Εἰσήγησις «Περὶ νέου καὶ παλαιοῦ ἡμερολογίου» (1ο ΜΕΡΟΣ)

 τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Μποκουτσάρσκυ Σεραφεὶμ Σομπόλιεφ (1948)

Εἰσήγησις

«Περὶ νέου καὶ παλαιοῦ ἡμερολογίου»15

ΈΝΑΣ ἀπὸ τοὺς ἐπιστημονικοὺς ἐρευνητὰς τοῦ ζητήματος περὶ νέου καὶ παλαιοῦ ἡμερολογίου, τακτικὸν μέλος τῆς Ρωσικῆς

᾿Αστρονομικῆς ῾Εταιρείας, ὁ ᾿Ε. Β. Πρεντιετσένσκυ, ἰσχυρίζεται ὅτι μόνον ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῆς ᾿Αναγεννήσεως ἤρχισαν εἰς τὴν Δύσιν, μεταξὺ καὶ ἄλλων ἐπιστημονικῶν ζητημάτων, νὰ ἐνδιαφέρωνται διὰ τὸν ὑπολογισμὸν τοῦ Πάσχα.

«Δυστυχῶς, ἐδήλωσεν, ἐνῶ μόλις καὶ κατενόησαν τὰς λεπτομερείας τοῦ ᾿Αλεξανδρινοῦ Κανόνος, καὶ ἐνῶ ἴσως ἦσαν μακρὰν ἀπὸ τοῦ νὰ τὸν κατανοήσουν ὡς θὰ ἔδει, οἱ Δυτικοὶ Πασχαλιολόγοι ἠθέλησαν ἐντὸς ὀλίγου νὰ γίνουν μεταρρυθμισταὶ καὶ μετ᾿ ἐπάρσεως ἐπεχείρησαν τὴν διόρθωσιν ἑνὸς ἐξόχως συντετελεσμένου ἔργου... ῎Αν ἡ ἐποχὴ τῆς ᾿Αναγεννήσεως ἤρχιζε ταὐτοχρόνως εἰς τὴν Δυτικὴν καὶ τὴν ᾿Ανατολικὴν Εὐρώπην, ἄν αἱ δυσχερεῖς περιστάσεις δὲν κατέπνιγον ἄχρις ἀφανισμοῦ τὴν παιδείαν εἰς τὰς ἀρχαίας Χριστιανικὰς ᾿Εκκλησίας τοῦ Βυζαντίου,

. . . ἄν αἱ ᾿Αλεξανδριναὶ παραδόσεις καὶ ἡ παιδεία τῶν πρώτων αἰώνων δὲν ἔπαυον εἰς ᾿Ανατολήν, τότε εἶναι ἀμφίβολον ἄν θὰ ἦτο δυνατὸν νὰ ἐπιτελέσῃ ὅ,τι ἐπετέλεσεν ὁ πάπας ὁ Γρηγόριος ΙΓʹ»*16.

Εἰς τοὺς λόγους τούτους τοῦ Πρεντιετσένσκυ πρέπει νὰ προσθέ- σωμεν, ὅτι ἡ ἐμφάνισις τῆς ἡμερολογιακῆς μεταρρυθμίσεως τοῦ πάπα Γρηγορίου ΙΓʹ καθωρίσθη ὄχι μόνον ἀπὸ τὴν ἔλλειψιν τῆς ἀπαιτουμένης κατανοήσεως καὶ ἀφομοιώσεως ὑπὸ τῶν Δυτικῶν Πασχαλιολόγων τοῦ ᾿Αλεξανδρινοῦ Κανόνος καὶ τοῦ ὑπολογισμοῦ τοῦ Πάσχα, ὡς καὶ ἀπὸ τὴν κατάπτωσιν τῆς παιδείας εἰς ᾿Ανατολήν, ἀλλὰ κυρίως ἀπὸ τὴν ἀπιστίαν των πρὸς τὴν ῾Αγίαν ᾿Εκκλησίαν καὶ ἀκριβέστερον εἰς τὸ ὅτι ἐν Αὐτῇ ζῇ καὶ πνέει τὸ ῞Αγιον Πνεῦμα ὡς πηγὴ πάσης ᾿Αληθείας.

῎Αν ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ ἐκκλησία εἶχε τὴν πίστιν ταύτην, τότε, ἐν τῷ προσώπῳ τῶν παπῶν καὶ τῶν πασχαλιολόγων ἐπιστημόνων της, δὲν θὰ ἐπεχείρει τὴν μετατροπὴν τῶν Κανόνων, εἰς τοὺς ὁποίους βασίζεται ὁ Πασχάλιος ἡμῶν Κανὼν τοῦ παλαιοῦ ἡμερολογίου, διὰ τῶν ὁποίων τὸ ῞Αγιον Πνεῦμα ἐξέφρασε μίαν ἀλήθειαν, ἢτις δὲν ὑπόκειται εἰς μετατροπάς. ῎Εχομεν ὑπ᾿ ὄψιν μας κυρίως τὸν 7ον ᾿Αποστολικὸν Κανόνα:

«Εἴτις ᾿Επίσκοπος, ἤ Πρεσβύτερος, ἤ Διάκονος, τὴν ἁγίαν τοῦ Πάσχα ἡμέραν πρὸ τῆς ἐαρινῆς  ἰσημερίας μετὰ ᾿Ιουδαίων ἐπιτελέσοι, καθαιρείσθω».

Εἰς τοῦτο ἀναφέρεται καὶ ὁ 1ος Κανὼν τῆς ἐν ᾿Αντιοχείᾳ Συνόδου:

«Πάντας τοὺς τολμῶντας παραλύειν τὸν ὅρον τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης Συνόδου, τῆς  ἐν  Νικαίᾳ  συγκροτηθείσης, ἐπὶ παρουσίᾳ τοῦ Θεοφιλεστάτου Βασιλέως Κωνσταντίνου, περὶ τῆς ἁγίας ἑορτῆς τοῦ σωτηριώδους Πάσχα, ἀκοινω- νήτους καὶ ἀποβλήτους εἶναι τῆς ᾿Εκκλησίας, εἰ ἐπιμένοιεν φιλονεικότερον ἐνιστάμενοι πρὸς τὰ  καλῶς  δεδογμένα, καὶ ταῦτα εἰρήσθω περὶ τῶν λαϊκῶν. Εἰ δέ τις τῶν προ- εστώτων τῆς ᾿Εκκλησίας, ᾿Επίσκοπος ἤ Πρεσβύτερος ἤ Διάκονος, μετὰ τὸν ὅρον τοῦτον τολμήσειεν ἐπὶ διαστροφῇ τῶν λαῶν, καὶ ταραχῆ τῶν ᾿Εκκλησιῶν, ἰδιάζειν, καὶ μετὰ

᾿Ιουδαίων ἐπιτελεῖν τὸ Πάσχα, τοῦτον ἡ ἁγία Σύνοδος ἐντεῦθεν ἤδη ἀλλότριον ἔκρινε τῆς ᾿Εκκλησίας, ὡς οὐ μόνον ἁμαρτίας, ἀλλὰ καὶ πολλοῖς διαφθορᾶς καὶ διαστροφῆς γινόμενον αἴτιον. Καὶ οὐ μόνον τοὺς τοιούτους καθαιρεῖ τῆς λειτουργίας, ἀλλὰ καὶ τοὺς τολμῶντας τούτοις κοινωνεῖν μετὰ τὴν καθαίρεσιν. Τοὺς δὲ καθαι- ρεθέντας ἀποστερεῖσθαι καὶ τῆς ἔξωθεν τιμῆς, ἧς ὁ ἅγιος Κανὼν καὶ τὸ τοῦ Θεοῦ ῾Ιερατεῖον μετείληφεν».

῾Ο παρὼν Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς ᾿Αντιοχείας μᾶς φαίνεται ἰδιαιτέρως ἀξιοπρόσεκτος, διότι ὄχι μόνον ἀπαγορεύει τὸν συνεορτασμὸν τοῦ Πάσχα μετὰ ᾿Ιουδαίων, ἀλλὰ δεικνύει ὅτι τοιαύτη ἀπαγόρευσις κατεγράφη εἰς τὸν ῞Ορον τῆς Αʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Βεβαίως, τοιοῦτος Συνοδικὸς ῞Ορος δὲν ἔφθασεν ἄχρις ἡμῶν, ἀλλὰ μία γνωστὴ ἐπιστολὴ τοῦ Αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου πρὸς πάντας τοὺς ᾿Επισκόπους, οἵτινες δὲν ἦσαν παρόντες εἰς τὴν Οἰκουμενικὴν Σύνοδον τῆς Νικαίας, ἀναφέρεται εἰς τὸ περιεχόμενόν του17.

Παραθέτομεν τὴν οὐσίαν τοῦ ῞Ορου τῆς Νικαίας, ὡς ἐκτίθεται εἰς τὴν ἑρμηνείαν τοῦ 1ου Κανόνος τῆς ἐν ᾿Αντιοχείᾳ Συνόδου ὑπὸ τοῦ ἑρμηνευτοῦ τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων, ἀποδεκτοῦ ὑφ᾿ ὅλης τῆς ᾿Εκκλησίας,

᾿Επισκόπου Νικοδήμου (Μίλας)17α.

«῾Η Σύνοδος τῆς Νικαίας ἠσχολήθη μὲ τὴν ἐξέτασιν τοῦ θέματος τούτου (χρόνου ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα) μὲ σκοπόν, μέσῳ μιᾶς κοινῆς ἀποφάσεως, νὰ ἀποτραπῇ πᾶσα διχογνωμία, ἢτις θὰ ἠδύνατο νὰ προέλθῃ ἐξ αὐτοῦ τοῦ θέματος, καὶ νὰ ἀποκατασταθῇ ἡ ὁμόνοια εἰς πᾶσαν τὴν

᾿Εκκλησίαν. Πρωτίστως, ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ 7ου ᾿Αποστολικοῦ Κανόνος καὶ τῆς ῾Αγιογραφικῆς διδασκαλίας περὶ 7ης ἡμέρας, ἀπεφασίσθησαν τὰ ἑξῆς: 1) Τὸ Χριστιανικὸν Πάσχα πρέπει πάντοτε  νὰ ἑορτάζεται Κυριακήν,  2) ἡ Κυριακὴ αὕτη πρέπει νὰ εἶναι μετὰ τὴν πρώτην πανσέληνον μετὰ τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν, 3) ἄν συμβῇ κατ᾿ αὐτὴν τὴν Κυριακὴν νὰ ἑορτάζεται τὸ ᾿Ιουδαϊκὸν Πάσχα, τότε τὸ Χριστιανικὸν Πάσχα μετατίθεται εἰς τὴν ἀμέσως ἑπομένην Κυριακήν»18.

ΕΙΣ ΟΛΑΣ αὐτὰς τὰς Κανονικὰς διατάξεις τῆς ᾿Ορθοδόξου

᾿Εκκλησίας, πρέπει νὰ προσθέσωμεν καὶ τὸν 7ον Κανόνα τῆς Βʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ τὸν ὅμοιόν του 95ον Κανόνα τῆς ἐν Τρούλλῳ (Πενθέκτης) Συνόδου, οἵτινες διορίζουν, πῶς πρέπει οἱ αἱρετικοὶ νὰ γίνωνται δεκτοὶ εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν:

«Τοὺς προστιθεμένους τῇ ὀρθοδοξίᾳ καὶ τῇ μερίδι τῶν σωζομένων ἀπὸ αἱρετικῶν δεχόμεθα κατὰ τὴν ὑπο- τεταγμένην ἀκολουθίαν καὶ συνήθειαν. ᾿Αρειανοὺς μέν, καὶ Μακεδονιανούς, καὶ Σαββατιανούς, καὶ Ναυατιανούς, καὶ τοὺς Τεσσαρεσκαιδεκατίτας, εἴτουν τετραδίτας, καὶ ᾿Απολιναριστὰς δεχόμεθα διδόντας Λιβέλλους, καὶ ἀνα- θεματίζοντας πᾶσαν αἵρεσιν, μὴ φρονοῦσαν ὡς φρονεῖ ἡ ἁγία τοῦ Θεοῦ καθολικὴ καὶ ἀποστολικὴ ᾿Εκκλησία, καὶ σφραγιζομένους πρῶτον τῷ ἁγίῳ Μύρῳ, τό τε μέτωπον, καὶ τοὺς ὀφθαλμούς, καὶ τὰς ρῖνας, καὶ τὸ στόμα, καὶ τὰ ὦτα καὶ σφραγίζοντες αὐτούς, λέγομεν, σφραγὶς δωρεᾶς Πνεύματος ἁγίου...».

῾Ως βλέπομεν ἐνταῦθα, οἱ Τεσσαρεσκαιδεκατῖται, τ.ἔ. οἱ χριστιανοί, οἵτινες ἑώρταζον τὸ Πάσχα μετὰ τῶν ᾿Ιουδαίων τὴν 14ην Νισάν, ἀποκαλοῦνται σαφῶς αἱρετικοὶ καὶ λογίζονται εἰς τὴν ἰδίαν κατηγορίαν μετὰ τῶν ᾿Αρειανῶν καὶ ἄλλων μεγάλων αἱρετικῶν, δι᾿ αὐτὸ δὲ καὶ εἰς περίπτωσιν μετανοίας των, γίνονται δεκτοὶ εἰς τοὺς κόλπους τῆς

᾿Εκκλησίας διὰ Χρίσματος (ἀναμυρώσεως)19.

᾿Ιδοὺ ποῦ ὁδηγεῖ ἡ παράβασις τῶν Κανόνων περὶ χρόνου ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα. ᾿Απὸ τὰς προαναφερθείσας Κανονικὰς διατάξεις τῆς

᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας, καθίσταται σαφὲς ὅτι πρέπει νὰ τὰς τηρῶμεν εὐλαβῶς ἄνευ ἀλλαγῆς. Διὰ τοῦτο λέγει καὶ ὁ 21ος Κανὼν τῆς ἐν Γάγγρᾳ Συνόδου

«...Πάντα ...τὰ παραδοθέντα ὑπὸ τῶν θείων Γραφῶν καὶ ᾿Αποστολικῶν παραδόσεων, ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ γίνεσθαι εὐχόμεθα».

Καὶ ὁ 2ος Κανὼν τῆς Ϛʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου:

«...μηδενὶ ἐξεῖναι (εἰς κανένα δὲν ἐπιτρέπεται) τοὺς προδηλωθέντας παραχαράττειν Κανόνας (τῶν ᾿Αποστόλων, τῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων καὶ τῶν ῾Αγίων Πατέρων) ἤ ἀθετεῖν, ἤ ἑτέρους παρὰ τοὺς προκειμένους παραδέχεσθαι Κανόνας ψευδεπιγράφως ὑπό τινων συντε- θέντας τῶν τὴν ἀλήθειαν καπηλεύειν ἐπιχειρησάντων».

Τοιαύτη σταθερὰ καὶ ἀμετάτρεπτος τήρησις τῶν Κανόνων ἀπαιτεῖται ἀπὸ τὴν Ζʹ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, ὁ 1ος Κανὼν τῆς ὁποίας λέγει:

«...᾿Ασπασίως τοὺς θείους Κανόνας ἐνστερνιζόμεθα, καὶ ὁλόκληρον τὴν αὐτῶν διαταγὴν καὶ ἀσάλευτον κρατύνομεν, τῶν ἐκτεθέντων ὑπὸ τῶν σαλπίγγων τοῦ Πνεύματος πανευφήμων ᾿Αποστόλων, τῶν τε ἕξ ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων, καὶ τῶν τοπικῶς συναθροισθεισῶν ἐπὶ ἐκδόσει τοιούτων διαταγμάτων, καὶ τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν· ἐξ ἑνὸς γὰρ ἅπαντες καὶ τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος αὐγασθέντες, ὥρισαν τὰ συμφέροντα· καὶ οὕς μὲν τῷ ἀναθέματι παραπέμπουσι, καὶ ἡμεῖς ἀναθεματίζομεν, οὕς δὲ τῇ καθαιρέσει, καὶ ἡμεῖς καθαιροῦμεν, οὕς δὲ τῷ ἀφορισμῷ, καὶ ἡμεῖς ἀφορίζομεν...».

᾿Απὸ ὅλας τὰς προαναφερθείσας Κανονικὰς διατάξεις, εἶναι σαφὲς εἰς πόσον μέγα ἁμάρτημα ἔπεσαν οἱ παπικοί, ὅταν ἀνέτρεψαν τοὺς ῾Ιεροὺς Κανόνας, οἵτινες μᾶς ἀπαγορεύουν νὰ συνεορτάζωμεν τὸ Πάσχα μετὰ τῶν ᾿Ιουδαίων. Αὕτη εἶναι ἡ ἁμαρτία τῆς βλασφημίας κατὰ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, τὴν ὁποίαν ὁ Θεὸς δὲν συγχωρεῖ οὔτε ἐν τῷ παρόντι βίῳ, οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι. Διότι διὰ μέσου τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων ὁμιλεῖ τὸ ἴδιον τὸ ῞Αγιον Πνεῦμα, ὁ Θεός, καθ᾿ ὅτι αἱ Κανονικαί, ὡς καὶ αἱ Δογματικαὶ διατάξεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, συνετέθησαν συμφώνως πρὸς τοὺς λόγους τῆς θείας Γραφῆς:

«ἔδοξε τῷ Πνεύματι τῷ ῾Αγίῳ καὶ ἡμῖν» (Πράξ. ιεʹ 28).

Καὶ τὸ Θεῖον Πνεῦμα, διὰ τῶν ᾿Αποστόλων, τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τῶν ῾Αγίων Πατέρων, δὲν ὥρισε τὰς Κανονικὰς ἀληθείας, διὰ νὰ τὰς διορθώσωμεν καὶ ἀλλάξωμεν ὕστερον, ὡς δῆθεν ἀτελεῖς καὶ λανθασμένας. Τοιαύτη στάσις ἔναντι τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων εἶναι τελείως ἀπαράδεκτος καὶ βλάσφημος.

Οὕτως, εἶναι ὑπόδικος ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ ἐκκλησία, ἡ ὁποία παραβαίνουσα εὐθέως καὶ ἀκυρώνουσα τοὺς ῾Ιεροὺς Κανόνας, ἑώρτασε τὸ Πάσχα τὸ 1805, 1825, 1853, 1854,... 1903, 1923, 1927 καὶ εἰς πολλὰ ἄλλα ἔτη ταὐτοχρόνως μὲ τὸ ᾿Ιουδαϊκὸν Πάσχα*20.

Καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ ὀλιγώτερον. Τὸ Νέον (Γρηγοριανὸν) ἡμερολόγιον θεσπίζει εἰς τὴν Ρωμαιοκαθολικὴν ἐκκλησίαν νὰ ἐναντιοῦται εἰς τὸ

῞Αγιον Εὐαγγέλιον, μὲ τὴν διαστρέβλωσιν τῆς Εὐαγγελικῆς ἱστορίας.

᾿Εκ τοῦ Εὐαγγελίου καθίσταται σαφές, ὅτι τὸ Χριστιανικὸν Πάσχα ἔλαβε χώραν μετὰ τὸ ᾿Ιουδαϊκόν.

᾿Αλλὰ οἱ παπικοί, μὲ τὸν νέον πασχάλιον Κανόνα των, ὄχι μόνον συνεορτάζουν τακτικῶς τὸ Πάσχα των ὁμοῦ μετὰ τῶν ᾿Ιουδαίων, ἀλλὰ καὶ πολλὰς φορὰς πρὸ αὐτῶν, ὡς κατὰ τὸ 1839, 1840, 1842, 1843, 1845, 1849, 1850, 1856, 1891, 1894, καὶ εἰς πολλὰ ἄλλα ἔτη*21. Τὸ 1921, τὸ ἑβραϊκὸν Πάσχα ἦτο εἰς τὰς 10 ᾿Απριλίου, ἐνῶ οἱ Παπικοὶ ἑώρτασαν τὸ Πάσχα εἰς τὰς 11 Μαρτίου, τ.ἔ. σχεδὸν ἕνα μῆνα πρὸ τοῦ ἑβραϊκοῦ! 22.

ΑΛΛ᾿ ΕΑΝ ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων, ἡ ἀποδοχὴ τοῦ νέου ἡμερολογίου εἰς τὴν πληρότητά του καθίσταται δι᾿ ἡμᾶς ἀπαράδεκτος, τότε τὸ ἴδιον ἀπαράδεκτος εἶναι δι᾿ ἡμᾶς τοὺς ᾿Ορθοδόξους Χριστιανοὺς ἡ ἀποδοχὴ τοῦ νέου ἡμερολογίου εἰς μίαν συμβιβαστικὴν μορφὴν 23.

Οὗτος ὁ συμβιβασμὸς παρατηρεῖται ἐσχάτως εἰς τὴν ζωήν τινων

᾿Ορθοδόξων ᾿Εκκλησιῶν καὶ συνίσταται εἰς τὸ ὅτι, τὸ Πάσχα ἑορτάζεται κατὰ τὸ παλαιὸν ᾿Ορθόδοξον Πασχάλιον, ἀλλ᾿ ὅλαι αἱ ἀκίνητοι ἑορταὶ ἑορτάζονται κατὰ τὸ νέον ἡμερολόγιον. ᾿Αλλ᾿ ἕν τοιοῦτον ἀνάμικτον ἡμερολόγιον δὲν δύναται νὰ γίνῃ ἀποδεκτὸν ἀπὸ τοὺς ᾿Ορθοδόξους, καθ᾿ ὅτι προκαλεῖ ταὐτοχρόνως τὴν παράβασιν καὶ ἄλλων ᾿Εκκλη- σιαστικῶν διατάξεων, αἱ ὁποῖαι εὑρίσκονται εἰς τὸ «Τυπικόν», καὶ τὰς ὁποίας πρέπει νὰ τηρῶμεν ἱερῶς καὶ σταθερῶς, ἐφ᾿ ὅσον δὲν πρέπει νὰ ἐκτραπῶμεν ἀπὸ τὴν ὑπακοὴν εἰς τὴν Μητέρα μας ᾿Εκκλησίαν.

Οἱ νεοημερολογῖται εἶναι ἔνοχοι μιᾶς τοιαύτης παρακοῆς. ῾Ομιλοῦμεν οὕτως, ἔχοντες ὑπ᾿ ὄψιν ἡμῶν τὴν παράβασιν τῶν διατάξεων τοῦ «Τυπικοῦ» τῶν σχετικῶν μὲ τὰς ἀκινήτους ἑορτάς. ῾Η ᾿Εκκλησία ἔχει θεσπίσει τὰ χρονικὰ ὅρια ἐντὸς τῶν ὁποίων δύνανται νὰ ἑορτάζωνται αἱ ἀκίνητοι ἑορταί, αἱ ὁποῖαι πίπτουν κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς. Οὕτω π.χ. ἡ ἑορτὴ τοῦ Τιμίου Προδρόμου (Αʹκαὶ Βʹ εὕρεσις Τ. Κεφαλῆς) κυμαίνεται ἀπὸ τῆς Τετάρτης τῆς ᾿Απόκρεω (κατώτερον ὅριον) μέχρι τῆς Τρίτης τῆς Δʹ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν (ἀνώτερον ὅριον) *24. ᾿Αλλὰ οἱ νεοημερολογῖται καταστρέφουν τὰ ὅρια ταῦτα, διότι ἑορτάζουν ὅλας τὰς ἀκινήτους ἑορτὰς 13 ἡμέρας ἐνωρίτερον.

Τὸ αὐτὸ συμβαίνει καὶ μὲ τὴν ἑορτὴν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ (25 Μαρτίου). Κατὰ τὰς διατάξεις τοῦ «Τυπικοῦ» ὁ Εὐαγγελισμὸς ἑορτάζεται εἰς μίαν χρονικὴν περίοδον μεταξὺ τῆς Πέμπτης τῆς Γʹ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν καὶ τῆς Τετάρτης τῆς Διακαινησίμου *25. ᾿Αλλὰ μὲ τὴν εἰσαγωγὴν τοῦ νέου ἡμερολογίου ὁ ἑορτασμὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἀρχίζει ἀπὸ τῆς Παρασκευῆς τῆς Αʹ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν καὶ φθάνει μόνον μέχρι τῆς Πέμπτης τῆς Ϛʹ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν.

᾿Αλλὰ δὲν ἐξαντλεῖται μέχρι τοῦδε ἡ ἁμαρτία τῶν νεοημερολογιτῶν σχετικῶς πρὸς τὰς ἀπαιτήσεις τῆς ᾿Εκκλησίας καὶ τοῦ «Τυπικοῦ» Αὐτῆς.

῾Η ἀρνητική των στάσις ἔναντι τῶν ὁρισθέντων ὁρίων ἑορτασμοῦ τῶν μεγάλων ἑορτῶν, τοὺς ὁδηγεῖ εἰς μίαν μεγαλυτέραν παραβίασιν τοῦ

«Τυπικοῦ».

῾Η ῾Εκκλησία προεῖδε τὴν σύμπτωσιν ὡρισμένων ἐκ τῶν μεγάλων ἀκινήτων ἑορτῶν μετὰ κινητῶν, ἤ μὲ τὰς διαφόρους ἡμέρας τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς. Εἰς ὅλας τὰς περιπτώσεις ταύτας ἔχει θεσπίσει μίαν ἀκριβῆ λειτουργικὴν τάξιν. ᾿Αλλὰ παραβιάζοντες τὰ δεδομένα ὅρια, οἱ νεοημερολογῖται καταστρέφουν καὶ αὐτὴν τὴν λειτουργικὴν τάξιν τῆς

᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας.

Δι᾿ αὐτὸν τὸν λόγον οἱ νεοημερολογῖται δὲν ἠμποροῦν ποτὲ νὰ ἑορτάζουν τὸν Εὐαγγελισμὸν κατὰ τὴν Μεγάλην ῾Εβδομάδα καὶ κατὰ τὸν ἴδιον τρόπον, δὲν ἠμποροῦν ποτὲ νὰ ἔχουν «Κύριον Πάσχα», δηλαδὴ νὰ συμπίπτῃ ὁ Εὐαγγελισμὸς μὲ τὸ Πάσχα καὶ οὕτω σαφῶς παραβιάζουν τὸ ᾿Εκκλησιαστικὸν «Τυπικόν».

Μία ἰδιαιτέρως συνταρακτικὴ παραβίασις τοῦ «Τυπικοῦ» ἀπὸ τοὺς νεοημερολογίτας παρατηρεῖται σχετικῶς μὲ τὴν ἑορτὴν τῶν ἁγίων

᾿Αποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου.

῾Η ῾Αγία ᾿Εκκλησία τόσον πολὺ τιμᾶ τοὺς μεγάλους ᾿Αποστόλους, ὥστε προετοιμάζει τὴν ἑορτὴν των (29 ᾿Ιουνίου) μὲ μίαν νηστείαν, ἡ ὁποία διαρκεῖ ἀπὸ 8 ἕως 42 ἡμέρας. ᾿Αλλὰ μὲ τὴν εἰσαγωγὴν τοῦ νέου ἡμερολογίου ἡ νηστεία αὕτη, ἀντιθέτως πρὸς τὸ «Τυπικόν», πάντοτε συντομεύεται. Καὶ ὅταν τὸ Πάσχα ἑορτάζεται εἰς τὴν περίοδον ἀπὸ 20 ἕως καὶ 25 ᾿Απριλίου, τότε ἡ νηστεία τῶν ᾿Αποστόλων καταργεῖται τελείως, διότι δὲν ἀπομένει πλέον χρόνος δι᾿ αὐτήν 26 !

᾿Ημπορεῖ νὰ εἴπῃ τις, ὅτι ἡ παραβίασις τοῦ «Τυπικοῦ» δὲν ἀποτελεῖ μίαν σοβαρὰν ἁμαρτίαν, διότι δὲν πρόκειται διὰ μίαν δογματικὴν παράβασιν. ᾿Αλλὰ οἱ λόγοι τοῦ Χριστοῦ: «ἐὰν τῆς ἐκκλησίας παρακούσῃ, ἔστω σοι ὥσπερ ὁ ἐθνικὸς καὶ ὁ τελώνης» (Ματθ. ιηʹ 17) δὲν ἀναφέρονται εἰς τὴν παράβασιν μιᾶς ἤ ἄλλης δογματικῆς ἀληθείας τῆς Πίστεώς μας.

Καὶ ὅμως, κατὰ τὴν μαρτυρίαν αὐτῶν τῶν Θείων λόγων, οἱοσδήποτε ἐξ ἡμῶν δὲν δεικνύει ὑπακοὴν εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν, ἀποκόπτεται ἐξ Αὐτῆς καὶ εἰσέρχεται εἰς τὰς τάξεις τῶν μεγάλων ἁμαρτωλῶν, διότι εἰς τὴν προκειμένην περίπτωσιν ἐπιβάλλεται ἡ μεγίστη τιμωρία: ἡ ἀποκοπὴ ἀπὸ τὴν ᾿Εκκλησίαν. ᾿Επὶ πλέον, τὴν ἁμαρτίαν τῆς παρακοῆς εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν διὰ τῆς περιφρονήσεως τοῦ «Τυπικοῦ» Αὐτῆς, οἱ νεοημερολογῖται τὴν διαπράττουν δημοσίως, μὲ θρασύτητα.

᾿Απὸ τὴν ἄποψιν τῆς ᾿Ορθοδόξου Πίστεως, τοιαύτη περιφρονητικὴ στάσις  ἔναντι τοῦ «Τυπικοῦ» Αὐτῆς δὲν ἐπιτρέπεται εἰς τὰ τέκνα τῆς

῾Αγίας ᾿Εκκλησίας, ὅπως δὲν ἐπιτρέπεται καὶ ἡ παράβασις δογματικῶν καὶ κανονικῶν διατάξεων. Καὶ αὐτὸ εἶναι κατανοητόν.

῞Οπως ἡ περιφρόνησις δογματικῶν καὶ κανονικῶν διατάξεων ὁδηγεῖ εἰς ἀπομάκρυνσιν ἐκ τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ὁμοίως, εἰς μίαν τοιαύτην ἀπομάκρυνσιν ὁδηγεῖ καὶ ἱ περιφρόνησις τοῦ «Τυπικοῦ». Πράγματι, τὸ

«Τυπικὸν» ἀποτελεῖ δι᾿ ἡμᾶς ἕνα ἱερὸν νόμον, ὅστις μᾶς καθοδηγεῖ εἰς τὰς θεαρέστους ᾿Ακολουθίας μας, ἑορτὰς καὶ νηστείας.

Τὸ «Τυπικὸν» εἶναι ἱερὸν βιβλίον, συνδεδεμένον μὲ τὸ ὄνομα ἑνὸς ἐξαισίου σκεύους τῆς Χάριτος, τοῦ ῾Οσίου Σάββα τοῦ ῾Ηγιασμένου, καὶ ἔγινεν ἀποδεκτὸν ὑπὸ τῆς ᾿Ορθοδόξου Εκκλησίας ὡς ἕν ἐκ τῶν βασικῶν της βιβλίων.

Τὸ «Τυπικὸν» δὲν εἶναι ἄλλον τι, εἰ μὴ ἡ φωνὴ τῆς Μητρὸς ἡμῶν ᾿Εκκλησίας27. Καὶ δὲν πρέπει ἔναντι τῆς φωνῆς ταύτης νὰ κρατῶμεν μίαν στάσιν περιφρονήσεως, ἀλλ᾿ ἀδιακρίτου καὶ ἀσαλεύτου ὑπακοῆς, ἄν θέλωμεν νὰ εἴμεθα πιστοὶ καὶ ἀφοσιωμένοι εἰς τὴν ῾Αγίαν ᾿Εκκλησίαν καὶ εἰς ὅλους τοὺς ᾿Ορθοδόξους Κανόνας Αὐτῆς.

Τί κερδίζομεν ὡς ἀποτέλεσμα τῆς παραβάσεως τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ βιβλίου διὰ τῆς εἰσαγωγῆς τοῦ νέου ἡμερολογίου;

᾿Εὰν χρησιμοποιήσωμεν τὸ νέον ἡμερολόγιον, προκειμένου νὰ θεσπίσωμεν νέας ἡμερομηνίας διὰ τὰς ἑορτάς μας, νηστείας καὶ ἀκολουθίας, τότε διὰ τοῦ τρόπου τούτου θὰ μαρτυρήσωμεν ὅτι τὸ νέον ἡμερολόγιον εἶναι ἐκκλησιαστικῶς ὀρθόν, ἐνῶ τὸ «Τυπικὸν» λανθασμένον.

Καὶ τοῦτο, ἐνῶ γνωρίζομεν ὅτι τὸ «Τυπικὸν» προέρχεται ἀπὸ τὴν

᾿Ορθόδοξον ᾿Εκκλησίαν, ἀπὸ τὴν ᾿Εκκλησίαν ταύτην εἰς τὴν ὁποίαν οἱ

᾿Απόστολοι ἔχουν ἐναποθέσει, ὡς εἰς πολύτιμον θησαυρόν, ὅ,τι ἀνήκει εἰς τὴν ᾿Αλήθειαν.

Καὶ τοῦτο, ἐνῶ μᾶς εἶναι πολὺ γνωστὸν ὅτι ἡ προαναφερομένη παραβίασις τοῦ «Τυπικοῦ» προέρχεται ἐκ τῶν Παπικῶν, οἵτινες καταποντίζονται εἰς τὸ σκότος πάσης αἱρέσεως καὶ πλάνης.

῾Ως γέννημα τοῦ Παπισμοῦ καὶ ἀντιεκκλησιαστικὸν φαινόμενον τὸ νέον ἡμερολόγιον, ἐκτὸς ἀπὸ σύγχυσιν, δὲν δύναται νὰ προσφέρει τίποτε εἰς τὴν ᾿Ορθόδοξον ᾿Εκκλησίαν.

Κατ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπον τὸ ἐξέλαβον ἐξ ἀρχῆς τῆς ἐμφανίσεώς του οἱ ἀντίπαλοί του, ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ῾Ιερεμίας Βʹ καὶ ἡ Τοπικὴ Σύνοδος, τὴν ὁποίαν συνεκάλεσεν τὸ 1583 εἰς Κωνσταντι- νούπολιν. Μὲ μίαν τοιαύτην σαθρὰν ἀρχὴν τὸ νέον ἡμερολόγιον παραμένει ἄχρι τοῦδε μία παπικὴ προπαγάνδα, πολὺ βλαβερὰ διὰ τὴν ζωὴν τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας. Δι᾿ αὐτὸ ἡ ἀποδοχὴ ἀπὸ ἡμᾶς, παρὰ τὸ θέλημα τῆς ῾Αγίας ᾿Εκκλησίας, τοῦ νέου ἡμερολογίου, ἔστω καὶ εἰς μίαν συμβιβαστικὴν μορφήν, ἠμπορεῖ νὰ μᾶς ὁδηγήσῃ μόνον εἰς τὸ ὅτι ἡμεῖς αὐτοὶ θὰ συμβάλωμεν εἰς τὴν πρόκλησιν ταραχῶν καὶ ἀταξιῶν ἐν τῇ ἐκκλησιαστικῇ ζωῇ, διὰ τῶν ὁποίων μὲ τὰς ἰδίας μας χεῖρας θὰ καταστρέψωμεν τὴν αὐθεντίαν τῆς ῾Αγίας ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας.

Κατ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπον, ὅπως θὰ εὑρισκώμεθα εἰς τὴν ὁδὸν τῆς βαρείας ἁμαρτίας τῆς παρακοῆς εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν ἀποδεχόμενοι τὸ νέον ἡμερολόγιον καθ᾿ ὁλοκληρίαν μὲ τὴν ἄρνησιν τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων, εὑρισκόμεθα ὁμοίως εἰς τὴν αὐτὴν ὁδὸν τῆς παρακοῆς ἀποδεχόμενοι τὸ νέον ἡμερολόγιον ὑπὸ μίαν μικτὴν μορφήν, μὲ τὴν ἄρνησιν τῶν ἀπαιτήσεων τοῦ «Τυπικοῦ».

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

15.  Διὰ τὴν μετάφρασιν ἐκ τοῦ ρωσικοῦ κειμένου εἴχομεν ὑπ᾿ ὄψιν μας, «Πρακτικὰ τοῦ Συνεδρίου τῶν Προκαθημένων...», ἔνθ᾿ ἀνωτ., σσ. 305-317, Μόσχα 1949 (εἰς γαλλικὴν μετάφρασιν σσ. 313-326, Μόσχα 1952), καὶ «῾Ο σύντομος βίος...», ἔνθ᾿ ἀνωτ., σσ. 80-91, Θεσσαλονίκη 1991, ὅπου ἀναδημοσιεύεται αὐτούσιος ἠ Εἰσήγησις (ἐκτὸς μιᾶς παραγράφου) μεθ᾿ ὑποσημειώσεων ὑπὸ τῶν ἐπιμελητῶν τῆς ἐκδόσεως.

•  Διευκρινίζομεν, ὅτι ἐκ τῶν ἐφ᾿ ἑξῆς ὑποσημειώσεων, μόνον αἱ σημειούμεναι δι᾿ ἀστερίσκου (*) ἀνήκουν εἰς τὸν ᾿Αρχιεπίσκοπον Σεραφείμ, αἱ δὲ λοιπαὶ εἶναι ἡμέτεραι.

*16. ᾿Ε. Πριεντιετσένσκυ (τακτικοῦ μέλους τῆς Ρωσικῆς ᾿Αστρονομικῆς ῾Εταιρείας),

«Τὸ ᾿Εκκλησιαστικὸν ῾Ημερολόγιον καὶ κριτικὴ ἄποψις τῶν ὑπαρχόντων Κανόνων προσδιορισμοῦ τοῦ Πάσχα», σελ. 4-5, ῾Αγία Πετρούπολις 1892.

17.      Βλ. «᾿Επιστολὴν Βασιλέως περὶ τῆς σωτηρίου ἑορτῆς, ἢν ἔγραψε ταῖς ἐκκλησίαις μετὰ τὴν ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθεῖσαν Σύνοδον» (Εὐσεβίου Καισαρείας, Εἰς τὸν βίον Κωνσταντίνου Βασιλέως, Λόγος Γʹ, Κεφ. XVII-XX, PG τ. 20, στλ. 1073Β- 1080Β καὶ ΒΕΠΕΣ τ. 24, σελ. 152-154· Σωκράτους, ᾿Εκκλησιαστικὴ ῾Ιστορία, Βιβλίον Αʹ, Κεφ. Θʹ, PG τ. 67, στλ.89Α-93ΑΒ· Θεοδωρήτου Κύρου, ᾿Εκκλησιαστικὴ ῾Ιστορία, Βιβλίον Αʹ, Κεφ. Θʹ, PG τ. 82, στλ. 932C -937Α· Γελασίου Κυζικηνοῦ, Σύνταγμα τῶν κατὰ τὴν ἐν Νικαίᾳ ῾Αγίαν Σύνοδον Πραχθέντων, Κεφ. ΛϚʹ, PG τ. 85, στλ. 1340C καὶ ΣΜΠΣ, τ. Αʹ, σελ. 193-194).

•  ῾Η ἀπόφασις τῆς Αʹ ῾Αγίας Οἰκουμενικῆς Συνόδου περὶ τῆς ῾Εορτῆς τοῦ Πάσχα, ὁ καλούμενος ῞Ορος τοῦ Πάσχα, δὲν περιλαμβάνεται μὲν εἰς τοὺς ῾Ι. Κανόνας τῆς ῾Αγίας Συνόδου, μνημονεύεται ὅμως εἰς διαφόρους πηγάς, ὑπὸ μορφὴν σχολίων καὶ ἐπεξηγηματικῶν πληροφοριῶν. Λίαν ὀρθῶς, καθ᾿ ἡμᾶς, ἔχει διατυπωθῆ, κατόπιν βαθείας μελέτης τοῦ ζητήματος, ἡ ἄποψις, ὅτι

«τὸν ἐκκλησιαστικὸν Κανόνα ἤ ῞Ορον τοῦ Πάσχα ἀπήρτιζον τὸ Κανόνιον τοῦ Πάσχα (ἡ ἐννεακαιδεκαετηρὶς) καὶ ἐπεξηγηματικαὶ πληροφορίαι περὶ τῆς ἐννεακαιδεκαετηρίδος ὑπὸ μορφὴν σχολίων, ἅτινα ὡς πρὸς τὸ περιεχόμενον ἐταυτίζοντο σχεδὸν πρὸς τὸν σχετικὸν Ζʹ ᾿Αποστολικὸν Κανόνα καὶ τὸν διορισμὸν τῆς Κυριακῆς. Οὕτω Κανόνιον καὶ σχόλια ἀπετέλουν τὸν ῞Ορον τοῦ Πάσχα. Λόγῳ ὅμως τελειότητος καὶ αὐταρκείας τοῦ Κανονίου, ἐν τῇ χρήσει τὰ σχόλια ἐξέπεσον ἐκ τούτου, ὡς γνωστὰ τοῖς πᾶσι καὶ αὐτονόητα διὰ τὸν θεωρὸν τῆς ἐννεακαιδεκαετηρίδος. Διεσώθησαν ὅμως εἰς πολλὰ συγγράμματα ἁγίων Πατέρων καὶ λοιπῶν ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων». (᾿Α. Δ. Δελήμπαση, Πάσχα Κυρίου, σελ. 412, ᾿Αθῆναι 1985).

17α. Νικόδημος Μίλας, ᾿Επίσκοπος Δαλματίας καὶ ᾿Ιστρίας. Μεγάλη ἐκκλησιαστικὴ φυσιογνωμία, εἰδήμων εἰς τὸν χῶρον τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου τῆς ᾿Ορθοδόξου᾿Εκκλησίας, τῆς ῾Ερμηνείας τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων καὶ τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς ῾Ιστορίας, χαίρων πανορθοδόξου ἐκτιμήσεως καὶ κύρους. Σερβικῆς καταγωγῆς, ἐγεννήθη εἰς Σίμπενικ τὴν 16ην ᾿Απριλίου 1845. ᾿Απεφοίτησεν ἀπὸ τὸ Θεολογικὸν Σεμινάριον τοῦ Κάρλοβιτς, παρηκολούθησε μαθήματα Φιλοσοφίας εἰς τὸ Πανεπιστήμιον τῆς Βιέννης, ἐπεράτωσε τὴν Θεολογικὴν ᾿Ακαδημίαν Κιέβου, ὅπου καὶ τοῦ ἀπενεμήθη ὁ τίτλος τοῦ Μαγίστρου τῆς Θεολογίας. ῾Ο τίτλος τοῦ Διδάκτορος τῆς Θεολογίας ἀπενεμήθη εἰς αὐτὸν ὑπὸ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Βουκουρεστίου. ᾿Επιστρέφων εἰς τὴν πατρίδα του τὸ 1874, ἐδίδαξεν εἰς ᾿Εκκλησιαστικὰς Σχολὰς καὶ Σεμινάρια. Τὸ 1890 ἐχειροτονήθη ᾿Επίσκοπος Δαλματίας καὶ ᾿Ιστρίας, ὑπὸ Αὐστρο-ουγγρικὴν κατοχὴν τότε, ὅπου παρέμεινεν ἐπὶ εἰκοσαετίαν. Τὰ τελευταῖα ἔτη τῆς ζωῆς του διῆλθεν εἰς Ντουμπρόβνικ, ὅπου ἐκοιμήθη τὴν 2αν ᾿Απριλίου τοῦ 1915. ῾Η πλέον γνωστὴ καὶ σημαντικὴ ἐργασία του «᾿Ορθόδοξον ᾿Εκκλησιαστικὸν Δίκαιον» (1890) μετεφράσθη εἰς τὴν Ρωσικήν, Γερμανικήν, ῾Ελληνικὴν καὶ Βουλγαρικὴν γλῶσσαν.

᾿Επίσης «Οἱ Κανόνες τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας μεθ᾿ ἑρμηνείας» (1895) ἀποτελεῖ κλασσικὸν ἔργον. Συνέγραψε καὶ ἄλλας μελέτας παρεμφεροῦς περιεχομένου, ὡς καὶ μονογραφίας ἐπὶ θεμάτων ᾿Εκκλησιαστικῆς ῾Ιστορίας, διακρινομένας διὰ τὴν ἐμβρίθειαν, σοβαρότητα καὶ πληρότητά των.

(Βλ. Hierodeacon Grigorije Kalinic, «His Grace Dr. Nikodim Milas, Bishop of Dalmatia and Istria», ἐν περιοδ. «The Journal of the Moscow Patriarchate», Νο 12/1975, pp. 55-56).

18.      «Τέσσαρες δέ εἰσιν οἱ ἀναγκαίως ζητούμενοι περὶ τὸ ἡμέτερον τοῦτο Πάσχα διορισμοί· δύο μέν, οὕς ὁ (Ζʹ) ᾿Αποστολικὸς θεσπίζει Κανών, ὡς ἐν τῷ τοῦ Πάσχα Κεφαλαίῳ πρὸ βραχέος εἰρήκαμεν, καὶ δύο, οἷς ἐξ ἀγράφου χρώμεθα παραδόσεως: α) ὅτι δεῖ μετὰ ἰσημερίαν ἐαρινὴν τὸ Πάσχα ἐπιτελεῖν, β) ὅτι οὐ τὴν αὐτὴν ἡμέραν τῆς ᾿Ιουδαϊκῆς τελετῆς (τὴν τεσσαρεσκαιδεκάτην τοῦ μηνὸς Νισάν), γ) ὅτι οὐχ ἁπλῶς μετ᾿ ἰσημερίαν, ἀλλὰ μετὰ τὴν πρώτην μετ᾿ ἰσημερίαν πανσέληνον καὶ δ) ὅτι καὶ μετὰ τὴν πανσέληνον, εὐθὺς τῆς ἑβδομάδος πρώτῃ (ἡμέρα, τ. ἔ. ἐν Κυριακῇ)».

(Ματθαίου Βλαστάρεως, Σύνταγμα κατὰ στοιχεῖον, Κεφάλαιον Ζʹ, Περὶ τοῦ

῾Αγίου Πάσχα, ΡΠΣΚ, τ. Ϛʹ, σελ. 420).

•  ᾿Εκτενεστάτην καὶ ἐμβριθεστάτην ἀνάλυσιν τῶν «Διορισμῶν τοῦ ῞Ορου τοῦ Πάσχα» βλ. ἐν ᾿Α Δ. Δελήμπαση, Πάσχα Κυρίου, σελ. 412-447, ᾿Αθῆναι 1985.

19.      «Τεσσαρεσκαιδεκατῖται, ἤτοι τετραδῖται ὀνομάζονται, διατὶ ἑώρταζον τὸ Πάσχα ὄχι ἐν Κυριακῇ, ἀλλ᾿ ὁποίᾳ ἄν ἡμέρᾳ τύχῃ ἡ σελήνη δεκατεσσάρων ἡμερῶν, νηστεύοντες  καὶ  ἀγρυπνοῦντες».

(῾Οσίου Νικοδήμου ῾Αγιορείτου, ῾Ι. Πηδάλιον, ῾Ερμηνεία Ζʹ ῾Ι. Κανόνος τῆς Βʹ ῾Αγίας Οἰκουμενικῆς Συνόδου).

•   «῞Οσοι τεσσαρεσκαιδεκατῖται δὲν ἐδέχθησαν τὸν ῞Ορον τῆς Αʹ Οἰκουμενικὴς Συνόδου περὶ Πάσχα, ἐγένοντο σχισματικοὶ καὶ αἱρετικοί.

῏Ησαν δὲ οὗτοι ἐλάχιστοι, οἱ πρωτοπασχῖται, αὐδιανοὶ  καὶ  οἱ  ναυατιανοί, ἀλλὰ  καὶ  μοντανισταί».

(᾿Α. Δ. Δελήμπαση, Πάσχα Κυρίου, σελ. 539, ᾿Αθῆναι 1985).

*20. «Πραβοσλάβνι Σομπιεσιέντνικ» (᾿Ορθόδοξος Συζητητής), 1859, Αʹ Μέρος, σελ. 165· «᾿Ορθόδοξος Θεολογικὴ ᾿Εγκυκλοπαιδεία» (ρωσιστί ), τ. 7ος, σελ. 880.

*21. Αὐτόθι.

22.  ῾Ο Παπισμός, καινοτομήσας ἀντιεκκλησιαστικῶς κατὰ τὸ 1582, ἐκαινοτόμησεν ἑορτολογικῶς καὶ καταβιβάσας τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν εἰς τὴν 11ην Μαρτίου, ἀπὸ τῆς ὀρθῆς ἐκκλησιαστικῆς καὶ αἰωνίου 21ης Μαρτίου, παρέβη καὶ τοὺς τέσσαρας «Διορισμοὺς» τοῦ ῞Ορου τοῦ Πάσχα: τελεῖ τὸ Πάσχα καὶ πρὸ τῆς 21ης Μαρτίου ᾿Εκκλησιαστικοῦ/᾿Ιουλιανοῦ ῾Ημερολογίου· ἑορτάζει τὸ Πάσχα μετὰ ᾿Ιουδαίων ἤ καὶ πρὸ τῶν ᾿Ιουδαίων· τελεῖ τὸ Πάσχα καὶ κατὰ τὴν πανσέληνον τὴν μετὰ τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν τῆς 21ης Μαρτίου, ἀλλὰ καὶ πρὸ αὐτῆς· ἑορτάζει τὸ Πάσχα καὶ πρὸ τῆς πρώτης Κυριακῆς μετὰ τὴν πρώτην πανσέληνον τὴν μετὰ τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν τῆς 21ης Μαρτίου.

•   «῾Ο πασχάλιος ὑπολογισμὸς βάσει τῆς ἑορτολογικῆς καινοτομίας τῶν παπικῶν ἀπάγει εἰς ἄτοπον, διότι, πλὴν τοῦ παραδοθέντος ὑπὸ τῶν ἁγίων Πατέρων Κανονίου, εἶναι ῾῾ἀδύνατον᾿᾿ ῾῾Κανόνιον ἄλλο γενέσθαι᾿᾿ τελειότερον». (᾿Α. Δ. Δελήμπαση, Πάσχα Κυρίου, σελ. 567, ᾿Αθῆναι 1985)

23.      ῾Η ᾿Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, μετὰ τὸ λεγόμενον Πανορθόδοξον Συνέδριον τοῦ 1923, ἐκοινοποίησε τὰ σχετικὰ αὐτοῦ ψηφίσματα εἰς τὰς λοιπὰς ᾿Ορθοδόξους

᾿Εκκλησίας, ἀλλ᾿ ἰδοῦσα ὅτι δὲν ἐπετυγχάνετο πανορθόδοξος σύμπνοια ἐπὶ τοῦ θέματος τῆς ἡμερολογιακῆς μεταρρυθμίσεως, ἔσπευσε νὰ λύσῃ μερικῶς τὸ ζήτημα, «διὰ τῆς προσαρμογῆς τ. ἔ. ἐπὶ τοῦ παρόντος τοῦ ἑορτολογίου εἰς τὸ νέον ἡμερολόγιον, τοῦ Πασχαλίου μένοντος ἀθίκτου μέχρι διευθετήσεως καὶ τούτου ἀργότερον».

(† Σ. Γ., «῾Εορτολόγιον - Νέον ῾Ημερολόγιον», ἐν περιοδ. «᾿Ορθοδοξία», ἀριθ.

4/31.7.1926, σελ. 108).

•   Εἰς τὴν ὁριστικὴν αὐτὴν ἀπόφασιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως μεγάλως συνέβαλεν ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος, προτείνασα «παρομοίαν λύσιν διὰ τῆς ἀπὸ 21/3 ᾿Ιανουαρ. 1924 καὶ ἀριθ. 70 ἐπιστολῆς τοῦ Μακαριωτάτου ᾿Αρχιεπισκόπου

᾿Αθηνῶν κ. Χρυσοστόμου».

(Αὐτόθι. Βλ. τὴν ὑπ᾿ ἀριθ. 70/21.12.1923./3.1.1924. ἐπιστολὴν τοῦ ᾿Αθηνῶν Χ. Π. ἐν ᾿Αρχιμ. Θ. Α. Στράγκα, Ε.Ε.Ι., τ. Βʹ, σελ. 1241-43, ᾿Αθῆναι 1970 καὶ Γ. Εὐστρατιάδου, ῾Η πραγματικὴ ἀλήθεια περὶ τοῦ ᾿Εκκλησιαστικοῦ ῾Ημερολογίου, σελ. 45-47 [λείπει τὸ 1/3 ἐξ ἀρχῆς], ᾿Αθῆναι 1929).

•  Τὴν τοιαύτην «μερικὴν ἡμερολογιακὴν διαρρύθμισιν» προέτεινε τηλεγρα- φικῶς καὶ διὰ γραμμάτων ἡ Κωνσταντινούπολις, κατόπιν συνοδικῆς ἀποφάσεως (24.1.1924) ἐπὶ Γρηγορίου Ζʹ, εἰς τὰς ἀδελφὰς ᾿Εκκλησίας, μὴ ἐπιτευχθείσης δὲ καὶ πάλιν ὁμοφώνου ἀποφάσεως, ἀπεφάσισεν ὁριστικῶς (23.2.1924) καὶ βεβαίως μονομερῶς, τὴν ἐφαρμογὴν τῆς «μέσης λύσεως» ἀπὸ τῆς 10.3.1924, λογιζομένης 23 ἰδίου μηνός, «τοῦ Πάσχα μετὰ τῶν ἐξ αὐτοῦ κινητῶν ἑορτῶν μένοντος τό γε νῦν ἀθίκτου».

(† Σ. Γ., ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 110, ὅπου καὶ τὸ σχετικὸν γράμμα τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου Ζʹ, ἀριθ. 706/26.2.1924, δι᾿ οὗ ἀνακοινοῦται ἡ ὁριστικὴ ἀπόφασις).

•  Περὶ τῆς ὑποθέσεως τῆς «μέσης λύσεως», ἀρξαμένης ἀπὸ τῆς Δʹ Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος (16-21.4.1923), συνεχισθείσης εἰς τὴν Εʹ ῾Ιεραρχίαν (24.12.1923-2.1.1924), ὁλοκληρωθείσης δὲ καὶ ἐπιβληθείσης κατ᾿ οὐσίαν ὑπὸ τοῦ ᾿Αθηνῶν Χρυσοστόμου, βλέπε:

᾿Αρχιμ. Θ. Α. Στράγκα, Ε.Ε.Ι., τ. Βʹ, ᾿Αθῆναι 1970, σελ. 1140, 1141, 1193- 1197· † Σ. Γ., «Τὸ ῾Ημερολογιακὸν Ζήτημα», ἐν περιοδ. «᾿Ορθοδοξία», ἀριθ. 3/30.6.1926, σελ. 69· ᾿Α. Δ. Δελήμπαση, Πάσχα Κυρίου, σελ. 665-667, 675, 679-682, ὅπου ἐκτὸς τῶν ἄλλων γράφονται τὰ ἑξῆς εὔστοχα:

«῾Η λεγομένη ῾῾μέση λύσις᾿᾿ ἀποτελεῖ ἀπαρχὴν τῆς ἑορτολογικῆς καινοτομίας τῆς οἰκουμενιστικῆς ἀποστασίας, ἐν πνεύματι μεσότητος μασονικῆς ἀντιλήψεως καὶ σκοπιμότητος. Διό, μετὰ τὴν καινοτομίαν ἐπὶ τῶν ἀκινήτων ἑορτῶν, προβλέπει τὴν ἀκραίαν κατὰ τὴν μασονικὴν ἀντίληψιν καινοτομίαν καὶ ἐπὶ τῶν κινητῶν ἑορτῶν τοῦ πασχαλίου. Δηλαδὴ οἱ οἰκουμενισταὶ δὲν ἐνδιαφέρονται ὄντως περὶ μεσότητος, ἀλλὰ διὰ τὴν ἔναρξιν τῆς καινοτομίας» (σελ. 681).

*24. Τυπικὸν (ρωσιστί), 1867, σελ. 245.

*25. Αὐτόθι, σελ. 265.

26. ῾Η νηστεία τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων, νομοθετηθεῖσα εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν «κατὰ παράδοσιν ἀρχαίαν» (῾Αγίου Συμεῶνος Θεσσαλονίκης, PG τ. 155, στλ. 900C), ὡς ρυθμιζομένη κατὰ τὴν κινητὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα, αὐξομειώνεται ἀπὸ διαρκείας 8 ἡμερῶν τὸ ἔλαττον (21-28 ᾿Ιουνίου), μέχρι 42 ἡμερῶν τὸ μέγιστον (18 Μαΐου- 28 ᾿Ιουνίου).

•  ῾Η νηστεία αὐτὴ ἐνομοθετήθη ὡς τύπος τοῦ «Ζωοποιοῦ Πνεύματος, τὸ καὶ τοὺς ᾿Αποστόλους διδάξαν πάντα, ἅ παρὰ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ μεμυστα- γώγηται» (῾Οσίου Θεοδώρου Στουδίτου, PG τ. 99, στλ. 1696BC). ᾿Επίσης τηρεῖται ἡ νηστεία αὐτὴ καὶ πρὸς τιμὴν τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων, διότι «πλείστων ἀγαθῶν δι᾿ αὐτῶν ἠξιώμεθα» καὶ διότι «νηστείας οὗτοι καὶ ὑπακοῆς ἄχρι θανάτου, καὶ ἐγκρατείας ἐργάται ὤφθησαν ἡμῖν καὶ διδάσκαλοι» (῾Αγίου Συμεῶνος Θεσσαλονίκης, PG τ. 155, στλ. 901Α).

•   Τοιαύτην ἀσέβειαν ἐπέδειξαν οἰ καινοτόμοι κατὰ τῆς ἀρχαιοπαραδότου αὐτῆς νηστείας, ὥστε εἰς τὸ περιοδικὸν «᾿Εκκλησία» ἀρθρογράφος τις, χλευάζων τὰ ἱερά, ἐχαρακτήρισε «τήν νηστείαν τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων ὡς νηστείαν τῶν ψαράδων καὶ τῶν μπακάληδων τοῦ Φαναρίου. Οἵα κατάπτωσις!».

(Λεοντοπόλεως Χριστοφόρου, ῾Ημερολογιακά, σελ. 22-23, ᾿Αθῆναι 1925).

27.      Πρβλ.: «Οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι θεῖοι Πατέρες, ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων ᾿Αποστόλων καὶ τῶν ῾Ιερῶν Εὐαγγελίων παραδεδώκασιν ἡμῖν...»· «μνείαν ποιεῖσθαι οἱ θειότατοι Πατέρες ἐθέσπισαν...».