ΜΗΠΩΣ ΕΝΑΣ «ΑΡΙΘΜΟΣ» ΣΤΕΡΕΙ ΕΝΑ ΟΝΟΜΑ; (ΤΟΥ ΔΙΑΚΟΝΟΥ ΑΝΤΡΕΪ ΚΟΥΡΑΓΙΕΦ)

Ο τύπος «αριθμός αντί για όνομα» αποδείχθηκε ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα για να προκαλέσει στους ανθρώπους αρνητική και οργισμένη στάση απέναντι στον ΑΦΜ. Ως δημοσιογραφικό εύρημα, ως ποιητική ελευθερία, μια τέτοια έκφραση είναι απολύτως κατάλληλη.  Αλλά αν μια ποιητική μεταφορά μετατραπεί σε «δόγμα», και την καταλαβαίνουν κυριολεκτικά, αυτό μπορεί να καταλήξει σε ανοησία ή ακόμα και αίρεση (για παράδειγμα, πολλούς μπερδεύει το γεγονός ότι σε ποιητικά λειτουργικά κείμενα προσευχή προς τον Σταυρό του Κυρίου – και κάποιοι συμπεραίνουν ότι ο Σταυρός είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα).
Δεν έλειψαν τα άκρα και στις προκηρύξεις που καλούσαν να τρομοκρατηθούν από τους «αριθμούς»: «Ο ΑΦΜ είναι ο προσωπικός κωδικός-αριθμός του ανθρώπου, η αποδοχή του, σύμφωνα με τη μαρτυρία των θεοφόρων Πατέρων, είναι αποκήρυξη του ονόματος που μας δόθηκε στη Βάπτιση, αποκήρυξη του Θεού!» (Προκήρυξη «Κάλεσμα Ορθοδόξων Χριστιανών Ρωσίας με την ευλογία γνωστών πνευματικών προς τον Πατριάρχη Αλέξιο Β΄»).
Ας εξετάσουμε το θέμα πιο προσεκτικά.
Στο Γκιουλάγκ οι αριθμοί ράβονταν στα ρούχα, και οι αξιωματικοί ασφαλείας αναφέρονταν στους ανθρώπους με με έναν απρόσωπο, μαθηματικό τρόπο: «Κρατούμενος αριθμός τάδε». Οι συλληφθέντες χριστιανοί, απαντώντας, έλεγαν: «Εγώ!» Μήπως η χάρη του Θεού τους εγκατέλειψε; Όχι. Ομοίως, αν σήμερα το κράτος αποφασίσει να επισημάνει τους πολίτες του με αριθμούς, αυτό θα είναι δυσάρεστο, γιατί ποιος απολαμβάνει να τον αντιμετωπίζουν σαν αντικείμενο σε μια απογραφή. Όμως η δυσάρεστη αίσθηση δεν ταυτίζεται με την τραγικότητα. Είναι σαφές ότι ο άνθρωπος που του έχει αποδοθεί «αριθμός» (=δυσάρεστη κατάσταση) δεν χάνει τη μοναδικότητά του ενώπιον του Θεού, ούτε γίνεται αντικείμενο στα μάτια του Δημιουργού, στη συνείδησή του ή στα μάτια της Εκκλησίας και των ανθρώπων γύρω του.
Στον σύγχρονο ρωσικό στρατό, κάθε στρατιώτης και αξιωματικός έχει προσωπικό αριθμό (για να μπορεί να αναγνωριστεί τραυματισμένος ή νεκρός από τους δικούς του, και οι εχθροί να μην μάθουν πληροφορίες για αυτόν ή τους συγγενείς του). Επιπλέον, το σήμα με τον αριθμό φέρεται στο στήθος, δίπλα στον σταυρό. Αλλά πώς προσευχόμαστε γι’ αυτούς τους πολεμιστές; Με τον αριθμό; Νομίζουμε ότι στη Τσετσενία πολεμάει μια ανώνυμη, αποπροσωποποιημένη μάζα, και όχι άνθρωποι με τα ονόματα που τους έδωσαν οι μητέρες τους;
Ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού, δηλαδή μια εικόνα. Σε μια εικόνα, πάντα προκαλεί δυσάρεστη αίσθηση να δεις πάνω της ή προσκολλημένο σε αυτήν «αριθμό απογραφής»… Έχουν περάσει συναισθήματα; Και τώρα, πετάμε την εικόνα; Σταματάμε να την τιμούμε; Προσευχόμαστε λέγοντας «Άγιε Πατέρα Σέργιε, προσευχήσου υπέρ ημών» ή «Άγιε Πατέρα αριθμός 79283, προσευχήσου υπέρ ημών»; Η σύγκριση του ανθρώπου με την εικόνα δείχνει ότι ο φόβος ότι «ο αριθμός αφαιρεί το όνομα» είναι συναισθηματικά κατανοητός αλλά λογικά αβάσιμος. Ο αριθμός στην εικόνα υπάρχει για την επιθεώρηση του κράτους. Για τον πιστό όμως η εικόνα παραμένει συνδεδεμένη με το όνομα. Έτσι και ο άνθρωπος δεν χάνει ποτέ το όνομά του ακόμα και αν καταγραφεί υπό «αριθμό».
Σύμφωνα με την ορθόδοξη διδασκαλία, η εικόνα συνδέεται με το Πρωτότυπο μέσω του ονόματος. Όταν ο πιστός ονομάζει τον άγιο στην εικόνα με το όνομά του, ταυτίζει την εικόνα με το πρωτότυπο και εισέρχεται σε ζωντανή επικοινωνία μέσω της προσευχής. Αν κάποιος δεν μπορεί να το κάνει, η εικόνα δεν χάνει την ιερότητά της. Αν κάποιος δεν αναγνωρίζει την εικόνα του Θεού μέσα μου, αυτό μπορεί να με λυπεί, αλλά δεν αφαιρεί την εικόνα του Θεού με την οποία δημιουργήθηκα. Χάνεται μόνο αν εγώ ξεχάσω την προέλευσή μου και με τις επιλογές και τις αμαρτίες μου γίνω όμοιος με τον «θηρίο».
Η εικόνα καθίσταται ιερή υπό το βλέμμα του προσευχόμενου. Ο άνθρωπος αγιάζεται ανάλογα με την αυτοαντίληψή του και το νόημα της ζωής του. Η ιερότητα της εικόνας εξαρτάται περισσότερο από τη στάση απέναντί της. Ακόμα και οι εικόνες που έχουν αριθμό σε ναούς ή μουσεία παραμένουν ιερές. Ομοίως, οι άνθρωποι με «αριθμούς» από το κράτος δεν χάνουν το όνομά τους εφόσον δεν αυτοταυτιστούν με αριθμούς και θυμούνται ότι είναι εικόνα Θεού.
Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί διαφορετικά ονόματα σε διαφορετικές περιστάσεις. Στον ναό λέγεται «δούλος του Θεού τάδε». Σε άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιεί το επώνυμο. Το επώνυμο έχει πολλά κοινά με τον προσωπικό κωδικό: δεν επιλέγεται, είναι μόνιμο, χρησιμοποιείται στις επαφές με τις επίσημες αρχές και δεν αποκαλύπτει την εκκλησιαστική του ιδιότητα. Τα επώνυμα εμφανίστηκαν σχετικά πρόσφατα, οι πατέρες της αρχαίας Εκκλησίας συνήθως δεν είχαν επώνυμο. Μερικές φορές, ένας χριστιανός που πήρε μοναχικό σχήμα χάνει το επώνυμό του, αλλά για το κράτος εξακολουθεί να έχει επώνυμο καταχωρημένο στο διαβατήριό του.
Σε άλλες περιστάσεις, ο άνθρωπος παρουσιάζεται χωρίς όνομα: «Είμαι ταξιτζής», «Είμαι ταχυδρόμος»…
Πολλές θρησκείες ταυτίζουν το όνομα ως ''ταμπού''. Σήμερα υπήρξαν και υπάρχουν άνθρωποι με δύο ονόματα, ένα κοσμικό ή μη χριστιανικό και ένα εκκλησιαστικό. Οι ιερείς δεν απαιτούσαν αλλαγή εγγράφων.
Ο Βλαδίμηρος, ο βαπτιστής της Ρωσίας, μπήκε στην ιστορία με το ειδωλολατρικό του όνομα, όχι με το βαπτιστικό. Οι Ρώσοι τσάροι πριν πεθάνουν έπαιρναν μοναχικό σχήμα, αλλά τους θυμόμαστε με τα κοσμικά τους ονόματα. Η ευλαβής Ξενία της Πετρούπολης εμφανιζόταν με το όνομα του συζύγου της.
Μερικές φορές ο «αριθμός ταυτοποίησης» στον άνθρωπο είναι πράγματι ψηφίο, όπως με τους ηγεμόνες: Νικόλαος Β’, Αλέξιος Β’…
Στο πιο ιερό μέρος του λόγου μας, στον λόγο μας για τον Δημιουργό, εμείς οι ίδιοι αντικαθιστούμε μερικές φορές τα oνόματα. «Η Ενότητα, η οποία εξαρχής κινήθηκε στη δυαδικότητα, σταμάτησε στην τριάδα», γράφει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Λόγος 29) για την Τριάδα, αντικαθιστώντας τα υποστατικά ονόματα του Πατέρα, του Υιού και του Αγ. Πνεύματος με αριθμούς.
Το όνομα είναι ένας από τους τρόπους αναγνώρισης («ταυτοποίησης») ενός ατόμου. Και συνήθως η ταυτοποίηση προηγείται της ονομασίας. Πρώτα, βλέπω έναν φίλο, αναγνωρίζω τα οικεία χαρακτηριστικά του (από τη φωνή, το βάδισμα, τα ρούχα, τα χαρακτηριστικά του προσώπου...). Και μόνο τότε, έχοντας ήδη τον αναγνωρίσει, θυμάμαι το όνομά του. Μερικές φορές (ας πούμε, σε μια επιστολή ή κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής συνομιλίας) το όνομα λειτουργεί ως κύριο ή ακόμα και το μόνο χαρακτηριστικό ταυτοποίησης. Υπάρχει ταυτοποίηση ανθρώπων με δακτυλικά αποτυπώματα. Εάν ένα άτομο που πέθανε σε μια καταστροφή ταυτοποιήθηκε από τα αποτελέσματα μιας γενετικής εξέτασης ή με δακτυλικά αποτυπώματα. Η κηδεία του στην εκκλησία θα γίνει με το όνομα ή τα δεδομένα της εξέτασης θα αναφερθούν στη λιτανεία; Είναι σαφές ότι με το όνομα, και, επομένως, ανεξάρτητα από το πώς ταυτοποιείται ένα άτομο, για την Εκκλησία και για τους συγγενείς του θα συνδέεται πάντα με ένα όνομα.
Υπάρχουν πολλές καταστάσεις στη ζωή όπου ένα άτομο ενεργεί ανώνυμα. Για παράδειγμα, όταν μπαίνω στο μετρό, δεν σταματάω για να ανακοινώσω δυνατά σε όλους, από τους επιβάτες και τον ελεγκτή εισιτηρίων: «Προσοχή, εγώ, ο Διάκονος Αντρέι Κουράεφ, μπαίνω στο μετρό!» Απλώς ρίχνω ένα εντελώς ανώνυμο νόμισμα ή μια μάρκα σε αυτό το ίδιο το μηχάνημα ή εισάγω μια εξίσου ανώνυμη μαγνητική κάρτα μέσα. Το γεγονός ότι δεν έδωσα το βαπτιστικό μου όνομα κατά τη διάρκεια αυτής της επαφής με την κυβερνητική υπηρεσία δεν σημαίνει ότι έχω αποποιηθεί αυτό το όνομα. Θα θέλαμε τα μηχανήματα στο μετρό να μας αναγνωρίζουν ονομαστικά και να ξέρουν πότε και πού πηγαίνουμε; Όχι; Αλλά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, η χρήση ενός αριθμού σε φορολογικά έγγραφα δεν επιτρέπει στους ανθρώπους που εργάζονται με αυτά τα έγγραφα να γνωρίζουν αμέσως με ποιον ακριβώς έχουν να κάνουν.
ΤΟ ΑΦΜ είναι ένας αριθμός φορολογούμενου. Όχι ένα άτομο, αλλά ένας φορολογούμενος. Λοιπόν, όταν ενεργώ ως φορολογούμενος, μιλάμε για μία από τις κοινωνικές μου εκδηλώσεις. Αν αυτή η εκδήλωση χαρακτηρίζεται από έναν αριθμό, δεν σημαίνει ότι μου έχουν κλέψει το όνομα της εκκλησίας μου. Όταν ενεργώ ως επιβάτης του μετρό, το μηχάνημα δεν με ορίζει καθόλου  ούτε με όνομα, ούτε καν με αριθμό. Γι΄ αυτό, είμαι απλώς μια σκιά σε έναν φωτοαισθητήρα. Αλλά εγώ ο ίδιος δεν είμαι πανομοιότυπος με αυτή τη σκιά μου. Με τον ίδιο τρόπο, δεν είμαι πανομοιότυπος με τη σκιά που αφήνω στις βάσεις δεδομένων της εφορίας.
Έτσι, η κατάσταση στην οποία ένα άτομο δεν αυτοαποκαλείται με το βαπτιστικό του όνομα δεν αποτελεί κατάσταση αποστασίας. Δεν υπάρχει λόγος να ισχυριστεί κανείς ότι «ένας αριθμός ταυτότητας στερεί από ένα άτομο το όνομα» (φυλλάδιο της Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Οδησσού). Τίποτα δεν εμποδίζει ένα άτομο να αυτοαποκαλείται με το όνομα της εκκλησίας του σε μια περίπτωση και με το επώνυμό του σε μια άλλη, να αναφέρει τη θέση του σε ένα μέρος και τον αριθμό με τον οποίο αποθηκεύονται πληροφορίες για τη ζωή του σε ένα άλλο. Έχουν χάσει τα ονόματά τους όσοι έχουν ήδη αποδεχτεί έναν αριθμό ταυτότητας; Χαιρετούν φίλους όταν συναντιούνται: «Γεια σας, αριθμός τάδε!»; Αυτοαποκαλούνται στις εκκλησίες: «Δούλος της εφορίας με αριθμό τάδε»;
Τον Φεβρουάριο του 2000, σε μια συνάντηση των αδελφών της Λαύρας της Αγίας Τριάδας του Αγίου Σεργίου, ένας από τους μοναχούς αφηγήθηκε αυτή την ιστορία τρόμου για το πώς, υποτίθεται, η αποδοχή και η χρήση ενός φορολογικού αριθμού στερεί από ένα άτομο το όνομα. Σε απάντηση, απλώς πήρα το επίσημο επιστολόχαρτο της Λαύρας και, κοιτάζοντάς το, είπα: «Απευθύνομαι στους αδελφούς του μοναστηριού με αριθμό 5042016770... Γιατί δεν απαντάτε; Αυτός είναι ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) της Λαύρας. Αναγράφεται σε όλα τα έγγραφά της δίπλα στην πλήρη νόμιμη επωνυμία, τη διεύθυνση, τον τραπεζικό λογαριασμό. Αλλά, σημειώστε αναγράφεται δίπλα στο όνομά της, και όχι αντί αυτού. Κανείς δεν έχει σταματήσει να αποκαλεί τη Λαύρα μοναστήρι του Αγίου Σεργίου. Κανείς δεν στρέφεται στον Αιδεσιμότατο στις προσευχές του: «Αριθμός Ηγούμενου 5042016770, προσευχήσου στον Θεό για εμάς». Όλα έχουν παραμείνει τα ίδια. Και είναι απίθανο κάποιος να ισχυριστεί ότι η Λαύρα έχει γίνει άχαρη από τότε που απέκτησε τον δικό της Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ). Έτσι, αν ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) δεν στέρησε ούτε τον Άγιο Σέργιο ούτε κανέναν από εσάς από το όνομά σας, τότε γιατί να τρομάζουμε τους ενορίτες με φήμες ότι η αποδοχή του αριθμού στερεί από ένα άτομο την ιδιότητα του Χριστιανού; όνομα;!»
Έτσι, το γεγονός ότι υπό ορισμένες συνθήκες ένα άτομο θα αναγνωριστεί με ένα όνομα διαφορετικό από το άγιο όνομά του δεν αποτελεί απειλή για έναν Χριστιανό. Το γεγονός ότι ένα άτομο έχει άλλα ονόματα εκτός από το βαπτιστικό του όνομα (ή μάλλον, όχι ονόματα, αλλά παρατσούκλια και χαρακτηριστικά) δεν σημαίνει άρνηση του Χριστού. Ρωτούν οι ιερείς τα παιδιά στην εξομολόγηση: «Έχετε απαντήσει ποτέ στα παρατσούκλια που σας αποκαλούσαν οι φίλοι σας; Έχετε επιτρέψει ποτέ στον εαυτό σας να σας αποκαλούν με παρατσούκλι αντί για το εκκλησιαστικό σας όνομα «Μιχαήλ»; Έχετε απαντήσει ποτέ όταν οι άνθρωποι σας αποκαλούσαν «Κοκκινομάλλα!» αντί για το όνομά σας;» Τα παρατσούκλια και τα ψευδώνυμα είναι πάντα δυσάρεστα αλλά όχι άρνηση Χριστού. Αλλά γιατί να διαβεβαιώνουμε ότι «η αποδοχή κωδικών είναι αμαρτία άρνησης του χριστιανικού ονόματος» (Ο κώδικας είναι σαν μια αποκαλυπτική σφραγίδα. Κίεβο, 1998. Σελίδα 3).
Το θέμα δεν είναι πώς με προσδιορίζει κάποιος, αλλά πως θεωρώ τον εαυτό μου.
Η γάτα μου με αναγνωρίζει από κάποια σημάδια που είναι γνωστά μόνο σε αυτήν. Δεν ξέρει το όνομά μου. Τι λοιπόν σημαίνει αυτό, ότι δεν έχω καθόλου όνομα, αν η γάτα μου δεν το ξέρει; Αν κάποια κλειδαριά με αναγνωρίσει από το αποτύπωμα ενός δακτύλου, αυτό δεν θα σημαίνει επίσης ότι τώρα έχω μετατραπεί σε δακτυλικό αποτύπωμα ή ότι έχω χάσει το όνομά μου. Αν ο φορολογικός υπολογιστής με αναγνωρίσει από ένα σύνολο αριθμών, αυτό δεν θα σημαίνει ότι έχω χάσει το χριστιανικό και ανθρώπινο όνομά μου. Επιτρέπουμε στα μωρά να παραμορφώνουν τα ονόματά μας και δεν ντρέπονται για την λανθασμένη προφορά τους (ο μικρότερος αδερφός μου με φώναζε "Ντέι!" και ήμουν χαρούμενος γι' αυτό). Λοιπόν, ο υπολογιστής είναι ακόμη λιγότερο έξυπνος από τα μωρά μας δεν θέλει καν να αναγνωρίσει συλλαβές. Τι λοιπόν πρέπει να σκαρφαλώνουμε στους τοίχους εξαιτίας αυτού;
Αν ένας «αριθμός» εισήλθε στη ζωή μου παρά τη θέλησή μου, απλώς πρέπει να λάβω υπόψη μου αυτή την περίσταση σε ορισμένες καταστάσεις της ζωής. Αν ένα άτομο, όταν συμπληρώνει κάποιο έγγραφο (ας πούμε, έναν λογαριασμό κοινής ωφέλειας), βάλει ένα συγκεκριμένο σύνολο αριθμών στη στήλη «ΑΦΜ», απλώς θα δώσει έναν κωδικό πρόσβασης που γνωρίζει για πρόσβαση στον φάκελο όπου αποθηκεύονται πληροφορίες για αυτόν. Ένα άλλο ερώτημα είναι ότι πρέπει να απαιτήσουμε ελεύθερη πρόσβαση των ίδιων των ανθρώπων στις προσωπικές πληροφορίες για τον εαυτό τους που αποθηκεύονται σε κρατικά αρχεία. Αλλά αυτό είναι ήδη ένα ερώτημα που υπερβαίνει την αρμοδιότητα της Θεολογικής Επιτροπής, της οποίας το καθήκον, όπως μου φαίνεται, δεν είναι να αναλύσει τις σύγχρονες πολιτικές διαδικασίες, αλλά να επαναφέρει ορισμένες παραθεολογικές θέσεις στο πλαίσιο της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής παράδοσης και να αξιολογήσει αυτές τις θέσεις ανάλογα.
Η πεποίθηση ότι η καταγραφή ενός ατόμου με αριθμούς του στερεί το όνομά του, χάνει κάθε λογική αν θυμηθούμε πώς είναι η τεχνολογία της φωτογραφίας, της βιντεοσκόπησης και της τηλεοπτικής μετάδοσης σήμερα. Σήμερα, η λεγόμενη «ψηφιακή καταγραφή» γίνεται παντού. Αυτό σημαίνει ότι το πρόσωπο οποιουδήποτε ατόμου που κινηματογραφείται με μια σύγχρονη βιντεοκάμερα, αναλύεται από έναν υπολογιστή και η εικόνα αυτού του ατόμου αναλύεται σε πολλές «κουκκίδες», καθεμία από τις οποίες αποθηκεύεται στη μνήμη του υπολογιστή ή μεταδίδεται μέσω δικτύων επικοινωνίας ως ροή αριθμών... Και τι, έχει ήδη πάψει να υπάρχει ως άτομο ή έχει χάσει το χριστιανικό του όνομα το άτομο που τοποθέτησε μια τέτοια φωτογραφία του εαυτού του στον υπολογιστή του; Έχει ήδη διαλυθεί στο μηχάνημα και έχει απαρνηθεί το χριστιανικό του όνομα το άτομο που τοποθέτησε μια τέτοια φωτογραφία του εαυτού του στον υπολογιστή του; Λοιπόν, η ιδέα ότι η εγγραφή με ένα σύνολο αριθμών στερεί από ένα άτομο το χριστιανικό του όνομα είναι παράλογη. Και, τότε, μόνο στο επίπεδο της ποιητικής υπερβολής μπορεί να θεωρηθεί το θρίλερ από την εφημερίδα «Σερβικός Σταυρός» - «χτίζεται ένα παγκόσμιο βασίλειο του Αντίχριστου, στο οποίο κάθε άτομο έχει ήδη προετοιμαστεί με έναν αριθμό αντί για όνομα, ένα τσιπ αντί για διαβατήριο και μια ηλεκτρονική σκιά αντί για ψυχή» (Σερβικός Σταυρός. Ιερά Ρωσία. 2001, Τεύχος 2 (51).
Δεν βιώνω καμία «μεταμόρφωση» ή «μυστική ζημιά» όταν ένας υπολογιστής σαρώνει τη φωτογραφία μου και μετατρέπει τα χαρακτηριστικά του προσώπου μου σε μια ροή αριθμών. Γιατί επίσης λοιπόν να φοβάμαι ότι θα μου συμβεί κάποια μυστική ζημιά αν ο υπολογιστής κάνει το ίδιο πράγμα όταν μετράει τα χρήματά μου;
Συμπερασματικά, θα σας υπενθυμίσω τα λόγια του Γέροντα Ιωάννη: «Αγαπητοί μου, πώς έχουμε υποκύψει στον πανικό να χάσουμε το χριστιανικό μας όνομα, αντικαθιστώντας το με έναν αριθμό; Αλλά μπορεί αυτό να συμβεί στα μάτια του Θεού; Θα ξεχάσει κανείς τον εαυτό του και τον ουράνιο προστάτη του, που του δόθηκε τη στιγμή του βαπτίσματος, στο Ποτήρι της Ζωής; Και δεν θα θυμόμαστε όλους εκείνους τους κληρικούς, λαϊκούς Χριστιανούς, που για μεγάλο χρονικό διάστημα ζωής έπρεπε να ξεχάσουν τα ονόματα, τα επώνυμά τους, και αντικαταστάθηκαν από έναν αριθμό και πολλοί πήγαν στην αιωνιότητα με έναν αριθμό; Αλλά ο Θεός τους δέχτηκε στην Πατρική Του αγκαλιά ως άγιους μάρτυρες και μάρτυρες, με λευκά νικηφόρα άμφια. Δεν υπήρχε όνομα, αλλά ο Θεός ήταν κοντά, και η καθοδήγησή Του οδηγούσε τον πιστό κρατούμενο μέσα από τη σκιά του θανάτου κάθε μέρα. Ο Κύριος δεν έχει την έννοια του ατόμου ως αριθμού, ένας αριθμός χρειάζεται μόνο η σύγχρονη τεχνολογία υπολογιστών, αλλά για τον Κύριο δεν υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο από μια ζωντανή ανθρώπινη ψυχή, για την οποία έστειλε τον Υιό Του τον Μονογενή Του Χριστό τον Σωτήρα. Και ο Σωτήρας ήρθε στον κόσμο με την απογραφή του πληθυσμού».

ΠΗΓΗ: Ζ΄ Ολομέλεια της Συνοδικής Θεολογικής Επιτροπής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας

Θεολογική Ακαδημία Μόσχας 19-20 Φεβρουαρίου 2001 

 http://www.zavet.ru/inn-kuraev.htm

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο δρόμος προς τον Αντίχριστο είναι ιδεολογικός, όχι τεχνολογικός».

Ερωτήσεις προς τον π. Δανιήλ Σισόγιεφ

 Ερωτήσεις προς τον π. Δανιήλ Σισόγιεφ (2)

Δανιήλ Σισόγιεφ - Ερμηνεία της Αποκάλυψης Δ΄ Μέρος (αποσπάσματα)

"Δεν είναι ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ που θα μας καταστρέψει" - Eπιστολές του Γέροντα Ιωάννη της Μονής των Σπηλαίων (Αποσπάσματα)

"Δεν είναι ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ που θα μας καταστρέψει" - Eπιστολές του Γέροντα Ιωάννη της Μονής των Σπηλαίων (Β΄ Αποσπάσματα)

"Δεν είναι ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ που θα μας καταστρέψει" - Eπιστολές του Γέροντα Ιωάννη της Μονής των Σπηλαίων (Γ΄ Αποσπάσματα)

 "Δεν είναι ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ που θα μας καταστρέψει" - Eπιστολές του Γέροντα Ιωάννη της Μονής των Σπηλαίων (Δ΄ Αποσπάσματα)

"Δεν είναι ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ που θα μας καταστρέψει" - Eπιστολές του Γέροντα Ιωάννη της Μονής των Σπηλαίων (Ε΄ Αποσπάσματα)

"Δεν είναι ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ που θα μας καταστρέψει" - Eπιστολές του Γέροντα Ιωάννη της Μονής των Σπηλαίων (ΣΤ΄ Αποσπάσματα)