†.Εδώ τίθεται ένα πάρα πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα -το οποίο εμένα με απασχολεί πολλά χρόνια, μια που κι εσείς κι εγώ βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία και αποτελούμε την Εκκλησίαν- είναι το εξής: είναι η μυστικότητα των θεμάτων τής εκκλησίας εκ μέρους των πιστών.
Κάποτε η Εκκλησία ήταν ένα μικρό κύκλωμα. Ένα λείψανο του κλειστού τής Εκκλησίας. Είναι αυτό που ακούμε: λείψανο. Που λέγεται “τας θύρας, τας θύρας”. Δηλαδή, κλείστε τις πόρτες! Βέβαια, σήμερα δεν κλείνουμε τις πόρτες, γιατί υποτίθεται ότι δεν υπάρχει λόγος να κλείσουμε τις πόρτες. Κι έχουμε δώσει στους νεοτέρους ερμηνευτάς τής Θείας Λειτουργίας μία διάσταση, θα λέγαμε, κάπως μεταφορική: “κλείστε τις πόρτες τής ψυχής, που είναι οι πέντε αισθήσεις”. Δηλαδή τα μάτια σας να μη βλέπουν παράξενα μες στην εκκλησία, τ’ αφτιά σας να μην ακούν κάτι που δε θά ‘πρεπε ν’ ακούσουν κ.ο.κ. . Κλείστε, μ’ άλλα λόγια, όλα εκείνα τα σημεία, τα οποία θα μπορούσαν να σας κάνουν να μην έχετε συγκέντρωση κατά τη θεία Λειτουργία.
Όμως, αυτό το παράγγελμα δεν είναι πραγματικό. Είναι καθαρά τεχνικό, όπως εκείνο το “Σοφί. Ορθή” . “Σοφία.” Έχει τελεία. Μετά “Ορθή.” . Έχει τελεία. Που σημαίνει (ότι) το Ευαγγέλιο είναι Σοφία, όταν βγαίνει ο ιερεύς και λέει “Σοφία” και θά ‘πρεπε εκεί να σταματάμε: “Σοφία.” . Μία διακοπή, που να δείχνει “τελεία” . Και, μετά, “Ορθή.” . Και πάλι τελεία! Που θα πει: “Το Ευαγγέλιο είν’ η Σοφία τού Θεού. Σηκωθείτε από τα καθίσματά σας” . Διότι οι πιστοί, από την αρχαία Ελλάδα, εκάθηντο ή μπορούσαν να καθίσουν. Όπως και σήμερα, που έχουμε καθίσματα, η δε φτάνουν για όλους -όπως θέλετε πάρτε το- πάντως, μπορούσαν να καθίσουν εις τα σκαμνιά τους, εις τους “σκίμποδες” (“ο σκύμπους – του σκύμποδος” είναι το σκαμνί - και τι περίεργο πράγμα! Να πω κι ένα γλωσσολογικό: ο σκίμπους, ελληνικοτάτη λέξις, έτσι; Ο σκίμπους – του σκίμποδος, που είναι το σκαμνί, επήγε στην Ευρώπη και γύρισε με την ονομασία “σκαμπό”) . Λοιπόν, μπορούσαν να καθίσουν. Εκεί τι; Έπρεπε να σηκωθούν την ώρα εκείνη. Να σηκωθούν! Αυτά είναι τεχνικά παραγγέλματα! Τεχνικά! Και φρόντιζαν οι αρμόδιοι, διάκονοι συνήθως, ε, ό,τι ήταν, οι αρμόδιοι, για όλ’ αυτά. Έτσι, κι εδώ, με το “τας θύρας, τας θύρας!” θα πει: “κλείστε τις πόρτες!” . Τεχνικό παράγγελμα. Γιατί;
Η Εκκλησία ήταν μια κλειστή υπόθεσις. Εάν δεν ήσουν βαπτισμένος, δεν μπορούσες να μπεις στην Εκκλησία. Μετά οι κατηχούμενοι μπαίναν αλλά φεύγαν, όταν θα γινόταν η Θεία Λειτουργία, δηλαδή το κύριο σώμα, δηλαδή ο Καθαγιασμός των Τίμιων Δώρων. Θα φεύγαν. Στους χρόνους τού διωγμού, ήταν η εκκλησία κρυμμένη. Το τι έκανε εκείνη και πώς ενεργούσε δεν έπρεπε ποτέ να το μάθουν εκείνοι που δεν είχανε σχέση με την Εκκλησία. Δεν έπρεπε ποτέ. Αυτό το κρυφό, το μυστικό τού Χριστιανισμού ετηρείτο μετά απολύτου σχολαστικότητος.
Σας έλεγα μια περασμένη φορά (θα το δούμε, θα το διαβάσουμε, όταν δούμε τις μυσταγωγικές κατηχήσεις τού Αγίου Κυρίλλου) υπάρχει απ’ έξω (δεν τό ‘γραψε ο Άγιος Κύριλλος, τό ‘γραψε άλλος) “πρόσεξε, λέει, “δε θα το παραδώσεις αυτό εις τους αμυήτους.” Αλλά ο Άγιος Κύριλλος, εις την πρώτη κατήχηση, το λέει με σαφήνεια: “πρόσεξε, διότι, αν μπήκες να περιπολήσεις το τι κάνουμε εμείς εδώ, σε περιπολεί ο Θεός! Και πρόσεξε καλά!”, το τονίζει και το ξανατονίζει αυτό ο Άγιος Κύριλλος! Διότι δεν έπρεπε να υπάρχουν άνθρωποι, που θα έμπαιναν ως κατάσκοποι, να δουν τι κάνουν οι Χριστιανοί μέσα στη Λειτουργία τους! Δεν έπρεπε! Εδιώκοντο δε οι Χριστιανοί! Συνεπώς, ήταν αναγκαιοτάτη η περίπτωσις διατηρήσεως μυστικών και εκ μέρους των κληρικών και εκ μέρους των λαϊκών. Πώς μπορούσε ένας ιερεύς να κυκλοφορεί;
Εκείνο που θα γίνει ή έχει γίνει ή θα γίνει, τι γίνεται, όπως θέλετε πάρτε το, ας πούμε ότι κάποια μέρα των ημερών δε φοράω ράσα -όχι από μοντερνισμό αλλά διότι απαγορεύονται ρητώς και κατηγορηματικώς- δε φοράω, λοιπόν, ράσα, έχω μίαν περιβολή και εμφάνιση κοσμικού και λαϊκού (δεν ξέρει κανείς ότι είμαι ιερεύς - μάλιστα, με την ευκαιρία το λέω γιατί
μού ‘καναν δώρο αυτές τις μέρες από κάπου ένα πολύ μικρό, πολύ μικρό επιτραχήλιο, στενό και μικρό. Λέω: αυτό το βάζει κανείς από μέσα, δεν το βλέπει κανένας και μπορεί να κάνει δουλειά!!! Εγώ, τουλάχιστον, τό ‘χω κάνει αυτό που σας λέω, έχω εξομολογήσει ανθρώπους στον δρόμο! Στον δρόμο! Το φαντάζεστε; Ή, μπαίνοντας στην είσοδο μιας πολυκατοικίας και το επιτραχήλιο το φοράω από μέσα από το ράσο.) . Τώρα φοράμε και τα ράσα, κάποια φορά μπορεί να μην τα φοράμε και να είναι από μέσα, σαν πουκάμισο, από μέσα, ένα πολύ μικρό επιτραχήλιο, πολύ μικρό, που το φοράει κανείς και να λέει στον άλλον “λοιπόν, Γιωργάκη, τι νέα, τι κάνουμε στο σπίτι; Λέγε τις αμαρτίες σου!!! Κι αρχίζει και λέει ο άλλος: “Πώς πάνε οι δουλειές;” Δηλαδή, με άλλα λόγια, κάποια κρυφά, κάποια δυνατά τα λέμε, ότι συζητούμε, και ο άλλος κάνει την εξομολόγησή του! Μπορείτε να φανταστείτε την περίπτωση αυτός που εξομολογήθηκε να πάει να πει -σε αδελφούς, εννοείται- ότι “ξέρετε, ο Πατήρ Αθανάσιος με εξομολόγησε στον δρόμο! Ο οποίος, βέβαια, δε φοράει ράσα!!” , έτσι; Και τώρα, κρυφά αυτά τα πράγματα -είναι διωγμός, δεν ξέρω τι είναι- τώρα αυτός ο δεύτερος, ο τρίτος, ο δέκατος, που θα το μάθουνε (γιατί οι άνθρωποι δεν έχουν εχεμύθεια), να παν να πουν: “α, αυτός είναι ιερεύς και εξομολογεί!”. Πάνε, λοιπόν, και συλλαμβάνουν τον Πατέρα Αθανάσιο, (με την κατηγορία) ότι κάνει εξομολόγηση και είναι παπάς.
Και, για να μη νομίσετε ότι αυτά είναι μακρινά πράγματα, δεν είναι παρά ελάχιστα χρόνια, ίσως 5-6 χρόνια, όταν διαβάσαμε στις εφημερίδες το εξής περιστατικό: στη Ρωσία, ένας ανώτατος αξιωματούχος τής ρωσικής ιεραρχίας βρέθηκε νεκρός μέσα εις το τρένο! Πήγαινε να κάνει επιθεώρηση -ας πούμε λογιστική, δεν ξέρω τι πήγαινε να κάνει, πάντως ανώτατος αξιωματούχος- και είχε και μία βαλιτσούλα, την οποίαν πάντοτε έπαιρνε μαζί του. Πέθανε ο άνθρωπος μέσα στο τρένο από καρδιακή προσβολή. Και, όταν άνοιξαν το βαλιτσάκι, ξέρετε τι βρήκανε μέσα; Μίαν επισκοπικήν στολήν!! Ήταν κρυφός Επίσκοπος!
Αχ! Στις ημέρες μας! Λοιπόν, αύριο μπορεί νά ‘ναι χειρότερα τα πράγματα. Δεν ξέρουμε, έχουμε παλινδρομήσεις των φαινομένων. Ερωτώ: ανάμεσα στους πιστούς υπάρχει η εχεμύθεια; Όταν ο Απόστολος Πέτρος τούς κάνει να ησυχάσουν και τούς είπε ό,τι τούς είπε, μπορούσε κανείς να πάει από αυτούς την άλλη μέρα στο σπίτι του, στη γειτονιά, και να πει “ξέρετε, είδαμε τον Πέτρο, κτλ κτλ!!!” ; Τσιμουδιά!! Τσιμουδιά!! Φερμουάρ!! Τ’ ακούτε;
Δυστυχώς, ανάμεσα στους πιστούς μας υπάρχουν επιπόλαιοι άνθρωποι, ακριτόμυθοι, αβαθείς και ανεύθυνοι, που μπορούν αυτοί, χωρίς να λογαριάσουν το βάθος των πραγμάτων, να δημιουργήσουνε πάρα πολύ κακό στην Εκκλησία! Μαζεύονται 50 άνθρωποι και κάνουνε κρυφά κάποια Λειτουργία. Κρυφά από αρχές κι εξουσίες!! Και πάει κάποιος/-α και το λέει στη γειτονιά: “Αχ, να δεις μια ωραία Λειτουργία!!” . “Πού, πώς, τι;” Ξέρετε! Κρατιέται μυστικό; Κυκλοφορεί! Και μετά, άμα ξαναπάμε δεύτερη φορά εκεί, έρχονται και μας συλλαμβάνουν. Και τι κάνουμε παρακάτω; Τι κάνουμε παρακάτω; Εμένα αυτό το πρόβλημα μου ήταν πάντοτε!
Αν έλθουν δύσκολες ημέρες, πώς θα μπορούσε κανείς να ασκήσει ποιμαντικήν, όταν οι άνθρωποι έχουν αυτήν την επιπολαιότητα; Γιατί πρέπει να σας πω ότι, σε καιρό διωγμού, το θέμα αυτό, ως πρόβλημα, είναι σχεδόν αξεπέραστο. Είναι πρόβλημα. Γι’ αυτό οι πιστοί πρέπει, αγαπητοί μου, να αποκτούν μίαν εκκλησιαστική συνείδηση και μίαν υπευθυνότητα έναντι της Εκκλησίας, ώστε να μη φθάσουν να βλάψουν την Εκκλησία. Και μην ξεχνάμε ότι, στις έσχατες ημέρες, που δε θα είναι εύκολη η Θεία Λειτουργία, τι πιστεύετε; Όταν θα πάρουν τα βουνά οι Χριστιανοί, στις ημέρες Αντιχρίστου ή παραμονών Αντιχρίστου, αυτό το θέμα δε θα υπάρχει; Είναι πάρα πολύ σπουδαίο θέμα. Πάρα πολύ! Το πώς μπορείς να κάνεις μία Θεία Λειτουργία κρυφά, πώς ν’ ασκείς τα πνευματικά σου καθήκοντα κρυφά! Τότε, ο αποτέλεσμα θα είναι: εκείνοι, που δε θα είναι σοβαροί και θα είναι ακριτόμυθοι, έτοιμοι κάτι να τους φύγει από τα δόντια τους, να πουν, δηλαδή, από το έπος των δοντιών τους, όπως λέγεται, τότε θα παραχωρήσει ο Θεός (έτσι το καταλαβαίνω) να προσκυνήσουν οι άνθρωποι αυτοί τον Αντίχριστον. Θα μου πείτε “γιατί;” . Είναι πολύ απλό. Είναι πολύ απλό. Διότι θα συλληφθούν. Και τότε, επειδή έφθασαν σ’ αυτή την επιπολαιότητα, για να μην κακοποιηθούν από τις αρχές κι εξουσίες, θα αρνηθούν τον Χριστό!! Συνεπώς, θα
προσκυνήσουν τον Αντίχριστον. Αυτό έχουν να πάθουν εκείνου που δεν κρατάνε ένα μυστικό.
Σας παρακαλώ, ας ασκούμεθα στο σημείο αυτό να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, να είμαστε σοβαροί, να είμεθα εχέμυθοι σε θέματα Εκκλησίας. Να μην είμεθα έτοιμοι να βγούμε έξω και να πούμε ό,τι μάς κατέβει στο μυαλό μας. Και, πολλές φορές, τα λέμε και παραποιημένα εκείνα, τα οποία ακούμε μέσα στην Εκκλησία. Βέβαια, ένας τέτοιος τύπος, είτε το καταλαβαίνει είτε δεν το καταλαβαίνει, γίνεται προδότης. Και, δυστυχώς, όπως λέγει το Πνεύμα το Άγιον, διά γραφίδος τού Αποστόλου Παύλου, στις έσχατες ημέρες θα υπάρξουν και οι προδόται. Λέγει στον Τιμόθεο, στην δευτέρα του Επιστολή (3,4) “έσονται γαρ οι άνθρωποι εν εσχάταις ημέραις άσπονδοι προδόται”. “Άσπονδοι”, όπως λέει ένας ερμηνευτής, “ου βέβαιοι περί τής φιλίας ουδέ αληθείς περί ά συντίθενται!” . Είν’ εκείνοι, οι οποίοι έχουνε μία επιπολαιότητα γύρω από τις συμφωνίες που κάνουν. Αυτοί λέγονται “άσπονδοι”, δεν είναι “τής αυτής σπονδής”, από ‘κεί κατάγεται. Συνεπώς, είν’ εκείνοι, που αθετούν τις συμφωνίες τους. Και μετά λέει “προδόται”. Προσέξτε! “Προδόται!” Και το θέμα, βέβαια, είναι ευρύ!
(Το θέμα) τού προδότου και τής προδοσίας είναι ευρύ! Μπορεί κανείς να γίνει προδότης από επιπολαιότητα. Όπως κάποτε πίεσαν κάποια παιδιά να πουν πού βρίσκεται ο Άγιος Πολύκαρπος, ο Επίσκοπος Σμύρνης. Και τα παιδιά αυτά υπέδειξαν πού βρίσκεται ο Άγιος Πολύκαρπος. Και τον συνέλαβαν τον Άγιο Πολύκαρπο. Αλλά κάποτε, όμως, και από μία διάθεση προδοσίας. Δυστυχώς, ποτέ δεν έχει λείψει αυτό το στοιχείο τής προδοσίας. Είτε για να πετύχει κανείς κάτι καλύτερο στη ζωή ή όπως θέλετε. Πάντως, προδόται είν’ εκείνοι, οι οποίοι μπορεί να φτάσουν να προδώσουν τούς οικείους τής πίστεως αλλά και τους οικείους-οικείους τους, δηλαδή τους κατά σάρκαν συγγενείς τους. Όπως μάς τό ‘χει πει ο Κύριος, “θα προδώσει”, λέει, “ο πατέρας το παιδί (κτλ κτλ) σε ημέρες τέτοιες, δύσκολες”.
Ακόμη προδόται είναι εκείνοι, οι οποίοι μπορούν να καταδώσουν πιστούς, το τι κάνουν, στους εχθρούς τους, στους διώκτας τους. Ακόμη προδόται είν’ κείνοι, οι οποίοι, όπως μάς είπε ο Κύριος, “θα προδίδει ο ένας τον άλλον από ποικίλα συμφέροντα”. Ποικίλα, σας το ξαναλέγω! Και η προδοσία, ακόμη, μέσα στην Εκκλησία έχει έναν ευρύτερο χαρακτήρα. Όπως ένας, που μπορεί να γράψει ένα βιβλίο -να βαπτίσθηκε Χριστιανός, ε;- να γράψει ένα βιβλίο, το οποίο να είναι, ας πούμε, οικουμενιστικόν. Οικουμενιστικόν, δηλαδή να προσπαθεί ν’ αποπλανήσει τους πιστούς εις την αίρεσιν του οικουμενισμού. Δεν είναι προδότης αυτός; Και ούτω καθεξής.
Γι’ αυτό, λοιπόν, ας προσέχουμε πάρα πολύ και μην ξεχνάμε ότι προδότες βρίσκονται στον χώρο μιας υποτονισμένης πνευματικότητος. Διότι εκείνος που έχει μίαν ακμαία πνευματικότητα, ανθούσα-ανθηρά πνευματικότητα, ο άνθρωπος αυτός προτιμάει να γίνει μάρτυς παρά προδότης.