Η άγνοια της πραγματικής
εκκλησιαστικής ιστορίας οδηγεί στην αδυναμία να ζει κανείς το παρόν χωρίς να
καταφεύγει σε μια ουτοπία, που προβάλλεται σε ένα μακρινό και
εξιδανικευμένο παρελθόν και η ουτοπία είναι ακριβώς ο τόπος όπου γεννιούνται
οι αιρέσεις και οι σχίσματα. Για να είναι λιγότερα, δεν πρέπει να περιμένουμε
μέχρι ένας άνθρωπος που πλησιάζει από μακριά να διακρίνει μόνος του τις πληγές
μας και να φρίξει γι’ αυτές. Εμείς οι ίδιοι πρέπει με ειλικρίνεια να
προειδοποιούμε όσους μας περιβάλλουν: είμαστε άρρωστοι. Μαζί μας η ζωή είναι
βαριά και δύσκολη. Εμείς οι ίδιοι μόλις μαθαίνουμε να είμαστε χριστιανοί και
στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αξίζουμε. Κι όμως, ο Χριστός δεν μας
αποδιώχνει· μας ανέχεται και κατά στιγμές μας επιτρέπει να βιώσουμε και να
κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο θεραπεύει τους ανθρώπους. «Αν η επίγεια
Εκκλησία ήταν Εκκλησία αγίων, τότε δεν θα είχε τον σκοπό της υπάρξεώς της. Η Εκκλησία
είναι ιατρείο, όχι κοινωνία σωσμένων, αλλά κοινωνία σωζομένων» γι’ αυτό και, σύμφωνα με τον παρήγορο λόγο του οσίου Εφραίμ του Σύρου, «όλη η
Εκκλησία είναι Εκκλησία μετανοούντων…είναι Εκκλησία καταπονουμένων»[1]…
Το συμπέρασμα, σε σχέση με το θέμα, είναι απλό: δεν πρέπει κάθε αμαρτία που
βλέπουμε μέσα στην Εκκλησία να τη θεωρούμε ως ένδειξη έλλειψης χάριτος της Εκκλησίας
ή της εποχής στην οποία ζούμε. Από την αμαρτία δεν χρειάζεται να συμπεράνουμε
αμέσως τη σατανική αιχμαλωσία ολόκληρης της Εκκλησίας, όπως συχνά πράττουν οι
οπαδοί διάφορων σχισμάτων. Το ζήτημα δεν είναι το πόσο δίκαιοι είμαστε, αλλά η
μακροθυμία του Θεού.
Ε: Πάτερ, το τέλος του κόσμου συνήθως συνδέεται με την έλευση
του Αντίχριστου. Ποιος όμως είναι ο Αντίχριστος κατά την αντίληψη της Εκκλησίας
και τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτόν;
Α.: Πρώτον, ο
Απόστολος Ιωάννης λέει στις Επιστολές του (όχι στην Αποκάλυψη )
ότι υπάρχουν πολλοί αντίχριστοι. Με αυτή την έννοια, αντίχριστος «με μικρό
γράμμα» είναι κάθε άτομο που βρίσκεται σε κατάσταση ενεργού αγώνα κατά της
Εκκλησίας.
Δεύτερον, ο Αντίχριστος
είναι στην πραγματικότητα ένα κάτοπτρο εικόνας του Χριστού. Γενικά, για τον
αρχαίο και μεσαιωνικό πολιτισμό, ένας καθρέφτης είναι ένα πολύ παράξενο
αντικείμενο, με κάτι το περίεργο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πρόθεμα («αντί»)
στα ελληνικά σημαίνει όχι μόνο «εναντίον», αλλά και «αντί». Ο Αντίχριστος
έρχεται στη θέση του Χριστού, δηλαδή αντικαθιστά τον Χριστό και για
να συμβεί μια τέτοια αντικατάσταση, πρέπει να «μοιάζει» με τον Χριστό. Υπάρχει
μια ομοιότητα σαν καθρέφτης εδώ: βλέπουμε ότι ο Χριστός είχε τρεισήμισι χρόνια
επίγειου κηρύγματος, επίγειας διακονίας. Ομοίως, η Αποκάλυψη λέει ότι
η επίγεια βασιλεία του Αντίχριστου θα διαρκέσει τρεισήμισι χρόνια. Ο Χριστός
έκανε θαύματα - αναμφίβολα, ο Αντίχριστος θα κάνει «θαύματα». Ο Χριστός είχε
τους μαθητές του, είχε την Εκκλησία του, φυσικά ο Αντίχριστος θα έχει και κάτι
παρόμοιο. Ο Χριστός ήταν παγκοσμίως ανοιχτός. αναμφίβολα, ο Αντίχριστος θα
είναι επίσης παγκοσμίως ανοιχτός και θα είναι επίσης έτοιμος να απορροφήσει και
να υποτάξει στην εξουσία του, στο «ευαγγέλιό» του, όλες τις πολιτιστικές,
εθνικές και θρησκευτικές παραδόσεις, επανερμηνεύοντας την καθεμία με τον δικό
του τρόπο φυσικά. Η διαφορά έγκειται στις προθέσεις. Οι προθέσεις θα είναι
αντίθετες.
Ε: Έτσι, ο
Αντίχριστος θα είναι ένα συγκεκριμένο άτομο, το οποίο θα κατέχει επίσης
τεράστια κοσμική δύναμη;
Α: Ναι. Πιστεύω
ότι ο Αντίχριστος μπορεί να περιγραφεί χρησιμοποιώντας αρνητική θεολογία.
Γνωρίζουμε τι συνέβη στον Χριστό και από αυτό μπορούμε να
συμπεράνουμε τι θα συμβεί στον Αντίχριστο. Εδώ βλέπουμε τους τρεις πειρασμούς
του Χριστού, που ερμηνεύονται άριστα από τον Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι στον «Μεγάλο
Ιεροεξεταστή», τον πειρασμό του ψωμιού, τον πειρασμό της εξουσίας και τον
πειρασμό των θαυμάτων. Αυτοί οι τρεις πειρασμοί, που απορρίφθηκαν από τον
Χριστό, είναι σαφώς αυτοί που θα δεχτεί ο Αντίχριστος. Θα αναλάβει την εξουσία
πάνω στις ανθρώπινες ψυχές μέσω θαυμάτων, την εξουσία πάνω στις ανθρώπινες
σχέσεις μέσω της υιοθέτησης των μοχλών της γήινης διακυβέρνησης και την εξουσία
πάνω στα σώματα μέσω του ελέγχου των μηχανισμών διανομής των υλικών αγαθών.
Παρεμπιπτόντως, αυτό το τελευταίο, ένα υπερβολικό ενδιαφέρον για τη διανομή, επέτρεψε στον Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι να βλέπει σοσιαλιστικά ιδεώδη στα χαρακτηριστικά
του Αντίχριστου.
Ε: Σημαίνουν τα
λόγια σας ότι η βασιλεία του Αντίχριστου θα είναι ένα είδος παγκόσμιας
υπερεθνικής δομής, κάτι σαν παγκόσμια κυβέρνηση;
Α: Η βασιλεία του Αντίχριστου πρέπει να είναι οικουμενική με την αρχική έννοια της λέξης. Για να μπορέσει το βασίλειο του Αντίχριστου να πετύχει πλήρως τον σκοπό του, θα είναι αναγκαίο να περιθωριοποιήσει τον χριστιανισμό και κατόπιν να εξαλειφθεί.
Ε: Αναφέρατε
θαύματα, αλλά οι περισσότεροι σύγχρονοι ορθολογιστές πιστεύουν γενικά ότι όλα
αυτά είναι «παραμύθια των γριών»...
Α: Ειλικρινά,
έχω ξεχάσει προ πολλού πώς μοιάζουν οι «σύγχρονοι ορθολογιστές». Συναντώ
σύγχρονους αντιχριστιανούς, σύγχρονους ανθρώπους με κοσμικό πνεύμα, αλλά
συνήθως δεν υπάρχει σχεδόν κανένα ίχνος ορθολογισμού σε αυτούς. Αυτό είναι
εμφανές, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι με το ίδιο πάθος με το οποίο αυτοί
οι υποτιθέμενοι ορθολογιστές κολλάνε κάθε κόμμα στη Βίβλο, με το ίδιο πάθος, προς διαφορετική
κατεύθυνση, αγκαλιάζουν τις πιο παράξενες ιστορίες «θαυμάτων» που συμβαίνουν
εκτός Εκκλησίας. Μιλάω για τον αποκρυφισμό και τα συναφή. Επομένως, δυστυχώς,
οι άνθρωποι σήμερα στερούνται απλού ορθολογισμού. Είμαι πεπεισμένος ότι η
σύγχρονη κοσμοθεωρία στερείται ορθολογισμού.
Ε: Και αυτό τελικά παίζει ρόλο στα χέρια του επερχόμενου Αντίχριστου;
Α: Φυσικά. Η
εξουσία πάνω στις ψυχές, δηλαδή η ίδια η θρησκευτική εξουσία, θα είναι μια δύναμη
που θα προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα υποκατάστατο για τις πραγματικές
ιστορικές θρησκείες αντικαθιστώντας τες με κενά σχήματα. Ορισμένες εξωτερικές
μορφές ίσως παραμείνουν, αλλά το περιεχόμενο θα είναι τελείως άλλο. Αν κάποιος
αναζητήσει έναν κοινό παρονομαστή ανάμεσα σε διαφορετικά φιλοσοφικά συστήματα,
στο τέλος θα μείνει με το μηδέν. Πάρτε την αρχαία ελληνική φιλοσοφία· δεν θα
βρείτε ούτε μία ιδέα που να τη δέχονταν όλοι οι Έλληνες φιλόσοφοι. Το ίδιο συμβαίνει
και με την ινδική παράδοση. Από μακριά μοιάζει ενιαία, όμως στην πραγματικότητα
είναι δύο χιλιετίες διαρκών συγκρούσεων, αντιλογιών, σχολαστικότητας,
διασπάσεων. Αν έπειτα προσθέσουμε την ευρωπαϊκή φιλοσοφία, τη χριστιανική, την
κινεζική και προσπαθήσουμε να βγάλουμε κάτι κοινό, δεν πρόκειται να προκύψει
τίποτα αξιόλογο. Το ίδιο ισχύει και με τις θρησκείες· αν θελήσει κανείς να
εξαγάγει ένα «πανανθρώπινο» περιεχόμενο, αυτό θα είναι κενό, αδιάφορο και
τεχνητό. Μπορεί όμως να φανεί χρήσιμο σε όσους θέλουν, με μια ευπρεπή πρόφαση,
να απαλλαγούν από τις θρησκείες γιατί ο άνθρωπος αισθάνεται πως η πίστη φέρνει
μαζί της μια απαίτηση, μια πρόσκληση για ανακαίνιση του βίου, για διακονία, και
αυτό δεν το επιθυμούν όλοι ούτε όμως μπορούν όλοι να το ομολογήσουν ανοιχτά.
Μόνο μία φορά άκουσα έναν νέο να ομολογεί τίμια γιατί απομακρύνθηκε από την
Εκκλησία. Αφού ξεκαθαρίσαμε τις φιλοσοφικές του απορίες, είπε: «Δεν θα
βαπτιστώ, γιατί τότε πρέπει να κόψω τις ιστορίες με τις γυναίκες, και δεν το
θέλω». (Να σημειώσω πως αργότερα, όταν τελείωσε τις σπουδές του, παντρεύτηκε
και τελικά ήρθε στην Εκκλησία.) Συνήθως, όμως, οι άνθρωποι νομίζουν πως αυτό
που τους κρατάει μακριά είναι το μυαλό τους, όχι κάτι άλλο.
Γι’ αυτό, παρότι ο Χριστός είπε: «Θα σας αναπαύσω», στο αρχικό Του κήρυγμα, έκανε σχεδόν το αντίθετο· ταρακουνούσε, αναποδογύριζε, αναστάτωνε τον
μικροαστικό κόσμο, την ψευδαίσθηση αυτάρκειας των Φαρισαίων. Από αυτή την
άποψη, είναι δίκαιο να βλέπει κανείς έναν ανατρεπτικό και η αντίδραση του
κόσμου απέναντι στους ανατρεπτικούς είναι πάντοτε η ίδια. Ας μην ξεχνάμε ακόμη
πως ο Χριστιανισμός ονομάστηκε «αλάτι» της γης και πως η γη πάσχει, είναι
πληγωμένη. Δεν είναι δύσκολο, λοιπόν, να φανταστεί κανείς την αντίδραση ενός
τραυματισμένου οργανισμού όταν πάνω στις πληγές του πέφτει αλάτι. Η απόρριψη
που δείχνει ο κόσμος απέναντι στο Ευαγγέλιο είναι απολύτως κατανοητή και δεν
αποκλείεται να ξαναδοκιμάσει να απαλλαγεί από εμάς, τους χριστιανούς.
Ε: Παρότι το χριστιανικό μήνυμα είναι πράγματι ταυτισμένο με την
αγάπη, κάποιοι ξαφνιάζονται όταν συναντούν τις εικόνες της Αποκάλυψης, οι
οποίες συχνά διαβάζονται σαν τρομακτικές. Έχει συμβεί μάλιστα μια μετατόπιση
στο ίδιο το νόημα της λέξης. «Αποκάλυψη» σημαίνει απλώς «αποκάλυψη, φανέρωση»,
και δεν περιέχει από μόνη της κανέναν τόνο φρίκης. Κι όμως, στο άκουσμά της οι
περισσότεροι φαντάζονται καταστροφές. Το ίδιο και ο όρος
«αποκαλυπτικός», που πλέον παραπέμπει σχεδόν αποκλειστικά σε κάτι φοβερό, σαν μια
τιμωρητική ρομφαία που θα πέσει στις τελευταίες στιγμές της ιστορίας.
Α: Θα μπορούσε
κανείς να μιλήσει για ρομφαία, αλλά εγώ το βλέπω περισσότερο σαν πολιορκητικό
κριό που ρίχνει τα τείχη μιας πολιορκημένης πόλης. Οι πύλες του Άδη, όπως
ξέρουμε, είναι κλειδωμένες από μέσα, δεν μας φυλακίζει ο Θεός σε κάποιο
στρατόπεδο αιώνιας τιμωρίας· εμείς οι ίδιοι κλειδαμπαρωνόμαστε μακριά Του, και
το κάνουμε με διάφορους τρόπους. Άλλοτε το αποφασίζουμε συνειδητά, σαν να
πηγαίνουμε εμείς οι ίδιοι στην πόρτα και να γυρίζουμε το κλειδί άλλοτε όμως οι
πόρτες κλείνουν μόνες τους, από κάποιο ρεύμα αέρα που φυσάει μέσα στην ψυχή και
στην κοινωνία. Ένας τέτοιος «ανεμοστρόβιλος» μπορεί να σπρώξει τη θύρα χωρίς να
το καταλάβουμε, και ίσως να μη μας ενοχλούσε κιόλας που συνέβη αυτό...
Η κοινωνική ζωή, ιδίως τους τελευταίους αιώνες, διαμορφώνεται με τρόπο που
κάνει όλο και δυσκολότερη τη ζωή του ανθρώπου μέσα στην πίστη. Δημιουργούνται
μηχανισμοί που μας μπλοκάρουν σχεδόν αυτόματα, και επειδή μένουν αθέατοι, δεν
νιώθουμε καν ότι μας στερούν την ελευθερία. Κι αφού δεν καταλαβαίνουμε πως αυτή
η στέρηση υπάρχει, δεν γεννιέται μέσα μας ούτε η ανάγκη αντίδρασης. Κάποτε
μπορεί να γεννηθεί μια αντίδραση, αλλά συνήθως παίρνει τις πιο παράλογες μορφές,
σαν να μην ξέρει ο άνθρωπος ενάντια σε τι πρέπει στ’ αλήθεια να σηκώσει το
ανάστημά του. Έτσι, λίγο λίγο συνηθίζουμε στη φυλακή μας και όταν πια
συνηθίσουμε ολοκληρωτικά, όταν ο μικρός μας κόσμος κλειστεί τελείως και
απομονωθεί, τότε θα ακουστεί απ’ έξω το χτύπημα του κριού. Όχι από μέσα· μέσα
δεν θα έχει μείνει παρά στάχτη. Θα είναι μια προσπάθεια διάσωσης που θα έρθει
απ’ έξω, για να ανοιχτεί δίοδος αέρα σε έναν κόσμο βυθισμένο και πνιγμένο, θα
χρειαστεί να σπάσουν πόρτες, αλλιώς δεν θα φτάσει σε εμάς καθόλου καθαρός
αέρας.
Το πιο θλιβερό είναι πως αυτή η σωστική επέμβαση που θα κάνει ο Χριστός στο
τέλος της ιστορίας δεν θα είναι ολοκληρωτική. Ο Χριστός μπορεί να συντρίψει
εκείνους τους φραγμούς που σηκώθηκαν σχεδόν μηχανικά, από τα ρεύματα της
κοινωνίας, όχι από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου, αλλά δεν θα διαρρήξει
ποτέ τη θύρα μιας ψυχής που συνειδητά δεν Τον θέλει. Γι΄ αυτό και λένε συχνά
πως ο Χριστός είναι «κύριος» δεν μπαίνει ποτέ χωρίς να χτυπήσει και χωρίς να
έχει την άδεια του οικοδεσπότη.
Πολλών ανθρώπων η πίστη έχει κλαπεί χωρίς οι ίδιοι να το θελήσουν. Ο απόστολος
Παύλος έλεγε: «οι κακές συναναστροφές διαφθείρουν τα καλά ήθη» (Α΄ Κορινθίους
15:33). Αυτούς τους φραγμούς ο Θεός μπορεί να τους γκρεμίσει, όμως αν ο άνθρωπος
έχει χτίσει μόνος του τείχη μέσα του, τότε ο Χριστός δεν θα σταθεί εμπόδιο σε
εκείνον που επιλέγει να αυτοεξοριστεί.
Έτσι οι άνθρωποι, λίγο από επιλογή και λίγο άθελά τους, θα φτιάξουν μια
κοινωνία όπου θα χαθεί η βασική ελευθερία, η ελευθερία να είναι κανείς με τον
Θεό και τότε ο Θεός θα εισβάλει για να μας σώσει. Αν όμως φανεί πως κάποιος
θέλει συνειδητά να μείνει ορφανός, θα μείνει. Η σωτηρία δεν μπορεί να γίνει
καθολική και απόλυτη, γιατί δεν φτάνει να ρίξεις σωσίβια σε έναν που πνίγεται·
πρέπει και εκείνος να θελήσει να τα πιάσει. Αν θέλει να χαθεί, όσα κι αν του
ρίξεις, δεν θα πιάσουν τόπο.
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου