Το πλαίσιο της σύνθεσης
της συμπαντικής σοφίας από τον Γουίλμπερ βασίζεται στην ιδέα της Εξέλιξης μέσα
σε αυτό που αποκαλεί «Μεγάλη Φωλιά της Ύπαρξης». Σωστά παρατηρεί ότι «αν
υπάρχει μία ιδέα που κυριαρχεί στον σύγχρονο και μεταμοντέρνο νου, είναι η
εξέλιξη». Όπως και ο Τιεγιάρ, έτσι και αυτός ενδιαφέρεται πολύ για την
επιστήμη, έχοντας κάνει μεταπτυχιακή έρευνα στη βιοχημεία μέχρι που το
ενδιαφέρον του για τη φιλοσοφία/πνευματικότητα τον οδήγησε να ανακατευθύνει τις
ενέργειές του. Όπως και ο Τιεγιάρ, έτσι και αυτός στοχεύει μέσα από τα γραπτά
του να συμβάλει στη συνένωση της επιστήμης και της θρησκείας, και πρόσφατα έχει
γράψει ένα βιβλίο για το θέμα, «Ο Γάμος της Αίσθησης και της Ψυχής:
Ενσωματώνοντας την Επιστήμη και τη Θρησκεία» (1998). Αποδέχεται άμεσα τις
τελευταίες θεωρίες με τις οποίες ο επιστημονικός υλισμός προσπάθησε να εξηγήσει
το σύμπαν χωρίς τον Θεό – από το Big
Bang
πριν από δεκαπέντε δισεκατομμύρια χρόνια μέχρι την εξέλιξη του ανθρώπου «από
απλά ασυνείδητα και άψυχα άτομα» – και στη συνέχεια προσπαθεί να ενσωματώσει
την πνευματικότητα σε αυτές τις θεωρίες.
Ο
Wilber αναφέρεται στη φιλοσοφία του ως "εξελικτικό πανενθεϊσμό". Στη
διατύπωσή του, η εξέλιξη προηγείται από την "ενσωμάτωση": το Πνεύμα
που εκδηλώνεται στο σύμπαν και στη συνέχεια ξεχνά ότι είναι Πνεύμα. Γράφει:
Το Πνεύμα εκδηλώνεται ως σύμπαν
"εκτοξεύοντας" τον εαυτό του ή "αδειάζοντας" τον εαυτό του
για να δημιουργήσει ψυχή, η οποία συμπυκνώνεται σε νου, ο οποίος συμπυκνώνεται
σε σώμα, το οποίο συμπυκνώνεται σε ύλη, τη πιο πυκνή μορφή όλων. Κάθε ένα από
αυτά τα επίπεδα εξακολουθεί να είναι ένα επίπεδο του Πνεύματος, αλλά το καθένα
είναι μια μειωμένη ή "περιορισμένη" εκδοχή του Πνεύματος. Στο τέλος
αυτής της διαδικασίας ενσωμάτωσης, όλες οι ανώτερες διαστάσεις συγκεντρώνονται,
ως δυναμικό, στο χαμηλότερο υλικό βασίλειο. Και μόλις ο υλικός κόσμος εκραγεί στην
ύπαρξη (με, για παράδειγμα, το Big Bang), τότε μπορεί να λάβει χώρα η
αντίστροφη διαδικασία - η εξέλιξη - μεταβαίνοντας από την ύλη σε ζωντανά
σώματα, σε συμβολικούς νου, σε φωτεινές ψυχές, και τέλος στο καθαρό Πνεύμα. Σε
αυτή την εξέλιξη ή ανάπτυξη, κάθε διαδοχικό επίπεδο δεν απορρίπτει ή αρνείται
το προηγούμενο επίπεδο, αλλά το περιλαμβάνει ή το αγκαλιάζει, όπως τα άτομα
περιλαμβάνονται σε μόρια, τα οποία περιλαμβάνονται σε κύτταρα, τα οποία
περιλαμβάνονται σε οργανισμούς. Κάθε επίπεδο είναι ένα σύνολο που είναι επίσης
μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου... Με άλλα λόγια, κάθε εξελικτική ανάπτυξη
υπερβαίνει αλλά και περιλαμβάνει τον προκάτοχό της, με το Πνεύμα να υπερβαίνει
και να περιλαμβάνει απόλυτα τα πάντα.
Ο Wilber λέει ότι αυτή η πνευματική άποψη της εξέλιξης πρέπει να αντικαταστήσει
την υλιστική άποψη και σημειώνει ότι ο επιστημονικός υλισμός, ειρωνικά, ανοίγει
τώρα τον δρόμο για μια "εξέλιξη πέρα από τη λογική". Σε μια
ανησυχητική ανατροπή της πρόγνωσης του π. Σεραφείμ, ο Γουίλμπερ αναφέρει ότι ο
ορθολογισμός/υλισμός (τον οποίο αποκαλεί "επίπεδη γη") είναι απλώς
ένα βήμα στην εξελικτική ανάπτυξη του ανθρώπου: ένα βήμα μακριά από τις παλιές
θρησκευτικές αντιλήψεις, ώστε ο άνθρωπος να μπορέσει να φτάσει σε μια ανώτερη
αντίληψη του Θείου. Έτσι, κατά την άποψη του Γουίλμπερ, ο υλισμός έχει μια
θετική λειτουργία, παρόλο που πρέπει να παραμεριστεί για να ανοίξει ο δρόμος
για τη νέα θρησκευτική συνείδηση.
Συνεχίζει επισημαίνοντας ότι οι τυχαίες μεταλλάξεις "δεν μπορούν καν να
αρχίσουν να εξηγούν" την παραγωγή ενός φτερού ή ενός ματιού, και ότι
"δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη για ενδιάμεσες μορφές." Αλλού,
διατηρώντας την ιδέα της ίδιας της εξελικτικής διαδικασίας, λέει: "Η
ορθόδοξη επιστημονική θεωρία της εξέλιξης φαίνεται σωστή στο τι της εξέλιξης, αλλά
είναι βαθιά αναγωγιστική και/ή αντιφατική στο πώς (και γιατί) της εξέλιξης." Σαν Πανενθεϊστής,
βλέπει το Πνεύμα που εκδηλώθηκε ως το σύμπαν (δηλαδή, που είναι το σύμπαν) ως
την κινητήρια δύναμη πίσω από την εξέλιξη, και ως την ίδια την εξέλιξη.
Το Πνεύμα είναι πλήρως παρόν σε
κάθε στάδιο της εξελικτικής διαδικασίας, καθώς το ίδιο το Πνεύμα είναι η
διαδικασία της αυτοπραγμάτωσής του και της ανάπτυξής του. Η ύπαρξή του είναι η
ίδια του η πορεία προς το γίγνεσθαι· ο Σκοπός του είναι ο Δρόμος του εαυτού
του.
Όπως ο Τιεγιάρ, ο
Γουίλμπερ αναφέρεται στον «παγκόσμιο οργανισμό... που αναπτύσσεται προς τις
υψηλότερες δυνατότητές του, δηλαδή, την αδιάκοπη πραγματοποίηση και
ενεργοποίηση του Πνεύματος». Ωστόσο, ως μεταπροσωπικός ψυχολόγος, εστιάζει
επίσης στην ατομική ανάπτυξη και εξέλιξη. Δεδομένου ότι εμείς, όπως και όλα τα
άλλα στο σύμπαν, είμαστε εκδηλώσεις του Πνεύματος, καθώς προχωρούμε στην
εξέλιξή μας, απλώς θυμόμαστε ότι, τελικά, είμαστε ο ίδιος ο Θεός-ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ-
αυτό που έχει ξεκινήσει την κυκλική κίνηση του σύμπαντος:
«Είσαι ο Κόσμος, κυριολεκτικά. Αλλά
τείνεις να κατανοήσεις αυτήν την απόλυτη αλήθεια με αυξανόμενες ματιές στην
απεραντοσύνη που είσαι, και συνειδητοποιείς ακριβώς γιατί ξεκίνησες αυτό το
θαυμάσιο, τρομακτικό Παιχνίδι της Ζωής. Αλλά δεν είναι απολύτως ένα σκληρό
Παιχνίδι, τελικά, γιατί εσύ, και μόνο εσύ, έκανες αυτό το Δράμα.... Εάν
ασχοληθούμε με όλα τα επίπεδα της δικής μας δυνατότητας... δεν θα μας βοηθήσει
καλύτερα να θυμηθούμε την Πηγή του μεγάλου Παιχνιδιού της Ζωής, η οποία δεν
είναι άλλη από τον πιο βαθύ μας Εαυτό; Εάν το Πνεύμα είναι η Βάση και ο Στόχος
όλων αυτών των επιπέδων, και αν είμαστε το Πνεύμα στην αλήθεια, δεν θα βοηθήσει
η πλήρης εμπλοκή με όλα αυτά τα επίπεδα να θυμηθούμε ποιοι και τι πραγματικά
είμαστε;...»
Αντηχώντας τώρα τον Nίτσε, ο Γουίλμπερ αποκαλεί τον πιο βαθύ μας Εαυτό ως τον
«Υπεράνθρωπο Εαυτό». Στην συνειδητοποίηση ότι είσαι Θεός, λέει, «θα ξυπνήσεις σε έναν κόσμο όπου ο Κόσμος
είναι η ψυχή σου, τα σύννεφα οι πνεύμονές σου, οι σταγόνες της βροχής ο ρυθμός
της καρδιάς σου... Θα κοιτάς τη σελήνη ως μέρος του σώματός σου και θα
υποκλίνεσαι στον ήλιο ως μέρος της καρδιάς σου, και όλα αυτά είναι απλά έτσι».
Για να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία της μνήμης, συνιστά αυτό που ονομάζει
«ολιστική πρακτική» για όλα τα επίπεδα της ύπαρξής μας, λέγοντας ότι πρέπει να
«συνδυάσουμε και να ταιριάξουμε» φυσικές και πνευματικές πρακτικές που
κυμαίνονται από το τζόκινγκ, μέχρι τη ταντρική σεξουαλικότητα[1],
τη γιόγκα των θεοτήτων, την κεντρική προσευχή, την Advaita Vedanta[2],
μέχρι τη «χριστιανική αόριστη διαλογιστική».
[1] Η τέχνη του Τάντρα γεννήθηκε στην Ινδία και υποστηρίζει πως το σεξ είναι καθαρά θέμα απόλαυσης, μια
δηλαδή συνεύρεση χωρίς αρχή, μέση και τέλος, αλλά και χωρίς συγκεκριμένο στόχο.
[2] Η Advaita Vedanta είναι μια ινδουιστική φιλοσοφική παράδοση sādhanā,
μια διαδρομή πνευματικής πειθαρχίας και εμπειρίας. Η sādhanā
περιλαμβάνει μια ρουτίνα
πνευματικών και φυσικών πρακτικών/ασκήσεων όπως γιόγκα, διαλογισμό κ.α.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου