Περιγραφή του 23ου Διεθνούς Συνεδρίου στην οικουμενιστική μεικτή και διομολογιακή μοναστική κοινότητα του Bose της Ιταλίας από τον Πέτρο Βασιλειάδη

ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ (μεταξύ των ανθρώπων και των εκκλησιών)

Με τη συμμετοχή του ομότιμου καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Πέτρου Βασιλειάδη πραγματοποιήθηκε για 23η συνεχή χρονιά στο Bose της Ιταλίας το διεθνές συνέδριο Ορθόδοξης πνευματικότητας από την εκεί μοναστική κοινότητα σε συνεργασία με πολλές Ορθόδοξες Εκκλησίες, μεταξύ των οποίων το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Εκκλησία της Ελλάδος και η Εκκλησία της Κύπρου. Θέμα του φετινού συνεδρίου ήταν «Έλεος και συγχώρηση». Περιγραφή του συνεδρίου αυτού παρουσίασε στο ΑΜΕΝ ο κ. Βασιλειάδης, η οποία έχει ως εξής:

Η φιλεύσπλαχνη και συγχωρητική στάση απέναντι στις άλλες εκκλησίες και χριστιανικές κοινότητες και όλους – χωρίς εξαίρεση – τους συνανθρώπους μας, δεν αποτελεί επιθυμητική απλώς επιλογή των χριστιανών, και ιδιαίτερα ημών των Ορθοδόξων, αλλά υπέρτατη ευαγγελική επιταγή, που φυσικά απορρέει από το «μέγα έλεος» του Θεού. Αυτό ήταν το βασικό συμπέρασμα του φετινού 23ου Διεθνούς Οικουμενικού Συνεδρίου Ορθόδοξης πνευματικότητας, το οποίο πραγματοποιήθηκε και φέτος σε συνεργασία με όλες σχεδόν τις Ορθόδοξες Εκκλησίες  στην φιλόξενη μοναστική κοινότητα του Bose από 9  έως 12 Σεπτεμβρίου 2015. Αν πέρσι η βιβλική βάση του συνεδρίου Ορθόδοξης πνευματικότητας του Μπόζε ήταν το «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί», φέτος επελέγη το «Μακάριοι οι ελεήμονες» (αμφότερα από τους Μακαρισμούς).

«Έλεος και Συγχώρηση», λοιπόν, ήταν ο τίτλος του συνεδρίου, και οργανώθηκε με βάση και αφετηρία τις σκέψεις του ιερού Χρυσοστόμου, όπως διατυπώθηκε και στο πρόγραμμα: «Μακάριοι είναι οι ελεήμονες, γιατί ο Θεός θα τους έχει δείξει έλεος (Mατθ  5,7).  Δεν είναι φιλεύσπλαχνος όποιος είναι ελεήμων προς τους φτωχούς ή τους ορφανούς και τις χήρες. Τέτοιο έλεός δείχνουν ακόμη και εκείνοι  που δεν γνωρίζουν τον Θεό. Πραγματικά φιλεύσπλαχνος είναι εκείνος, που είναι ελεήμων προς τον εχθρό του και κάνει το καλό σε αυτόν, όπως είναι γραμμένο (Λουκ 6,27): ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς» (Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ομιλίες στο κατά Ματθαίον 9,7).

Στις δραματικές στιγμές που ζούμε, που χαρακτηρίζονται από βάρβαρους πολέμους και μισαλλοδοξία, από τη λογική της αγοράς αντί της αλληλεγγύης, το θέμα αυτό έχει σκοπό να υπενθυμίσει το επείγον της πρακτικής του ελέους και της χάριτος, μαζί με μια αναζήτηση της δικαιοσύνης, προκειμένου να ανακτήσουμε την ιδέα του κοινού καλού και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, κάτι που μπορεί να μεταφραστεί σε ευθύνη για τους άλλους. Με την μελέτη της Αγίας Γραφής και της Ορθόδοξης πνευματικής παράδοσης, το συνέδριο ενέκυψε και προβληματίστηκε σχετικά με την πρακτική της χάρης, και προσπάθησε να απαντήσει στα καίρια ερωτήματα που αντιμετωπίζουν ατομικά και συλλογικά οι χριστιανοί με την προοπτική της χριστιανικής ελπίδας. Πώς μπορούμε να κηρυχθεί σήμερα το «μέγα έλεος» του Θεού; Πώς μπορεί η βαριά τραυματισμένη μνήμη να θεραπευτεί; Πού μπορεί να βρεθεί η χαρά της συγχώρησης μεταξύ των Εκκλησιών και μεταξύ των ανθρώπων; Ποια είναι τα σημεία της χριστιανικής χάρης σήμερα (ανδρόγυνα επιλέγουν το χωρισμό, η ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης μετά από συγκρούσεις, ανασύνθεση των προσωπικών και κοινοτικών σχέσεων); Πώς μπορεί να συμβιβαστεί η δικαιοσύνη με τη συγχώρηση στη δημόσια και ιστορική τους διάσταση; Αυτά ήταν μερικά ερωτήματα, στα οποία επιχείρησε να απαντήσει το συνέδριο.

Τα Διεθνή Οικουμενικά Συνέδρια Ορθόδοξης Πνευματικότητας έχουν γίνει σημείο αναφοράς για τον πνευματικό οικουμενικό διάλογο και τη μελέτη της πνευματικής παράδοσης της χριστιανικής Ανατολής, σε ένα περιβάλλον ειλικρινούς οραματισμού διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου, το οποίο στις μέρες μας περιλαμβάνει τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.

Το φετινό συνέδριο άνοιξε τις εργασίες του με την εναρκτήρια ομιλία του ηγουμένου της μοναστικής κοινότητας του Bose, π. Enzo Bianchi, και πρώτοι ομιλητές το πρωί της Τετάρτης (9 Σεπτεμβρίου 2015) ήταν ο Καρδινάλιος Walter Kasper με θέμα «Χριστιανική συγχώρηση και καταλλαγή μεταξύ των Εκκλησιών», και ο Μητροπολίτης Διοκλείας Κάλλιστος Ware με θέμα «Η δυναμική της συγχωρήσεως στους Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας». Στην απογευματινή συνεδρία μίλησαν ο π. Ιωάννης Behr με θέμα «Το όνομα του Θεού Κυρίου, Οικτίρμων και Ελεήμων (Εξ 34,5)», ο π. Ευγένιος Pentiuc με θέμα «Συγχώρηση στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Ιωσήφ και τ’ αδέλφια του», και ο π. Αρσένιος Sokolov με θέμα «Οι τρεις παραβολές του ελέους του Θεού στο Λουκ 15».

Κατά την πρώτη μέρα αναγνώστηκαν τα μηνύματα της Α.Α. του Πάπα Φραγκίσκου, της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Αντιοχείας Ιωάννη, του Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα, και του Καρδιναλίου Koch.

Επίσης το βράδυ της πρώτης μέρας του συνεδρίου (9 Σεπτεμβρίου 2015) εψάλλη επιμνημόσυνη δέηση επί τη συμπληρώσει 25 χρόνων από τη δολοφονία του π. Aleksandr Men.

Την δεύτερη ημέρα (Πέμπτη, 10 Σεπτεμβρίου) το πρωί παρουσιάστηκαν οι εισηγήσεις: “Το έλεος στο βίο και τη διδασκαλία του αγίου Παχωμίου”, του καθ. του ΕΚΠΑ Δ. Μόσχου, «Μετάνοια και θείον έλεος στη μοναχικὴ κοινότητα. Οι μοναχοί της Γάζης», του καθ. του Notre Dame A. Torrance, «Ισαάκ ο Σύρος: Δικαιοσύνη και έλεος εν Θεώ», του καθ. της Οξφόρδης S. Brock, “Μετάνοια και έλεος στον άγιο Νείλο της Σόρας, της καθ. της Αγ. Πετρούπολης E. Romanenko, καθώς και τα μηνύματα των προκαθημένων των Πατριαρχείων Ρουμανίας και Σερβίας, καθώς και της Εκκλησίας της Ουκρανίας.

Το απόγευμα παρουσιάστηκαν οι εισηγήσεις: «Αμοιβαία συγχώρηση και μέριμνα του άλλου», από τον π. Βασ. Θερμό, «Ποιμαντικό έλεος και γάμος. Μια Ορθόδοξη προοπτική», από τον π. Bassam Nassif του Μπαλαμάντ, και «Ποιμαντικό έλεος και γάμος. Μια Ρωμαιοκαθολική προοπτική», από τον π. Βασίλειο PETRÀ, του Παν/μίου της Φλωρεντίας, καθώς και τα μηνύματα του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου από τον επίσκοπο Θερμοπυλών Ιωάννη, του ΠΣΕ από τον Μιχαήλ Nseir, και του επιχωρίου Καθολικού επισκόπου της κωμοπόλεως Biella Mgr. Gabriele Manna.

Την τρίτη μέρα (Παρασκευή, 11 Σεπτεμβρίου) το πρωί παρουσιάστηκαν οι εισηγήσεις: “Χριστιανική αγάπη και έλεος στο έργο της Εκκλησίας”, από τον Επίσκοπο Μεσαορίας Γρηγόριο, “Αναγγέλλοντας το έλεος του Θεού στο σύγχρονο κόσμο: Ο πατήρ Aleksandr Men”, από την καθ. της Riga Natalja Bolsakova, “Διδάσκαλος ελέους: ὁ πατὴρ Mατθαίος ο πτωχός”, από τον επίσκοπο Επιφάνιο της Σκήτης του Αγ. Μακαρίου της Αιγύπτου, και «Συγχώρηση μεταξύ των Εκκλησιών: ο Τόμος  Αγάπης», από τον Μητροπολίτη Σηλυβρίας  Μάξιμο.

Η απογευματινή συνεδρία περιελάμβανε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης την οποία διηύθυνε ο Βούλγαρος καθ. του Durham Krastu Banev και στην οποία συμμετείχαν ο ρωμαιοκαθολικός νούντσιος του Λονδίνου Αntonio Mennini, o μητροπολίτης  Lviv της Ουκρανίας Φιλάρετος, ο π. Adam Makarian της Αρμενικής Εκκλησίας (στη θέση της απούσας Δρ. Δέσποινας Πρασσά) και ο ομότιμος καθηγητής Χρήστος Γιανναράς.

Κατά την τρίτη ημέρα του συνεδρίου αναγνώστηκαν και τα μηνύματα του Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Θεοδώρου από τον Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε κ. Σεραφείμ, του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου από τον Επίσκοπο Μεσαορίας κ. Γρηγόριο, του Μητροπολίτη Ιταλίας κ. Γεναδίου από τον Αρχιμανδρίτη π. Αθηναγόρα, και των Εκκλησιών της Λευκορωσίας και Αρμενίας, ενώ αυτοπροσώπως χαιρέτησε το συνέδριο και ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος.

Μετά το τέλος των εργασιών της τρίτης μέρας εψάλλη Ορθόδοξος εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας της αποδόσεως του γενεθλίου της Θεοτόκου, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Σηλυβρίας  Μαξίμου.

Τέλος, την τελευταία μέρα (12 Σεπτεμβρίου 2015), εκτός των μηνυμάτων από τον Αρχιεπισκόπου Καντέρμπουρυ Ιουστίνο της Αγγλικανικής κοινωνίας, της εκκλησίας της Λευκορωσίας, και της τοπικής συνόδου των Καθολικών Επισκόπων, παρουσιάστηκαν τρεις εισηγήσεις, από τον εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Μόσχας με θέμα «Δικαιοσύνη και συγχώρηση. Ο Άγιος Βλαδίμηρος (+1015), ο ελεήμων βασιλεύς», από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Fordham Γεώργιο Δημακόπουλο με θέμα «Μνήμη και συγχώρηση στην δόμηση της χριστιανικής ταυτότητας. Η περίπτωση των σταυροφοριών», και τον (απουσιάζοντα) Μητροπολίτη του Ζάγκρεπ και της Λιουμπλιάνας κ. Πορφύριο.

Τα συνοπτικά συμπεράσματα του συνεδρίου παρουσίασε ο αδελφός της μοναστικής κοινότητας, και μέλος της οργανωτικής επιτροπής, Sabino Ciala. Τις εργασίες του συνεδρίου, όπως κάθε χρόνο, έκλεισε ο ηγούμενος τη Μονής π. Enzo Bianchi, με ευχαριστίες προς στις Ορθόδοξες Εκκλησίες, τους ιεράρχες, τους συμμετέχοντες επιστήμονες και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, τους ιερείς, τους μοναχούς και τις μοναχές, καθώς και τους πολυάριθμους ακροατές από την Ιταλία, αλλά και άλλα μέρη της Ευρώπης.

Η εικόνα που επελέγη για το φετινό συνέδριο προέρχεται από την Σκήτη της Αναστάσεως του Αγίου Βασιλείου του Λαγκαδά. Αξιοσημείωτο γεγονός της φετινής συνάντησης ήταν η θερμή ανταπόκριση με θερμά χειροκροτήματα των συνέδρων κάθε φορά που οι Έλληνες προεδρεύοντες των ημερήσιων συνεδριών αναφέρονταν στη συμπαράσταση της μοναστικής κοινότητας, και ιδιαίτερα του ηγουμένου της π. Enzo, στην έκκληση-προσευχή που απευθύναμε πριν δύο μήνες για αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και παραμονή της στηνευρωπαϊκή οικογένεια.

Ακτινες/moschosg