Πέμπτη 25 Ιουλίου 2024

π. Δανιήλ Σισόγιεφ - ''Ουρανοπολίτης'' (41ο)

(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΚ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΤΗΣ  ΤΟΠΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟΥ 1872)


Ποια η θέση του εκκλησιαστικού εθνικισμού;

Η προσπάθεια να παρουσιαστεί ο εθνικισμός ως κάποια αρετή συναντά μια σειρά προβλημάτων, που έχουν ήδη αναφερθεί στην προηγούμενη συζήτηση. Τι σημαίνει «ιδιαίτερη φροντίδα για το έθνος μας»; Θυμίζω ότι σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, πλησίον μας είναι αυτός στον οποίο μπορούμε αυτή τη στιγμή να προσφέρουμε βοήθεια. Ο Χριστός δεν μας κάλεσε να ενδιαφερόμαστε για την εθνικότητά του. Να υπενθυμίσω ότι στην παραβολή του καλού Σαμαρείτη μπορούμε να μιλήσουμε για έλεος που υπερβαίνει τόσο τα εθνικά όσο και τα θρησκευτικά σύνορα. Αρκεί να θυμηθούμε τα λόγια του Αγίου Θεοδοσίου του Κιέβου-Πετσέρσκ: «Αν ένας Λατίνος ή ένας Εβραίος ή ένας Μουσουλμάνος πεινάσει, ταΐστε τον». Έτσι, όταν μιλάμε για έργα ελεημοσύνης, τότε κάθε εθνικισμός έρχεται σε αντίθεση άμεσα με το Ευαγγέλιο.
Αν αφορά την πνευματική υποστήριξη και τη φροντίδα για την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου, τότε και πάλι ούτε στην Αγία Γραφή ούτε στην Παράδοση δεν αναφέρεται κάτι για τη διάκριση της «δικής μας» εθνικότητας,, πόσο μάλλον όταν αυτό συχνά είναι απλά αδύνατο (για παράδειγμα, για μένα δικοί μου είναι και οι Ρώσοι και οι Τάταροι). Αν νοιαζόμαστε για την επιστροφή του ανθρώπου στον Θεό, τότε για αυτό υπάρχει μια άμεση εντολή του Ευαγγελίου: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» (Ματθ. 28:19). Τέλος, αν εννοείται η καθοδήγηση στον δρόμο της αλήθειας εκείνων των ανθρώπων που βρίσκονται ήδη στην Εκκλησία και έχουν παρεκκλίνει (για παράδειγμα, εν Χριστώ δεν υπάρχει Ιουδαίος, Έλληνας, βάρβαρος, Σκύθης (Γαλ. 3:27-28), κάθε φυλετικός διαχωρισμός ονομάζεται εθνοφυλετισμός και έχει καταδικαστεί ως αίρεση!
Τι μένει λοιπόν τελικά; Η δυνατότητα διατήρησης και χρήσης της κοινής γλώσσας κατά την προσευχή, όπως συμβαίνει παντού εκτός από τη Ρωσία.  Η ύπαρξη τοπικών εκκλησιαστικών και λαϊκών παραδόσεων - εθίμων δεν έχουν δογματική σημασία. Και μάλιστα εντός των ορίων της ίδιας Εκκλησίας αυτά τα έθιμα είναι διαφορετικά. . Αλλά αφού δεν έχουν σημασία για τη σωτηρία (εμείς σωζόμαστε με την πίστη), τότε δεν αξίζει να εστιάσουμε την προσοχή μας σε αυτά, αλλιώς διακινδυνεύουμε να πέσουμε στην αμαρτία της ειδωλολατρίας και να αποδώσουμε σε εγκόσμια πράγματα ακατάλληλη τιμή. Έτσι, τελικά, πού έχει θέση ο εκκλησιαστικός εθνικισμός; Δεν βρίσκεται μεταξύ των αρετών. Η μόνη του θέση είναι στον τομέα που βρίσκεται εκτός Εκκλησίας. Ωστόσο, πιστεύω ότι κάθε ορθόδοξος πρέπει να προσπαθεί να τον μειώσει έως και την πλήρη εξαφάνισή του. Η αντίθετη προσπάθεια ονομάζεται στη Γραφή φιλία με τον κόσμο, που είναι έχθρα κατά του Θεού.

 

Περί εθνικισμού

Πρόσφατα συζητούσα με έναν φίλο μου και διαφωνούσαμε για περίπου μία ώρα σχετικά με τον εθνικισμό. Είναι ενδιαφέρον ότι κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο ορισμός του θέματος άλλαξε αρκετές φορές. Νομίζω ότι η αιτία είναι ότι κάθε μορφή εθνικισμού δεν μπορεί να είναι συμβατή ούτε με τον χριστιανισμό ούτε με την απλή λογική. Είναι προφανές ότι η ίδια η ύπαρξη των εθνών στον κόσμο είναι αποτέλεσμα της κατάρας του Πύργου της Βαβέλ. Και ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο η προσκόλληση σε αυτήν την κατάρα είναι προφανώς ακατάλληλη.
Θα ήθελα να τονίσω ότι το παράδειγμα του Ισραήλ (η σχέση του με τους προφήτες και τον απόστολο Παύλο) δεν είναι σχετικό, διότι το Ισραήλ δεν συγκαταλάγεται μεταξύ των εθνών (Αριθμοί 24). Με τον αρχαίο Ισραήλ και τον ιουδαϊσμό μπορεί να συγκριθεί μόνο η Εκκλησία, αλλά όχι κάποιο συγκεκριμένο έθνος (όπως το ρωσικό ή το κινεζικό).
Η απλή λογική υποδεικνύει ότι δεν είναι πρέπον για έναν άνθρωπο να διαμορφώνει τις προτιμήσεις του αποκλειστικά βάσει της γεννήσεώς του. Γιατί πρέπει να αγαπώ ή να μισώ κάτι που αρέσει ή δεν αρέσει σε εκείνους που ισχυρίζονται ότι μιλούν εκ μέρους του δικού μου λαού; Νομίζω ότι η αιτία της ανάπτυξης του εθνικισμού είναι η απώλεια της θρησκευτικής διάστασης της ζωής. Είναι εξαιρετικά σπάνιο να συναντήσεις σήμερα κάποιον ορθόδοξο που να αξιολογεί τη σύγχρονη ζωή (είτε προσωπική είτε πολιτική) όχι υπό την οπτική του κράτους ή του έθνους, αλλά υπό την οπτική του θελήματος του Θεού. Επιπλέον, πολλοί θεωρούν υπερηφάνεια το να θέλουν να γνωρίζουν αυτό το θέλημα και ακόμα περισσότερο να ζουν σύμφωνα με αυτό.


at

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου