίες από δέσποινες, πρώτα στο Καπιτώλιο, και στη συνέχεια στην πλησιέστερη ακτή, απ’ όπου χρησιμοποιήθηκε νερό για το ράντισμα του ναού και της εικόνας της θεάς. Ελαβαν χώρα, επίσης, ιερά δείπνα και ολονυχτίες που τελέστηκαν από παντρεμένες γυναίκες.
Όλες, όμως, οι ανθρώπινες προσπάθειες και τα αφειδή δώρα του αυτοκράτορα και οι εξευμενισμοί των θεών δεν απάλειψαν τη σκότια πεποίθηση πως η πυρκαγιά ήταν αποτέλεσμα διαταγής. Τελικά, για να απαλλαχτεί από αυτή τη φημολογία, ο Νέρων ενοχοποίησε και επέφερε τα πιο ακραία βασανιστήρια σε μια ομάδα ανθρώπων μισητή για τα βδελύγματά της, που ονομάζονταν από το λαό «χριστιανοί».
Ο Χριστός, από τον οποίο παράγεται το όνομά [τους], υπέστη τη μέγιστη ποινή κατά τη διάρκεια, της διακυβέρνησης του Τιβέριου από τον Πόντιο Πιλάτο,
έναν από τους επιτρόπους μας, και τότε μια άκρως μοχθηρή δεισιδαιμονία που είχε μόλις κατασταλεί, εξαπλώθηκε και πάλι, όχι μόνο στην Ιουδαία, την αρχική πηγή του κακού, αλλά ακόμη και στη Ρώμη, όπου συγκεντρώνεται οτιδήποτε
ειδεχθές και ξεδιάντροπο από κάθε μέρος του κόσμου και γίνεται δημοφιλές.
Έτσι, λοιπόν, συνελήφθησαν όλοι όσοι ομολόγησαν [ότι ήταν χριστιανοί]. Στη συνέχεια, με βάση δικές τους πληροφορίες, ένας τεράστιος αριθμός [χριστιανών] καταδικάστηκε, όχι τόσο εξαιτίας του εγκλήματος του εμπρησμού της πόλης, όσο εξαιτίας του μίσους τους για την ανθρωπότητα. Διακωμώδηση κάθε λογής προστέθηκε στη θανάτωσή τους. Καλυμμένοι με δέρματα θηρίων, ξεσχίζονταν από σκυλιά και πέθαιναν, ή σταυρώνονταν ή καταδικάζονταν στην πυρά και καίγονταν χρησιμεύοντας ως νυχτερινός φωτισμός όταν χανόταν το φως της ημέρας. Ο Νέρων προσέφερε τους κήπους του για το θέαμα και διοργάνωσε μια παράσταση στον ιππόδρομο όπου ανακατεύτηκε με το πλήθος ντυμένος ως αρματοδρόμος ή στεκόταν ψηλά σε ένα άρμα. Εξάλλου, ήταν προφανές πως δεν ήταν για το δημόσιο καλό που χάνονταν αυτοί οι άνθρωποι, αλλά για να χορτάσει η σκληρότητα ενός και μόνο ανθρώπου». (Τάκιτος, βιβλ. XV 44, Mετάφραση Πέτρου Παρθένη).
(Συνεχίζεται)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΝΗΣΤΕΨΑ, ΑΛΛΑ ΑΠΟ... ΑΡΕΤΕΣ!
ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΡΟ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
«Ἐκ πάντων ἐνήστευσα κατορθωμάτων, εἰς κόρον ἀπήλαυσα τῶν σφαλμάτων, Κύριε· νῦν οὖν πεινῶντά με, σωτηριώδους καί σεπτῆς ἔμπλησον βρώσεως» (ὠδή α΄ ἦχος α΄)
(Νήστεψα ἀπό ὅλα τά κατορθώματα, ἀπόλαυσα μέχρι κορεσμοῦ τά σφάλματα, Κύριε. Τώρα λοιπόν πού πεινάω, γέμισέ με ἀπό τή σωτήρια καί ἱερή σου βρώση).
Ἀπό τήν πρώτη ὠδή τοῦ κανόνα τό τροπάριο, ἐκφράζει τήν πνευματική κατάσταση πού συνήθως ἀπαντᾶται στούς πιστούς στόν Χριστό ἀνθρώπους: τό πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν, τήν ἔλλειψη τῶν καρπῶν του Πνεύματος. Καί δέν πρέπει νά μᾶς παραξενεύει τοῦτο. Γιατί καί μία ὥρα νά εἶναι ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς, μᾶς διδάσκει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, καί πάλι δυστυχῶς θά ἁμαρτήσει – εἶναι τό τίμημα τῆς ἀνυπακοῆς τῶν πρωτοπλάστων πού σάν ρίζα πού μολύνθηκε διαπερνάει ὁλόκληρο ἔκτοτε τό δένδρο τῆς ἀνθρωπότητας. Καί μπορεῖ βεβαίως ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός νά ἔχει ἔλθει καί νά μᾶς ἔχει δώσει τή δυνατότητα, μέ τήν ἐνσωμάτωσή μας στό ἅγιο σῶμα Του διά τοῦ ἁγίου βαπτίσματος, νά ξεπερνᾶμε τήν ἁμαρτία, ὅμως εἶναι τέτοια ἡ ραθυμία τῆς ζωῆς μας, ὥστε οὔτε αὐτό τελικῶς κάνουμε: παρ’ ὅλη τή βοήθειά Του νά συνεχίζουμε τόν δρόμο καί τῆς δικῆς μας ἀνυπακοῆς. Ὅσο λοιπόν προχωράει ἡ ζωή μας, τόσο βλέπουμε καί τήν αὔξηση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Ὅμως διαπιστώνουμε τήν ἁμαρτία μας καί ἀπό ἄλλη πλευρά: ὅσο σχετιζόμαστε μέ τόν Κύριο, ὅσο μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἀγωνιζόμαστε νά τηροῦμε τίς ἐντολές Του, τόσο διανοίγεται ὁ πνευματικός μας ὀφθαλμός καί βλέπει πράγματα πού πρίν ἀγνοοῦσε, δηλαδή διαπιστώνει ἁμαρτίες πού πρίν οὔτε κἄν τίς ὑποψιαζόταν. Σάν τόν ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος ἐνῶ δέν ἔβλεπε κάποια ὁρατή ἁμαρτία στή συνείδησή του, δέν ἐπαναπαυόταν. Γιατί «Κριτής μου εἶναι ὁ Κύριος», ἔλεγε, δηλαδή Ἐκεῖνος πού βλέπει καί τίς πιό ἀδιόρατες κινήσεις τῆς ψυχῆς, πού καί ἐμεῖς οἱ ἴδιοι ἀγνοοῦμε. Δέν εἶναι τοῦτο μία ἐκ πλαγίου ἐπιβεβαίωση αὐτοῦ πού καί ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί ἡ νεώτερη ψυχολογία τοῦ βάθους, ὅπως λέγεται, ἐπισημαίνει; Δηλαδή ὅτι μιλώντας γιά την ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, μιλᾶμε γιά κάτι πού ἔχει βάθος ἀπύθμενο, κυριολεκτικά γιά μία «ἄβυσσο» τοῦ ἀσυνειδήτου, ἡ ὁποία ἔχει τούς δικούς της «κανόνες» καί τούς δικούς της τρόπους; Λοιπόν νήστεψα, λέει ὁ ἅγιος Ἰωσήφ ὁ ὑμνογράφος, ἀλλά ὄχι ἀπό φαγητά καί κακίες, ἀλλά ἀπό κατορθώματα. Καί ἔφτασε σέ κορεσμό γι’ αὐτόν τόν λόγο ἀπό σφάλματα καί ἁμαρτίες. Δέν μᾶς ἀφήνει ἐκθέτους ὅμως ὁ ποιητής. Μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι πάντοτε ὑπάρχει ἡ ὁδός διαφυγῆς, ἡ θεραπεία καί ἡ σωτηρία: ἡ στροφή πρός τόν Κύριο, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἕτοιμος νά μᾶς συγχωρήσει καί νά μᾶς προσφέρει ἐκείνη τήν τροφή πού γεμίζει τήν πεινασμένη μας ψυχή, δηλαδή τή χάρη Του, τόν ἴδιο Του τόν ἑαυτό. Ἡ λύση γιά ὅλα τά ἀρνητικά τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἀλλά καί τοῦ κόσμου τούτου, εἶναι πάντοτε ἡ ἀγάπη τοῦ Δημιουργοῦ μας.