Άγιος Σιλουανός: Υπακοή με διάκριση όχι με θρησκευτική τύφλωση!

 

Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης δεν ήταν θεωρητικός της πίστης, ήταν άνθρωπος του Θεού που δοκίμασε στην καρδιά του την κόλαση και τον παράδεισο. Βίωσε τον Χριστό όχι ως ιδέα ή ιδεολογία, αλλά ως ζωντανό πρόσωπο. Μέσα από αυτή τη βαθιά μυστική σχέση κατανόησε πως κάθε γνήσια πνευματική υπακοή γεννιέται από την αγάπη και την ελευθερία, όχι από φόβο, ψυχολογική υποταγή ή εξωτερικό θρησκευτικό καθήκον. Ο Θεός δεν θέλει σκλάβους, αλλά παιδιά, δεν αναζητά υπάκουους στρατιώτες που εκτελούν άκριτα εντολές, αλλά πρόσωπα που ελεύθερα τον αγαπούν και τον ακολουθούν, γι' αυτό και η υπακοή στον Θεό, σύμφωνα με τον Άγιο Σιλουανό, δεν είναι πράξη τύφλωσης ή απώλειας της προσωπικότητας, αλλά καρπός φωτισμού και αγάπης.
Ο Άγιος Σιλουανός αναφέρεται πολλές φορές στη σχέση του με τον πνευματικό του οδηγό, τον γέροντα Σωφρόνιο, και ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο  η υπακοή του δεν έσβηνε την προσωπική του ευθύνη. Δεν λειτουργούσε μηχανικά, ούτε αδιακρίτως. Μελετούσε, προσευχόταν και με πολύ πόνο προχωρούσε σε πράξεις που σφράγιζαν την ψυχή του. Η υπακοή που καταργεί τη διάκριση είναι επικίνδυνη, δημιουργεί μία παθητική στάση ζωής στην οποία ο άνθρωπος δεν ερωτάται από τη συνείδησή του, αλλά αρκείται να υπακούει χωρίς να σκέφτεται, αυτή όμως η υπακοή δεν είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος, αλλά της φοβίας ή της συναισθηματικής εξάρτησης. Ο Άγιος μας προειδοποιεί, μην εμπιστεύεσαι τυφλά κανέναν, ούτε τον εαυτό σου, χωρίς την κρίση του Θεού.
Η πνευματική υπακοή έχει νόημα μόνο όταν οδηγεί στην ταπείνωση και στην αγάπη. Ο σκοπός της υπακοής σύμφωνα με τον Άγιο δεν είναι να γίνουμε καλοί υποτακτικοί σε ανθρώπους, αλλά να βρούμε τον Χριστό μέσα μας. Η ταπείνωση είναι ο δρόμος προς την αληθινή ελευθερία, αν η υπακοή μας δεν μας οδηγεί σε αύξηση της αγάπης, της πραότητας, της ανοχής, της ειρήνης, τότε είναι ψεύτικη, είναι μίμηση, εξωτερικό σχήμα ή και πλάνη. Όποιος υπακούει μόνο εξωτερικά, χωρίς μετάνοια και συντριβή καρδιάς, οικοδομεί έναν ψευδή εαυτό που μοιάζει ευσεβής αλλά δεν γνωρίζει τον Χριστό. Ο Άγιος βίωνε καθημερινά αυτή την κριτική ματιά στον εαυτό του, έβλεπε τα σφάλματά του, έκλαιγε με αληθινή συντριβή και ζητούσε το έλεος του Θεού. Η υπακοή του δεν ήταν οργάνωση της βούλησής του, αλλά απόκριση στην παρουσία του Θεού.
Ο Άγιος δεν έπαψε ποτέ να τονίζει τη σημασία της διάκρισης, χωρίς αυτήν η υπακοή μπορεί να μετατραπεί σε καταστροφή. Πολλοί υπήρξαν υπάκουοι με το σώμα, αλλά επαναστάτες με την καρδιά. Άλλοι πάλι υπάκουσαν τυφλά σε πνευματικούς οδηγούς που δεν είχαν φωτισμό και οδηγήθηκαν στη σύγχυση ή στην πνευματική κατάρρευση. Η διάκριση δεν είναι απλώς να ξέρεις ποιο είναι το σωστό ή το λάθος, αλλά να βλέπεις την καρδιά των πραγμάτων με τα μάτια του Θεού. Ο Άγιος Σιλουανός δεν δίσταζε να αναρωτηθεί:  είναι αυτή η οδηγία καρπός του Αγίου Πνεύματος; μου φέρνει ειρήνη και ταπείνωση; μου διδάσκει την αγάπη; είναι μια εξωτερική απαίτηση χωρίς καρδιά;
Στην ορθόδοξη παράδοση ο άνθρωπος έχει συνείδηση, τον εσωτερικό του ιερέα. Η υπακοή δεν μπορεί να καταργήσει τη φωνή της συνείδησης. Αν κάποιος πνευματικός μας λέει κάτι που συγκρούεται με το Ευαγγέλιο, η υπακοή παύει να είναι αρετή και γίνεται συνενοχή. Ο Άγιος αν και έζησε σε περιβάλλον υπακοής, δεν αρνήθηκε ποτέ την εσωτερική του ευθύνη, δεν παρέδωσε το πνεύμα του σε ανθρώπους, αλλά στο Θεό. Η εμπιστοσύνη που είχε προς τον γέροντά του ήταν καρπός χρόνου, εμπειρίας, διακρίσεως και ειρήνης. Ποτέ δεν ακολουθούσε οδηγίες μηχανικά, αλλά με συνείδηση, προσευχή και ευθύνη.
Στην εποχή μας υπάρχει πνευματικός κίνδυνος, η υπακοή να γίνει εργαλείο χειραγώγησης και συναισθηματικής εξάρτησης. Ο Άγιος δεν υποστήριζε ποτέ μια σχέση υποταγής μεταξύ πνευματικού και πιστού, δεν επιδίωκε θαυμασμό ή τυφλή υποταγή, ήταν πάντοτε διακριτικός, γεμάτος πραότητα και σεβασμό στην ελευθερία του άλλου. Η σχέση πνευματικής καθοδήγησης δεν είναι σχέση ελέγχου, αλλά ελευθερίας. Αν κάποιος υπακούει από φόβο μήπως τον απορρίψει ο πνευματικός του, ή γιατί αισθάνεται ότι απαγορεύεται να σκεφτεί, τότε αυτό δεν είναι πνευματική ζωή, είναι παθολογία. Ο Άγιος ήξερε ότι η ελευθερία είναι η απόδειξη της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος.
Ο  Άγιος, παρότι απλός το φρόνημα, διέκρινε αμέσως πότε ένας λόγος ήταν από Θεού και πότε όχι, είχε μάθει να αναγνωρίζει την ψευτιά πίσω από τον θρησκευτικό τύπο. Μιλούσε για τους κινδύνους  των  τυφλών  οδηγών,  που  πολλές  φορές  χρησιμοποιούν  την υπακοή  για  να καλύψουν την ανασφάλεια ή την εξουσιομανία τους. Η ορθόδοξη παράδοση είναι βαθιά ελεύθερη, δεν έχει τίποτα κοινό με τον φανατισμό, την τυφλότητα ή την μίμηση. Η αληθινή υπακοή είναι βαθύτατα προσωπική, δεν μπαίνει σε καλούπια, δεν είναι μία για όλους, χρειάζεται να ζυγιστεί, να διακριθεί και να καρποφορήσει μέσα στην προσευχή.
Για τον Άγιο Σιλουανό, η υπακοή δεν ήταν άνεση, ήταν σταυρός, δηλαδή άρνηση του εγώ, αλλά όχι του προσώπου. Όταν υπάκουε, το έκανε με πόνο, με αγώνα και με δάκρυα.  Δεν ήταν ποτέ άκαμπτος ούτε αυστηρός με τους άλλους, αντιθέτως, δίδασκε με πραότητα ότι η υπακοή είναι καρπός πίστης, όχι εξαναγκασμού. Ο σταυρός της υπακοής φέρει ανάσταση μόνο όταν είναι ελεύθερα αποδεκτός.
Ο Άγιος Σιλουανός είναι δάσκαλος της βαθιάς αυθεντικής και φωτισμένης υπακοής. Δεν δίδαξε ποτέ πειθαρχία χωρίς νόημα ούτε ακολούθησε δρόμους θρησκευτικής τυφλότητας. Η υπακοή του ήταν γεμάτη διάκριση, αληθινή καρδιά και ζωντανή σχέση με τον Χριστό. Ήξερε ότι χωρίς την ελευθερία, δεν υπάρχει σωτηρία, χωρίς την αγάπη, δεν υπάρχει υπακοή και χωρίς τη διάκριση η πίστη μπορεί να γίνει παγίδα. Στο σημερινό κόσμο, όπου εύκολα μετατρέπεται η πνευματική ζωή σε ψυχολογική εξάρτηση, ο Άγιος μας καλεί να ζούμε με εσωτερική εγρήγορση, να υπακούμε, αλλά όχι να σβήνουμε, να ταπεινωνόμαστε, αλλά όχι να εξαφανιζόμαστε, να υπακούμε με διάκριση και όχι με θρησκευτική τύφλωση διότι μόνο τότε η υπακοή μας είναι δώρο προς τον Χριστό και όχι φυλακή για την ψυχή μας.

 

 

ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

''ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ''