Συνέντευξη στο Ρωσικό Πρακτορείο «ΡΙΑ» παραχώρησε ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Σεβ. Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνας.
Ο Σεβασμιώτατος, μιλάει για την πρόσφατη επανένωση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής των παροικιών της Ρωσικής Παραδόσεως, την οποία χαρακτηρίζει σπουδαία σελίδα για την ιστορία.
Επίσης ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ, απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με την Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία σε έκτακτη σύγκληση της Ιεραρχίας θα ασχοληθεί με το Ουκρανικό.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΧΕΙ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Σεβασμιώτατε, με ποια αισθήματα δεχθήκατε την είδηση επανενώσεως της Αρχιεπισκοπής των παροικιών της Ρωσικής Παραδόσεως στη Δυτική Ευρώπη με το Πατριαρχείο Μόσχας;
Με αίσθημα βαθιάς ανακουφίσεως και ευχαριστίας προς τον Θεό. Έχει γυρίσει μια σπουδαία σελίδα στην ιστορία της Εκκλησίας μας.
Ολοκληρώθηκε η διαδικασία της επανενώσεως της Ρωσικής Διασποράς υπό το ωμοφόριο του Πατριάρχη Μόσχας.
Αντιμετωπίσθηκε τελικά η διαίρεση, που άρχισε πριν από εκατό χρόνια μετά την Οκτωβριανή επανάσταση.
Πως Σας φαίνεται, ποιος ήταν ο λόγος καταργήσεως της Αρχιεπισκοπής από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως;
Δεν εξηγείται η λογική των πράξεων του Κωνσταντινουπόλεως αρχίζοντας από την άνοιξη του 2018 όταν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να «χορηγήσει αυτοκεφαλία στην Ουκρανία».
Αλλά εάν στην περίπτωση της νομιμοποιήσεως του ουκρανικού σχίσματος πλήγμα δέχθηκε η Ρωσική Εκκλησία, στην περίπτωση με την κατάργηση της Αρχιεπισκοπής το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως έπληξε το εαυτό του.
Σύμφωνα με τη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων ο Θεός μεταστρέφει το κακό οδηγώντας αυτό σε καλά αποτελέσματα.
Η κατάργηση της Αρχιεπισκοπής ήταν κακή πράξη, αλλά αποτέλεσε ώθηση προς την επανένωση με τη Μητέρα Εκκλησία.
Το 1931 αποσχίσθηκε από τη Ρωσική Εκκλησία λόγῳ πολιτικών συγκυριών, και αυτή την απομάκρυνση ο επικεφαλής της Μητροπολίτης Ευλόγιος την εμφάνιζε ως προσωρινή.
Ακριβώς σε προσωρινή βάση εντάχθηκε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το οποίο στη συνέχεια την κατήργησε δύο φορές το 1965 και το 2018.
Πως η ίδια η Αρχιεπισκοπή δέχθηκε την είδηση της επανενώσεως με το Πατριαρχείο Μόσχας;
Στον καθεδρικό ναό στην rue Daru όταν ανακοινώθηκε η απόφαση αυτή, οι άνθρωποι ευχήθηκαν ο ένας στον άλλο με τον πασχαλινό χαιρετισμό «Χριστός ανέστη!»
Και πολλοί μάλιστα με δάκρυα στα μάτια. Στις άλλες ενορίες, οι οποίες ακολούθησαν τον αρχιεπίσκοπο Ιωάννη, η εν λόγω απόφαση έγινε δεκτή ως χαρμόσυνη και πολυαναμενόμενη.
Πόσοι ιερείς δεν τον ακολούθησαν;
Μπορείτε να αντιπαραβάλλετε φωτογραφίες από δύο συνελεύσεις, που διεξάγονταν σχεδόν ταυτόχρονα.
Σε μία αποτυπώθηκαν οι οπαδοί Κωνσταντινουπόλεως, τους οποίους συνεκάλεσε ο Μητροπολίτης Εμμανουήλ.
Όλοι είναι με γυρισμένη την πλάτη στον φακό και είναι δύσκολο να μετρήσει κανείς τους ρασοφόρους: ἐν πάσῃ περιπτώσει δεν υπερβαίνουν τους δέκα.
Ενώ στην άλλη φωτογραφία απεικονίζονται οι μέτοχοι της συνελεύσεως, που αποφάσισε την συνένωση με το Πατριαρχείο Μόσχας.
Είναι με πρόσωπα χαρούμενα και στραμμένα προς τον φακό. Περίπου 50 κληρικοί.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν της Αρχιεπισκοπής την επιθυμία να ενωθούν με το Πατριαρχείο Μόσχας δήλωσαν 51 κληρικοί από τους μετέχοντες στη συνέλευση αυτή και άλλοι 37 που απουσίαζαν.
Μιλάμε για 84 κληρικούς συνολικά. Έτσι πρόκειται για την απόλυτη πλειοψηφία!
Εντός ολίγων ημερών η Εκκλησία της Ελλάδας θα αποφασίσει για την αναγνώριση ή μη της συγκροτηθείσης από την Κωνσταντινούπολη δομή στην Ουκρανία. Ποιες είναι οι προβλέψεις Σας, αλλά και ποιοι οι φόβοι και οι ελπίδες;
Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι μια αυτοκέφαλη Εκκλησία, και ελπίζω ότι θα λάβει μια υπεύθυνη απόφαση, η οποία να συνάδει με το πνεύμα και το γράμμα των κανόνων της Εκκλησίας, χωρίς έξωθεν πιέσεις.
Στην Εκκλησία της Ελλάδος γνωρίζουν ότι η ουκρανική ψευδο-εκκλησιαστική δομή, που έλαβε τόμο από την Κωνσταντινούπολη, συναποτελείται από πρόσωπα μη έχοντα κανονικές χειροτονίες.
Μία μερίδα της «ιεραρχίας» της προέρχεται από ένα αυτόκλητο διάκονο, που αυτοπαρουσιαζόταν είτε ως ορθόδοξος επίσκοπος, είτε ως αγγλικανός ιερέας, και στο τέλος φυλακίσθηκε.
Μια άλλη προέρχεται από τον πρώην μητροπολίτη, τον τελούντα υπό ανάθεμα. Είναι δυνατό από κακές πηγές να αναβλύζει καλό νερό;
Η έκδοση του τόμου αυτοκεφαλίας σε αυτή την ομάδα ήταν σφάλμα του Κωνσταντινουπόλεως.
Παραπληροφορήθηκε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος από τις τότε ουκρανικές αρχές και τους δικούς τους εμπειρογνώμονες επί ουκρανικών υποθέσεων.
Προσπάθησαν να τον πείσουν ότι ο Ποροσένκο θα έμεινε στην εξουσία και θα έφερνε εἰς πέρας την υπόθεση της διαλύσεως της κανονικής Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, ενώ ο Ποροσένκο απέτυχε παταγωδώς στις εκλογές αποσυρόμενος από την πολιτική σκηνή.
Προσπάθησαν να πείσουν τον Πατριάρχη ότι κατόπιν απονομής του τόμου στη νέα δομή θα προσχωρούσαν σχεδόν όλοι οι κανονικοί επίσκοποι, αλλά προσχώρησαν τελικά μόνο δύο από τους ενενήντα.
Προσπάθησαν να πείσουν τον Πατριάρχη ότι η Μόσχα ήταν εκείνη η οποία σφιχταγκάλιαζε το Κίεβο, αλλά αποδείχθηκε ότι δεν είναι έτσι: οι ίδιοι οι ουκρανοί ορθόδοξοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία δεν επιθυμούν διάσπαση με τη Ρωσική Εκκλησία.
Τέλος, προσπάθησαν να πείσουν τον Πατριάρχη ότι ο τόμος θα ένωνε όλους τους ουκρανούς ορθοδόξους, και όμως απέτυχε να ενώσει ακόμη και τους ίδιους τους σχισματικούς.
Δεν ήταν τυχαίο ότι μόλις μερικούς μήνες μετά από την «ενωτική σύνοδο», όπου επιτεύχθηκε η συγχώνευση σε μία των δύο σχισματικών παρατάξεων, πάλι δημιουργήθηκε διαίρεση εντός σχίσματος.
Τώρα ο ίδιος ο πρωτοστάτης του σχίσματος, ο αποκατασταθείς στον «βαθμό» του από τον Κωνσταντινουπόλεως, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» και την ανασύσταση του «Πατριαρχείου Κιέβου».
Είναι φυσικό για ένα σχίσμα να κομματιάζεται. Κάποτε το παλαιοημερολογίτικο σχίσμα στην Ελλάδα ήταν ενωμένο, τώρα πόσα κομμάτια πλέον είναι;
Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι ο χρόνος θα τακτοποιήσει τα πάντα.
Τώρα είναι σημαντικό να μην βιαζόμαστε με μονομερείς αποφάσεις, οι οποίες μόνο να εμβαθύνουν τη διαίρεση που προέκυψε μπορούν.
Ελάτε καλύτερα να περιμένουμε εκείνη την ευλογημένη ημέρα, όταν όλες οι κατά τόπους Εκκλησίες, κινούμενες από το Άγιο Πνεύμα, να μπορέσουν να συνέλθουν επί το αυτό και πανορθοδόξως να αποφασίσουν για το μέλλον της ουκρανικής Ορθοδοξίας.
Τα προηγούμενα της θεραπείας των σχισμάτων υπάρχουν, συμπεριλαμβανομένου και του πρόσφατου παρελθόντος.
Αρκεί να θυμηθούμε την εκκλησιαστική σύνοδο στη Σόφια, η οποία συνεκλήθη για την αντιμετώπιση του σχίσματος εντός της Εκκλησίας της Βουλγαρίας.
Εργάσθηκε υπό την προεδρία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου με συμμετοχή των αρχηγών και εκπροσώπων των άλλων κατά τόπους Εκκλησιών έχοντας ως αποτέλεσμα την επανένταξη των σχισματικών στους κόλπους της Εκκλησίας.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας ακολουθήθηκε ένα άλλο σενάριο, γι΄αυτό και το αποτέλεσμα αποδείχθηκε το εντελώς αντίθετο.
Στην Εκκλησία της Ελλάδος υπάρχουν αρκετοί ιεράρχες, οι οποίοι είναι επαρκώς ενημερωμένοι για την πραγματική κατάσταση στην Ουκρανία.
Γνωρίζουν ότι η απόλυτη πλειοψηφία του Ορθόδοξου ποιμνίου παραμένει ενωμένη γύρω από τον Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονούφριο.
Μιλάμε για 12 χιλιάδες ενορίες, περισσότερες από 200 Ιερές Μονές και εκατομμύρια πιστούς.
Όλοι αυτοί οι πιστοί γνωρίζουν ποιοι είναι οι σχισματικοί και ποτέ δεν πρόκειται να τους ακολουθήσουν.
Ποτέ δεν πρόκειται να ανταλλάξουν τα ζωογόνα νάματα της χάριτος με σάπιο νερό.
Ορισμένοι Έλληνες Ιεράρχες απειλούν τη Ρωσική Εκκλησία με απομόνωση…
Απομονωμένοι θα βρεθούν όσοι θα αναγνωρίσουν το σχίσμα.
Στη Ρωσική Εκκλησία αισθανόμαστε ισχυρή υποστήριξη των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Οι μέν Εκκλησίες ανοικτά δήλωσαν τη διαφωνία τους με τη νομιμοποίηση του ουκρανικού σχίσματος, οι δε σιωπηρώς δεν δέχονται αυτή.
Είμαι πεπεισμένος ότι η απόλυτη πλειοψηφία των κατά τόπους Εκκλησιών όπως δεν αποδέχθηκε την πράξη αυτή έτσι δεν θα αποδεχθεί και στο μέλλον.
Τούτο σημαίνει ότι αργά ή γρήγορα θα πρέπει ούτως ή άλλως να επανέλθουμε στο θέμα αυτό στο πανορθόδοξο επίπεδο.
Πως θα αντιδράσει η Ρωσική Εκκλησία εάν η Εκκλησία της Ελλάδος αναγνωρίσει την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας;
Πώς θα αντιδρούσε η Εκκλησία της Ελλάδος εάν η Ρωσική Εκκλησία αναγνώριζε μία από τις παλαιοημερολογίτικες παρατάξεις;
Φρονώ ότι η απάντηση είναι προφανής!
Όταν η Κωνσταντινούπολη χορήγησε τόμο αυτοκεφαλίας στους ουκρανούς σχισματικούς δεν είχαμε άλλη επιλογή από τη διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας.
Πολλοί εκ των Ελλήνων Ιεραρχών δεν κατανόησαν αυτό, θεωρώντας την αντίδρασή μας υπερβολικά σκληρή, που δεν άφηνε περιθώριο για διάλογο.
Μα, όσοι μας ασκούν κριτική, ας να φαντασθούν τον εαυτό τους στη θέση μας.
Είμαστε ανοικτοί για διάλογο και προσβλέπουμε στο διάλογο.
Επανειλημμένως καλούσαμε σε τέτοιο διάλογο τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Και τώρα καλούμε τα θέματα τέτοιου βεληνεκούς να αντιμετωπίζονται πανορθοδόξως και όχι με μονομερείς αποφάσεις των επιμέρους κατά τόπους Εκκλησιών.
Εάν δεν μπορούμε να λύσουμε το θέμα χωρίς να πλήξουμε την εκκλησιαστική ενότητα, ελάτε να κάνουμε ένα διάλειμμα.
Να αφήσουμε το Άγιο Πνεύμα να μας βοηθήσει εκεί, όπου χωρίς τη συνδρομή Του δυσκολευόμαστε πάρα πολύ να τα βγάλουμε άκρη.
Σε κάθε Θεία Λειτουργία αναπέμπουμε δεήσεις υπέρ της ενότητας της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Πιστεύουμε ότι θα διαφυλαχθεί αυτή η ενότητα, ενώ τις απαραίτητες λύσεις με τον καιρό θα δώσει στην πανορθόδοξη σύνοδο το Ίδιο το Άγιο Πνεύμα, το Οποίο ουδέποτε πρόκειται να εγκαταλείψει την Εκκλησία μας, διότι είναι Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική "καὶ πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς" (Ματθ. 16. 18).