Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Πνευματικά Γυμνάσματα
Μελέτη ΙΑ΄: Περί της μελλούσης Κρίσεως
Η μέλλουσα κρίση πρόκειται να είναι μεγάλη:
α) για τα πρόσωπα, που πρόκειται να συγκεντρωθούν εκεί
β) για τα πράγματα, που πρόκειται εκεί να εξεταστούν
γ) για εκείνα, που θα αποφασιστούν.
Σκέψου, αγαπητέ, ότι μετά την συντέλεια του παρόντος κόσμου, πρόκειται να γίνει η τελευταία ημέρα της καθολικής και γενικής Κρίσεως, η οποία καλείται πολλές φορές από τις θείες Γραφές μεγάλη[Έτσι την ονομάζει ο προφήτης Ιωήλ: «Διότι μεγάλη ἡ ἡμέρα Κυρίου, ἐπιφανὴς σφόδρα, καὶ τίς ἔσται ἱκανὸς αὐτῇ;(:Διότι μεγάλη είναι η ημέρα του Κυρίου, ένδοξη και φοβερή πολύ, και ποιος θα είναι ικανός να αντισταθεί σε αυτήν;)»(Ιωήλ 2,11) και πάλι: «Ὁ ἥλιος μεταστραφήσεται εἰς σκότος καὶ ἡ σελήνη εἰς αἷμαπρὶν ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ(:Ο ήλιος θα μεταστραφεί σε σκοτάδι και η σελήνη θα πάρει το χρώμα του αίματος, προτού να έλθει η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη και περίβλεπτος, κατά την οποία ο Κύριος θα έλθει ενδόξως για να κρίνει τον κόσμο)»[Ιωήλ 3,4], έτσι ο Σοφονίας: «Ὅτι ἐγγὺς ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη, ἐγγὺς καὶ ταχεῖα σφόδρα(:Φοβηθείτε τον Κύριο, διότι η ημέρα της τιμωρίας η μεγάλη έχει πλησιάσει. Πλησιάζει και έρχεται με μεγάλη ταχύτητα)»[Σοφον.1,14], έτσι ο Μαλαχίας: «Πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ(:προτού να έλθει η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη και ένδοξη και φοβερή)» [ Μαλαχ. 4,4]], Και θα είναι εξαιρετικά μεγάλη για τρεις λόγους: α) για τα πρόσωπα, που πρόκειται να συγκεντρωθούν εκεί β) για τα πράγματα, που πρόκειται εκεί να εξεταστούν και γ) για εκείνα, που θα αποφασιστούν.
Θα είναι, λοιπόν, μεγάλη η μέρα εκείνη, για τα πρόσωπα, που πρόκειται να συγκεντρωθούν, επειδή θα συγκεντρωθούν όλοι οι Άγγελοι, όλοι οι δαίμονες και όλοι από τον Αδάμ μέχρι το τέλος άνθρωποι, μπροστά σε Εκείνον τον φοβερό Κριτή. Τώρα σχημάτισε με τον νου σου ένα πολύ μεγάλο και ευρύχωρο θέατρο, το οποίο θα είναι η κοιλάδα του Ιωσαφάτ: «Ἐξεγειρέσθωσαν καὶ ἀναβαινέτωσαν πάντα τὰ ἔθνη εἰς τὴν κοιλάδα Ἰωσαφάτ, διότι ἐκεῖ καθιῶ τοῦ διακρῖναι πάντα τὰ ἔθνη κυκλόθεν(: Ας εγερθούν και ας ανεβούν προς την Ιερουσαλήμ όλα τα έθνη στην κοιλάδα του Ιωσαφάτ, διότι εκεί θα καθίσω για να κρίνω και να ξεχωρίσω όλα τα έθνη που θα επισυναχθούν από όλα τα μέρη)» [Ιωήλ 4,12], και πάνω από το θέατρο αυτό, στον αέρα, σχημάτισε με την φαντασία σου έναν θρόνο νεφέλης, στον οποίο πρόκειται να καθίσει ως Κριτής ο Ιησούς Χριστός με τόση μεγαλειότητα εξαιτίας της θεϊκής φύσεως και με τόση δόξα εξαιτίας της θεωμένης Του ανθρωπότητας και με τέτοιο τρόπο, που ούτε ο ήλιος, ούτε η σελήνη, ούτε τα άστρα θα έχουν φως μπροστά Του [βλ. Ιωήλ 4,15: «Ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη συσκοτάσουσι, καὶ οἱ ἀστέρες δύσουσι φέγγος αὐτῶν(: Ο ήλιος και η σελήνη θα σκοτιστούν συγχρόνως και τα αστέρια θα χάσουν την λάμψη τους)»] και οι δαίμονες και όλοι οι άπιστοι και οι κατάδικοι αμαρτωλοί, τρομαγμένοι από την μεγαλειότητά Του, φοβισμένοι από την δόξα Του θα αναγκαστούν, θέλοντας και μη, να λυγίσουν τα γόνατα και να Τον προσκυνήσουν : «ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός(:ώστε στο όνομα του Ιησού να γονατίσουν ταπεινά και να Τον προσκυνήσουν λατρευτικά και οι άγγελοι στον ουρανό και οι άνθρωποι στη γη και οι ψυχές των νεκρών στα καταχθόνια˙ αλλά κι αυτά τα δαιμονικά όντα που είναι στα καταχθόνια με τρόμο να υποκλιθούν μπροστά στο μεγαλείο Του. Και έτσι κάθε γλώσσα να ομολογήσει φανερά, δυνατά και ξεκάθαρα ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος. Και με την ομολογία αυτή και την αναγνώριση του Ιησού Χριστού ως Κυρίου θα δοξάζεται ο Θεός Πατήρ)»[Φιλιπ. 2,10-11].
Κοντά Του θα στέκεται πρώτα η Παρθένος και Μητέρα Του, σε έναν θρόνο κατάλληλο στην αξία της βασίλισσας, σύμφωνα με το «παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου(:στέκεται παρούσα η βασίλισσα μεγαλοπρεπής στα δεξιά Σου)»[Ψαλμ.44,9], και δεξιά και αριστερά θα στέκονται όλα τα αγγελικά τάγματα και όλοι μαζί οι από όλους τους αιώνες άγιοι και δίκαιοι, οι οποίοι θα έχουν τα σώματά τους τόσο ένδοξα και τόσο λαμπρά, που καθένας από αυτούς θα μπορεί να φωτίζει όλη τη γη σαν ήλιος: «Τότε οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρὸς αὐτῶν(:Τότε οι δίκαιοι θα δοξαστούν και θα λάμψουν σαν τον ήλιο στη Βασιλεία του ουράνιου Πατέρα τους)» [Ματθ.13,43]. Και οι άγγελοι θα φαίνονται φωτεινότεροι από τον ήλιο, για να αυξάνουν την τιμή στους αγίους και τον φόβο στους αμαρτωλούς.
Και στο τέλος θα στέκονται όλοι οι δαίμονες και οι ασεβείς[Διότι και οι ασεβείς και οι άπιστοι θα παρασταθούν στην καθολική Κρίση, σύμφωνα με τα πιο πάνω λόγια του προφήτη Ιωήλ, και μάλιστα κατά τον λόγο του Κυρίου: «Ὅτι ἔρχεται ὥρα ἐν ᾗ πάντες οἱ ἐν τοῖς μνημείοις ἀκούσονται τῆς φωνῆς αὐτοῦ, καὶ ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως(:Μην απορείτε γι’ αυτό που σας είπα. Θα συμβούν πολύ πιο θαυμαστά απ’ αυτό. Διότι έρχεται ώρα που όλοι οι νεκροί, όσοι θα βρίσκονται έως τότε στα μνήματα, θα ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού, που θα τους διατάζει ν’ αναστηθούν. Θα βγουν όλοι από τα μνήματα, και όσοι στην επίγεια ζωή τους έπραξαν τα αγαθά, θα αναστηθούν για να απολαύσουν ζωή αιώνια και ευτυχισμένη˙ εκείνοι όμως που έκαναν τα κακά, θα αναστηθούν για να δικαστούν και να κατακριθούν)» [Ιω.5,28-29]. Εκείνο μάλιστα που λέει ο Δαβίδ: «Διὰ τοῦτο οὐκ ἀναστήσονται ἀσεβεῖς ἐν κρίσει(:Για τον λόγο αυτόν δεν θα έχουν το σθένος οι ασεβείς να σταθούν όρθιοι και με το μέτωπο ψηλά, αλλά θα πέσουν κάτω ντροπιασμένοι και συντριμμένοι όταν ο Θεός θα κάνει την Κρίση Του)»(Ψαλμ.1,5) εννοείται ότι αυτοί δεν ανασταίνονται σε ανάσταση ζωής όπως οι πιστεύοντες δίκαιοι και όχι ότι αυτοί δεν ανασταίνονται· μερικοί ερμηνευτές προσφυέστερα ερμηνεύοντας αυτό λένε, ότι δεν θα αναστηθούν, ούτε θα σταθούν οι ασεβείς και οι αμαρτωλοί στην κρίση και στην βουλή, δηλαδή στο κριτήριο και στο βουλευτήριο των δικαίων, κάτι που επίσης και αυτό θέλει να πει ότι δεν θα συγκαθίσουν με τους δικαίους στον ίδιο τόπο, ούτε με αυτούς θα συναριθμηθούν, επειδή η εβραϊκή λέξη στο ρητό αυτό σημαίνει όχι μόνο το ἀνίστασθαι, αλλά και το απλά ἵστασθαι] και οι καταδικασμένοι αμαρτωλοί εκστατικοί, τρέμοντες, χωρισμένοι από τους αγαθούς και θα έχουν και αυτοί τα δικά τους σώματα, αλλά ω, πόσο διαφορετικά θα είναι από τα σώματα των δικαίων! Διότι αυτά θα είναι δυσώδη, βρωμερά, μαύρα, ασχημότατα, ελεεινά και τερατώδη, έτσι ώστε το καθένα από αυτά να γίνεται δεύτερος άδης για την άθλια ψυχή του[Σχετικά με τα αναστημένα σώματα των δικαίων και των αμαρτωλών, βλέπε στον γ΄ Συλλογισμό της Μελέτης του αγίου Νικοδήμου στην Ανάσταση του Χριστού].
Τώρα εσύ, αδελφέ, που μελετάς αυτά, σε ποιον από τους τόπους αυτούς πρόκειται να βρεθείς; Θέλεις να σου πω; Εάν φυλάξεις με πίστη εκείνα που υποσχέθηκες στο άγιο Βάπτισμα και αρνηθείς τον κόσμο, τον διάβολο και την σάρκα, είναι βέβαιο ότι θα βρεθείς σε έναν τόπο μαζί με όλους τους δικαίους, εάν μάλιστα γίνεις ένας από εκείνους, που αρνήθηκαν όλα τα πράγματα του κόσμου, και αφού γίνεις μοναχός, αγωνιστείς να φυλάξεις τις υποσχέσεις, που έδωσες στον δεσπότη Χριστό και φθάσεις στην τελειότητα της αρετής, θα βρεθείς σε υψηλότερο τόπο μαζί με όλους τους αγίους. Εάν όμως αντίθετα, αρνηθείς στον Θεό την υποταγή που Του χρωστάς, και παραβαίνοντας τις εντολές Του ζήσεις και πεθάνεις ως αμαρτωλός, βέβαια τότε θα σταθείς έντρομος στον τόπο των καταδίκων. Ω, αλίμονο σε σένα! Διότι εσύ που υπερασπίζεσαι τώρα σε όλα τα πράγματα την τιμή σου και θέλεις να φαίνεσαι ο πιο εξαίρετος και τιμημένος από όλους, τότε τι είδους ατιμία και ντροπή θα δοκιμάσεις, όταν βρεθείς μαζί με τους κλέφτες, μαζί με τους φονιάδες, με τους πόρνους, με τους μάγους, μαζί με όλους τους παρανόμους; Τι είδους ντροπή θα λάβεις τότε, που θα δεις έναν από τους πτωχούς τους οποίους εσύ συνήθιζες να διώχνεις από μπροστά σου με υπερηφάνεια; Τι είδους, λέω, ντροπή θα νιώσεις, όταν δεις αυτούς ντυμένους θεία δόξα, γεμάτους από θεϊκό φως, χαρμόσυνους, θριαμβευτές, να κάθονται στους πρώτους τόπους και ίσως να ζητούν από σένα λογαριασμό για την κακή ζωή που έκανες;
Εκείνο, μάλιστα, που θα σου αυξήσει την ντροπή είναι, όταν δεις, πως εκείνοι μεν για την λίγη στενοχώρια, που υπέμειναν εδώ, έλαβαν ως μισθό τους μία Βασιλεία αιώνια, εσύ δε, ενώ μπορούσες να συναριθμηθείς με αυτούς, αν περνούσες την ζωή σου σύμφωνα με τις διδασκαλίες και τις εντολές του Ευαγγελίου, για μια προσωρινή ανάπαυση και ηδονή, αποστράφηκες θεληματικά τέτοια μεγάλη δόξα και απόλαυση του παράδεισου. Τότε θα παρακαλάς τα βουνά να πέσουν επάνω και να σε σκεπάσουν, όπως λέει η Ιερή Αποκάλυψη: «Καὶ λέγουσι τοῖς ὄρεσι καὶ ταῖς πέτραις· πέσατε ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ κρύψατε ἡμᾶς ἀπὸ προσώπου τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου καὶ ἀπὸ τῆς ὀργῆς τοῦ ἀρνίου, ὅτι ἦλθεν ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη τῆς ὀργῆς αὐτοῦ, καὶ τίς δύναται σταθῆναι;(:Και λένε στα βουνά και στα βράχια: Πέστε πάνω μας και κρύψτε μας από το φοβερό πρόσωπο Εκείνου που κάθεται πάνω στον θρόνο και από την οργή του Αρνίου. Διότι ήλθε η ημέρα η μεγάλη που θα ξεσπάσει η οργή Του. Και ποιος μπορεί να σταθεί και να την αντικρίσει;)» [Αποκ. 6,16].
Τότε η κατοικία του άδη, που είναι τόσο φρικτή και φοβερή, θα γίνει επιθυμητή σε σένα, προκειμένου να κρυφθείς και να ξεφύγεις από την οργή του Κυρίου, λέγοντας και εσύ μαζί με τον Ιώβ: «Εἰ γὰρ ὄφελον ἐν ᾅδῃ με ἐφύλαξας, ἔκρυψας δέ με ἕως ἂν παύσηταί σου ἡ ὀργὴ καὶ τάξῃ μοι χρόνον, ἐν ᾧ μνείαν μου ποιήσῃ(: Μακάρι να με φύλαττες φυλακισμένο στον άδη, Κύριε, να με έκρυπτες εκεί έως ότου παύσει η οργή Σου και να μου όριζες χρόνο κατά τον οποίο και πάλι θα με θυμόσουν και θα με επανέφερες στη γη)»[Ιώβ 14,13] . Τότε θα αλλάξεις τις προηγούμενες γνώμες που είχες. Τότε θα πεις χιλιάδες φορές τον εαυτό σου ανόητο, αναίσθητο και τρελό, διότι στάθηκες αντίθετος στην πίστη σου με τα έργα σου και, για να πω με συντομία, τότε θα επιθυμείς να μην είχες γεννηθεί καθόλου στον κόσμο και θα ζητάς να πεθάνεις και να καταλήξεις στην ανυπαρξία και να μην μπορείς να το πετύχεις. «Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ζητήσουσιν οἱ ἄνθρωποι τὸν θάνατον καὶ οὐ μὴ εὑρήσουσιν αὐτόν, καὶ ἐπιθυμήσουσιν ἀποθανεῖν, καὶ φεύξεται ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ θάνατος(:Εκείνες τις μέρες οι άνθρωποι που θα βρίσκονται μακριά από τον Θεό, λόγω της ψυχικής τους αγωνίας και της απογνώσεως θα αποζητούν τον θάνατο και δεν θα τον βρίσκουν˙ θα παρακαλούν να πεθάνουν κι ο θάνατος θα απομακρύνεται απ’ αυτούς)»[Αποκ.9,6].
Αυτά είναι που πρέπει να βάζεις, αδελφέ μου συναμαρτωλέ, συχνά μπροστά στα μάτια σου και να σκέφτεσαι, νιώθοντας τώρα ντροπή, που πέρασες τον χρόνο σου με τόση αναισθησία και τύφλωση και παρακαλώντας τον δεσπότη Χριστό να τυπώσει στα βάθη της καρδιάς σου αυτές τις βεβαιότατες αλήθειες, για να μπορέσεις, με την ενθύμηση αυτών, να γλυτώσεις από εκείνη την ντροπή και να σταθείς με παρρησία μπροστά στον Χριστό. «Ἀγρυπνεῖτε οὖν ἐν παντὶ καιρῷ δεόμενοι ἵνα καταξιωθῆτε ἐκφυγεῖν πάντα τὰ μέλλοντα γίνεσθαι καὶ σταθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου(:Να είστε λοιπόν άγρυπνοι και προσεκτικοί˙ να προσεύχεστε κάθε ώρα και στιγμή και να παρακαλείτε τον Θεό να σας δώσει χάρη και δύναμη, ώστε να γίνετε άξιοι να ξεφύγετε όλα όσα πρόκειται να γίνουν, χωρίς να υποστείτε ψυχική βλάβη˙ και να σταθείτε άφοβοι και με θάρρος μπροστά στον Υιό του ανθρώπου)»[Λουκά 21,36].
Β΄
Σκέψου, αγαπητέ, πόσο μεγάλη θα είναι εκείνη η μέρα της Κρίσεως, εξαιτίας εκείνων που θα εξεταστούν τότε· τότε όσα καλά και όσα κακά έγιναν σε όλους τους αιώνες και από όλους τους ανθρώπους, όλα θα εξεταστούν με παρρησία. Τότε όσα λόγια είπαν όλοι μαζί οι άνθρωποι από αρχής του κόσμου και όσοι λογισμοί πέρασαν από τον νου τους και όσα έργα έκαναν, όλα χωρίς καμία εξαίρεση θα φανερωθούν. Σκέψου τώρα, αδελφέ, πως αν δεν είναι δυνατόν να μετρηθούν όσοι λογισμοί έρχονται στον νου ενός μόνο ανθρώπου σε μία μόνο ημέρα και όσα λόγια λέει και όσα έργα κάνει, πόσο περισσότερο δεν είναι δυνατό να αριθμηθούν όλοι οι λογισμοί, που θα σκεφτεί αυτός ο ένας άνθρωπος σε όλη του την ζωή, και όλα τα λόγια που θα πει και όλα τα έργα που θα κάνει; Και αν, λοιπόν, του ενός ανθρώπου όλοι οι λογισμοί, που θα σκεφτεί αυτός ο ένας άνθρωπος σε όλη του την ζωή, και όλα τα λόγια που θα πει και όλα τα έργα που θα κάνει; Και αν, λοιπόν, του ενός ανθρώπου οι λογισμοί, τα λόγια και τα έργα είναι αναρίθμητα και άπειρα στο πλήθος, πόσο περισσότερο είναι όλων μαζί των ανθρώπων, παρόλα αυτά όλο αυτό το άπειρο πλήθος των λογισμών και των λόγων και των έργων, όχι μόνο ενός ανθρώπου, αλλά όλων μαζί των ανθρώπων και όχι μόνο αυτών, αλλά και των αγγέλων και όχι μόνο των αγγέλων, αλλά και των δαιμόνων, θα παρουσιαστεί σε μία στιγμή κατά την ημέρα εκείνη και τα μεν καλά πρόκειται να κριθούν με κρίση δοκιμασίας και μισθού, τα δε κακά πρόκειται να αποδοκιμαστούν και να τιμωρηθούν.
Γι'αυτό, λοιπόν, είπε ο Κύριος: «Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πᾶν ῥῆμα ἀργὸν ὃ ἐὰν λαλήσωσιν οἱ ἄνθρωποι, ἀποδώσουσι περὶ αὐτοῦ λόγον ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως (:Για να καταλάβετε λοιπόν πόσο αυστηρά θα κριθείτε για τα βλάσφημα και συκοφαντικά σας λόγια, σας λέω ότι για κάθε λόγο περιττό και ανώφελο που τυχόν θα πουν οι άνθρωποι, θα δώσουν λόγο γι’ αυτόν την ημέρα της κρίσεως)» [Ματθ.12,36]. Και ο Παύλος λέει: «Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν (:Διότι όλοι εμείς πρέπει να παρουσιαστούμε φανεροί και ξεσκεπασμένοι μπροστά στο δικαστικό βήμα του Χριστού, για να πάρει ο καθένας μας την αμοιβή του ανάλογα με όσα έκανε με το σώμα, είτε αγαθές είναι συνολικά οι πράξεις του, είτε κακές)»[Β΄Κορ. 5,10]. Και πάλι: «Ὥστε μὴ πρὸ καιροῦ τι κρίνετε, ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ Κύριος, ὃς καὶ φωτίσει τὰ κρυπτὰ τοῦ σκότους καὶ φανερώσει τὰς βουλὰς τῶν καρδιῶν, καὶ τότε ὁ ἔπαινος γενήσεται ἑκάστῳ ἀπὸ τοῦ Θεοῦ(:Μην κάνετε καμία κρίση πέρα από τον ορισμένο καιρό, μέχρι να έρθει ο Κύριος. Αυτός θα ρίξει άπλετο φως σε αυτά που είναι κρυμμένα τώρα στο σκοτάδι και θα φανερώσει τις εσωτερικές σκέψεις και αποφάσεις των καρδιών. Και τότε τον έπαινο στον καθένα θα τον αποδώσει όχι κάποιος άνθρωπος, αλλά ο Θεός)»[Α΄Κορ.4,5].
Και το σπουδαιότερο, που τόσο τα καλά όσο και τα κακά θα φανούν τότε, όχι όπως φαίνονται τώρα στη δική μας αντίληψη, αλλά όπως φαίνονται στα μάτια του Κυρίου· η ευσέβεια και η αρετή θα φανεί τότε άπειρα καλύτερη και τιμιότερη από εκείνο, που φαίνεται τώρα στους σκοτισμένους μας οφθαλμούς και η ασέβεια και η κακία θα θεατριστεί άπειρα χειρότερα και ατιμότερα από ό,τι φαίνεται σε μας.
Τότε τι θα πάθεις, εσύ, αγαπητέ, αν τυχόν και δεν φύλαξες το επάγγελμα του Χριστιανού, αλλά πέρασες την ζωή σου με αμαρτίες; Τι θα πεις, όταν δεις μπροστά σου ένα πλήθος ανομιών που έκανες, και μέσα στο πλήθος αυτό να δεις τόσες αμαρτίες, που δεν τις υπολόγιζες καθόλου; Τι θα γίνεις, όταν δεις μπροστά σου σαν έναν καθρέφτη όλες τις θεωρίες σου, όλες τις συνομιλίες σου, όλες τις επιθυμίες σου και όλους τους διαλογισμούς σου; Όταν δεις όλον τον χρόνο που έχασες σε ανωφελείς συναναστροφές, σε παιχνίδια, σε αναγνώσεις μάταιων ή βλαβερών βιβλίων; Διότι λέει ο Μέγας Βασίλειος: «Ὀψόμεθα ἃμα πάντα οἱονεὶ παρεστῶτα ἡμῖν τὰ ἔργα καὶ φαινόμενα ἀντιπρόσωπα τῇ διανοίᾳ ἡμῶν μετὰ τῶν ἰδίων τύπων, ἕκαστον ὡς λέλεκται καὶ ὡς πέπρακται (:Θα δούμε να εμφανίζονται μπροστά μας όλα τα έργα μας και να είναι απέναντι στη σκέψη μας κάθε ένα, όπως έγινε και λέχθηκε)». Τι θα πεις, όταν δεις όλα εκείνα, που ξόδεψες σε ηδονές και σε ματαιότητες και δεν τα μοίρασες ως ελεημοσύνη σε χήρες και σε ορφανά, σε πτωχούς και δυστυχισμένους; Σε νοσοκομεία και πτωχοτροφεία, σε εκτυπώσεις ψυχωφελών και πνευματικών βιβλίων και σε άλλα ψυχωφελή και θεάρεστα έργα; Τι θα πεις, όταν δεις όλα τα περιττά ρούχα που είχες, όλα τα σπίτια, όλα τα υπάρχοντα και όλα τα πράγματα που χρησιμοποίησες κακώς με την πλατεία οδό του κόσμου και όχι με την στενή του Ευαγγελίου; Πώς θα απολογηθείς στον Θεό για όλα αυτά την στιγμή που δεν μπορείς να δώσεις λογαριασμό σε Αυτόν για μία και μόνη αμαρτία; Όπως λέει ο Ιώβ: « Ἐὰν γὰρ βούληται κριθῆναι αὐτῷ, οὐ μὴ ὑπακούσῃ αὐτῷ, ἵνα μὴ ἀντείπῃ πρὸς ἕνα λόγον αὐτοῦ ἐκ χιλίων(:Κανείς δεν είναι δίκαιος ενώπιον του Κυρίου· διότι εάν θελήσει κανείς να κριθεί με τον Κύριο και να θέσει υπό αμφισβήτηση το δίκαιο της κρίσεώς Του, δεν θα μπορέσει να αποκριθεί σε Αυτόν, αλλά θα μείνει άναυδος, για να μην αντιλέξει ούτε σε έναν λόγο από τους χίλιους λόγους κατηγορίας που θα του πει ο Κύριος)»[Ιώβ 9,3]. Εκτός από όλα αυτά, δεν θα απολογηθείς για τις αμαρτίες σου μόνο, αλλά ακόμη και για τις ευεργεσίες, που έλαβες από τον Θεό, οι οποίες θα είναι όλες μπροστά σου και καθώς θα συγκρίνονται με τις αμαρτίες σου, θα τις αποδείξουν πολύ φοβερότερες.
Και τέλος πάντων, θα απολογηθείς και για το παράδειγμα που σου έδωσε ο Χριστός με την ζωή Του και για τις πληγές Του και για το Πάθος Του και για τον Σταυρό Του και για το Αίμα που έχυσε και για τον θάνατο, που δοκίμασε γι'αυτό και η μεγάλη αυτή Κρίση θα γίνει στην κοιλάδα του Ιωσαφάτ, δηλαδή κοντά στη Γεσθημανή, εκεί που ο Χριστός ίδρωσε Αίμα για την σωτηρία σου, προσευχόμενος μέσα στον κήπο κοντά στον χείμαρρο των Κέδρων, πέρα από τον οποίο πήγε ο Κύριος κατά την νύκτα του Πάθους Του και από εκεί μεταφέρθηκε δεμένος στο δικαστήριο, όπως εξιστορεί ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Ταῦτα εἰπὼν ὁ Ἰησοῦς ἐξῆλθε σὺν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ πέραν τοῦ χειμάῤῥου τῶν Κέδρων, ὅπου ἦν κῆπος, εἰς ὃν εἰσῆλθεν αὐτὸς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ (:Όταν τελείωσε την προσευχή Του ο Ιησούς βγήκε με τους μαθητές Του έξω από την πόλη των Ιεροσολύμων, σε κάποιο μέρος πέρα από τον ξεροπόταμο των Κέδρων. Εκεί υπήρχε ένας κήπος, όπου μπήκε ο Ίδιος και οι μαθητές Του)»[Ιω.18,1]. Και κάνει την κρίση στον τόπο αυτόν ο Κύριος για να ελέγξει περισσότερο τους αμαρτωλούς, αφενός μεν αποδείχνοντας σε αυτούς ότι Αυτός για την αγάπη τους έπαθε τόσα και τόσα πάθη κοντά στον τόπο αυτόν, αυτοί όμως δεν ωφελήθηκαν από αυτά, αλλά τα περιφρόνησαν με τις αμαρτίες τους, αφετέρου δε, για να δικαιολογηθεί στην απόφαση που θα πάρει κατά των αμαρτωλών, έχοντας κατά κάποιον τρόπο μάρτυρα αυτόν τον ίδιο τον τόπο, που γι’ αυτούς έπαθε. Γι’ αυτόν τον λόγο θα έχει εκεί κοντά Του και τον Σταυρό να στέκεται ψηλά με δόξα, σαν ένα βασιλικό έμβλημα, για να δείχνει και από μακριά, πόσα έκανε ο λυτρωτής μας Ιησούς Χριστός, για να μας σώσει και αντιθέτως πόσα κάναμε εμείς ως μεγάλη καταφρόνηση, για να μη σωθούμε.
Τώρα τι γνώμη έχεις, αδελφέ, γι’ αυτήν την μεγάλη ημέρα της Κρίσεως; Εξίσωσες τους λογαριασμούς, που έχεις να δώσεις σε εκείνη την λεπτή και ακριβή εξέταση; Διόρθωσες όλες τις αμαρτίες σου με μία γενική εξομολόγηση και αποχή από το κακό και με μία αληθινή και τέλεια μετάνοια; Ή έχεις ακόμα αδιόρθωτες αμαρτίες και αμετανόητες, τις οποίες δεν εξομολογήθηκες και ούτε έκανες τον κανόνα τους; Σκέψου καλά, ότι, εάν τις διόρθωσες, τότε αυτές δεν θα φανερωθούν σε εκείνη την μεγάλη Κρίση, ούτε θα σε φοβίσουν τότε, διότι ο Κύριος δεν θα τις θυμηθεί: «Τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι(:Δεν θα ξαναθυμηθώ πια τις αμαρτίες τους)»[Ιερεμ.38,34]. Εάν όμως έχεις αμαρτίες αδιόρθωτες, εάν φάνηκες αχάριστος στις άπειρες ευεργεσίες, που σου έκανε ο Θεός, χρησιμοποιώντας αυτές εναντίον του ευεργέτη σου, εάν έδειξες ανώφελο από μέρος δικό σου το παράδειγμα της ζωής του Ιησού Χριστού και τα πάθη Του και το Αίμα Του και τον Σταυρό Του και τα μυστήρια, που σου άφησε, και δεν ωφελήθηκες καθόλου από αυτά, για να διορθώσεις την κακή σου ζωή, τότε αλίμονο σε σένα. Ω, ποιος φόβος και τρόμος θα σε περικυκλώσει! Διότι όλες αυτές τις αμαρτίες, όλες αυτές τις αχαριστίες και τις αποστασίες σου θα τις παρουσιάσει μπροστά σου ο δίκαιος εκείνος Κριτής, ενώπιον όλων των ανθρώπων και των αγγέλων: «Ἐλέγξω σε καὶ παραστήσω κατὰ πρόσωπόν σου τὰς ἁμαρτίας σου(:Θα σε ελέγξω και θα παρουσιάσω μπροστά σου τις αμαρτίες σου)»[Ψαλμ.49,21].
Και λοιπόν, έως πότε, αδελφέ, θα αγκαλιάζεις την πόρνη και τις αμαρτίες και θα έχεις τα φίδια αυτά στην αγκαλιά σου να σε δαγκώνουν και να σε θανατώνουν; Έως πότε δεν θα τα θανατώσεις εσύ με μία αληθινή εξομολόγηση και αποχή και μετάνοια; Γιατί αναβάλλεις τον χρόνο της διορθώσεως των αμαρτιών σου; Αυτήν την ημέρα, αυτήν την ώρα, αυτή τη στιγμή σήκω και πήγαινε στον πνευματικό σου, για να εξομολογηθείς με πόνο και συντριβή της καρδιάς σου, για να τις διορθώσεις. «Ἓως τίνος, ὀκνηρέ, κατάκεισαι; πότε δὲ ἐξ ὕπνου ἐγερθήσῃ;(:Μέχρι πότε θα κοιμάσαι, οκνηρέ; Πότε θα σηκωθείς από τον ύπνο;)»[Παροιμ.6,9]. Τι περιμένεις; Τι καρτερείς; Ορίστε, η ημέρα εκείνη έφτασε.
«Ἐγγὺς ἡ ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη(:Κοντά είναι η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη)»[Σοφία Σειράχ 1,14]. Τι είδους καταραμένος λογισμός είναι αυτός, που δεν αφήνει να φοβάσαι εκείνη την ημέρα, την οποία τόσο την φοβήθηκαν οι μεγαλύτεροι άγιοι; «Ὦ πονηρὸν ἐνθύμημα(:Ω πονηρή και κακή σκέψη)!», λέει ο Σειράχ[Σοφ.Σειρ.37,3]· εσύ υπολογίζεις τόσο πολύ την γνώμη των ανθρώπων και δεν φοβάσαι και δεν υπολογίζεις εκείνο το φοβερό δικαστήριο, που κάνει και αυτούς τους ίδιους τους δαίμονες να φρίττουν, όταν τους το θυμίσει κάποιος; Αποφάσισε τουλάχιστον από τώρα και στο εξής να σκέφτεσαι την μελλοντική Κρίση με πολλή επιμέλεια[Γι' αυτό λοιπόν και ο Μέγας Βασίλειος μακαρίζει εκείνους που μελετούν πάντοτε την φοβερή εκείνη Ημέρα, διότι από την μελέτη αυτή θα εμποδιστεί από κάθε αμαρτία, λέγοντας: «Μακαρία ψυχὴ καὶ νυκτὸς καὶ ἡμέρας μηδεμίαν ἄλλην μέριμναν στρέφουσα, ἢ τὸν θάνατον διαπαντὸς καὶ πὼς ἐπὶ τῆς μεγάλης ἡμέρας, καθ’ ἢν πᾶσα ἡ κτίσις παραστήσεται τῷ Κριτῇ τῶν ἀπάντων, τὰς εὐθύνας τῶν πεπραγμένων ἀπολαβοῦσα καὶ αὕτη δυνηθῇ κούφως ἀποθέσθαι τὸν λόγον τῶν βεβιωμένων· ὁ γὰρ ἐκείνην τὴν ἡμέραν καὶ τὴν ὥραν πρὸ ὀφθαλμῶν τιθέμενος καὶ ᾀεὶ μελετῶν τὴν ἐπὶ τοῦ ἀπαραλογίστου Κριτοῦ ἀπολογίαν, ὁ τοιοῦτος, ἢ οὐδέν, ἢ παντελῶς ἐλάχιστα ἀμαρτήσεται· δι’ ὅτι τὸ ἁμαρτάνειν ἡμῖν, κατ’ ἀπουσίαν τῶν φοβερῶν ἐκείνων ἐννοιῶν γίνεται(: Μακαρία είναι η ψυχή, η οποία νύκτα και ημέρα δεν έχει άλλη μέριμνα παρά πώς κατά την μεγάλη ημέρα, κατά την οποία όλη η κτίση θα σταθεί μπροστά στον Κριτή, για να αποδώσει λόγο για τα έργα της, θα μπορέσει και αυτή εύκολα να κάνει τον απολογισμό για τη ζωή της. Διότι, όποιος έχει μπροστά στα μάτια του εκείνη την Ημέρα και την ώρα και πάντοτε μελετά την απολογία του μπροστά στο δικαστήριο, που δεν μπορεί να πλανηθεί, αυτός ή καθόλου ή ελάχιστα θα αμαρτήσει, διότι το αμαρτάνειν προέρχεται από απουσία του φόβου του Θεού από εμάς)»( Ἐπιστολή πρός Ἐλευθέραν)], διότι, σου λέω την αλήθεια, ότι, εάν σε όλη σου την ζωή την σκέφτεσαι, η ζωή σου τότε θα σου φανεί πολύ σύντομη και λίγη, για να σκέφτεσαι έναν λογισμό τόσο αναγκαίο, όπως είναι γραμμένο. «Καὶ χρόνος στενός ἐστι τῷ Ἰακὼβ(: Και ο χρόνος είναι περιορισμένος για τους απογόνους του Ιακώβ)»[Ιερεμ.37,7]. Σκέψου ότι βρίσκεσαι νοερά μπροστά στον Κριτή σου και παρακάλεσέ Τον ταπεινά, να σου γίνει βοηθός και Θεός του ελέους, πριν έλθει ο καιρός και γίνει Θεός εκδικήσεως: «Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος, Θεὸς ἐκδικήσεων ἐπαῤῥησιάσατο(:Θεός εκδικητής και τιμωρός της αμαρτίας είναι ο Κύριος· ο Θεός, ο Οποίος εκδικείται και τιμωρεί με ακατανίκητη δύναμη και με πάσα δικαιοσύνη τα φαύλα, κατέστησε και καθιστά πάντοτε ολοφάνερη την παρουσία Του)»[Ψαλμ.93,1].
Σκέψου ότι εκείνη η ημέρα θα είναι τελικά μεγάλη για όλα εκείνα που θα αποφασιστούν σε αυτήν, διότι εκεί δεν θα γίνει απόφαση για μία ασήμαντη κληρονομιά ή για λίγες πιθαμές γης· αλλά για ένα καλό και για ένα κακό πολύ μεγάλο στην μεγαλειότητά Του και αιώνιο στην διαμονή του· θα γίνει μία απόφαση κατά των αμαρτωλών και μία υπέρ των δικαίων. Και ποια είναι η απόφαση κατά των αμαρτωλών; «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον(:Εσείς που από τα έργα σας γίνατε καταραμένοι, φύγετε μακριά από μένα στο πυρ το αιώνιο)»[Ματθ.25,41]. Εξέτασε, αμαρτωλή ψυχή, και σκέψου προσεκτικά τα λόγια της αποφάσεως αυτής ένα προς ένα. «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ(:Φύγετε από εμένα)», λέει ο Κριτής, «πηγαίνετε μακριά από Εμένα» αυτό δηλώνει την στερητική κόλαση και τον παντοτινό χωρισμό, που θα γίνει ανάμεσα στον Θεό και στους δυστυχισμένους κολασμένους. «Οἱ κατηραμένοι(:Οι καταραμένοι)». Αχ, και πόσο φοβερή είναι αυτή η κατάρα, η οποία έχει μαζί της όλα τα κακά και τις δυστυχίες! Κατάρα αμετάθετη, κατάρα θεϊκή, κατάρα παντοτινή. «Εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον(: στην φωτιά την αιώνια)». Με αυτά τα λόγια φανερώνεται ότι δεν είναι μόνο στερητική η κόλαση του Θεού, αλλά και θετική εξαιτίας των βασάνων, και λέγοντας λοιπόν, εδώ φωτιά, που είναι το μεγαλύτερο βάσανο της κόλασης, συμπεριέλαβε και όλα τα άλλα ελαφρότερα βάσανα, προσθέτοντας, όμως και το αιώνιο, φανέρωσε ότι και τα άλλα είδη της κόλασης είναι παντοτινά και αιώνια. Ω αιωνιότητα εκείνης της γεέννης, η οποία όσο είναι χωρίς μέτρο και τέλος, άλλο τόσο είναι φοβερή και τρομακτική.
Ποια είναι η απόφαση υπέρ των δικαίων;: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμὶῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου(:Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε την Βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)»[Ματθ.25,34]. «Δεῦτε», ελάτε. Ω λόγια γλυκύτατα, με τα οποία καλεί ο γλυκύς Ιησούς Χριστός προς τον εαυτό Του και τις θείες Του αγκάλες, εκείνους που τήρησαν τις εντολές Του! «Οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου (:Εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου)». Ω ευλογία θεοχαριτωμένη, η οποία περιέχει κάθε είδους ευλογία και κάθε μακαριότητα και ευτυχία! «Κληρονομήστε την προετοιμασμένη για σας Βασιλεία από την αρχή του κόσμου». Ω χαρά! Ω αγαλλίαση! Ω Βασιλεία, η οποία δεν έχει τέλος, αλλά θα παραμένει σε όλο το διάστημα της αιωνιότητας.
Και ύστερα από τις αποφάσεις αυτές, οι μεν αμαρτωλοί θα πάνε σε κόλαση αιώνια, οι δε δίκαιοι σε αιώνια ζωή. «Καὶ ἀπελεύσονται οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς κόλασιν αἰώνιον οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον(:Και θα οδηγηθούν αυτοί σε κόλαση που δεν θα έχει τέλος, αλλά θα είναι αιώνια˙ ενώ οι δίκαιοι θα πάνε για να απολαύσουν ζωή αιώνια)»[Ματθ.25,46]. Αυτή είναι η μεγάλη υπόθεση, που θα αποφασιστεί τότε και θα πραγματοποιηθεί αμέσως μόλις αποφασιστεί, χωρίς καμία καθυστέρηση. Τότε θα σταματήσει η κίνηση των τεσσάρων στοιχείων και του ουρανού· και για μεν τους αμαρτωλούς θα μείνει μία παντοτινή νύκτα, χωρίς να ελπίζουν να δουν ποτέ ημέρα, ενώ για τους δικαίους θα μείνει μία παντοτινή ημέρα, χωρίς να φοβούνται ότι θα δουν στο εξής νύκτα. Διότι όλα τα κακά του κόσμου, όλες οι τιμωρίες και όλες οι δυστυχίες θα μαζευτούν τότε στην κόλαση, όπως μαζεύονται όλες οι δυσωδίες και οι βρώμες ενός καραβιού μέσα στη σεντίνα του.
Και έτσι όλα τα κτίσματα καθαρισμένα και απελευθερωμένα από την δουλεία και την δυσωδία των αμαρτωλών, θα αναπνεύσουν και θα απολαύσουν έναν καινούργιο κόσμο ευτυχέστερο, σύμφωνα με τον Εκκλησιαστή: «Καιρὸς τῷ παντὶ πράγματι καὶ ἐπὶ τῷ παντὶ τῷ ποιήματι ἐκεῖ(:Υπάρχει καιρός κατάλληλος για κάθε πράγμα· εκεί μάλιστα έχει οριστεί καιρός, κατά τον οποίο ο Θεός θα κρίνει με δικαιοσύνη κάθε πράξη και έργο ανθρώπινο)»[Εκκλ.3,17] και μάλιστα κατά τον θεόπνευστο Παύλο, που λέει: «Καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς(:Και αυτή η κτίση θα ελευθερωθεί από την υποδούλωση στη φθορά, για να πάρει μέρος στην ελευθερία της ένδοξης καταστάσεως των παιδιών του Θεού)»[Ρωμ.8,21] - και για να το πούμε με συντομία, εκείνη η ημέρα θα είναι η δύση του καιρού και η ανατολή της αιωνιότητας και ούτε έγινε αλλά ούτε και θα γίνει ποτέ άλλη μέρα μεγαλύτερη από αυτήν και τότε μπορούμε να πούμε με περισσότερο δίκαιο εκείνο που λέει η Γραφή για την ημέρα που κράτησε τον ήλιο ο Ιησούς του Ναυή ότι «οὐκ ἐγένετο ἡμέρα τοιαύτη οὔτε πρότερον οὔτε ἔσχατον(:δεν υπήρξε τέτοια θαυμαστή ημέρα ποτέ άλλοτε, ούτε στο απώτατο, ούτε και στο πιο κοντινό παρελθόν)»[Ιησούς Ναυή 10,14][ Η ημέρα αυτή έγινε διπλή, δηλαδή εικοσιτεσσάρων ωρών, κατά τον Σειράχ, λέγοντας για τον Ιησού του Ναυή: «Οὐχὶ ἐν χειρὶ αὑτοῦ ἀνεπόδισεν ἥλιος, καὶ μίαν ἡμέρα ἐγεννήθη πρὸς δύο; (:Μήπως με μια απλή κίνηση του χεριού του δεν οπισθοδρόμησε ο ήλιος και μία ημέρα έγινε σαν δύο;)»[Σοφ. Σειρ.46,4] και κατά τον άγιο Μάξιμο σχολιάζοντας την προς Πολύκαρπο επιστολή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου. Επιπλέον δε και η ημέρα που έγινε επί Εζεκίου από θαύμα μεγαλύτερη(τριάντα δύο ωρών σύμφωνα με τον άγιο Μάξιμο) και τότε η σκιά του ηλιακού ωρολογίου γύρισε πίσω κατά δέκα βαθμούς(Δ΄Βασ.20,11: «Καὶ ἐβόησεν Ἡσαΐας ὁ προφήτης πρὸς Κύριον, καὶ ἐπέστρεψεν ἡ σκιὰ ἐν τοῖς ἀναβαθμοῖς εἰς τὰ ὀπίσω δέκα βαθμούς(:Και ο προφήτης Ησαΐας ύψωσε κραυγή ισχυρή και φώναξε με ικεσία δυνατή προς τον Κύριο για το αίτημα αυτό του Εζεκία. Και η σκιά γύρισε πίσω στα σκαλοπάτια κατά δέκα βαθμούς-:υποδιαιρέσεις του ηλιακού ωρολογίου)»].
Παρόλα αυτά νομίζεις, αδελφέ, ότι αυτά τα πράγματα που θα γίνουν την ημέρα εκείνη, είναι μακριά και γι'αυτό δεν τα φοβάσαι; Σου λέω, όμως, ότι ακόμα και αν αργήσουν να γίνουν, είναι σίγουρο ότι θα γίνουν και αν αργήσουν να γίνουν, είναι όμως αληθινά, διότι όσο είναι αληθινό ότι είναι ένας Θεός, τόσο αληθινό είναι ότι θα γίνει μία Κρίση στο τέλος. Γι'αυτό λοιπόν, πλησίασε, αγαπητέ, σε αυτές τις αλήθειες με τα μάτια της πίστεως, η οποία τα μακρινά και αόρατα τα δείχνει κοντά και ορατά: «Πίστις ἐστὶ πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων(:Πίστη σημαίνει ακόμη απόδειξη και σιγουριά για πράγματα που δεν μπορούν να δουν τα σωματικά μας μάτια, αλλά η πίστη δίνει γι’ αυτά τέτοια πληροφορία στον πιστό, σαν να τα έβλεπε και να τα αντιλαμβανόταν με τις σωματικές αισθήσεις)» [Εβρ.11,1] και μην υπολογίζεις τώρα τίποτε άλλο στις ημέρες σου παρά μόνο εκείνο που θα αντιμετωπίσεις τότε στην ημέρα της Κρίσεως, δηλαδή πώς να βρίσκεσαι σε μετάνοια, πώς να υπομένεις τους πειρασμούς και πώς να εργάζεσαι τις εντολές του Κυρίου και τα καλά έργα.
Και αυτό σημαίνει το να είσαι αληθινά φρόνιμος, δηλαδή το να γνωρίζεις τα πράγματα από μακριά, πριν να έλθουν και να ωφελείσαι από αυτά: «Ὅς γὰρ φυλάσσει φρόνησιν, εὑρήσει ἀγαθὰ(: Όποιος διατηρεί την φρόνηση και την φυλάττει, θα απολαύσει πολλά αγαθά, υλικά και πνευματικά)»[Παρ.19,8], περισσότερο μάλιστα που η εξέταση και η απόφαση τα οποία είναι τα φοβερότερα από όσα έχει εκείνη η ολοΰστερινή ημέρα, αυτά, λέω, δεν είναι μακριά από σένα, αλλά είναι τόσο κοντά σου, όσο κοντά σου είναι ο θάνατος, όπως είπαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο για την μερική κόλαση, και όπως λέει ο αδελφόθεος Ιάκωβος στην επιστολή του: «Ἰδοὺ κριτὴς πρὸ τῶν θυρῶν ἔστηκεν(:Μη στενάζετε αγανακτισμένοι ο ένας εναντίον του άλλου, αδελφοί, για να μην καταδικαστείτε από τον Κριτή. Ιδού, ο Κριτής στέκεται πολύ κοντά και είναι έτοιμος να παρουσιαστεί)»[Ιάκ.5,9], διότι αμέσως μόλις πεθάνεις, θα τα συναντήσεις.
Νιώσε ντροπή, λοιπόν, που έμεινες για τόσο πολύ χρόνο μαζί με τους άφρονες με την ανοησία σου και απόρησε, πώς τόλμησες να αμαρτήσεις τόσες φορές, σε καιρό που ήξερες πως υπάρχει ένας Θεός Κριτής και τιμωρητής των αμαρτιών. Φρόντισε να αποκτήσεις από εδώ ως σύντροφο και φίλο την ελεημοσύνη στους πτωχούς, ώστε να μπορέσει αυτή τότε να σε κυβερνήσει ως καλός ρήτορας και να σε λυτρώσει από την φοβερή εκείνη απόφαση, επειδή ο φοβερός εκείνος Κριτής δεν θα εξετάσει τους δίκαιους για το πώς νήστεψαν ή πώς κράτησαν την παρθενία ή έκαναν άλλες αγαθοεργίες, αλλά μόνο πώς ελέησαν τους πτωχούς και χόρτασαν τους πεινασμένους και πότισαν τους διψασμένους και ένδυσαν τους γυμνούς και επισκέφτηκαν τους αρρώστους και τους φυλακισμένους. Ούτε επίσης θα κρίνει τους αμαρτωλούς, πώς πόρνευσαν ή μοίχευσαν ή έκαναν άλλες κακίες, αλλά γιατί δεν ελέησαν τους πτωχούς αδελφούς τους.
Γι'αυτό, λοιπόν, ο μεν αδελφόθεος Ιάκωβος είπε για τους ανελεημόνες: «Ἀνίλεως ἡ κρίσις τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος καὶ κατακαυχᾶται ἔλεος κρίσεως(:Να προσέχετε να μη γίνεστε σκληροί και άσπλαχνοι με τις προσωποληψίες σας˙ διότι η κρίση τότε του Θεού θα είναι χωρίς έλεος και επιείκεια για εκείνον που υπήρξε άσπλαχνος στους αδελφούς του. Αντίθετα η ευσπλαχνία και το έλεος δεν φοβάται την κρίση, αλλά καυχιέται ότι την κατανικά˙ και αποδεικνύεται έτσι η ευσπλαχνία ισχυρότερη από την κρίση)» [Ιακ. 2,13], ο δε Δαβίδ λέει για τους ελεήμονες: «Χρηστὸς ἀνὴρ ὁ οἰκτείρων καὶ κιχρῶν, (ἤτοι δανείζων) οἰκονομήσει τοὺς λόγους Αὑτοῦ ἐν κρίσει(: Άνθρωπος καλοκάγαθος είναι εκείνος ο οποίος ευσπλαχνίζεται και δανείζει όσους έχουν ανάγκες· αυτός δεν ομιλεί ποτέ απερίσκεπτα, αλλά με φρόνηση πολλή και κρίση θα οικονομήσει τα λόγια του, προσέχοντας να μη θίξει με αυτά κανέναν, ούτε να πληγώσει την ευαισθησία και φιλοτιμία όσων ελεούνται και δανείζονται από αυτόν)»[Ψαλμ.111,5]. Δηλαδή θα δώσει καλή απολογία στον Θεό κατά την ημέρα της Κρίσεως με την ελεημοσύνη, όπως ερμηνεύει ο Μέγας Βασίλειος. Παρακάλεσε τον Κύριο να σε αξιώσει με την χάρη Του να σταθείς την ημέρα εκείνη όχι με τους αμαρτωλούς και τους ανελεήμονες, αλλά με τους δίκαιους και τους ελεήμονες και να ακούσεις από το στόμα Του την καλή εκείνη και ευλογημένη απόφαση: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός Μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου(:’Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε την βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)»[Ματθ.25,34].
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Πνευματικά Γυμνάσματα, μελέτη ΙΑ΄, σελίδες 87-97, Έκδοσις Συνοδείας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου[4η έκδοση], Ιερά Καλύβη «Άγιος Σπυρίδων Α΄», Νέα σκήτη Αγίου ΄Ορους,2016
- https://greekdownloads.wordpress.com/2021/04/19/%ce%ac%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%8c%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%bf%cf%82-%ce%bf%ce%b1%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%81%ce%b5%ce%af%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%80%ce%bd%ce%b5%cf%85%ce%bc%ce%b1%cf%84-2/
- http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
- Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
- Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
- Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
- http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
- http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου