Το ερώτημα «Γιατί ο Θεός γίνεται βρέφος»
δεν είναι μια απλή θεολογική απορία, αλλά η καρδιά ολόκληρου του σχεδίου της σωτηρίας.
Ο Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας, ο στυλοβάτης της Ορθοδοξίας και ο φωτεινός αναλυτής του
μυστηρίου της ενσάρκωσης, εξηγεί ότι η γέννηση του Χριστού είναι η αρχή της αποκατάστασης
του ανθρώπου, η θεραπεία της φθοράς και η απαρχή της νίκης κατά του θανάτου. Ο Θεός
δεν γίνεται άνθρωπος από ανάγκη, ούτε από περιορισμό, ούτε από κάποιο θεϊκό καθήκον,
αλλά από άφατη αγάπη και δεν έρχεται ως βασιλιάς, ως άγγελος ή ως φωτεινό πνεύμα,
αλλά ως βρέφος. Έρχεται με τρόπο που δεν φοβίζει, αλλά προσελκύει, όχι για να επιβληθεί,
αλλά για να προσλάβει την ανθρώπινη φύση από την πρώτη της στιγμή μέχρι την τελευταία
της πνοή. Το σπήλαιο της Βηθλεέμ γίνεται το νέο εργαστήριο της δημιουργίας, ο τόπος
όπου ο Θεός αρχίζει την ανακατασκευή του ανθρώπου από μέσα προς τα έξω.
Ο Άγιος Αθανάσιος διδάσκει ότι ο άνθρωπος
δημιουργήθηκε από τον Θεό για να ζει μαζί Του, δεν ήταν φτιαγμένος για να
πεθάνει. Η αθανασία ήταν δωρεά της σχέσης του με τον Θεό, όταν όμως η καρδιά απομακρύνθηκε
από την πηγή της ζωής, ο άνθρωπος οδηγήθηκε στη φθορά και στο θάνατο. Η αμαρτία
δεν είναι απλώς παράβαση εντολής, είναι ρήξη της κοινωνίας με τον ζώντα Θεό και
όπως η αποκοπή από το φως φέρνει σκοτάδι, έτσι και η αποκοπή από το Θεό φέρνει φθορά.
Ο άνθρωπος βυθίζεται σε μια ύπαρξη που φθείρεται, παλιώνει, πονά και φοβάται. Ο
Θεός όμως δεν αφήνει το δημιούργημά του να καταρρεύσει, δεν μπορεί η αγάπη του να
επιτρέψει στον άνθρωπο να χαθεί στο μηδέν, έτσι ξεκινά η Θεία Οικονομία, το σχέδιο
της σωτηρίας που κορυφώνεται στη γέννηση του Χριστού.
Ο άνθρωπος μόνος του δεν μπορούσε
να επιστρέψει στην αθανασία, η φθορά είχε γίνει πλέον τρόπος υπάρξεως. Καμία ηθική
βελτίωση, καμία ψυχολογική προσπάθεια, καμία φιλοσοφία δεν μπορούσε να επαναφέρει
την ανθρώπινη φύση στην προπτωτική της λαμπρότητα, ο άνθρωπος χρειαζόταν Αυτόν που
τον δημιούργησε. Ο Άγιος Αθανάσιος τονίζει ότι μόνο ο Λόγος του Θεού, ο Δημιουργός
του Κόσμου, θα μπορούσε να ξαναπλάσει τον άνθρωπο και για να ανακαινίσει τη φύση
έπρεπε να την προσλάβει. Όμως η πρόσληψη δεν γίνεται από μακριά, δεν γίνεται με εντολές. Ο Θεός
μπαίνει μέσα στην ανθρώπινη υπόσταση. γίνεται πραγματικός άνθρωπος, γίνεται βρέφος.
Το βρέφος δεν τρομάζει κανέναν, δεν επιβάλλεται, δεν απαιτεί, δεν κυριαρχεί, χαρίζει
τον εαυτό του ολοκληρωτικά. Με αυτόν τον τρόπο φανερώνει την αληθινή φύση της Θείας αγάπης. Ταπείνωση, απλότητα, δωρεά, έλεος.
Γιατί όμως ο Θεός δεν ήρθε ως τέλειος ενήλικας;
γιατί επιλέγει την ακραία αδυναμία ενός νεογέννητου; Ο Άγιος Αθανάσιος απαντά,
για να θεραπεύσει κάθε στάδιο της ανθρώπινης ζωής. Ο Χριστός δεν αγιάζει μόνο το
θάνατο με τον Σταυρό, ούτε μόνο τη φύση με το βάπτισμα, αγιάζει και την παιδική
ηλικία με τη γέννηση, αγιάζει τη μήτρα με την ενανθρώπιση, αγιάζει τη φτώχεια με
τη σπηλιά, αγιάζει την ανθρώπινη ανάπτυξη μέσα από τη δική του ανάπτυξη, η ζωή ολόκληρη
γεμίζει από την παρουσία του και ξαναγίνεται οδός προς τη θέωση. Το βρέφος Χριστός
δηλώνει ότι ο Θεός δεν αποστρέφεται την ανθρώπινη αδυναμία, την λαμβάνει επάνω Του.
Ταπεινώνεται μέχρι εκεί που κανείς δεν θα φανταζόταν, γίνεται αυτό που ο άνθρωπος
είναι για να γίνει ο άνθρωπος αυτό που ο Θεός είναι, κατά χάριν.
Το σπήλαιο της Βηθλεέμ δεν είναι τυχαίο.
Είναι ο τόπος της φτώχειας, της σκόνης, της ακαταλληλότητας. Η ίδια η γη προσφέρει
καταφύγιο στο δημιουργό της. Το σπήλαιο είναι εικόνα του κόσμου που βρίσκεται στο
σκοτάδι της φθοράς, εκεί μπαίνει ο Χριστός για να αρχίσει την ανακαίνιση. Ο θάνατος
δεν νικιέται μόνο στο σταυρό, η μάχη αρχίζει από τη γέννηση. Όταν ο Χριστός ενώνεται
με την ανθρώπινη φύση, η αθανασία ενώνεται με τη φθορά, το φως μπαίνει μέσα στο
σκοτάδι και το σκοτάδι δεν μπορεί να το σκεπάσει. Η ενότητα θείας και ανθρώπινης
φύσης στο πρόσωπο του Χριστού γίνεται η πηγή της σωτηρίας. Από εκεί ρέει η θέωση,
από εκεί πηγάζει η ανάσταση., από εκεί ξεκινά η κατάργηση της δύναμης του θανάτου.
Ο Άγιος Αθανάσιος δεν βλέπει τον θάνατο ως φυσικό γεγονός, αλλά ως ψυχική και υπαρξιακή τραγωδία. Ο άνθρωπος χωρίς Θεό ζει υπό
την απειλή του θανάτου και μέσα σε αυτή τη σκιά γεννιούνται οι φόβοι, τα άγχη,
οι αμαρτίες, οι συγκρούσεις. Η γέννηση του Χριστού καταργεί το θάνατο από μέσα,
όχι εξαφανίζοντάς τον, αλλά αφοπλίζοντάς τον. Ο θάνατος πλέον δεν έχει τον τελευταίο
λόγο. Η ανθρώπινη φύση ενώνεται με την αθάνατη ζωή. Η Ανάσταση είναι ήδη εγγεγραμμένη
μέσα στη φάτνη. Η Βηθλεέμ προετοιμάζει τον Γολγοθά όχι για να οδηγηθεί ο Χριστός
στο θάνατο, αλλά για να οδηγήσει τον θάνατο στην ήττα. Η ζωή του ανθρώπου αποκτά
ξανά νόημα, δεν πορεύεται προς το μηδέν, αλλά προς την αιωνιότητα. Δεν υπάρχει πια
λόγος απελπισίας, υπάρχει λόγος ελπίδας. Ο άνθρωπος δεν χάνεται, μπορεί να γίνει
αυτό που ήταν προορισμένος να είναι, εικόνα του Θεού γεμάτη από αθανασία.
Ο άνθρωπος
δημιουργήθηκε κατ' εικόνα Θεού, αλλά η εικόνα αυτή θόλωσε με την αμαρτία, δεν χάθηκε,
αλλά τραυματίστηκε. Ο Χριστός έρχεται για να φανερώσει ξανά ποιος είναι ο άνθρωπος,
ποια είναι η αληθινή του κλίση, ποια είναι η βαθύτερή του οντολογική ταυτότητα.
Η γέννηση δεν είναι μόνο θεολογικό μυστήριο, είναι ανθρωπολογική αποκάλυψη. Ο Θεός
γίνεται άνθρωπος για να δείξει στον άνθρωπο τι σημαίνει να είναι άνθρωπος. Όχι απλώς
βιολογική ύπαρξη, αλλά σχέση με το Θεό, όχι απλώς ύλη, αλλά πνοή, όχι απλώς φθαρτή
ζωή, αλλά πορεία προς το άκτιστο. Ο Χριστός ως βρέφος φανερώνει ότι η ανθρώπινη
φύση μπορεί να ενωθεί με το Θεό. Η εικόνα αποκαθίσταται, ο άνθρωπος γίνεται και
πάλι ότι είχε ξεχάσει ότι είναι.
Στην Βηθλεέμ δεν υπάρχουν θόρυβοι, ούτε φασαρία,
ούτε εντυπωσιακά σημεία, υπάρχει σιωπή. Η σιωπή είναι η γλώσσα του Θεού όχι γιατί
θέλει να κρύψει, αλλά γιατί η αλήθεια του είναι τόσο βαθιά που μόνο μέσα στη σιωπή
χωρά. Το βρέφος Χριστός δεν μιλά με λόγια, μιλά με την παρουσία του. Ο Θεός γίνεται
μικρός για να συναντήσει τον άνθρωπο στην καρδιά του όχι στην νόησή του. Η σιωπή
της φάτνης μεταμορφώνει την ύπαρξη, εκεί αποκαλύπτεται ότι ο Θεός δεν σώζει με δύναμη,
αλλά με ταπείνωση. Όχι με εξουσία, αλλά με αγάπη. Όχι από μακριά, αλλά από μέσα.
Η γέννηση του Χριστού είναι η αρχή της αποκατάστασης της ανθρώπινης
φύσης, η θεραπεία της φθοράς και η απαρχή της νίκης κατά του θανάτου. Ο Άγιος Αθανάσιος
αποκαλύπτει ότι το μυστήριο της ενανθρώπησης δεν είναι μια θεολογική ιδέα, αλλά
η καρδιά της σωτηρίας μας. Το σπήλαιο γίνεται νέος παράδεισος,
η φάτνη γίνεται θρόνος, το βρέφος γίνεται ο νέος Αδάμ και ο άνθρωπος καλείται
ξανά στη ζωή που πηγάζει από το Θεό. Ο Θεός γίνεται μικρός για να μπορέσει ο άνθρωπος
να γίνει μεγάλος και μέσα στο ερώτημα γιατί ο Θεός γίνεται βρέφος κρύβεται η πιο
συγκλονιστική απάντηση της αγάπης· για να μην μείνει ποτέ πια ο άνθρωπος μόνος μέσα
στη φθορά και στο θάνατο, αλλά να ζήσει αιώνια μέσα στο φως.
ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
''ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ''
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου