Αν προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε την εικόνα του τυπικού Νεοτούρκου, βάσει των βιογραφιών των ηγετών τους, διακρίνουμε πλήθος επιμέρους χαρακτηριστικών τα οποία μας βοηθούν προς την κατεύθυνση αυτή. Ήταν μουσουλμάνοι, με εξαίρεση τον Σαββατιανό Εβραίο ή Ντονμέ. Αυτός ήταν ο Τζαβίτ Μπέης, ο τελευταίος οικονομικός υπουργός των Νεοτούρκων.
Ο Ντονμές ζούσε ως μουσουλμάνος (εξισλαμισμένος εβραίος) αλλά διαφύλασσε μέρος των εβραϊκών παραδόσεων και ένα ισχυρό αίσθημα της κοινότητας. Υπήρξαν ένα σημαντικό στοιχείο στην Οθωμανική Θεσ/νίκη, όπου ήταν ιδιαίτερα προχωρημένοι στο εμπόριο και στην εκπαίδευση (βλ. Leskovikli Mehmet Rauf, Ittihat ve Terakki ne idi, Instanbul, 1991 (πρωτότυπη έκδοση 1911), σελ. 81).
Τι ήταν όμως οι Ντονμέδες;
Τον 17ο αιώνα εμφανίστηκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία (στη Σμύρνη) ένας άνθρωπος φυσικά και μεταφυσικά διεστραμμένος: ο Shabbetai Zevi, Εβραίος ασκεναζί, του οποίου ο πατέρας προερχόταν από την Πάτρα.
Στην νεανική του ηλικία μυήθηκε στα μυστικά του εβραϊκού οργιαστικού γνωστικισμού: Η σωτηρία επέρχεται μέσω της αμαρτίας.
Ο μύστης πρέπει να γευθεί όλα τα αμαρτήματα.
Αυτός ο άνθρωπος, λοιπόν, κατάφερε να φτιάξει ένα τεράστιο «μεσσιανικό» κίνημα κηρύττοντας τις δοξασίες του Γνωστικισμού και την κατάργηση κάθε παραδοσιακής θρησκείας.
Πολλοί ραββίνοι πιστέψανε πως ήταν ο Μεσσίας που περίμεναν – και τον ακολούθησαν.
Η Θεσσαλονίκη, η Σμύρνη και η Κωνσταντινούπολη εξελίχθηκαν στα σημαντικότερα κέντρα αυτού του μεσσιανικού/γνωστικού κινήματος.
Τελικά ο Σουλτάνος ανησύχησε και έδωσε εντολή να συλληφθεί ο Shabbetai Zevi.
Αυτός τότε ασπάστηκε το Ισλάμ, δίνοντας εντολή στους Ιουδαίους οπαδούς του να κάνουν το ίδιο αλλά μόνο εξωτερικά: «Από τα μέσα», μυστικά, θα παρέμεναν πιστοί στον μεσσιανικό γνωστικισμό που κήρυττε ο Shabbetai Zevi.
Αυτό και έγινε· και οι Τούρκοι τους ονόμασαν dönme (πληθυντικός: dönmler [στα ελληνικά ντονμέδες]), δηλαδή αποστάτες.
Περί το 1900 ζούσαν στη Θεσσαλονίκη περίπου 15.000 (!) ντονμέδες, χωρισμένοι σε τρεις τάξεις, τους Konyosos, τους İsmirli και τους Jakoblar (Jacobiti).
Πολλοί ντονμέδες κατετάγησαν στον Τουρκικό στρατό, έγιναν αξιωματικοί και υπήρξαν από τους πρωτεργάτες του κινήματος των Νεότουρκων στη Θεσσαλονίκη.
Στην πρώτη κυβέρνηση που ανέλαβε την εξουσία μετά την επανάσταση των Νεότουρκων το 1908, συμμετείχαν τρεις ντονμέδες υπουργοί, μεταξύ των οποίων και ο υπουργός των Οικονομικών Τζαβίτ μπέης.
Το 1910 ο Τζαβίτ Μπέης, σε μια προσπάθεια των Νεοτούρκων να συνάψουν δάνειο από το εξωτερικό, έπειτα και από την άρνηση της Γαλλίας κατάφερε να πάρει τελικά δάνειο 11 εκατομμυρίων λιρών από την Γερμανία.
Μετά από
την Επανάσταση του 1908 η «Tanin» είναι το κύριο προπαγανδιστικό όργανο της Επιτροπής
για την Ένωση και την Πρόοδο.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου