Από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας,
ένα ερώτημα στέκεται σαν βράχος μπροστά στο νου και την καρδιά. Γιατί οι καλοί άνθρωποι
υποφέρουν περισσότερο. Γιατί εκείνοι που αγαπούν το Θεό, που δεν κάνουν κακό, που
προσπαθούν να ζουν καθαρά και ταπεινά, δοκιμάζονται συχνά σκληρότερα από όλους.
Μήπως ο ουρανός δεν βλέπει; Μήπως η δικαιοσύνη αργεί; Μήπως ο πόνος είναι ένδειξη
εγκατάλειψης; Με βαθιά διορατικότητα, ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς απαντά, ο πόνος
είναι η φωτιά που καθαρίζει το χρυσό της ψυχής. Και αυτή η φράση δεν είναι μία απλή
παρηγοριά, είναι αποκάλυψη της ουσίας της πνευματικής ζωής γιατί ο Θεός δεν επιτρέπει
τον πόνο στους αγαπημένους του για να τους συντρίψει, αλλά για να τους αγιάσει.
Σε έναν κόσμο όπου η επιτυχία, η άνεση και η ευκολία θεωρούνται σχεδόν θεότητες,
ο πόνος των δικαίων μοιάζει παράλογος, στην πραγματικότητα όμως είναι το πιο βαθύ
σημάδι ότι ο Θεός εργάζεται την σωτηρία τους. Ο φιλάνθρωπος δεν εγκαταλείπει κανέναν,
αλλά παιδαγωγεί με σοφία εκείνους που μπορούν να αντέξουν την χάρη του.
Τα μάτια μας βλέπουν μόνο το φαινόμενο,
ο Θεός βλέπει την καρδιά. Για εμάς το κακό και η δοκιμασία φαίνονται σαν σκοτάδι,
για τον Θεό είναι το εργαστήριο της μεταμόρφωσης. Οι καλοί άνθρωποι υποφέρουν περισσότερο,
όχι επειδή είναι αδύναμοι, αλλά επειδή η ψυχή τους είναι εύπλαστη, δεκτική στη χάρη,
ικανή να μεταμορφωθεί. Ο Άγιος Νικόλαος μιλά συχνά για το παράδειγμα της φωτιάς.
Όταν καίει ξύλο, γίνεται στάχτη. Όταν καίει χρυσό, γίνεται πιο καθαρός. Ο χρυσός
δεν παραπονιέται, υπομένει. Έτσι και η ψυχή του δικαίου. Ό,τι για άλλον είναι συντριβή,
για τον άνθρωπο του Θεού, είναι καθαρμός, βάθος, καινούρια γέννηση. Δεν είναι τυχαίο
ότι ο Χριστός, ο μόνος απόλυτα αναμάρτητος, υπέφερε περισσότερο από κάθε άνθρωπο.
Όχι επειδή δεν αγαπήθηκε, αλλά επειδή αγάπησε τέλεια. Ο πόνος έγινε το μέτρο της
αγάπης του. Ο δίκαιος, λοιπόν, δεν υποφέρει επειδή είναι αδύναμος, αλλά επειδή μοιάζει
στο Χριστό. Και ο διάβολος χτυπά πιο πολύ εκείνους που ανήκουν στο Θεό, διότι αυτοί είναι κίνδυνος
για το σκοτάδι. Κάθε δάκρυ του δικαίου είναι καρφί στο σώμα του πονηρού, γιατί τον
νικά με την ταπείνωση.
Η δοκιμασία δεν είναι τιμωρία, αλλά
επίσκεψη. Κατά τη θεόπνευστη διδασκαλία των πατέρων, ο πόνος έχει πάντα νόημα. Δεν
είναι τιμωρία όπως νομίζουν πολλοί. Ο Θεός δεν χτυπά τον άνθρωπο, δεν τον εκδικείται,
δεν του κρατά μνησικιακία. Ο πόνος είναι είτε θεραπεία, είτε παιδαγωγία, είτε προστασία.
Πολλές φορές, η δοκιμασία σώζει τον άνθρωπο από μεγαλύτερη πλάνη. Κάποτε ο Θεός
επιτρέπει ένα μικρό τραύμα για να αποφύγουμε μία μεγάλη καταστροφή. Άλλοτε επιτρέπει
μία απώλεια για να προφυλάξει την ψυχή από
την υπερηφάνεια, και όταν κάποιος στέκεται πνευματικά ψηλά, τότε οι δοκιμασίες γίνονται
πιο λεπτές, πιο κρυφές, αλλά και πιο βαθιές. Ο πόνος σαν επίσκεψη του Θεού φαίνεται
και από κάτι ακόμα. Κανείς δεν δοκιμάζεται πέρα από τις δυνάμεις του. Ο Θεός δεν
πιέζει την ψυχή περισσότερο από όσο μπορεί να αντέξει αλλά όπως ένας καλός γυμναστής,
ανεβάζει σταδιακά το βάρος σε εκείνους που μπορούν να σηκώσουν περισσότερα. Γι'
αυτό οι καλοί συχνά σηκώνουν μεγάλους σταυρούς, γιατί μπορούν. Ένα χαρακτηριστικό
των δικαίων είναι πως ενώ υποφέρουν, δεν σκληραίνουν. Δεν γίνονται πικροί. Δεν γογγύζουν
σαν άνθρωποι που θεωρούν ότι τους αδικεί η ζωή, αντιθέτως, η δοκιμασία τους μαλακώνει
την καρδιά και τους κάνει ακόμα πιο ελεήμονες. Όποιος πέρασε πόνο, καταλαβαίνει
τον πόνο του άλλου. Όποιος έκλαψε, μπορεί να σκουπίσει δάκρυα. Ο Άγιος Νικόλαος
Βελιμίροβιτς λέει ότι ο πόνος γεννάει τη συμπόνια και η συμπόνια μοιάζει περισσότερο
με τον Χριστό από καθετί άλλο.
Όταν συντρίβεται η καρδιά, ανοίγει χώρος
για την χάρη. Και όταν μπει η χάρη, ο άνθρωπος δεν μένει ο ίδιος. Ο δίκαιος άνθρωπος
πονάει βαθιά, αλλά δεν απελπίζεται. Πέφτει, αλλά δεν χάνεται. Γονατίζει, αλλά δεν
παραδίδεται στο σκοτάδι. Γιατί ξέρει ότι ο Θεός δεν εγκαταλείπει, ακόμη και αν για
λίγο σιωπά. Ο Χριστός κράζει «Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες», αλλά ποτέ δεν έπαψε
να εμπιστεύεται τον Πατέρα. Έτσι και ο δίκαιος, μέσα στη δοκιμασία του κρατά ακόμα
το χέρι του Θεού έστω και αν δεν το βλέπει. Η αγάπη μετριέται με τον πόνο. Η αγάπη
δεν είναι συναίσθημα, είναι σταυρός. Όποιος αγαπά πολύ, πονά πολύ. Μόνο εκείνος
που δεν αγαπά τίποτα και κανέναν δεν υποφέρει. Αυτός μπορεί να ζει σε μια φαινομενική
ηρεμία, αλλά η καρδιά του είναι κενή, χωρίς ζωή, χωρίς φωτιά. Αντίθετα, ο
δίκαιος αγαπά τον Θεό, τον άνθρωπο, τη δημιουργία γι' αυτό και υποφέρει περισσότερο
γιατί μπαίνει στη θέση του άλλου. Σηκώνει βάρη που δεν είναι δικά του. Συμπάσχει.
Σκίζεται η καρδιά του από την αδικία, την οδύνη, την αμαρτία του κόσμου. Ο Άγιος
Νικόλος μας θυμίζει ότι ο Χριστός πόνεσε επειδή αγάπησε. Και η Παναγία πόνεσε περισσότερο
από κάθε μητέρα, επειδή αγάπησε περισσότερο από κάθε καρδιά. Ο κόσμος νομίζει πως
ο πόνος είναι κατάρα. Η Εκκλησία ξέρει πως ο πόνος, όταν ενώνεται με την αγάπη,
γίνεται ευλογία. Ο πόνος καθαρίζει τον άνθρωπο όπως η φωτιά καθαρίζει τον χρυσό.
Καίει τα περιττά, τα ψεύτικα, τα επιφανειακά. Σπάζει το εγώ. Ξεριζώνει την υπερηφάνεια.
Διδάσκει υπακοή. Οδηγεί στην ταπεινή αυτογνωσία και ανοίγει τον δρόμο για την πραγματική
χαρά. Χωρίς δοκιμασία η ψυχή μένει παιδική, ανώριμη, εγωκεντρική. Με τη δοκιμασία,
ωριμάζει, βαθαίνει, γίνεται ικανή να δεχθεί θεία εμπειρία.
Οι καλοί άνθρωποι υποφέρουν περισσότερο, διότι ο Θεός έχει μεγάλα σχέδια για αυτούς.
Οι μεγάλοι άγιοι πέρασαν μέσα από μεγάλα καμίνια, όχι για να καούν, αλλά για να
λάμψουν. Οι πατέρες λένε πως ο διάβολος δεν πολεμάει τους αδιάφορους. Δεν χάνει
τον χρόνο του με όσους έχουν ήδη παραδοθεί στα πάθη, πολεμάει εκείνους που προχωρούν
προς το Θεό, και όσο ο άνθρωπος πλησιάζει το φως, τόσο το σκοτάδι ξεσηκώνεται. Αλλά
ο Θεός επιτρέπει μόνο ό,τι μπορεί να μεταμορφώσει σε σωτηρία.
Ο Θεός δεν αφήνει κανένα δάκρυ να πάει
χαμένο. Τίποτε δεν χάνεται. Κάθε δοκιμασία που υπομένει ο δίκαιος, γίνεται πολύτιμος
θησαυρός στη Βασιλεία των Ουρανών. Οι άγιοι μιλούν για τον παράδοξο, αλλά αληθινό
νόμο της χάριτος. Όσο πιο βαθιά υποφέρει κάποιος εδώ, τόσο πιο ψηλά θα υψωθεί στο
μέλλοντα αιώνα. Αυτός είναι ο μεγάλος ανατροπέας της ιστορίας. Ο πόνος που εδώ φαίνεται
σαν ήττα, γίνεται εκεί δόξα. Ο άδικος πόνος είναι το πιο πολύτιμο μαργαριτάρι της
ψυχής. Αυτός τους ετοιμάζει για κάτι μεγαλύτερο και ενώ ο κόσμος τους θεωρεί συχνά
αδύναμους, αυτοί είναι οι πραγματικά ισχυροί. Γιατί η δύναμή τους είναι η χάρη του
Θεού.
Η δοκιμασία μαθαίνει στον άνθρωπο την
ελευθερία. Όχι την κοσμική ελευθερία που σημαίνει κάνω ό,τι θέλω, αλλά την πνευματική. Ο άνθρωπος που πέρασε πόνο και έμεινε πιστός, δεν φοβάται πια. Δεν τρομάζει με απειλές,
ούτε συγκλονίζεται από απώλειες. Έμαθε ότι όλα εδώ είναι πρόσκαιρα και μόνο ο Θεός
μένει. Οι καλοί άνθρωποι υποφέρουν περισσότερο, γιατί ο
Θεός τους θέλει
ελεύθερους και η ελευθερία δεν χαρίζεται. Κατακτιέται με πόνο,
με αγώνα, με σταυρό. Όποιος καθαρίζει μέσα από δοκιμασίες, γίνεται άνθρωπος φωτός.
Και ο κόσμος χρειάζεται ανθρώπους φωτός.
Ο πόνος των δικαίων δεν είναι παράλογος,
είναι μυστήριο. Είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Θεός καλλιεργεί, καθαρίζει, προστατεύει
και τελειώνει τους αγαπημένους του. Δεν δοκιμάζονται περισσότερο επειδή
είναι λιγότερο αγαπητοί.
Αλλά επειδή είναι περισσότερο
έτοιμοι να γίνουν όργανα της χάριτος. Ο πόνος είναι η φωτιά οι δίκαιοι είναι ο χρυσός.
Και ο Θεός είναι ο χρυσοχόος που μέσα από δοκιμασίες πλάθει άγιες ψυχές που θα λάμπουν
αιώνια μπροστά του. Όποιος κατανοήσει αυτό το μυστήριο δεν θα φοβηθεί ποτέ πια τον
πόνο. Θα τον δει σαν δρόμο προς την αγάπη, την ελευθερία και την αληθινή ζωή.
''ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ''
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου